192 Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 12 October 1915.
gen niet tijdig inzenden. Spreker acht het eene on
billijkheid tegenover iemand die het een volgend
jaar overkomt, dat nu het volle bedrag wordt be
taald, en een volgend jaar gedeeltelijk gekort
wordt. In het belang der gemeente-administratie is
het aan te bevelen te besluiten overeenkomstig het
voorstel van Burgemeester en Wethouders.
De heer Tulp vindt het goed dat iemand, die niet
op tijd betaalt, een vijf-cents briefje krijgt. Hij zou
het ook goed vinden als dit gebeurde met de leve
ranciers, die niet op tijd hunne rekeningen inzen
den. Spreker vraagt of het niet mogelijk is de be
trokken leveranciers een briefje te schrijven. Om
iemand die geleverd heeft 25% te korten, vindt hij
wel wat kras.
De Voorzitter doet opmerken dat de heer Tulp
werkelijk geen begrip heeft van de administratie
eener gemeente als Leeuwarden, wanneer hij er
over denkt om alle leveranciers aan te schrijven.
De heer Peletier heeft gezegd het hard te vinden
om de leveranciers 25% te korten. Als de Raad nu
besluit de vorderingen ten volle te voldoen, dan ge
looft spreker dat de debatten hier gevoerd, naar
buiten wel zooveel zullen uitwerken, dat in 't ver
volg voldoende wordt voldaan aan de bedoeling van
Burgemeester en Wethouders.
De beraadslaging wordt gesloten.
Met 12 tegen 10 stemmen wordt het voorstel van
Burgemeester en Wethouders verworpen.
Vóór stemmen de lieeren: Zandstra, Tiemersma,
van de Vall, Oosterlioff, van Weideren baron Ren-
gers, H. P. de Haan, Haverschmidt, Binnerts,
Selioondermark en Menalda.
Tegen de lieeren: Berghuis, Lautenbach, Beek
huis, de Vos, Schaafsma, Tulp, Peletier, Hiemstra,
Fransen, Koopmans, van Sloterdijek en Cohen.
Het voorstel-Peletier wordt aangenomen met 18
tegen 4 stemmen.
Vóór stemmen de lieeren: Zandstra, Berghuis,
Lautenbach, Tiemersma, Beekhuis, de Vos, van de
Vall, Schaafsma, Cohen, van Weideren baron Ren-
gers, van Sloterdijek, Tulp. Peletier, Hiemstra, H.
P. de Haan, Fransen, Haverschmidt en Koopmans.
Tegen de heeren: Oosterhoff, Binnerts, Schoon-
dermark en Menalda.
7. Rapport der commissie, belast geweest met het na
zien van de gemeenterekeningdienst 1914.
De conclusie van het rapport, strekkende tot
voorloopige vaststelling der rekening, wordt met
algemeene stemmen aangenomen.
De Raad gaat in comité generaal ter behandeling
van
8. Rapport der commissie voor de reclames omtrent
bezwaarschriften tegen aanslagen in den hoofdelijken
omslag, dienst 1914.
Na heropening komt aan de orde:
9. Voorstel van Burgemeester en Wethouders om aan
de plaatselijke commissie ter bevordering van de ont
wikkeling en ontspanning van de gemobiliseerde troepen
alhier het Beurslokaal kosteloos ten gebruike af te staan.
Dit voorstel luidt als volgt:
In verschillende gedeelten des lands zijn, mede
op aandrang van de Regeering, provinciale en
plaatselijke commissie's opgericht ter bevordering
van de ontwikkeling en ontspanning van de gemo
biliseerde troepen.
Het doel is, gelijk de omschrijving reeds aan
duidt, den militairen gedurende hun vrijen tijd nut
tig en aangenaam bezig te houden en hen dus voor
verveling te vrijwaren. Tal van personen stellen
daarvoor zonder eenige vergoeding hun tijd, gaven
en krachten beschikbaar.
Thans heeft zich hier ter stede eveneens eene
dergelijke commissie gevormd. Nu hier weldra een
24UU-tal manschappen in garnizoen zullen zijn, kan
zij met behulp van derden die jongelingen zeer ten
nutte zijn. Om haar doel te kunnen bereiken, heeft
de commissie evenwel een lokaal noodig, groot ge
noeg om ten minste een 10ÜÜ man te kunnen her
bergen. Om dat te verkrijgen heeft zij zich tot ons
gewend met het verzoek te bevorderen, dat haar
kosteloos in gebruik wordt afgestaan het Beurslo
kaal en wel op Maandag, Dinsdag, Woensdag en
Vrijdagavond van (i10 uur, op Zaterdagavond
van 6—11 uur en op Zondag van 111 uur 's na
middags, alsmede om de kosten van verlichting,
verwarming en schoonhouden voor rekening der
gemeente te nemen.
Gedurende de genoemde avonden is het Beurslo
kaal niet voor den gemeentedienst bezet. Des Vrij
dags na afloop van de markt kan het tijdig weer
ontruimd zijn.
Uit dit oogpunt is er tegen de inwilliging van het
verzoek geen bezwaar. Echter zijn de kosten niet
onbeduidend. Allereerst moeten er electrische ge
leidingen en lampen voor de verlichting worden
aangebracht. Hiermede is een uitgaaf gemoeid van
naar schatting 210.—, n.l. voor de lei (ling 160
en voor vijf lampen 50.waarvan bij eventueele
ontruiming van het lokaal ongeveer J 100.zal
worden terugontvangen voor de leiding, terwijl de
gemeente nog de lampen behoudt, welke misschien
elders kunnen worden benut. Verder worden de
wekelijksche kosten geraamd op: 21.-voor ver
lichting, 36.voor verwarming en 15.voor
schoonhouden, samen 72.Hierbij komt dan nog
een uitgaaf in eens van 30.voor een grooten
schoonmaak na algelieele ontruiming van het lo
kaal.
Ofschoon dus de kosten voor de gemeente niet
zonder gewicht zijn, welke bij een eventueel ge
bruik van het lokaal in de zomermaanden uit den
aard wekelijks lager zullen zijn (geen verwarming,
kortere kunstverlichting), zijn wij niettemin van
oordeel, dat de gemeente aan den wensch van ver
zoekers moet tegemoet komen. Waar de militairen
in het lands- en algemeen belang onder de wape
nen zijn geroepen, wat voor tal hunner niet geringe
bezwaren meebrengt, particulieren belangeloos zich
geven om hun tot nut en leering te strekken, is de
gemeente alleszins verantwoord, zoo niet zedelijk,
verplicht, het hare te doen, om het doel dat de com
missie beoogt te bevorderen, al gaat dit dan met
kosten gepaard. Ook uit een politieoogpunt be
schouwd is het beter dat die mannen niet den ge-
heelen avond op straat zijn.
Mogelijk worden de kosten nog ten deele gedekt.
Want in het Beurslokaal zal gelegenheid zijn om
tegen een wel is waar verlaagden prijs consumptie
artikelen te betrekken. De bedoeling is dat dit zal
gebeuren van den pachter van het Beursbuffet.
Deze is bereid boven zijn pachtsom voorshands een
bedrag van 20.per week aan de gemeente te
betalen. Hjj wenscht dit alleen per week te doen,
omdat niet is te berekenen hoe groot het bezoek
en dus hoeveel de omzet zal zijn en omdat het aan
tal bezoekers zeer veel uiteen kan loopen. Op grond
van het voorafgaande vinden wij vrijheid U in
overweging te geven te besluiten:
I. aan de Plaatselijke commissie gevormd ter
bevordering van de ontwikkeling en ontspanning
van de gemobiliseerde troepen alhier tot wederop-
zeggens toe kosteloos voor het door haar beoogde
Verslag van de handelingen van den Gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 12 October 1915. 193
doel in gebruik af te staan het Beurslokaal en wel
op Maandag, Dinsdag, Woensdag en Vrijdagavond
telkens van 610 uur, op Zaterdagavond van 611
uur en op Zondag van 111 uur 's namiddags, als
mede gedurende dat gebruik de kosten van verlich
ting, verwarming en schoonhouden voor rekening-
der gemeente te nemen ten laste van den post „Kos
ten van het nemen van maatregelen in verband met
den oorlogstoestand" der gemeentebegrooting;
11. Burgemeester en Wethouders voor het doen
aanbrengen van electrische verlichting in het
Beurslokaal ten behoeve van het onder 1 gemelde
gebruik een crediet van 210.te verleenen, ten
laste van volgno. 335 der gemeentebegrooting,
dienst 1915, „Kosten van het nemen van maatrege
len in verband met den oorlogstoestand".
De beraadslaging wordt geopend.
De heer van de Vall juicht het voorstel van Bur
gemeester en Wethouders, om het beursgebouw
voor het beoogde doel af te staan, toe. Het is even
wel een feit dat in dat gebouw alcoholhoudende
dranken worden verkocht, daar de pachter der buf
fetten vergunning heeft
De Voorzitter: „de pachter heeft geen vergun
ning, hij heeft verlof".
De heer van de Vall: „mij was verzekerd dat hij
vergunning had."
De heer Beekhuis kan zich goed vereenigen met
het voorstel van Burgemeester en Wethouders. Hij
wil er alleen attent op maken dat het beursge
bouw nu niet disponibel is als het eens een enkele
maal wordt gevraagd voor eene tentoonstelling b.v.
Burgemeester en et houders hebben zich daarom
trent geen reserve voorbehouden. Spreker acht
zulks gewenscht.
De Voorzitter deelt mede dat Burgemeester en
Wethouders het denkbeeld van den heer Beekhuis
overnemen.
De heer Hiemstra doet opmerken dat de pachter
het buffet voor een zeker bedrag pacht. Spreker
vraagt of ook op een duidelijke manier wordt be
kend gemaakt dat niemand verplicht is te verteren.
De Voorzitter meent dat dit gerust aan de com
missie kan worden overgelaten. Die zal wel zorgen
dat de bezoekers niet worden geëxploiteerd. Boven
dien is het lokaal zoo groot dat niemand in de buurt
van het buffet behoeft te komen.
De beraadslaging wordt gesloten.
Met algemeene stemmen wordt besloten over
eenkomstig het voorstel van Burgemeester en Wet
houders.
10. Het voorstel-Berghuis tot het verleenen van een
toeslag van 10op de loonen van gemeente-ambtenaren,
voor zoover gehuwd of kostwinners.
De nota van Burgemeester en Wethouders luidt
als volgt:
In de raadsvergadering van 28 September 1.1.
Averd in onze handen gesteld het navolgende voor
stel van het lid van Uwe Vergadering, den heer J.
II. Berghuis:
„Aan kostwinners in vollen gemeentedienst
wordt voorloopig over het tijdvak van 2 October
1915 tot en met den laatsten Zaterdag in de maand
Maart 1916, voor zoover deze minder dan 14.
per week verdienen, van gemeentewege eene weke
lijksche toeslag van 10% van hun loon gegeven,
met dien verstande, dat loon en toeslag nimmer te
zamen meer mogen bedragen dan gemeld bedrag
van 14.per week, wordende onder kostwinners
verstaan alle gehuwden en ongehuwden, die kin
deren beneden de 16 jaren of een of meer ouders
onderhouden."
Ingevolge Uw verlangen hebben wjj een onder
zoek ingesteld naar de kosten, welke de aanneming
van dat voorstel zou veroorzaken.
Bij den opzet dezer berekening is het volgende
aangenomen
Niet aangemerkt zijn als in vollen gemeente
dienst werkzaam te wezen bijv. het personeel aan
de waag, dat aan de veemarkt, opzieners en lijkbe
zorgers bij begrafenissen, welke vanwege de ge
meente geschieden, politiedienaren 4e klasse e.d.,
die slechts een enkelen dag of eenige uren per week
of zoo nu en dan op bepaalde of ongeregelde tijden
in dienst zijn. Mede behoort voor den toeslag niet
in aanmerking te worden gebracht het z.g. los per
soneel bij gemeentewerken en de bedrijven, dat al
leen bij ziekte, buitengewone werkzaamheden als
kolenlossen en dergelijke omstandigheden voor
slechts enkele dagen of weken dienst doet.
Daarentegen is het tijdelijk personeel wel in de
berekening begrepen en ook zij, die voor een be
paald werk als den woningbouw aan het Maria-
hof zyn aangenomen.
Ter bepaling van de verdiensten van 14.per
week is behalve op de vaste bezoldiging mede ge
let op hetgeen ontvangen wordt wegens overuren
en aangenomen werk, en wel naar het gemiddelde
van hetgeen in den loop van dit jaar werd uitbe
taald, en wat genoten wordt in den vorm van vrije
uniformkleeding, vrij wonen, vuur en licht.
Voor gemobiliseerden is de toeslag berekend
over het gewone loon. Van het aldus verkregen be
drag of het verminderde, indien de 14.per week
anders zouden worden overschreden, wordt gedu
rende hun verblijf onder de wapenen echter, in ver
band met de vroegere raadsbesluiten, 80% uitbe
taald.
Daar de gemobiliseerde politiedienaren geen
kleedgeld ontvangen, is de waarde daarvan voor
hen niet bij het weekloon geteld, zoodat dezen be
neden een weekverdienste van 14.bleven en
dus voor hen de toeslag wel is berekend.
Verwaarloosd zijn de in liet tijdvak van uitkee-
ring van den toeslag toe te kennen periodieke ver
hoogingen. Deze brengen mede, dat de toeslag in
het eene geval verhoogd, in het andere omdat
anders het maximum van 14.zou worden over
schreden verlaagd zou moeten worden. Veel ver
schil geeft dit voor het geheele bedrag niet.
De aldus uitgevoerde berekening toont aan, dat
met aanneming van het voorstel-Berghuis over een
tijdvak van 26 weken een uitgaaf van rond 6800.--
zal gemoeid zijn.
Mocht Uwe vergadering met dit cijfer voor oogen
Burgemeester en Wethouders achten hier een
bespreking over het beginsel met het oog op het
vroeger voorgevallene thans verder overbodig
tot aanneming van het voorstel besluiten, dan is
het gewenscht de uitkeering niet van 2 October
1915 tot den laatsten Zaterdag in Maart 1916 te
doen plaats hebben, maar van 30 September 1915
tot 29 Maart 1916. Dit is praktisch beter, omdat de
uitbetaling van het loon voor het grootste gedeelte
der betrokkenen geschiedt over de week. loopende
van Donderdagmorgen tot en met Woensdagavond
d.a.v.
De beraadslaging wordt geopend.
I )e heer Peletier is niet in alle opzichten door het
voorstel bevredigd. Zijn hoofdbezwaar is dat de
maatregel alleen ten goede komt aan de gemeente-
