I
102 Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 25 April 1916.
datum, als de nieuwe regeling in werking zal tre
den.
Met algemeene stemmen wordt besloten overeen
komstig het voorstel van Burgemeester en Wet
houders.
13. Voorstel van Burgemeester en Wethouders tot
wijziging der verordening op de gemeentelijke bewaar
scholen (gemeenteblad 1912 nos. 2 en 20) en van die
regelende den werkkring der commissie voor de gemeen
telijke bewaarscholen (gemeenteblad 1902 no. 22) (bij
lage no. 20).
Algemeene beschouwing worden niet gehouden.
De heer Schoonderinark wethouder wijst erop
dat op pag. 1 staat: voor de onderwijzeressen, die
bovendien akte B bezitten, stelt zij eene aanvangs-
jaarwedde voor van 309.dit is onjuist en moet
350.zijn.
Aan de orde in Ontwerp I.
De artikelen 112 worden onveranderd vastge
steld.
Aan de orde is art. 13.
De heer Peletier vraagt of het de bedoeling is
voor elk diploma 50.te geven of voor beide te
zamen en ook voor één. Dat is niet duidelijk.
De heer Sc-hoondermark wethouder het is pre
cies gelijk als in de salaris-verordening voor het La
ger Onderwijs. Er wordt nooit meer dan 50.ge
geven.
De heer Peletier gelooft dat er wel uit te kunnen
lezen, maar een andere interpretatie is ook mogelijk.
Spreker wil de redactie verduidelijken.
De heer Schoonderinark wethouder vreest bij
redactiewijziging voor gevaar bij de verordening
voor het Lager Onderwijs. Als deze verordening nu
gewijzigd1 wordt ontstaat er weer last. De bedoeling
is 50.toe te kennen voor A of B of voor A en B
te zamen.
De artikelen 13—-20 worden onveranderd vast
gesteld.
De verordening in haar geheel wordt onveran
derd vastgesteld'.
Aan de orde is Ontwerp II.
Algemeene beschouwingen worden niet gehou
den.
De onderdeden IIV worden onveranderd vast
gesteld.
Onderdeel B wordt onveranderd vastgesteld.
De verordening in haar geheel wordt onveran
derd vastgesteld.
14. Voorstel van Burgemeester en Wethouders tot
verhooging van het subsidie aan de commissie voor den
cursus tot opleiding van onderwijzeressen bij de bewaar
scholen.
Dit voorstel luidt als volgt:
oor den cursus tot opleiding van kweekelingen
bij het bewaarschoolonderwijs, die alhier in 1889
vanwege het departement Leeuwarden der Maat
schappij tot nut van 't algemeen in het leven werd
geroepen, wordt sinds dat jaar uit de gemeentekas
subsidie verleend, oorspronkelijk tot een bedrag
van 200.— 's jaars, later teruggebracht tot 125.—
's jaars en in 1908 weer verhoogd tot 200.— 's jaars.
Toen tengevolge van de invoering van de verorde
ning op het gebruik van schoollokalen en van die I
op de heffing van eene vergoeding voor het gebruik j
en het schoonhouden van die lokalen (gemeentebla-
den 1908 nos. 8 en 11) de jaarlijksche kosten voor
den cursus met 300.toenamen, werd liet subsi
die in 1909 met gelijk bedrag verhoogd en nader be
paald op 500.'s-jaars.
Thans heeft het bestuur van het departement te
onzer kennis gebracht, dat zijn commissie van toe
zicht op dien cursus het noodig vindt dezen van een
tweejarige weder in een driejarige om te zetten. De
commissie is van oordeel, dat de cursus, zooals hij
thans is ingericht, van te korten duur is, om het
mogelijk te maken, dat aan de leerlingen die ken
nis wordt bijgebracht, welke vereischt wordt voor
het verkrijgen van eene akte, zooals die aan inrich
tingen van groote gemeenten in Zuid-Holland wordt
afgegeven.
Tot het openen van de daarvoor noodige
gelegenheid achtte zij te meer reden nu haar
het voornemen van ons college was ter oore geko
men, om de betrekkelijke verordening in dier voege
te doen wijzigen, dat voortaan bij het bewaarschool-
onderwijs te dezer stede slechts zij worden aange
steld, die in het bezit zijn van de door haar bedoelde
akte. Vermits het departement zelf echter niet in
staat is de kosten verbonden aan de toevoeging van
een derde leerjaar te dragen, richtte zijn bestuur tot
ons het verzoek of den cursus over te nemen en liem
dus tot een gemeentelijke te maken of de meerdere
kosten door verhooging van het subsidie, voor re
kening der gemeente te nemen.
De commissie voor de gemeentelijke bewaarscho
len ontraadt het eerste met het oog op de kosten en
ook omdat dan het gevaar bestaat, dat de gemeente
niet zal ontvangen de subsidies, welke het Nut en
de spaarbank thans tot een gezamenlijk bedrag van
550.'s jaars aan den cursus geven. Zij raadt
daarom aan het gemeentelijk subsidie met de uit de
uitbreiding voortvloeiende meerdere kosten naar
zij meent 450.te verhoogen.
Blijkens een nader op ons verzoek door het de-
partementsbestuur verstrekte mededeeling zijn die
kosten echter 550.'s jaars.
Een verhooging van 'het gemeentelijke subsidie
tot dat bedrag achten wij volkomen verantwoord.
(lelijk aan Lwe Vergadering reeds uit het voor
stel tot wijziging van de verordening op de gemeen
telijke bewaarscholen (bijlage no. 20 tot het verslag
van 's Raads handelingen) bekend is, wordt een
graad van hoogere ontwikkeling dan tot dusver
door ons noodig geoordeéld om onderwijzeres aan
de bewaarscholen te kunnen worden. Wordt nu de
hier aanwezige opleidingscursus met een derde leer
jaar uitgebreid dan zal deze ook voor het ver
volg onze bewaarscholen van de noodige leerkrach
ten kunnen blijven voorzien. Naast dit directe voor
deel voor deze gemeente wordt door uitbreiding van
den cursus een voor zijn leerlingen niet minder be
langrijke verbetering verkregen. De eischen, welke
gesteld zullen worden om na afloop van den cursus
het diploma voor onderwijzeres aan eene bewaar
school te kunnen behalen, zullen gelijk zijn aan die,
welke daarvoor gevorderd worden aan de oplei
dingscursussen elders (Rotterdam, 's Gravenhage,
Leiden, Dordrecht, Amsterdam, Groningen, Arn
hem) en welk diploma daar met akte A wordt aan
geduid. Daarom zal de commissie van toezicht op
den cursus trachten het hier af te geven diploma
ook in die gemeenten gelijke rechten te doen erlan
gen. Nu de eischen dezelfde zullen worden, zal dat
geen moeilijkheden geven. Dientengevolge zullen
dan zij, die hier de akte A behaald hebben, op
grond daarvan ook elders benoembaar zijn, terwijl
daarentegen het tot nog toe afgegeven diploma al
Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 25 April 1916. 103
leen aanstelling aan de Leeuwarder bewaarscholen
mogelijk maakte. Om elders benoembaar te zijn,
moest eerst van een anderen cursus het diploma (de
akte A) verkregen zijn. Van hier uit werd gewoon
lijk die van den Groningsehen cursus behaald.
De cursus, die loopt van Mei tot Mei, zal zoodra
mogelijk worden uitgebreid. Voor dit jaar is echter
niet het volle bedrag noodig, doch kan met een ver
hooging van 2/3 of 367.worden volstaan.
Op grond van liet voorafgaande hebben wij de eer
U voor te stellen te besluiten:
aan het departement Leeuwarden der Maat
schappij tot nut van 't algemeen ten behoeve van
den driejarigen cursus tot opleiding van bewaar
schoolonderwijzeressen, met ingang van 1 Mei 1916
een met 550.'s jaars verhoogd subsidie toe te
kennen en dit nader te bepalen op 1050.'s jaars.
Met algemeene stemmen wordt besloten overeen
komstig het voorstel van Burgemeester en Wet
houders.
15. Voorstel van Burgemeester en Wethouders tot
stichting van een nieuwe school der tweede klasse op
een terrein nabij den weg Achter de Hoven.
Dit voorstel luidt als volgt:
Bij raadsbesluiten van 25 November 1913, 17 Au
gustus en 14 December 1915 is aan den weg Achter
de Hoven voor den eventueelen bouw van een school
voor gewoon lager onderwijs grond aangekocht. Wij
hebben na den eersten aankoop weldra bij de school
commissie plannen om tot dien bouw over te gaan
aanhangig gemaakt. De steeds vooruitgaande be
bouwing aan de zuidoostzijde der stad, gevoegd bij
het plaatsgebrek op de school aan het Vliet, school
6, maakt de stichting van een tweede klasse-school,
zooals de commissie in haar verslag over 1914
schrijft, inderdaad urgent. Andere meer verwijder
de scholen kunnen dan worden ontlast van de leer
lingen uit dat stadsgedeelte, hulplokalen worden
opgeheven; school 6 en school 7 aan den Arends-
tuin hebben er elk thans 2. Aanvankelijk is een
twaalf'klassige school echter niet dadelijk noodig en
zal met acht klassen kunnen worden volstaan; even
wel is het de bedoeling het gebouw toch onmiddel
lijk volledig af te bouwen, doch de vier nu nog niet
te gebruiken lokalen onafgewerkt te laten en deze
later naar de behoefte in te richten. Bij den Minis
ter van Binnenlandsche Zaken hebben wij ons ver
gewist, dat hieruit met het oog op de Rijksbijdrage
voor de gemeente geen nadeel zou voortvloeien.
Nadat na gepleegd overleg met de Commissie van
Toezicht tot de uitwerking der plannen zou worden
overgegaan, bleek, gelijk den Raad den 17 Augus
tus en den 14 December 1915 is medegedeeld, bij het
Rijksschooltoezicht bezwaar tegen den opzet daar
van te bestaan. In Uwe vergadering van 17 Augus
tus is in vrij sterke bewoordingen de staf gebroken
over het bureau van gemeentewerken, alsof dat de
wettelijke voorschriften, waaraan bij schoolbouw
moet worden voldaan, zou hebben voorbijgezien.
Wij grijpen deze gelegenheid aan om te doen uitko
men dat deze opmerkingen niet waren verdiend.
Het voorname bezwaar van den schoolopziener be
stond tegen de plaatsing van het gebouw al of niet
met, den voorgevel naar het westen en te dicht bij de
eigendomsgrens van het terrein, doch deze beden
king berustte niet op het bouwbesluit. Slechts in
strijd daarmee waren de te geringe breedte van het
achterste gedeelte van de gang en de privaten en
waterplaatsen, die niet zóó waren ingericht dat
daarop gemakkelijk toezicht kon worden gehouden.
Een en ander heeft nader tot een geheel nieuwe
omwerking geleid, die tengevolge zal hebben de
stichting van het schoolgebouw aan de oostzijde van
het beschikbare terrein. Reeds is in de voordracht,
die tot het besluit van 14 December 1915 leidde, op
gemerkt, dat dan aan de westzijde een diep speel
terrein, 2500 M2. groot, overblijft, waartoe de
Ypeystraat toegang geeft; de voorgevel komt naar
de zijde der Van Sytzamastraat, op het noorden;
de leslokalen komen, overeenkomstig den wensch
vali het schooltoezicht, dus zooveel mogelijk aan de
oostzijde; twee van de 12 leslokalen en het gymnas
tieklokaal zijn aan de westzijde geprojecteerd. Op
raad van de Schoonheidscommissie, die bepaald aan
het ontwerp met een hooge kap de voorkeur gaf, is
de keuze gevallen op het door den directeur der ge
meentewerken bij schrijven van 25 Februari 1.1. in
gezonden plan, raming met inbegrip van meubilair
en leermiddelen 5100.—), gymnastiektoestellen
1200.—), slootdemping met hekwerk 2300.
en kosten der schutting hoog 2 M., die volgens de
voorwaarden van aankoop van het terrein de ge
meente aan de zuidzijde van het teri-ein moet op
richten en onderhouden, zoodra dit zal worden be
bouwd 1400.82784.
Voor de verdere inrichting van het ontwerp mo
gen wij volstaan met naar de teekening te verwijzen.
Wij hebben de eer U voor te stellen te besluiten:
lo. voor de stichting van een schoolgebouw voor
openbaar lager onderwys aan te wijzen de perceelen
nabij den weg Achter de Hoven aan de Ypeystraat,
kadastraal bekend sectie G nos. 9.131, 9374, 9801 en
9824;
2o. Burgemeester en Wethouders voor die stich
ting op den bovenomschreven voet en volgens de
plannen, teekeningen en begrootingen door den di
recteur der gemeentewerken ingezonden bij den brief
van 25 Febi'uari 1916 no. 187/31 een crediet te ver-
leenen van 82.784.daartoe op de loopende be
grooting volgno. 223 „Stichting van schoollokalen
en onderwijzerswoningen" met 70.808.volgno.
225 „Aanschaffing van schoolmeubels bij eerste in
richting van schoollokalen" met 9590.en volgno.
227 „Aanschaffing en onderhoud van schoolboeken,
leermiddelen en schoolbehoeften" met 2386.te
verhoogenen daartegenover aan die begrooting on
der volgno. 94a, Hoofdstuk VII, Afdeeling I, toe te
voegen een nieuw artikel 4: „Tijdelijke geldopne
ming voor buitengewone werken, 82.784.";
3o. te bepalen, dat de nieuwe school tot de twee
de klasse zal behooren en haar te nummeren 13.
De beraadslaging wordt geopend.
De heer Fransen vindt het jammer dat deze zaak
zoolang in handen van verschillende commissiën is
geweest, want dat kost geld. Een jaar geleden
kwam het eerste rapport, waarmee de Commissie
voor cle Openbare Werken volkomen instemde.
Door dat verschillende commissiën o.a. die voor het
schooltoezicht gehoord zijn, heeft deze zaak een
jaar getraineerd en nu wordt een crediet aange
vraagd van 82784.voor den bouw der school.
Vólgens de bij de stukken gevoegde begrooting
kloppen de cijfers wel aardig, als ze maar juist wa
ren. Het is spreker toch opgevallen dat bij verschil
lende eenheden in de begrooting absoluut geen re
kening is gehouden met de prijsstijging. In bet rap
port der Commissie voor de Openbare Werken, het
welk niet bij de stukken was gevoegd, staat o.i.
„Een opmerking van den Wethouder van Onder
wijs om op deze school, die vrijwel geheel zal wor
den ingebouwd, geen verhoogde kap te maken, kan
door de Commissie geheel worden onderschreven.'
Later is op aandrang der Schoonheidscommissie
de meerderheid er toe overgegaan er wel een kap
op te zetten. De Schoonheidscommissie evenwel
