338 Verslag ran de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 12 December 1916
gemeente Huizum, sectie B, no. 892, groot 1.70.70
H.A., is aan genoemde Vereeuiging voor 350,
'sjaars van 1 November 1916 tot en met 31 Octo
ber 1926 verhuurd uitsluitend om te dienen tot
proeftuin ten behoeve van het tuinbouwonderwijs
Zijne tegenover den Minister afgelegde bereidver
klaring heeft het bestuur tegenover ons bevestigd.
Het gemeentebelang verzet zich niet tegen in
williging van het verzoek des Ministers. Wordt
daartoe door U besloten, dan zijn wij bereid het
verlangde gedeelte te zijner tijd aan de huur te
onttrekken met evenredige vermindering van de
huursom.
Wij hebben de eer U alzoo voor te stellen te be
sluiten
met intrekking van letter b van punt I van het
raadsbesluit van 24 Maart 1914, Geheim, aan den
Staat der Nederlanden voor tuin ten behoeve van
de nieuwe Rijkslandbouwwinterschool alhier gra
tis in gebruik af te staan en zoolang het daar
voor noodig zal zijn een westelijk gedeelte, groot
ongeveer 1540 M2., met roode arceering op het
«overgelegde kaartje aangeduid, van het terrein
gelegen aan de Huizumerlaan en de Potmarge,
kadastraal bekend gemeente Huizum, sectie B, no.
892, groot 1.70.70 H.A., op de door Burgemeester
en Wethouders noodig geachte bedingen.
Met algemeene stemmen wordt besloten over
eenkomstig het voorstel van Burgemeester en Wet
houders.
Dit voorstel luidt als volgt:
Door Uwe Vergadering werd ons prae-advies
gevraagd omtrent het hierbij weder aangeboden
adres van het bestuur der vereeniging „De macht
van 't kleine" alhier. Dit verzocht daarbij een jaar-
lijkseh subsidie van 300,uit de gemeentekas,
ten einde in staat te zijn meer lijders aan val
lende ziekte dan de middelen der vereeniging nu
veroorloven in gestichten te doen verplegen, waar
op zij naar het oordeel van het bestuur evenals
krankzinnigen zijn aangewezen.
Wij hebben reeds in meer dan een geval onze
medewerking en steun verleend waar voor onver
mogende lijders aan vallende ziekte gestichtsver-
pleging noodzakelijk bleek en zijn voornemens op
dien weg, waar noodig in overleg met de adres-
seerende vereeniging, door te gaan. leder geval
wordt dan op zich zelf behandeld en een doorloo
pend gemeentelijk subsidie is bij die handelwijze
niet op zijn plaats.
Wij ineenen U daarom in overweging te moeten
geven het gedaan verzoek niet in te willigen en
ons te machtigen adressanten daarmee onder mede-
deeling der motieven in kennis te stellen.
Met algemeene stemmen wordt besloten over
eenkomstig het voorstel van Burgemeester en Wet
houders.
De beraadslaging wordt geopend.
De heer Iiiemstra zegt dat het den vorigen keer
voor den Raad een beetje dubieus was, waarover
is gestemd. Sprekers bedoeling was nu deze dat de
eerste 30 M3. zal worden geleverd voor 6 cent, het
overschot van de 70 van liet normaal verbruik
voor 7 ct. Bij de stukken nu, die ter visie hebben
gelegen, was eene berekening van den directeur
der gasfabriek, waarin deze berekent dat sprekers
voorstel aan de gemeente 14.000,zal kosten.
Spreker meent dat dit niet juist is. Er had moeten
staan dat de gemeente zooveel minder ontvangt.
Hij is van oordeel dat het wenschelijk is daarmee
niet te veel rekening te houden. Het ging toch niet
over den prijs, maar over de beperking.
Spreker voelt echter dat er, waar de directeur
deze berekening heeft gemaakt, leden zullen zijn
die voor dat argument zullen zwichten. Dat is
echter gemakkelijk te ondervangen. Er zijn hier
2500 verbruikers, die meer dan 1000 M8. gebrui
ken. Dat zijn de groote verbruikers. Die moeten
beperken en deze beperking is van invloed op de
productie. Spreker wil nu onderdeel a wijzigen in
dier voege dat wordt gelezen: dat de prijs'van 6 ct.
voor de eerste 30 M3. niet geldt voor hen, die een
jaarlijksch verbruik hebben van 1000 M3. en meer.
Dan wordt eerst 30 M:i. voor 6 ct. geleverd. Dit
kost per verbruiker 3,60. Nu worden er 2500
gebruikers uitgeschakeld voor die eerste 30 M3.,
waardoor 9000,terugkomt, zoodat het ver
lies wordt teruggebracht tot 5000,Spreker
hoopt dat hiermee het geldelijk bezwaar is wegge
nomen. In Amsterdam en Streek is eenzelfde be
paling gemaakt. Spreker hoopt dat de Raad na
deze uiteenzettting' sprekers voorstel zal aan
nemen.
Den heer Beekhuis spijt het dat in de vorige ver
gadering de stemmen ook niet hebben gestaakt
over de muntgasmeters. De heer Hiemstra waar
schuwde in de vorige vergadering er tegen dat
deze zaak te haastig werd behandeld. Hij wees
daarbij op amendementen, die hij zou indienen en
die hij daardoor moeilijk goed kon formuleeren. De
Raad heeft geen uitstel van behandeling gewild en
de amendementen, waarvoor de heer Hiemstra zelf
zeide meer tijd noodig te hebben, zijn toch inge
diend. Spreker heeft in die vergadering gespro
ken ten voordeele van het amendement-Hiemstra.
Hij heeft daarvan spijt en wel zooveel dat hij
hoewel het geen gewoonte van hem is om op een
eens genomen besluit terug te komen gaarne
zal zien dat de Raad erop terugkomt. Er bestaat
toch verband tusschen den prijs van het gas over
den gewonen meter geleverd en van dat, hetwelk
over den muntgasmeter wordt geleverd.
In de vorige vergadering is er steeds over ge
sproken dat een zeker kwantum gas moet worden
beschouwd als een levensbehoefte. Voor het munt-
gas is dit op 30 M3. bepaald. Het is spreker bij
onderzoek gebleken dat dit cijfer niet juist is. Van
de 2900 muntgasgebruikers toch zijn er 1077, die
minder dan 30 M3. gebruiken. Spreker meent dat
de bedoelde hoeveelheid wel tot 25 M3. kan wor
den teruggebracht.
in de tweede plaats geeft de bij de stukken ge
voegde berekening van den directeur spreker de
vrijheid om voor te stellen op het besluit betref
fende de muntgasmeters terug te komen
De heer Hiemstra: „dat zou schandalig zijn."
De heer Beekhuis: „omdat het met het aanhan
gig voorstel in onverbrekelijk verband staat."
De heer Hiemstra: „als u dat doet, dan stel ik
den volgenden keer voor weer op dat besluit terug
te komen."
Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 12 December 1916 339
De heer Fransen heeft in de vorige vergadering
tegen het amendement-Hiemstra gestemd. De
stemmen hebben gestaakt. Daarna is de kwestie
van de muntgasmeters behandeld en het heeft
spreker verbaasd dat het voorstel daaromtrent is
aangenomen.
Spreker heeft zich genoodzaakt gezien tegen te
stemmen omdat er verschil in prijs moet blijven
van gas over den gewonen en over den muntgas
meter geleverd.
Nu is da gasfabriek niet in de eerste plaats om
geld te verdienen, maar de gasfabriek is ook geen
philantropische instelling. Het verschil is 1 ct. per
M3., omdat de gebruikers van muntgas een lamp en
stel en de leiding gratis hebben. De cent beteekent
(de huur daarvoor. Spreker zal tegen het voorstel-
Hiemstra stemmen, tenzij nu de Raad besluit het
besluit ten opzichte der muntgasmeters in te
trekken.
De heer Koopnians kan zich voorstellen dat er
gewichtige motieven kunnen zijn om op een besluit
terug te komen. Maar dat moeten dan ook zeer gron
dige redenen zijn. Waar het hier echter slechts
een tijdelijken maatregel betreft, meent spreker,
dat de Raad niet moet terugkomen op zijn besluit
omtrent de muntgasverbruikers genomen. Spreker
was, ook zonder dat de heer Hiemstra een sub
amendement had ingediend, van plan voor diens
voorstel te stemmen.
Spreker heeft zich den vorigen keer geplaatst op
het standpunt der bedrijfsrekening en er op ge
wezen dat de inkrimping der productie verhooging
van den eenheidsprijs tengevolge heeft, zoodat de
prijs per M3. met één cent moet worden verhoogd.
Waar nu echter de muntgasgebruikers niet meer
betalen en spreker van oordeel is dat voor ieder
dezelfde rechten moeten gelden, zal hij voor het
voorstel-Hiemstra stemmen.
De heer Hiemstra heeft straks bij interruptie
een krasse uitdrukking gebezigd. Hij heeft geroe
pen: dat zou schandalig zijn, daarmee bedoelende
de intrekking van het besluit omtrent de munt
gasmeters. Hij blijft daarbij. Er kan een argument
zijn, n.l. dit, dat de Raad niet voldoende was voor
bereid. Als nu de Raad de gelegenheid om zich
voor te bereiden heeft verworpen, zou spreker het
schandalig vinden als hij nu op het genomen be
sluit terugkwam.
Als het iets abnormaals was. Maar dat is niet
zoo, want in tal van gemeenten is een dergelijk
besluit, ja zijn nog andere besluiten genomen.
Spreker heeft ten minste een paar dagen later, de
bladen lezende, gedacht dat hij zeer bescheiden is
geweest.
Hy zal zich dan ook sterk verzetten tegen het
nemen van een besluit in den geest van den lieer
Beekhuis. Mocht de Raad het besluit toch nemen,
dan zal spreker in de volgende zitting weer komen
met een voorstel om het muntgas op den ouden
prijs terug te brengen. Hij zal dan natuurlijk zijne
houding motiveeren en daarvoor den tijd nemen.
Van een besluit tot intrekking van het muntgas-
besluit zal de Raad pleizier beleven.
De heer Beekhuis hoopt dat de Raad zich niet
zal laten bang maken door het dreigement van den
heer Hiemstra
De Voorzitter: „dat hoop ik ook niet."
De heer Beekhuis vervolgt en meent dat het
schandaal niet zoo groot-en intrekking van het
besluit niet ongemotiveerd is. Er bestaat toch een
onafscheidelijk verband tusschen het gewone gas
en het muntgas en als de Raad nu niet terugkomt
op het besluit ten opzichte van het muntgas ge
nomen, en hij zou liet aanhangig voorstel aanne
men, dan is dat verband verbroken. Daarom,
meent spreker, moet de Raad op dat besluit terug
komen. Hij is door overijld werk den verkeerden
weg opgegaan en nu is liet niets schandalig om
als hij dit inziet, daarvan terug te koeren.
De heer Hiemstra: „terwijl de Raad eerst zegt
wel te zijn voorbereid."
De Voorzitter zal niet zulke dikke woorden ge
bruiken als de heer Hiemstra. Hij wijst er evenwel
op dat de voorstelling van den heer Hiemstra on
juist is. Dat de Raad in de vorige vergadering niet
is ingegaan op het voorstel-Hiemstra om de be
handeling uit te stellen, daarmee heeft hij abso
luut niet gezegd voldoende te zijn voorbereid. De
reden dat de Raad niet heeft willen uitstellen is
eenvoudig deze dat Burgemeester en Wethouders
op 7 December het besluit moesten hebben. Er
moest daarom met grooten spoed een besluit wor
den genomen.
En nu het blijkt dat het amendement-Hiemstra
zoo verstrekkende gevolgen heeft, heeft de heer
Beekhuis gedacht dat het besluit omtrent de munt
gasmeters te niet moet worden gedaan. Dat hoeft
daarom geen regel te worden.
De heer Fransen heeft het verband ook gelegd
tusschen gewoon en muntgas. Hij heeft toch ge
zegd voor het amendement-Hiemstra te stemmen
zoolang de prijs van het muntgas van kracht blijft.
Dit verband is zoo nauw dat vele leden alleen op
grond van het vorig besluit hiervoor zullen stem
men.
De heer Peletier meent dat er niet zoo zwaar
tillend over het besluit van de vorige vergadering
behoeft te worden gesproken. De kwestie zelf komt
toch weer aan de orde. Het geheele voorstel is ge
daan uit een oogpunt van bezuiniging en men weet
niet of de maatregelen zullen voldoen aan de ver
wachtingen. De mogelijkheid bestaat dan ook dat
er straks weer nieuwe wijzigingen moeten worden
voorgesteld. Spreker ontraadt daarom ook om op
het besluit betreffende de muntgasmeters terug te
komen.
Wat het sub-amendement-Hiemstra betreft,
spreker heeft met groote vrijmoedigheid voor diens
voorstel gestemd, maar het sub-amendement
maakt het niet beter. Daardoor worden de groote
en middelgroote winkeliers uitgeschakeld. Als de
heer Hiemstra den staart er aflaat zal hij meegaan,
anders niet.
De heer Hiemstra zegt dat de sociaaldemocraten
dikwijls in de oppositie zijn en daardoor vaak
tegen voorstellen van Burgemeester en Wethou
ders moeten stemmen. Als het nu gewoonte wordt
dat zij, die het verliezen, in de volgende zitting
met een voorstel tot intrekking van het genomen
besluit komen, dan kan het hier wel eens prettig
worden en de goede gang van zaken wordt er niet
door bevorderd.
Spreker heeft geen bedreiging geuit. Het
spreekt vanzelf, dat spreker en zijne partijgenoo-
ten de heeren een paar uur extra kunnen bezig
houden en hen wat langer van het eten kunnen
afhouden. Meer macht hebben de sociaaldemocra
ten in den Raad nog niet. Straks zullen zij die wel
krijgen en dan zullen zij haar ook gebruiken. Spre
ker meent dat de winkeliers in staat zijn hun gas
verbruik tot op 70 in te krimpen. Particulieren
9. Prae-advies van Burgemeester en Wethouders op
het adres van het bestuur der vereeniging „De Macht
van 't Kleine"om toekenning van een jaarlijksche sub
sidie van f 300ten behoeve van de verpleging van
lijders aan vallende ziekte.
10. Herstemming over het amendement-Hiemstra op
onderdeel A 1 der verordening op den prijs van het
gas en de electriciteit aangaande den prijs van de
eerste 30 M'è. gas.
