Vergadering van Dinsdag 27 Februari 1917. !)t> Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag KJ Februari Ld 17. I ii het boekje van de heeren Sayet en Polak wordt gezegd van een Amsterdamseh gezin, dat het de krachtdadige medewerking van den lommerd noodig heeft en verder: „Ook tal van andere gezin nen kunnen liet zeker niet zonder die medewerking hebben gesteld: bij velen immers schieten slechts een luttel aantal procenten van het inkomen over, nadat huur en voeding zijn betaald." Hier wordt de lommerd steeds minder gebruikt dan in 1915. I ti December 19.15 bedroeg het aantal panden 1954 1916 1899 Januari 1916 2400 1917 2245 Nog wil spreker erop wijzen, dat van een nood- stand als elders hier geen sprake is. (leen 25 L van Re bevolking eet toch het goedkoope tarwebrood. Als de omstandigheden veranderen, zullen Bur gemeester en Wethouders overwegen wat hun te doen staat; zooals ze nu zijn bestaat er geen nood zaak om de prijzen van aardappelen en rijst te ver lagen. Spreker begrijpt, dat de heer Schaafsma be nieuwd is te vernemen hoe het staat met het arti kel klompen. Door Burgemeester en Wethouders is in beginsel bsloten klompen voor kinderen tegen verlaagden prijs beschikbaar te stellen. Als basis zal worden aangenomen de prijs van vóór den oor log. De klompen zijn echter nog niet aangevoerd. Zoodra echter de partij er is, zullen zij, die niet voor gratis verstrekking in aanmerking komen, die klom pen tegen den verlaagden prijs kunnen betrekken. Wat de zeepdistributie aangaat, was de heer Schaafsma zoo vriendelijk te zeggen, dat de .schuld van de slechte distributie uiet geheel en al bij Bur gemeester en Wethouders lag. Spreker weet heusch niet wat zij daaraan meer zouden hebben kunnen doen. Zij hebben geseind en geschreven enz. en het heeft dok hun verwonderd, dat andere gemeenten wel zeej) kregen en Leeuwarden niet. De heer Schaafsma heeft verzocht in dergelijke gevallen aan de pers mededeeling te willen doen. Spreker is daarvan geen voorstander. Enkele kee- ren dat dit is gedaan, werden mededeclingen ver keerd overgebracht. Juist met de zeepkwestie is echter eene uitzondering gemaakt, omdat het aan tal gegeven bons zooveel grooter was dan de voor raad zeep. De brandstofkwestie is wel de moeilijkste. De behoefte aan brandstof toch is, al naar gelang van behuizing, bedrijf enz., zeer verschillend. De vast stelling van een vast kwantum per gezin zal hierbij niet kunnen worden toegepast. De eenige mogelijke wijze van rantsoeneering is de hier en elders ge volgde, door tusschenkomst van den kleinhandel, en een minimum en maximum bepaling. Petroleum wordt niet door het Rijksbureau verstrekt en is of het oogenblik iu grootore hoeveelheden voor de ge meerite niet te koop. De heer Schaafsma wil nog een enkel woord zeg gen naar aanleiding van de eerste vraag. Hij be treurt het dat de Voorzitter het verlagen van de prijzen der aardappelen en rijst bestrijdt met het argument dat er minder in den lommerd wordt ge bracht dan vroeger. Spreker vraagt: moet de lom merd dan eerst overloopen? Hij acht dat niet bevor derlijk voor een goeden gang van zaken. Spreker heeft wel eens eerder iets gezegd dat dooi I den Voorzitter is bestreden. Hij wjjst op de kwes tie van den duurtetoeslag, toen de burgemeestei I niet overtuigd was dat de grens voor den duurtetoe slag liooger moest worden gesteld. Later is echte! duidelijk gebleken dat spreker gelijk had. Hij wil ei I nog eens op wijzen, dat er in de arbeiderskringen I groote ontstemming heerscht over het feit, dat de I Minister de prijzen steeds opvoert zonder dat dl I loonen omhoog gaan. Spreker geeft Burgemeestei 1 en Wethouders dan ook ernstig in overweging ge bruik te maken van art. 5 der Distributiewet, in I stede van den Minister te volgen in het steeds op drijven der prijzen. De Burgemeester is verantwoor- I delijk, maar spreker geeft hem in overweging niet I te wachten totdat het volk te hoop loopt.... De heer Fransen: „onder verkeerde leiding." De heer Schaafsma: „Dank zij den grooten in vloed onzer beweging te dezer stede, is van ver keerde leiding bij ons geen sprake." De heer Fransen: „I dreigt telkens met op stootjes." De heer Schaafsma: „Als tie heer Fransen de lei ders der sociaal-democraten beschuldigt, dan toont hij daarmee niet. op de hoogte te zijn met de toe standen on der arbeiders." De Voorzitter gelooft dat de heer Schaafsma overdrijft als hij beweert dat de Minister steeds de prijzen verhoogt. Dat is met een paar artikelen ge beurd, en in ieder geval niet om het gebruik te be perken, want daarvoor is de rantsoeneering. Spre ker ontkent niet en hierop legt hij den nadruk - dat er onder do arbeiders velen zijn die in moeilijk heden verkeeren, maar de toestand is niet van dien aard, dat de prijzen verlaagd moeten worden. 1 >at is een maatregel met zoo groote nadeelen, dat hij alleen bij een noodtoestand gewettigd zou zijn. Niets meer te behandelen zijnde, sluit de Voor zitter de vergadering. Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 27 Februari 1917 .">7 Tegenwoordig 22 leden, te weten de heeren: Hiemstra, Schaafsma, de Vos, Tulp, Oosterhoff, Fransen, van M eideren baron Rengers, Peletier, H. P. de Haan, P. A. de Haan, Tiemersma, Beek huis, Cohen, Dijkstra, Terpstra, Zandstra, Haver- solimidt, Binnerts, Schoondermark, van Sloterdijck, Berghuis en Menalda. Afwezig 3 leden, waarvan niet kennisgeving de heeren: Koopmans en Vonck. Zonder kennisgeving de heer Attema. Voorzitter: de heer nir. J. A. N. Patijn, Burge meester. 11. Wordt medegedeeld: 1. dat Gedeputeerde Staten hebben goedge keurd: de raadsbesluiten d.d. 28 December 1.1. tot wijzi ging van het raadsbesluit van 15 Augustus 1916, zooals dat nader is gewijzigd bij besluit van 14 No vember d.a.v., tot het verleenen van steun aan de „Woningvereeniging Leeuwarden" voor den bouw van woningen nabij liet Cambuursterpad, dat d.d. 9 Januari 1.1. tot wijziging van het reglement op liet bestuurder Stads Armenkamer te Leeuwarden, dat d.d. 23 Januari 1.1. tot verhuring van de wo ning Overijsselsehestraatweg no. aan A. Andries- sen, hulpopzichter hij de Stadsreiniging, dat om te berusten in de door dr. H. B. A. Boekwinkel tegen de gemeente ingestelde rechtsvordering tot terug betaling van volgens hem te veel betaalden hoof delijke» omslag en dat tot ruil van grond aan het Cambuursterpad. 2. dat Gedeputeerde Staten: a. de ontvangst hebben bericht van de verorde ning o]) de beperking van liet gebruik van leiding water, tol wijziging van de verordening houdende verbod van liet verlichten van winkels en van die op de 9-uur winkelsluiting; li. hebben bericht, dat de Staten van Friesland geen termen hebben gevonden tot toekenning van een jaarlijksche bijdrage uit de provinciale fondsen voor inrichting en onderhoud van het „Princesse- hof". 3. rapport ingevolge de toezegging, gedaan in de raadsvergadering van <2i9 Mei 1916, omtrent het on derzoek van het gas der gemeentelijke gasfabriek. De mededeeliiigen 13 worden voor kennisge ving aangenomen. 4. het verslag omtrent den toestand van het gymnasium over .1916. Ligt voor de leden ter visie. 5. de rekening en verantwoording der Kamer van Koophandel en Fabrieken over 1916. Wordt in handen gesteld van de heeren Menalda, H. P. de Haan en Terpstra, om onderzoek en rap port. 6. rapport der commissie voor de reclames om trent bezwaarschriften in eersten aanleg tegen aan slagen in den Hoofdelijke» Omslag, diensten 1914 en 1916, en bezwaarschriften in beroep, dienst 1916. Heeft ter visie gelegen om nog heden te worden behandeld. 7. adres van M. Grondsina om de huur van het hein verhuurde perceel Prins Hendrikstraat no. 13 voor den nog loopenden huurtijd aan een ander te mogen overdragen. Wordt als ongezegeld ter zijde gelegd. 8. adres van de schippersvereeniging „Met Moed Vooruit", gevestigd te Leeuwarden, om ver hooging van de vrachttarieven van de compost der stadsreiniging met 25', boven de laatstelijk door Burgemeester en Wethouders vastgestelde, reeds verhoogde bedragen. Wordt in handen gesteld van Burgemeester en Wethouders ter afdoening. 9. adres der besturen der sociaal-democratische arbeiderspartij, afdeeling Leeuwarden, van den Leeuwarder Bestuurdersbond en van de coöperatie „Excelsior", om te hesluiten: 1. dat de prijs dor aardappelen en de rijst wordt gebracht op onderscheidenlijk 5'/2 ct. fier K.G. en 10 ct. per pond; 2. dc beschikbaarstelling van klompen aan kin deren uit te breiden tot alle kinderen wier ouders zijn aangeslagen in den Hoofdelijken Omslag tot een bedrag van ten hoogste 20.(welstands- grens cokeskaarten) 3. eveneens voor volwassenen, behoorende tot de groep in 2 genoemd, klompen tegen verlaagden prijs beschikbaar te stellen. Wordt voorgesteld dit adres te stellen in han den van Burgemeester en Wethouders ter afdoe ning. De heer Hiemstra wensclit een enkel woord in het midden te brengen. Nu Burgemeester en Wet houders vorstellen het adres in hunne handen te stellen ten fine van afdoening, is spreker overtuigd, dat dit beteekent: afwijzend beschikken. Hij be treurt dat Burgemeester en Wethouders de prij zen van aardapelen en rijst niet willen verlagen, hoewel in de vorige zitting de noodzakelijkheid daarvan is aangetoond en omdat de levensmidde len-commissie eenstemmig aan Burgemeester en Wethouders heeft verzocht dc prijzen te verlagen. Daaruit blijkt toch, dat een belangrijk deel van den Raad van de noodzakelijkheid der verlaging over tuigd is. Over de noodzakelijkheid van het nemen van den gevraagde» maatregel zal spreker niet uit weiden. In de vorige zitting echter is door den voorzitter verklaard, dat een deel der bevolking in zeer moeilijke omstandigheden verkeert. Dat is al een voldoend motief om het verzoek in te willi gen. Spreker zal geen cijfers noemen en ook niet met een arbeidersbudget komen, maar het zou hem zeer gemakkelijk vallen aan te toonen, dat het voor tal van gezinnen een tijd van nood is. In de Haag- sehe Post is een berekening opgenomen van wat bij eene volledige rantsoeneering mogelijk is te doen. Deze cijfers hebben tot grondslag de prijzen der regeeringsartikelen en een gezin van 5 perso nen. Zoo'n gezin Jieeft, volgens dat blad, alleen voor noodzakelijke uitgaven voor voeding 12.88 per week noodig. Daarbij komt nog huur, belasting, kleeding enz. Het is daaruit derhalve gemakkelijk te eoneludeeren, dat de groote massa der Leeuwar der bevolking op de grens van ondervoeding is. Er is dus alle reden om dat gedeelte der bevolking tegemoet te komen. Dat kan de Raad ('enigszins doen door de prijzen der twee genoemde artikelen te verlagen. De Minister heeft in Januari (len prijs der aardappelen verhoogd, op het meest ongeschik te tijdstip dus. De nood is op het allerhoogst en er bestaat dan ook alle reden tot verzet en om den prijs op het oude peil te brengen. De aardappelen zijn schrikbarend duur. En als men dan nog ziet wat de mensehen krijgen voor het geld dat zij uit geven. Ze geven 6cent per K.G. voor aardapelen, die in normale tijden 80 cent per H.L. aan de fa briek opbrengen. Zij zijn bijna niet te eten. Dat al leen is al een voldoende reden om den prijs lager te stellen. Nog meer noodzakelijk is het om den prijs van het surrogaat voor aardappelen, de rijst, te verlagen. De rijstvoeding komt er dan meer in en het gebruik van aardappelen wordt er door be perkt.

Historisch Centrum Leeuwarden

Raadsverslagen van de gemeente Leeuwarden, 1865-2007 (Notulen) | 1917 | | pagina 1