304 Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 12 November 1918.
Het amendement-de Vos wordt verworpen met
21 tegen 3 stemmen.
Vóór stemmen de heeren: Cohen, de Vos en Tulp.
Tegen de heeren: de Haan, Collet, Tiemersma,
Fransen, Koopmans, de Boer, Haverschmidt, van
Weideren baron Rengers, Beekhuis, Berghuis, Oos-
terhoff, de Vries, Hiemstra, van Sloterdijek,
Sehoondermark, Zandstra, Dijstra, Attema, Nijholt,
Schaafsma en Dijkstra.
Het amendement-de Boer wordt aangenomen
met 13 tegen 11 stemmen.
Vóór stemmen de heeren: Zandstra, de Vos, Tulp,
Nijholt, Schaaf sma, Dijkstra, Collet, Tiemersma,
Cohen, de Boer, Berghuis, de Vries en Hiemstra.
Tegen de heeren: Sehoondermark, Dijstra, Atte
ma, de Haan, Fransen, Koopmans, Haverschmidt,
van Welderen baron Rengers, Beekhuis, Ooster-
hoff en van Sloterdijek.
Sub 11 wordt, aldus gewijzigd, met algemeene
stemmen vastgesteld.
De verordening in haar geheel wordt met alge
meene stemmen vastgesteld.
De Voorzitter stelt aan de orde het punt vreemd
aan de orde van den dag: het voorstel-de Haan om
het schoolgeld voor den vervolgcursus vast te stel
len op 5.per vak.
De beraadslaging wordt geopend.
De heer Sehoondermark (wethouder) begrijpt de
bedoeling van deii_heer de Haan niet. Zooals Bur
gemeester en Wethouders voordstellen, kunnen er
leerlingen gratis worden geplaatst.
De heer de Haan zegt, dat er weinig leerlingen
gratis op de school zijn. Wel zijn er voor het halve
schoolgeld. Men moet geen rekening houden met de
finaneieele omstandigheden der ouders, maar met
die der leerlingen. En die verdienen geld, zoodat
zij wel eene bijdrage kunnen betalen.
De Voorzitter: „U bedoelt de 25.te brengen
op 5.en niet boven op 25.Spreker wil
wijzen op art. 2 en 3 der verordening op de heffing
en invordering van schoolgeld luidende:
Art. 2. Indien meer dan één leerling uit het
zelfde gezin tegelijkertijd de kvondhandelsschool
bezoekt, bedraagt het in artikel 1 bepaalde school
geld voor lederen leerling 3/4 van het daar genoem
de bedrag enz.
Art. 3. Kinderen van onvermogenden en onver
mogende, ouderlooze kinderen kunnen zonder beta
ling van schoolgeld op de avondhandelsschool wor
den toegelaten.
Voor kinderen van minvermogenden en voor
minvermogende ouderlooze kinderen bedraagt het
schoolgeld de helft van de bedragen in de artikelen
1 en 2 bepaald enz.
Deze bepalingen blijven bestaan als 't schoolgeld
op 5 wordt gebracht".
De heer de Haan: „Dat is mij goed, ik heb daar
niets tegen".
De Voorzitter zegt dat er anders bij moet worden
bepaald, dat art. 3 niet van toepassing is. En dat
geeft nog meer haken en oogen.
De heer de Haan: „Het is een afzonderlijke cur
sus. Het advies der commissie wordt ingewonnen en
aan die commissie is het best toevertrouwd inlich
tingen in te winnen naar de verdiensten der leer
lingen".
De Voorzitter: „L" beschouwt toch den cursus als
een onderdeel der avondhandelsschool? Dan zijn de
bepalingen voor die school erop van toepassing".
De heer de Haan: „De cursus wordt bezocht door
leerlingen met het einddiploma der avondhandels
school".
De lieer Sehoondermark (wethouder) zegt dat de
heer de Haan inconsequent is. Straks zei hij dat de
leerlingen wel kunnen betalen. Het is toch aange
nomen, dat zij die kunnen betalen, dat ook doen.
Bovendien zegt de beier de Haande bepaling van
het schoolgeld komt bij de Commissie van Toezicht.
Maar bij het voorstel van Burgemeester en Wet
houders kan bepaald worden 25.—, 12V& °f
niets en dan heeft de heer de Haan het toch in de
hand. Iemand die het goed kan betalen wil wel
25.betalen.
De heer de Haan zegt, dat er geen enkele leerling
is, voor wie het betalen van het schoolgeld onver
schillig is. Overdag zijn de leerlingen op het kan
toor en zij verdienen geld.
Als nu sprekers amendement wordt aangenomen
en art. 1 blijft staan, dan is er voor artt. 2 en 3
geen grond. Dat heeft niet tengevolge dat iemand,
die niet kan betalen, toch moet betalen.
De Voorzitter merkt op, dat het, bij aanneming
van het voorstel-de Haan mogelijk is, dat er een
leerling voor 5.op den cursus komt, die wel
25.kan betalen.
De heer de Haan: „Mitn kan nagaan hoe de ouders
zijn aangeslagen in den Hoofdelijken Omslag".
De Voorzitter: „U weet niet of er leerlingen zijn,
die 25.— kunnen betalen. Dat maakt U door Uw
voorstel onmogelijk".
De heer de Haan: „Het onderwijs is nooit be
schouwd als een winstgevend bedrijf".
De Voorzitter betwijfelt of het onderwijs een
winstgevend bedrijf is. Spreker ziet niet direct het
voordeel in van het voorstel van den heer de Haan.
De vervolgcursus valt onder de gewone verorde
ning, waarin het maximum schoolgeld op 25.is
bepaald. Dat kan mogelijk te veel zijn, maar bij
aanneming van: het voorstel van den heer de Haan
is het niet mogelijk om meer te nemen dan 5.
In de verordening is een veiligheidsklep, waardoor
het mogelijk is dat er leerlingen komen voor de
helft van het schoolgeld of voor niets. En dat heeft
de commissie zelf in handen. Bij het voorstel-de
Haan wordt de grens voor hen, die wel kunnen be
talen te eng.
De heer de Haan vindt de opmerking vau den
voorzitter zeer scherpzinnig, maar zij overtuigt
spreker niet. Hij handhaaft zijn voorstel. Hij ziet
niet in waarom voor 1 uur les per week 25.
schoolgeld moet worden betaald. Dat is in liet na
deel van het onderwijs.
De beraadslaging wordt gesloten.
Het amendement-de Haan wordt niet onder
Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 12 November 1918. 305
steund. Het maakt derhalve geen onderwerp van
beraadslageing meer uit.
lö agenda no. 16). Voorstel van Burgemeester en
Wethouders om jaarlijks een som beschikbaar te stellen
tot dekking van het tekort der door het fonds Wijcker-
held Bisdom in het leven geroepen vakteekenschool voor
volwassenen.
Dit voorstel luidt als volgt:
Bij Uwe Vergadering kwam den 22 Juni 1.1. in
en werd den 2öen d.a.v. in onze handen om prae-
advies gesteld een adres van den Leeuwarder Be
stuurders bond en den Christelijken Bestuurders-
boud, vergezeld van adhaesiebetuigingen van den
N ederlandschen AannemersboudAid. Leeuwarden,
den Nederl. Bond van Boekdrukkerijen, district
Leeuwarden, den Bond van Kleermakerspatroons
m Friesland de Sohilderspatroonsvereeniging
St. Lucas, de afd. Leeuwarden-Huizum vau den
N ederl. Bond van, Sehoenmakerspatroonsvereeni-
gingen, de Leeuwarder Bloemisten-patroonsvereeni-
ging, de Aannemers- en Timmerlieden-Patroons-
veireeniging „Leeuwarden-Huizum" en van de
Kamer van Arbeid alhier, met verzoek, nu de- vak-
teekencursus, bekostigd uit het fonds-Wijeker-
hekl Bisdom en beheerd door Jonkvrouwe Engelen
te Zutfen, einde Maart is opgeheven, omdat geen
gelden meer voor het doel beschikbaar werden ge
steld, 'bet daarheen/ te leiden dat in begin September
1918 weder een dusdanige cursus wondt geopend
door en vanwege de gemeente of staande onder bet
bestuur van een afzonderlijke commissie, gesubsi
d ice id door de gemeente.
J)e bedoelde cursus is in 1882 opgericht door den
heer dhr. mr. D. Engelen als beheerder van het
fonds Wijekerheld Bisdom en beoogt het gedurende
drie avonden per wenk, telkens twee uur geven van
onderwijs in vakteekenen aan hen, die in verband
met bun leeftijd of ontwikkeling niet tot de lessen
aan de Burgeravondschool kunnen worden toegela
ten of die 'liet diploma dier inrichting reeds bezit
ten. De onder-directeur der ambachtsschool is direc
teur van den cursus, waaraan thans verder 5 leera
ren zijn verbonden. Het lesgeld bedraagt voor 125
leerlingen 1. Als gevolg hiervan draagt het fonds
1750 in de uitgaven bij.
De tegenwoordige beheerster van het fonds, die
geen ingezetene dezer gemeente en niet verplicht is
de gelden van liet fonds voor een bepaald doel
einde le besteden, was aanvankelijk met de Com
missie van Toezicht op het middelbaar onderwijs
van oordeel dat de cursus, opgericht in een tijd dat
voor vakonderwijs nog zoo weinig gedaan wordt,
thans wellicht uit den tijd mag heeten, doch is ter,
slotte, lettende op de belangstelling die hij in do
betrokken kringen blijkbaar nog steeds vindt, be
reid' gevonden om in de kosten een bedrag van
1500 per jaar bij te dragen, mits aan zékere voor
waarden wordt voldaan. Deze komen hierop neer
dat de beheerster van bet toezicht op den cursus
wordt ontheven. Hij komt overigens geheel te staan
onder de biding van de Yeroeiiiging voor Middel
baar Technisch en Ambachts0rilderwijs alhier, die
zich daartoe bij monde van een barer bestuursleden
bereid beeft verklaard en die voor de aanstelling,
bezoldiging, pensionneer! ng enz. van het leeraren-
personeel zorgt, terwijl jaarlijks do beheerster van
iiet fonds Wijekerheld Bisdom een beknopt verslag
van den cursus ontvangt. Het nadeelig saldo zal uit
de gemeentekas moeten worden bijbetaald. Het be
draagt blijkens bet bovenstaande thans 250 per
jaar. De gemeente ziet toe dat het karakter van den
cursus niet verloren gaat.
Er schijnt ons aanleiding toe, ten einde den cur
sus, die zijn nut onmiskenbaar nog afwerpt, voor
Leeuwarden te behouden, dit offer te brengen.
Wij hebben de eer U voor te stellen te besluiten:
lo. aan Jvr. C. Engelen te Zutfen 's Raads dank
te doen overbrengen voor baar bereidwilligheid om
onder de door haar gestelde voorwaarden een groot
deel der kosten van den vakteekencursus voor vol
wassenen voor rekening van het fonds Wijekerheld
Bisdom te blijven nemen;
2o. onder dankbetuiging te aanvaarden de aanbie
ding der Vereendging voor Middelbaar Technisch
en Ambachtsonderwijs om de leiding en bet beheer
van den cursus op zich te nemen
3o. jaarlijks op de begrooting van uitgaven een
bedrag beschikbaar te stellen tot dekking van het
tekort, dat de cursus oplevert;
-lo. aan adressanten te doen weten dat de noodige
maatregelen zijn getroffen tot instandhouding van
den cursus.
De beraadslaging wordt geopend.
De lieer Tulp kan zich met bet voorstel van Bur
gemeester en Wethouders wel vereenigen. Hij zou
evenwel gaarne zien, dat niet alleen de Yereeniging
voor Middelbaar Technisch en Ambachtsonderwijs
de leiding had, maar dat ook de gemeente mede-
zeggingschap kreeg. De vorige keer is de cursus
ontaard.
Niet alleen werd er gebruik van gemaakt door
volwassenen, maar ook door jongens van 13 en 14
jaar. Dat deed de burgeravondschool concurrentie
aan. En dat is niet de bedoeling van Jonkvrouw
Engelen. Zij beeft den cursus dan ook willen op
heffen. Spreker vertrouwt wel dat de commissie in
dezen geest zal werken, maar liij wil aan het voor
stel toevoegen: en onder gemeentelijk toezicht.
De lieer Sehoondermark (wethouder) zegt dat dit
ook ligt in de bedoeling van Burgemeester en Wet
houders. Spreker dacht dat de Raad wel uit bet
voorstel kan lezen, dat de heele zaak wordt opgedra
gen aan en is geaccepteerd door de commissie voor
de Middelbare Technische en de Ambachtsschool.
Die neemt de zaak tot zich en in die commissie nu
zitten twee leden van den Raad. Het ligt bovendien
in de bedoeling van Burgemeester en Wethouders
ae Commissie van Toezicht op liet Middelbaar On
derwijs te verzoeken toezicht te houden.
De heer Tulp: „Dan ben ik voldaan".
De heer Sehoondermark (wethouder) vervolgt en
doet opmerken, dat zij naar aanleiding van de
mededeeling van Jonkvrouw Engelen hebben nage
gaan wat de uitgaven waren geweest. Die beliepen
de som van 100. Jonkvrouw Engelen wil nu
aan de gemeente 1500.geven. Dan zou de ge
meente 250.moeten bijpassen. Voorzichtig
heidshalve hebben Burgemeesters en Wethouders
geïnformeerd naar de werkelijke kosten. E11 zij
zijn tot de conclusie gekomen, dat de gemeente er
niet voor 250.— afkomt. Dat zal wel 655.75
worden.
De heer Zandstra vraagt of de gemeente, nu zij
een deel van de kosten zal betalen, ook voorwaar
den kan stollen ten opzichte van de salarieering en
de pensiormeering van het personeel. Ook spreker
is liet bekend, dat de cursus is gevolgd door kinde
ren beneden den 16-jarigen leeftijd. Die belmoren
daar niet, die behooren op de Burgeravondschool.
Die kunnen daar ook teekenles krijgen. Spreker
heeft van den wethouder gehoord, dat het meer zal
kosten. En juist omdat de gemeente een flink be-
