324aa Verslag vau de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 3 December 1918.
Voortzetting der vergadering op Woensdag 4 December 1918.
Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 3 December 1918. 324bb
Voortzetting der vergadering op Woensdag 4 December 1918.
hing is gesteld. Er zijn, zeggen Burgemeester en
Wethouders, verschillende vereenigingen, die alle
in meerdere of mindere mate het gemeentebelang
dienen. En die kan men nu niet de volle beschik
king over de gemeentekas geven. Het geldt hier
evenwel de drankbestrijders-vereenigingen, wier
werk in elk opzicht de gemeente ten goede komt. En
nu vindt spreker 300 heel weinig. Het geldt hier
een groot gemeentebelang èn in moreel èn in finan
cieel opzicht. Om het groote gemeentebelang van
de drankbestrijding aan te toonen, zal spreker
«enige cijfers noemen. Uit officieele cijfers is al' tc
leiden, hoe groot het bedrag is geweest dat in 1911
in Leeuwarden aan drank is besteed (Uificioele
cijfers van latere jaren zijn door de regeering nog
niet ter beschikking van de drankbestrijders ge
steld).
Berekend naar den toen geldenden prijs is in 1911
in Leeuwarden 035.000 aan sterken drank besteed-
Het blijkt daaruit, dat het geen kleinigheid is, wat
zich de drankbestrijders ten doel stellen. Als men
dit bedrag nu vergelijkt met een ander bedrag,
waarover nogal eens gemopperd wordt spreker
bedoelt den Hoofdeljjken Omslag dan ziet men,
dat dit in 't laatste jaar in totaal bedroeg ƒ621.000,
dus nog minder dan er voor drank is uitgegeven in
1011.
En dat zegt wel iets. Maar 't zegt nog meer als
men de gevolgen nagaat. Het geld voor Hoofdelij-
ken Omslag uitgegeven wordt uitgegeven voor een
nuttig doel. l)at is niet het geval met het geld, voor
drank uitgegeven. Kon men nu nog maar zeggen,
dat dit laatste geld alleen weggegooid was, maar-
dat kan men niet zeggen- Vooral de gevolgen ma
ken het noodig, dat de gemeente zich aan de drank
bestrijding gelegen laat liggen. Spreker zal die ge
volgen niet in bijzonderheden schilderen. Hij wil
slechts aanwijzen het verband dat er bestaat tus-
schen drankgebruik en armoede ter illustratie
verwijst hij naar het door den wethouder Hiem-
stra medegedeelde bij het dakloozentehuis tus-
sclien drankgebruik en krankzinnigheid, misdaad,
en ziekte. erder vestigt hij de aandacht 07den
terugslag, die deze gevolgen van drankgebruik
hebben-op het geheele economische leven. Als men
deze gevolgen in bijzonderheden nagaat, blijkt de
noodzakelijkheid voor de gemeente om de drankbe
strijding krachtig te steunen. En dat kan niet met
300. Er zijn hier verschillende vereenigingen. die
in verschillende richting werken. Maar het hoofd
doel is bestrijding van het alcohol-gebruik. Dit be
schouwt spreker als een maatschappelijke kwaal en
daarom moeten de drankbestrijders ervoor worden
gesteund door de gemeenschap. Dat wij hier niet
alleen te doen hebben met de verschillende vereeni
gingen, maar ook kunnen rekenen op de sympathie
der ingezetenen, blijkt uit het adres voor plaatse
lijke keuze, waarop buiten die der Katholieken
ruim 10.000 handteekeningen voorkomen. Spreker
zou graag eene belangrijke verhooging van dezen
post voorstellen. Hij is overtuigd, dat het ver
hoogd subsidie zal terugkeeren in den vorm van
minder uilgaven voor bedeeling, krankzinnigen
enz., terwijl naast deze financieele, groote niet in
geld uit te drukken voordoeken staan. Spreker zal
echter geen voorstel daartoe doen. Hij is bang, dat
dit bij een deel zijner medeleden niet in goede aarde
zal vallen. Wel wil bij pogen in dezen geest iets te
doen. Waarschijnlijk komt hij dan het volgend jaar
terug. Komt er echter een verder strekkend voor
stel, dan wil hij dat steunen en-het zijne ten gunste
daarvan intrekken. Hjj stelt voor den post te ver
hoogen tot 500.
Hij doet dit, omdat de betrokken vereenigingen
altijd ztiten met een ledige kas door de duurte van
het papier, zaalhuur enz. Ook als er een wet mocht
komen op de plaatselijke keuze, waarop waarschijn
lijk bij deze regeering wel kans is, zullen de drank-
bestrijdersvereenigingen veel propaganda' moeten
maken, om Leeuwarden drankvrij te krijgen. Laat
de gemeente dan toonen, door een flink subsidie te
geven aan de zijde der drankbestrijders te staan;
ze zal op die manier het gemeentebelang op een
juiste wijze dienen.
De Voorzitter deelt mede, dat de heer Nijholt
heeft voorgesteld den post te Verhoogen tot 500.
Dit voorstel wordt ondersteund en maakt tegelijk
met dat van Burgemeester en Wethouders een
onderwerp van beraadslaging uit.
De heer Dijstra vraagt hoe de verdeeling plaat*
heeft.
De heer Beekbuis zegt, dat men wel sympathiek
kan staan tegenover het voorstel van den heer Nij
holt, maar deze is in gebreke gebleven aan te too
nen, dat de vereenigingen geld noodig hebben en
hoeveel. Spreker zou daaromtrent gaarne iets
naders vernemen. Als toch blijkt, dat er meer steun
noodig is, wil spreker wel meer geven.
Den heer Nijholt doet liet genoegen, dat de heer
Beekhuis symjiathiek staat tegenover tiet voorstel.
Hij verbindt er alleen de voorwaarde aan: als het,
noodig is. Spreker kan zich voorstellen, dat er een
dergelijke voorwaarde aan de inwilliging wordt ver
bonden. Hij kan niet met cijfers aantoonen, dat
de vereenigingen het noodig hebben. De leden ech
ter der vereeniging zijn niet in staat hooge contri-
liutiën te betalen. Het aantal is WOO a 1500. Tegen
een paar gulden contributie maakt dit een betrek-
k gering bedrag.
De heer Beekhuis: „Er zijn ook menschen; d;
bijdragen geven, ik zelf o.a."
De lieer Nyholt vervolgt en zegt, dat het aantal
begunstigers gering is, Er moet veel schriftelijke,
propaganda worden gemaakt, er moeten veel bro
chures en couranten worden verspreid 0111 de denk
beelden der drankbestrijders ingang te doen vin
den. E11 die moeten voor 'n te lagen prijs worden ver
kocht. De vereenigingen sukkelen steeds met een
tekort in kas. Er moeten steeds verlotingen, bazars
en collecten worden gehouden 0111 niet ten onder ie
gaan. Spreker geeft den Baad in overweging zijn
voorstel aan te nemen en Burgemeester en Wethou
ders te verzoeken met de vereenigingen na te gaan
;ti lioev rre een verhoogd subsidie noodzakelijk is
Laten Burgemeester en Wethouders aan de ver
eenigingen vragen eene begrooting en een uittrek
sel uit de rekening over te leggen. Dan is aan het
bezwaar van den heer Beekhuis tegemoet gekomen
De heer Berghuis (wethouder) wijst erop, dat do
meening van Burgemeester en Wethouders is .leer-
g legd in de Memorie van Antwoord. Dat zij tegen
over de vereenigingen zeer sympathiek staan,
blijkt wel uit liet brengen van den yjost op de be
grooting. Spreker geelt toe, dat het een grijpen in
de lucht is, hoe hoog het bedrag moet zijn, maar liet
lijkt vreemd, dat de Baad het bedrag zal verhoogen,
zonder dat er een aanvraag is ingediend. Men zal
misschien zeggen met den heer Beekhuis, dat als
bet blijkt dat het subsidie te laag is, de Baad wel
meer zal geven, wanneer om dit meerdere wordt ge
vraagd. Maar het gaat niet aan 0111, als een lid
van den Baad zegt: ik ben overtuigd, dat deze of die
vereeniging meer steun moet hebben, meer te geven
als de vereeniging zelf die niet heeft gevraagd.
De heer de Boer zegt, dat wij allen liet betoog
van den heer Nijholt hebben gehoord en hij
vertrouwt met sympathie. Naar aanleiding van het
geen de heer Beekhuis heeft gezegd, schijnt er ten
«enigszins zwakke plaats in dat betoog te zijn.
Spreker gelooft niet, dat die erin gezocht kan
worden. Zelf is spreker secretaris geweest van het
Centraal Drankweercomité. E11 hij heeft elk jaar
een aanvraag ingediend 0111 subsidie. Spreker ge
looft, dat er 1111 verzuimd is, aan te vragen, want,
als de vereeniging had aangevraagd, had zij een
grooter bedrag verzocht. Andere jaren is er altijd
een adres der vereeniging- Dat is er 1111 niet. Zij zou,
als zij aangevraagd had, minstens 500 hebben ge
vraagd. Nu de post evenwel is aangebracht, zonder
dat er een adres is, kan de Baad ook wel op het
voorstel-Nijholt ingaan.
Den heer Nijholt doet het ook genoegen, dat de
luer Berghuis sympathiek staat tegenover het
voorstel. Maar aan sympathie alleen heeft de drank
bestrijding niet veel. Waar hier echter het woord
symjiathie wordt uitgesproken, in verband met eene
verhooging van liet subsidie, vertrouwt spreker er
nu meer beteekenis aan te mogen hechten. De ver
eeniging spreker geeft zulks toe heeft niet
aangc vraagd. Om nu aan eventueele bezwaren tege
moet te komen, gelooft spreker, dat het gewenscht
is niet direct het subsidie tot 500 te verhoogen,
maar aan Burgemeester en Wethouders voor dit
subsidie een crediet toe te staan tot 500. Spreker
is overtuigd, dat als de vereenigingen dan aan
kloppen en aantoonen, dat zij liet geld noodig heb
ben, Burgemeester en Wethouders een verhoogd
subsidie zullen geven.
Den heer Tulp is het voorstel ook sympathiek. Hij
vindt liet echter een gekke slag om te zeggen: de
vereenigingen zullen wel meer vragen, wij zullen
den post inplaats van op 3<jO op 5(J0 uittrekken.
De Voorzitter wijst erop, dat het nu een kwestie
is van meer of minder en dat ieder zijn eigen opinie
wel daarover zal hebben. De vraag van den heer
Beekhuis heeft spreker getroffen en het antwoord
daarop van den heer Nijholt, die liet niet precies
wist, hoewel hij liet vermoedelijk wel wist. Maar
wat de heer Nijholt zegt, slaat op elke vereeniging,
die subsidie Krijgt. Elke vereeniging toch nuxt de
rekening van het afgeloopen en de begrooting van
het volgend jaar overleggen. Dit is als voorwaard"
gesteld voor iedere subsidieverleening. Al is het
10 of 500, de Baad heeft het recht te weten
waar het geld blijft en wat ervoor is gedaan. Dit
debat was niet noodig geweest.
De heer Hiemstra (wethouder) gelooft, dat het
verstandig is, als de heer Nijholt zijn voorstel in
trekt. Het betreft een klein bedrag en er bestaat
formeel geen bezwaar 0111 den post van 303 tus-
schentijds tot 500 te verhoogen- Als het adres van
het Drankweercomité inkomt, kan de Baad altijd
een besluit nemen.
De heer Njjholt: „Als dat kan, acht ik het ook het
beste, omdat enkelen zich uit formeele overwegin
gen tegen hebben laten liooren". De vereenigingen
zullen 11a deze besprekingen wel met een gemoti
veerd adres komen. Spreker trekt zijn voorstel in.
De Voorzitter deelt mede, dat do heer Nijholt
diens voorstel heeft ingetrokken. Het maakt der
halve geen onderwerp van beraadslaging meer uit.
De beraadslaging wordt gesloten.
Volgno. 332 wordt onveranderd vastgesteld.
Volg>10. 333. Subsidie aan de vereeniging „Kinder
bewaarplaats"f 300.—.
Bij dezen post komt een adres van het bestuur
der vereeniging „Kinderbewaarplaats" 0111 300
subsidie in behandeling.
Volgno XLS wordt onveranderd vastgesteld.
Op het adres is dus gunstig beschikt.
Yolgnos. 334364 worden onveranderd vastge
steld.
Volgno. 355. Kosten van het nemen van maatregelen
in verband met den oorlogstoestand. 200.000.
De beraadslaging wordt geopend.
De heer Njjholt heeft in de sectie aangedrongen
op nadere specificatie van dit bedrag. I11 de Memo
rie van Antwoord is gezegd, dat zulks bezwaarlik
gaat. Spreker zou er toch wel iets meer van willen
weten. Het vorig jaar is er een groot bedrag uitge
geven voor oorlogsuitgaven en de Baad weet niet
waarvoor. Enkel is in de rekening het totaal der
crediteuren genoemd, maar het bedrag voor eiken
post blijkt er niet uit- Wel waren de mandaten over
gelegd, maar die lagen door elkaar. Wel waren ze
gelegd in de volgorde der rekening, maar niet ge
rangschikt naar de verschillende zaken, waarop de
uitgaven betrekking hebben. Spreker zou gaarne de
toezegging van Burgemeester en Wethouders heb
ben. dat zij bij het einde des jaars staten zullen over
leggen, vermeldende de bedragen voor eiken po*r
afzonderlijk.
De heer Berghuis (wethouder) doet opmerken,
dat hij uit de laatste woorden van den heer Nijholt
begrijpt, dat het uitzoeken voor hem lastig is. De
stukken kunnen echter onmogelijk gerangschikt
worden zooals de heer Nijholt dat wenscht,.want dat
is in strijd met de voorschriften van Gedeputeerde
Staten. Burgemeester en Wethouders hebben even
wel geen bezwaar voor het vervolg staten over te
leggen als de heer Nijholt bedoelt.
De heer Njjholt weet niet, of de heer Berghuis
hem begrijpt. Er waren een massa, 1000 en meet;
mandaten en rekeningen en nu is het voorde raads
leden geen werk, die alle te sorteeren. Spreker zou
staten willen zien overgelegd met de verzamelbe-
dragen.
De beraadslaging wordt gesloten.
Volgno 355 wordt onveranderd vastgesteld, met
de toelichting zooals die bij de Nota van Wijziging
is voorgedragen.
Volgno. 356. Kosten exploitatie Centrale Keuken.
f 10.000.—.
De beraadslaging wordt geopend.
De heer Haverschmidt vraagt of de capaciteit
van de Centrale Keuken niet te klein is. De zaak is
namelijk deze.
Men heeft in de couranten kunnen lezen, dat het
Gasthuisbestuur tot zijn spijt niet in staat is dezen
winter voedsel te verstrekken en dit is een gevoig
van het feit, dat men van de distributie geen grond
stoffen kan verkrijgen.
De Centrale Keuken kan dat wel en daarom
wendde het bestuur zich tot Burgemeester en Wet
houders met de vraag of men niet tegen betaling
dagelijks 1000 porties kon ontvangen, ten einde die
gratis uit te reiken aan behoeftigen.
In plaats van dit aanbod met beide handen aan
te nemen werd het door Burgemeester en Wethou
ders afgewimpeld op grond van te weinige capaci
teit.
