314 Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Maandag 22 November 1926.
Voortzetting der vergadering op Woensdag 24 November 1926.
mogelijk is, zooals uit de woorden van den Voorzitter is
op te maken, moet er over worden onderhandeld wat
de juiste toepassing moet zijn.
Nu heeft spreker bij het ter sprake brengen van de
toepassing van het Werkliedenreglement in de sectie
ook gevraagd om de redactie van dit reglement opnieuw
onder de oogen te zien, eenerzijds, opdat wij weer een
volledig Werkliedenreglement zullen krijgen met alle
wijzigingen er in, maar anderzijds opdat de Commissie
voor Georganiseerd Overleg het reglement eens zal be
kijken, of er niet ergens een betere redactie kan worden
gevonden, waardoor enkele dubbelzinnigheden en tegen
strijdigheden er uit zullen worden gehaald. Dat voorstel
zou spreker aan den Raad of aan Burgemeester en Wet
houders willen doen, maar hem dunkt dat daartegen
geen bezwaar zal bestaan.
De heer M. Molenaar herinnert zich dezelfde kwestie
ook eenigszins. Zooals de Voorzitter voorlas, is inder
tijd in de commissie voor Georganiseerd Overleg over
eenstemming verkregen en het staat spreker voor. dat
Burgemeester en Wethouders daar toen in zijn meege
gaan, maar dat verzuimd is de verandering in het Werk
liedenreglement op te nemen.
Spreker zou deze gelegenheid ook willen aangrijpen
om een kleine opmerking te maken van meer eenvou-
digen aard. Hij zou bij deze begrooting van de gas
fabriek willen spreken over de parelcokes.
Het is spreker gebleken uit advertenties, die hem
onder de oogen komen, dat de parelcokes elders goed-
kooper wordt aangeboden dan de andere soorten cokes
hij meent dat dit o. a. in Groningen het geval is
en dat dat parelcokes hier in Leeuwarden aanmerkelijk
duurder is. Er komt nog bij dat, als wij ze thuis krijgen,
het dan nog geen parelcokes is, want er zijn stukken
bij zoo groot als een vuist.
Spreker zou daarom den wethouder van de Bedrijven
willen verzoeken deze opmerking over te brengen bij
den directeur, om te trachten van de parelcokes ook
werkelijk parelcokes te maken.
De heer K. de Boer Krijg ik ook eenig antwoord
wanneer de tarieven in den Raad komen?
De heer Lautenbach (wethouder): Wanneer ze pre
cies in den Raad zullen komen? Voorzoover mij bekend
is, liggen de voorstellen gereed, dus dat kan heel bin
nenkort gebeuren. Ik meen dat die toezegging ook reeds
gistermiddag is gedaan Uw geheugen wordt er ook
niet beter op.
De heer K. de Boer Neen, mijn vertrouwen wordt
er niet beter op, want 3 maanden geleden is dat ook
gezegd.
De heer Lautenbach (wethouder): En gister is het
gezegd.
De algemeene beraadslagingen worden gesloten.
Wordt overgegaan tot artikelsgewijze behandeling.
De verschillende volgnos. van Baten en Lasten wor
den achtereenvolgens onveranderd vastgesteld, waarna
de geheele begrooting onveranderd wordt vastgesteld.
Aan de orde is de ontwerp-begrooting van het
Electriciteitbedrijf.
De algemeene beraadslagingen worden geopend.
De heer Oosterhoff wou bij deze algemeene beschou
wingen een kwestie ter sprake brengen, die in hoofd
zaak behoort bij een van de artikelen, maar die toch
ook in het algemeen wel op de begrooting zoowel van
het Electriciteitbedrijf als van het Gasbedrijf slaat. Spr.
heeft het straks niet gedaan, omdat zijn hoofdvraag be
treft het Electriciteitbedrijf.
Bij het doorzoeken en bestudeeren van de verschil
lende begrootingen is spreker het minst bevredigd door
de beide begrootingen van het Electriciteitbedrijf en
Gasbedrijf, omdat wij tegenover een heele massa zaken,
die daarin voorkomen, absoluut vreemd staan en wij
maar eenvoudig moeten aannemen wat daar staat. Nu
heeft spreker wel een groote mate van vertrouwen, dat
is de kwestie niet, maar hij zou toch gaarne willen dat
veel dingen, die ons duister zijn, worden opgehelderd.
Er staat wel een vrij belangrijke toelichting bij enkele
artikelen, maar toch niet bij alle, waarbij dat wel noodig
was. Zoo frappeert het spreker ieder jaar dat er gewerkt
wordt met allerlei percentages bij de opbrengst van gas
uit steenkool, die niet zijn te controleeren. Nu gelooft
spreker ook wel dat die juist zullen zijn, maar men moet
ze ook maar zonder meer accepteeren, want ze zijn niet
toegelicht. Dit jaar is voor het Gasbedrijf geraamd een
mindere opbrengst per eenheid steenkool van 10
dit zal wel juist zijn, maar het is absoluut niet te con
troleeren.
Er is echter één punt, waarvan spreker met meerdere
zekerheid kan zeggen dat het niet juist kan wezen, dat
is n.l. bij het Electriciteitbedrijf de opbrengst van meter-
huur. Spreker heeft dat in de secties ook gezegd en
Burgemeester en Wethouders hebben daarop verwezen
naar hun voorstel, dat zij hebben gedaan inzake de
meterhuur, maar dat brengt spreker niet verder. Burge
meester en Wethouders hebben daarin den Raad in
overweging gegeven de meterhuur met 50 te ver
lagen en nu was sprekers opvatting dat dan de op
brengst ook 50 minder zou zijn. Men heeft hem toen
meegedeeld dat dit niet hoefde, omdat de meterhuur
voor buitengewone leveringen misschien niet onder de
verlaging zou vallen, maar bij het doorlezen van bijlage
no. 12 van 1926 is spreker gebleken dat de directeur
eerst wel een uitzondering wilde maken voor de meter
huur bij speciale contracten, maar dat die ten slotte
toch onder de verlaging is opgenomen, m. a. w. dat de
meterhuren allemaal zijn verlaagd met 50
Nu is bij den betrokken post eerst de opbrengst be
rekend volgens de oude regeling en toen is daar niet
de helft afgetrokken, maar een heel ander bedrag. Bur
gemeester en Wethouders zeggen nu in hun antwoord
clat, waar verleden jaar de geraamde opbrengst was
23.184.- en de winstderving toen werd begroot op
10.500.de geraamde opbrengst toen met het laatste
bedrag is verlaagd en dat zij nu weer hetzelfde hebben
gedaan. Dat komt echter niet uit, want dit jaar was er
door den directeur een hooger bedrag, volgens de oude
regeling, geraamd; dus had er ook meer afgetrokken
moeten worden. Spreker meent dus dat de berekening
anders moet zijn. Waar voor 1927 volgens de oude
regeling een opbrengst is geraamd van 25.606.—, zou,
waar de meterhuur over de geheele linie met 50 is
verlaagd, op een uitkomst moeten worden gerekend van
niet meer dan 12.803.terwijl die uitkomst is ge
raamd op 15.106.Dat is spreker een raadsel ge
bleven.
Spreker wil daarover thans zijn oordeel niet uitspre
ken, maar hij wil deze vraag doen: waar bij deze be
grooting in groote mate vertrouwen van onze zijde
wordt gevraagd, kunnen wij daar in het vervolg geen
meerdere toelichting krijgen bij de verschillende ramin
gen, die zijn gemaakt, opdat wij die beter zullen kunnen
beoordeelen?
De heer Lautenbach (wethouder) wil even woordelijk
voorlezen een korte passage, die de directeur van de
Lichtbedrijven aan deze kwestie wijdt
,,Het besluit tot verlaging van de meterhuur is ge
nomen, nadat de begrooting door mij was ingediend.
Ten onrechte is de voor 1927 geraamde meterhuur
door de Secretarie in plaats van met 50 verlaagd
Verslag van de handelingen van den gemeenteraad
Voortzetting der vergadering op
met 10.500.welk cijfer is overgenomen uit een
brief, door mij aan Burgemeester en Wethouders ge
schreven, welke op een anderen toestand betrekking
had.
De winstderving zal voor 1927 vermoedelijk 50
bedragen van 25.606.08 12.803.04."
De Voorzitter merkt nog op dat de kwestie van meer
dere toelichting nog wel in de vergadering van Burge
meester en Wethouders zal worden besproken; als de
posten nog beter kunnen worden toegelicht, zoodat de
technische zaken door een leek kunnen worden begre
pen, zal dat gebeuren.
De heer K. de Boer zou hierbij nog een opmerking
willen maken. Wij hebben nu bij deze begrooting nog
geen kennis kunnen nemen van de voorstellen, die Bur
gemeester en Wethouders den Raad zullen doen wat
betreft de tarieven en het spreekt vanzelf dat wij daarop
niet kunnen vooruitloopen. Nu zou spreker toch dit nog
in het midden willen brengen dat de mededeeling, die
de wethouder van Financiën hier in den Raad heeft ge
daan, dat Leeuwarden een van die gemeenten is, waar
de tarieven, ook voor electriciteit, het laagst zijn, niet
juist was. Wat den gasprijs betreft, is het waar dat
Leeuwarden in die rij van gemeenten een van de laag-
sten is, maar wanneer men de prijzen voor electriciteit,
die de gemeente Leeuwarden heft, vergelijkt met de
prijzen, die in grootere en even groote steden als Leeu
warden worden geheven, dan is de prijs voor electri-
schen stroom voor gewoon lichtverbruik in Leeuwarden
aan den hoogen kant. Talrijke gemeenten zijn dichter
hij de 20 cent dan Leeuwarden bij de 30 cent. Spreker
weet niet of het de bedoeling van den wethouder van
Financiën was, maar er moet in dit opzicht geen legende
worden gevormd.
Verder zal spreker afwachten wat door Burgemeester
en Wethouders zal worden voorgesteld.
De heer Beekhuis (wethouder) geeft toe dat het vol
komen juist is, wat de heer De Boer zegt; spreker heeft
gegeneraliseerd, maar hij had het oog op de gasfabriek,
toen hij zei: de lichtfabrieken. Zooals blijkt uit het be
kende werkje is onze gasfabriek een mee van de laag-
sten wat betreft den prijs van het gas, maar de licht
fabrieken kon spreker niet noemen, omdat hij het voor
het electriciteitbedrijf niet zoo precies heeft nagegaan,
hoewel hij wel den indruk heeft gekregen dat wij ook
met den stroomprijs niet aan den hoogen kant zijn. Wat
spreker heeft gezegd, was echter speciaal bedoeld voor
de gasfabriek.
De Voorzitter vraagt of de Vergadering goed vindt
dat de post Meterhuur ad 15.106.08 (volgno. 8 van
de Baten) blijft staan, ondanks het feit dat, zooals is
gebleken, dit cijfer verkeerd is. Er zal toch niet meer
worden geheven dan de tarieven toelaten; het cijfer is
door een vergissing ontstaan.
De Raad maakt geen bezwaar dat volgno. 8 der Baten
niet wordt gewijzigd.
De algemeene beraadslagingen worden gesloten.
Wordt overgegaan tot artikelsgewijze behandeling.
De verschillende volgnos. van Baten en Lasten wor
den achtereenvolgens onveranderd vastgesteld, waarna
de geheele begrooting onveranderd wordt vastgesteld.
Aan de orde is de ontwerp-begrooting van de
Gemeente-Reiniging.
De algemeene beraadslagingen worden geopend.
van Leeuwarden van Maandag 22 November 1926. 315
Woensdag 24 November 1926.
De heer Dijkstra zou hierbij een korte opmerking
willen maken. Hij betreurt het dat, wat den nieuwen
dienst betreft, men met de autotractie zoo lang heeft
gewacht tot, zoo zou hij zeggen, alles voor elkaar is en
dat die tractie er nu nog niet is. Hij wil er aan herin
neren dat in 1923 met het systeem, dat thans wordt
ingevoerd, ook is gewacht en hij wil er op wijzen dat,
wanneer de inrichting van den nieuwen dienst ongeveer
was opgemarcheerd met den bouw van het nieuwe ter
rein, men in ieder geval, toen het nieuwe terrein klaar
was, ook den nieuwen dienst voor elkaar had moeten
hebben. Het is niet onder cijfers te brengen, maar spr.
kan het gevoel niet van zich afzetten dat de dienst thans
half loopt, doordat men nog het eene en het andere
terrein moet gebruiken en dat dit absoluut schadelijk is.
Spreker heeft den indruk gekregen dat de eerste 1 /2
jaar na 1923 niet aan dit vraagstuk is gewerkt, maar
hij wil daaraan toevoegen dat uit de stukken van de
Gemeentereiniging wel de indruk wordt gevestigd dat
in dit opzicht den directeur geen schuld treft; er be
staat toch een oplaag van brieven, waarin de directeur
er steeds op heeft aangedrongen den noodigen spoed te
betrachten.
Spreker zou hier direct ook even bij willen aanroeren
de kwestie van het werken in den wind op het nieuwe
terrein en zijn vraag of er geen bepaalde schuttingen om
de compostloodsen kunnen worden aangebracht. Spr.
zal daaromtrent nu geen voorstel doen, maar hij hoopt
dat het college die kwestie nog eens ernstig onder de
oogen zal zien. Het college zegt wel dat de menschen
van de Gemeentereiniging de ruimte moeten kunnen
overzien, maar spreker had gedacht dat er toch wel iets
kon gebeuren.
De heer M. Molenaar vraagt tot hoe lang het de be
doeling is te vergaderen.
De Voorzitter: Tot 5.10 uur of 5.15 uur. Ik dacht dat
wij door de begrooting van de Reiniging zouden komen.
De heer M. Molenaar heeft nog al wat critiek op de
exploitatie van dit bedrijf uit te brengen. Misschien zou
hij daar dan in blijven steken. Kan de Raad ook eerst
een ander bedrijf nemen?
De Voorzitter zou zeggen: laten wij maar doorwerken
en zien hoe ver we komen. Met de begrooting van de
Stads Bank van Leening zijn we gauw klaar en dan
komt nog die van het Openbaar Slachthuis. Daarbij is
nog de motie van den heer Weima, maar meer weet
spreker er ook niet van. Laten wij maar doorwerken of,
als de Vergadering denkt dat er kans is om de andere
bedrijfsbegrootingen nog af te werken, heeft spreker
geen bezwaar om deze van de Reiniging te laten
liggen.
Den heer M. Molenaar lijkt het dan beter de begroo
ting van de Gemeentereiniging aan te houden.
Dienovereenkomstig wordt besloten.
De algemeene beraadslagingen worden geschorst.
Aan de orde is de ontwerp-begrooting van de
Stads Bank van Leening.
Algemeene beraadslagingen worden niet gehouden.
Wordt overgegaan tot artikelsgewijze behandeling.
De verschillende volgnos. van Baten en Lasten wor
den achtereenvolgens onveranderd vastgesteld, waarna
de geheele begrooting onveranderd wordt vastgesteld.
Aan de orde is de ontwerp-begrooting van het
Openbaar Slachthuis.
