298 Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Woensdag 19 December 1928.
Voortzetting der vergadering op Donderdag 20 December 1928.
In de goedgekeurde notulen van de vergadering van
10 October j.l. dezer Commissie lees ik op blz. 6.
Een met name genoemd lid, doch de namen doen er
niet toe, vraagt
„of omtrent deze vergadering mededeelingen in de
vakpers kunnen worden gedaan."
„De Voorzitter zou hiertegen persoonlijk geen be
zwaar hebben, doch acht het in de gegeven omstan
digheden beter, dat de Raad eerst kennis krijgt van
het resultaat der besprekingen."
Waar dit thans het geval is, zal er zeker van zijn kant
geen bezwaar tegen zijn, dat de besprekingen zelf ook
ter kennis van den Raad komen. Dit lijkt mij de kortste
weg om te weerleggen de hier gehoorde uitspraak, dat
de voorstellen tot salarisverbetering voorstellen van het
college zijn.
Op blz. 3 dier zelfde notulen lees ik
„Een lid (ik noem maar weer geen namen, laten
wij zeggen de heer A) vraagt waarom een bepaalde
ambtenaar (het doet er niet toe welke), die tot dus
ver gelijk stond met een bepaalde categorie, thans
100.hooger staat. Welke motieven hebben Bur
gemeester en Wethouders daartoe geleid
„Een ander lid (laten wij zeggen de heer B) merkt
op, dat uit de gestelde vraag blijkt, dat de voorstellen
eigenlijk van Burgemeester en Wethouders komen."
„De Voorzitter zegt, dat de heer A zich onjuist
heeft uitgedrukt. Afgesproken was, dat de wethouders
met het college zouden spreken over het voorstel der
sub-commissie. Wenschten Burgemeester en V/et-
houders wijziging, dan zou de sub-commissie daar
omtrent nader overleg plegen, terwijl kleine afwij
kingen door den Voorzitter en Secretaris afgedaan
konden worden. Op aandrang van de sub-commissie j
is een door Burgemeester en Wethouders voorgesteld
bedrag dan ook later veranderd, zoodat de voorstel- 1
len van de sub-commissie afkomstig zijn.
De heer A sluit zich hierbij aan."
En met deze citaten uit de notulen wil ik volstaan.
AAisschien dat de heer De Boer zich nog geroepen voelt
om diezelfde notulen te toetsen aan zijn mededeelingen
omtrent het verband tusschen de belofte van Burge
meester en Wethouders en de overeenstemming in de
sub-commissie. Ik heb er, eerlijk gezegd, geen lust meer
in.
De houding van Burgemeester en Wethouders ten
opzichte van den pensioenaftrek zal waarschijnlijk bin
nenkort weer aan de orde komen en om tijd te sparen,
ga ik daar dus nu niet verder op in.
Ik moet thans komen tot de bestrijding, die mijn
betoog van gister van de zijde van de heeren Fransen
en Ritmeester heeft ondervonden. Ik wil in de eerste
plaats even een klein misverstand uit den weg ruimen
tusschen den heer Fransen en mij en ik wil dat gaarne
voor mijn rekening nemen. Ik heb zelf natuurlijk geen
enkel oordeel over de snelheid, waarmede ik mijn rede
heb voorgelezen; ik heb getracht dat langzaam te doen,
maar ik schijn daar niet in geslaagd te zijn. Welnu, ik
heb gewezen op de begrooting voor Openbare Werken
en die afzonderlijk besproken, omdat niet zonder meer
uit de uitgaven en inkomsten een conclusie was te
trekken en ik heb gezegd wij zien dat het nadeelig
slot belangrijk hooger is, maar wanneer men daartegen
over de 65.000.voor het stratenfonds als buiten
gewoon beschouwt, zou dit tot een verlaging moeten
leiden. Gaat men echter de zaak analyseeren, dan ziet
men dat er ook dan nog voor ongeveer 18.000.aan
hoogere uitgaafposten op de begrooting voorkomen.
Ik zal den heer Fransen die posten wel geven: volgno.
309, markten, 2000.hooger; volgno. 310, plant
soenen, 2110.hooger; volgno. 311, onderhoud
bruggen, 11.600.hooger; volgno. 313, onderhoud
havens, 4000.hooger; volgno. 328, meerdere af
lossing, 5000.hooger. Van post 311 mag men
6000.aftrekken voor buitengewoon en dan ont
breekt nog een post van 1000.het wordt zoo
ongeveer 17.000.maar die andere 1000.wil
ik U schenken; die heb ik nu in de gauwigheid niet
kunnen vinden.
De wethouder van Financiën is ook later nog even
op het Hoofdstuk Openbare Werken teruggekomen en
hij was van meening dat daaronder, behalve de post
voor het stratenfonds, ook stond de post voor centrale
verwarming van de scholen. Dat moet op een abuis
berusten, want die post drukt niet op het Hoofstuk
Openbare Werken in de Gemeentebegrooting, maar op
het Hoofdstuk Onderwijs in de Gemeentebegrooting.
Dat is dus waarschijnlijk een kleine vergissing.
Welnu, mijnheer Fransen, ik meen dus dat wel degelijk
de gewone uitgaven, ook bij Openbare Werken voor het
gewone onderhoud, toenemen.
En nu, Mijnheer de Voorzitter, de algemeene strekking
van mijn betoog van gister is niet geweest een verwijt,
dat het college verkwistend is. is niet geweest de mede-
deeling, dat ik het college niet zuinig vind.
Maar, die iets beweert, aan hem is de bewijslast. In
den brief, die de begrooting begeleidde, waarbij het
college de begrooting aanbood, is door Burgemeester
en Wethouders vooropgesteld deze bewering
„Ook aan deze begrooting ligt het streven naar
een zuinig beheer ten grondslag."
Welnu, de Raad had het recht te vragen: wij hebben
dat niet kunnen merken natuurlijk ligt het aan de
domheid van dat lid van den Raad, dat begrijp ik
wij hebben het niet kunnen merken, maar U hebt die
bewering gedaan, dus maakt U die maar waar. Welnu,
gister heb ik niets anders betoogd, dan dat men die
bewering niet zoo maar uit de begrooting kon halen
en ik meen toch wel dat daar eenige grond voor is.
En wanneer ik nu die heele lange rede van den wet
houder van Financiën in het kort ga samenvatten, dan
komt die hierop neer: inderdaad is hier en daar wat
meer uitgegeven, maar dit moeten wij toch doen en dat
moesten wij toch doen. Dat is niet de zaak bepleiten,
maar dat is alleen bevestigen, wat ook door mij is
gezegd. U zegt zelf. dat zóó naar zuinig beheer
streeft, dat dit de basis is, waarop de geheele begrooting
is gebouwd, maar ik heb dat niet kunnen merken. Ik
heb gezegd: wil dat aantoonen, maar in plaats van dat
te doen, hebt U er zich afgemaakt met een wijze van
doen, die óók van een mentaliteit spreekt
De heer Ritmeester (wethouder): Dat stem ik toe,
maar van een goede mentaliteit.
De heer Vromen: Over de appreciatie van deze
zaak kan men verschillen en verschil ik van U. Op die
wijze toont U aan en dat is ten slotte hetzelfde wat
ik heb gezegd dat de inkomsten op sommige punten
zijn verhoogd en op andere punten zijn verlaagd, dat
er een méér aan inkomsten is begroot van 230.000.-
en dat het college daartegenover 114.000.van bui
tengewone werken ten laste van den gewonen dienst
heeft gebracht. Die gestie van het college is door mij
absoluut niet aangevallen, er is door mij niet een oogen-
blik aan getwijfeld, dat die rekensommetjes uitkomen,
ik heb er niet aan getwijfeld dat de uitgaven en in
komsten met een gelijk bedrag sluiten. Die heele lange
rede van den wethouder van Financiën was dus niet
noodig.
De wethouder van Financiën heeft gemeend over de
toekomst te moeten zeggen, dat hij liever voorzichtig
wil zijn, want, zegt hij daarbij, dat moet ik wel, anders
krijg ik t. z. t. misschien te hooren: het college geeft
cijfers, die misschien straks weer blijken onjuist te zijn.
Zie, dat slaat blijkbaar hierop, dat ik bij de vorige
begrooting er het college een verwijt van heb gemaakt,
dat het cijfers heeft gegeven aan den Raad, die onjuist
zijn gebleken en waarvan het college toen wist dat ze
onjuist waren. Dat betrof dus geen cijfers, die bij de
Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Woensdag 19 December 1928. 299
Voortzetting der vergadering op Donderdag 20 December 1928.
mondelinge discussies waren genoemd, geen cijfers, die
nog niet vast stonden, maar cijfers, die voorkwamen
in de bijlage tot de Handelingen en die moesten dienen
voor het vaststellen van het heffingspercentage. Ik ge
loof, dat ik er toen ook in geslaagd ben, te hebben
aangetoond, dat inderdaad de gegeven cijfers onjuist
waren en indien de wethouder nu het verschil niet kan
zien tusschen de toen door mij gewraakte cijfers en
cijfers, die niet vast staan, kan ik dat niet helpen. Maar
ik meen, dat ik het recht had als lid van den Raad aan
het college te vragen maakt U mij waarschijnlijk en
aannemelijk, dat het heffingspercentage het eerst
komende jaar niet verhoogd zal behoeven te worden.
Dat recht put ik in de eerste plaats daaruit, dat in de
vergadering van 24 April, waaruit de wethouder van
Financiën zoo vaak wat uit mijn rede heeft geciteerd,
de wethouder zelf heeft gezegd het was bij gelegen
heid van het vaststellen van het heffingspercentage voor
1928/29: „het college wil niet meedoen aan een ver
laging van het percentage, tenzij het de zekerheid heeft,
dat het ook in de naaste toekomst niet weer zal moeten
worden verhoogd". Uit dat gezegde van den wethouder
had ik het recht om nu te vragen: gij gaat dat cijfer
verlagen, welnu, doet gij dat op voldoende gronden en
kan het in de toekomst ook zoo laag blijven En het
spreekt van een zeer bepaalde mentaliteit, die ik niet
kan waardeeren, als het college zich daar af maakt met
een antwoord, zooals in de Memorie van Antwoord
wordt gevonden.
Thans heeft de wethouder gezegd, dat hij voor 1928
weer een zeer hoog batig saldo verwacht, dat niet ver
zal blijven beneden of misschien gelijk is aan hij is
aan den voorzichtigen kant gebleven en daar heeft hij
natuurlijk gelijk aan het batig saldo van 1927. Welnu,
dan constateer ik en dat vind ik niet erg, maar dat
had het college dan ook in de Memorie van Antwoord
moeten zeggen (.lat deze verwachting weer gebaseerd
is op dat hooge batig saldo.
Nu is er ik wil daar toch iets van zeggen toch
een tegenspraak in de financieele lijn, die de wethouder
uitstippelt, want hij doet blijkbaar één ding en hij wil
wat anders. De wethouder heeft straks gezegd: ik streef
ei zoo naar, en men zal het in deze begrooting nog
sterker merken, om te komen tot een juiste raming,
want dat is juist de groote fout van vroeger geweest,
dat dit toen niet is gebeurd. Ik ben het daarmee vol
komen eens; ik heb zelf, toen over 1927 de rekening
werd goedgekeurd, er op gewezen, dat het m. i. zoo
onjuist is, door een verkeerde raming de geheele be
grooting op losse schroeven te zetten en den Raad te
brengen tot besluiten en voorstellen, die niet voldoende
zijn gemotiveerd en die heel anders zouden zijn uit
gevallen, als de raming juister was geweest. Welnu,
de wethouder wenscht een financieele politiek te voeren
van een juiste raming, maar dan moet hij ook zorgen
dat hij zoo gauw mogelijk van die batige saldi afkomt
en daar niet tegelijk op blijven drijven. Hij kan niet
het eene doen en het andere tegelijk ook blijven doen,
behalve dan als er zoodanige meevallers zijn, dat b.v.
het cijfer van aanslag eenige millioennen meevalt, maar
dat kan niemand voorzien. De wethouder drijft op het
oogenblik echter ook op de batige saldi, hij vindt dat
zelf een verkeerde politiek, maar laat hij dan in elk geval
een begrooting maken voor 1928 is hij daarin niet
buitengewoon geslaagd waaruit blijkt dat hij tie juiste
lamingen wenscht door te voeren.
Wanneer ik dan ten slotte de heele rede van den
wethouder van Financiën samenvat, dan is deze een
absolute bevestiging van de rede, welke ik gister heb
gehouden. Het spijt mij, dat de wethouder die rede
niet heeft kunnen volgen door de snelheid, waarmede
zij is voorgelezen, maar wanneer het college het op
prijs had gesteld om die rede, evenals de pers niet
te voren maar voordat er antwoord op werd gegeven
te hebben, dan was ik gaarne bereid geweest ze af te
staan. Maar niet om dat aan te bieden, want na de
wijze, waarop het college in de Memorie van Antwoord
heeft gehandeld en waarop de vragen die zijn gesteld
en die serieus zijn bedoeld, zijn beantwoord ten
minste de vragen, die door mij zijn gesteld, de heer
Westra was er zeer content mee was er voor mij
geen aanleiding om dat uit mijzelf aan te bieden.
Welnu, als ik dus de rede, door den heer Ritmeester
hier gehouden, samenvat, dan is deze een bevestiging
van de opmerkingen, die ik maakte. Gat de begrooting
voor 1929 op een niet onbelangrijk aantal posten hoo
gere uitgaven vertoont, dat men met een lantaarntje
moet zoeken de posten, die lager zijn geraamd en dat
meerdere posten zijn gelijk gebleven. Met deze be
vestiging van wat ik heb gezegd ben ik content. Want
in mijn betoog heb ik niets geconstateerd, wat niet
verder te bewijzen is ik heb vooropgesteld de ver
klaring van het college dat ook aan deze begrooting
een zuinig beheer ten grondslag ligt en ik heb gezegd
dat dit in de begrooting zelf niet zoo maar is te ont
dekken.
Nog een enkel woord over de andere bezuinigingen,
die de wethouder uit de Handelingen heeft te pas ge
bracht. Zoowel ten aanzien van de Handelsschool als
van andere dingen heb ik gezegd dat het niet doorvoeren
van bezuinigingen daarop niet alleen aan het college
maar óók aan den Raad is te wijten en in zooverre was
dat geen verwijt, maar naar ik uitdrukkelijk heb gezegd
aan het adres van het college en het slot van de passage
was dan ook door en onder dit college is van be
zuiniging tot nu toe niet veel terecht gekomen en
ilat houd ik tot op dit oogenblik nóg staande.
De heer Lautenbach: Ik zal eerst even een paar
woorden wijden aan den heer Vromen. Deze begint met
te constateeren, dat onze fracties hebben gezwegen,
omdat zij niets hebben geweten van hetgeen in het
Georganiseerd Overleg was voorgevallen en daardoor
zijn wij, volgens hem, gebonden aan datgene, wat er
aan gekoppeld is.
Mijnheer de Voorzitter, wij wisten er inderdaad niets,
totaal niets van af, maar nu moet mij op het oogenblik
toch dit van het hart als dat voortaan de wijze van
werken wordt van het Georganiseerd Overleg, dat de
fi acties, die daarin enkele leden of een voorzitter
hebben wel op de hoogte zijn en Burgemeester en Wet
houders en den Raad niet op de hoogte stellen van de
toeren, die daar worden verricht om tot overeenstemming
te komen, dan is er alle reden om met kracht te protes-
tecren tegen een dergelijke wijze van doen.
Maar er was voor ons een andere reden en wel deze.
Gat wij nu niet en nooit een voorstel zulien afstemmen
om reden, buiten dat voorstel om gelegen. Dat doen
wij niet, ook niet als wij wenschen te zwijgen, omdat
wij niets, zegge niets, van de handelingen in het Ge
organiseerd Overieg afwisten, niets van de franjes, die
er buiten de zaak om hingen, maar wij vinden het niet
mooi, dat men ons in den Raad niet die inlichtingen gaf.
Wij laten ons echter niet commandeeren, noch door den
heer Vromen, noch door wie dan ook, om nieer te
spreken of te zwijgen. Dat recht houden wij aan ons
zelf en wij laten ons dat door niemand opleggen, ook
door den heer Vromen niet.
Wij zijn dan ook niet van plan om voor de motie-
Westra te stemmen noch voor die van den heer Ooster-
hoff, omdat wij meenen dat de verordening op het
Georganiseerd Óverleg er absoluut geen aanleiding toe
geeft om dat te doen. Wat nu is voorgevallen en waar
zoo veel over gesproken is, vloeit niet uit de verordening
voort, maar is een kwestie van de tactiek, die is toe
gepast. En als nu de heer Vromen meent dat een enkele
fractie heeft plaats genomen in het zegekarretje van den
lieer De Boer, dan laat ik dat voor hem; wij wenschen
den heeren goede reis, maar wij begeeren geen zitting
te nemen in dat wagentje en wij ontkennen ook met een
