74 Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 14 Maart 1933.
Diaconessenhuis een breedte verkrijgen van 6 tot 7
Meter, met een trottoir van 3 M. tot 3.75 M., en een
breedte van 5.30 M. tot 5.60 M. tusschen het Diaco
nessenhuis en de Singelstraat, eveneens met een trottoir
ter breedte van 3 Meter. Een en ander is in het te Uwer
inzage liggende rapport van den Directeur der Ge
meentewerken d.d. 28 Februari j.l. uitvoerig omschre
ven en toegelicht.
Ten einde ter plaatse van het Diaconessenhuis het
verruimde profiel te kunnen verkrijgen, moet de sloot
tusschen den tuin en den singel worden gedempt. Deze
sloot is geheel eigendom van de gemeente, die bij dem
ping een nieuwe erfafscheiding tusschen trottoir en tuin
dient aan te brengen (zie Uw besluit van 9 Februari
1926, Handelingen blz. 25).
Voor het verkrijgen van een geleidelijken overgang
van het breedere naar het smallere gedeelte van den
nieuwen rijweg is het noodig, dat twee strookjes grond
ter grootte van ongeveer 20 en 2.5 M2. van het Dia
conessenhuis worden overgenomen. Op de mede hierbij
overgelegde teekening zijn deze strookjes met eene
roode arceering aangegeven. Het Bestuur van ge
noemde inrichting is blijkens zijn nevensgaande ver
klaring bereid ze tegen den in zulke gevallen gebrui-
kenlijken prijs van 1.— aan de gemeente af te staan,
mits de bestaande erfafscheiding tusschen de over te
dragen terreintjes en den singel door en op kosten der
gemeente op de nieuwe eigendomsgrens worde ge
plaatst, een voorwaarde waartegen in het onderhavige
geval onzerzijds geen bezwaren bestaan.
De rijweg zal volgens het ingediende plan komen te
bestaan uit een gesloten wegdek van asfaltbeton. Dit
materiaal, korten tijd geleden ook op den Westersingel
aangebracht, leent zich. zoo uit een schoonheidsoogpunt
als wegens zijn sterkte, uitstekend voor een singelweg
dek, dat o. a. bestand moet zijn tegen de vernielende
inwerking van het water, dat van de boomen afdruipt.
Het wegdek wordt gelegd op een gewalste fundeering,
bestaande uit veldkeien en klinkerpuin. Aan den kant
van de gracht wordt het wegdek door betonnen trottoir
banden afgesloten.
Het trottoir wordt over de geheele lengte bevloerd
met basaltinetegels.
Wat de beplanting betreft zij opgemerkt, dat de
boomenrij aan den waterkant kan blijven staan; die aan
de andere zijde, vallende in den nieuwen rijweg, kan
echter niet worden behouden, gelijk in des Directeurs
rapport nader is uiteengezet. Intusschen zullen in de
trottoirs tusschen den Harlingersingel en de Stienser-
straat en van de Singelstraat tot aan het Diaconessen-
huisterrein nieuwe boomen worden gezet, opdat het
karakter van den singel zooveel mogelijk bewaard
blijve. Beplanting in het trottoir langs den tuin van het
Diaconessenhuis is minder gewenscht, althans over
bodig, omdat op betrekkelijk korten afstand van het
trottoir in dien tuin reeds een aantal zeer fraaie boomen
staat.
Volgens de overgelegde raming beloopen de kosten,
welke met de uitvoering van de wegverbetering ge
moeid zullen zijn, 27.791.60. In dit bedrag zijn de
algemeene kosten, zoomede die van het graven en
dichten van sleuven ten behoeve van de bedrijven,
begrepen. De werkzaamheden aan gasleidingen en
electriciteitskabels zullen uitgaven vereischen van
respectievelijk 1950.— en 2800.—, welke uit
gaven ten laste van de betrokken bedrijven komen.
Vermits voor de waterleidingswerken 1175.— benoo-
digd is, welke som ten laste van het werk moet worden
gebracht, mag worden verwacht, dat het op de be
grooting uitgetrokken bedrag ad 28.600.— niet, of
slechts in zeer geringe mate, zal worden overschreden.
Onder mededeeling, dat de Commissie voor de Open
bare Werken zich blijkens haar advies van den 8sten
dezer met het onderhavige plan kan vereenigen, geven
wij Uwe Vergadering alsnu in overweging te besluiten:
a. over te gaan tot verbetering van het gedeelte van
den Noordersingel, gelegen tusschen den Harlinger
singel en de Singelstraat, overeenkomstig het plan,
vervat in het rapport van den Directeur der Gemeente
werken van 28 Februari 1933 no. 641, met bijbehoo-
rende teekeningen;
b. in eigendom over te nemen van het Diaconessen
huis te Leeuwarden twee strooken grond aan den Noor
dersingel, groot respectievelijk 20 c.A. en 2.5 c.A.,
deel uitmakende van de perceelen, kadastraal bekend
gemeente Leeuwarden, Sectie E, resp. nos. 3275 en 2004
en op de bijbehoorende teekening met eene roode arcee
ring aangegeven, zulks op de volgende voorwaarden
1. de koopprijs bedraagt 1.— in totaal;
2. alle kosten, op de overdracht vallende, zijn voor
rekening der gemeente Leeuwarden;
3. de bestaande erfafscheiding tusschen de over te
dragen terreinstrooken en den Noordersingel wordt
door en op kosten van de gemeente op de nieuwe eigen
domsgrens geplaatst;
c. de onder b bedoelde strooken grond te bestem
men voor den publieken dienst;
d. ten behoeve van de werkzaamheden aan gaslei
dingen en electriciteitskabels, noodig in verband met de
onder a vermelde wegverbetering, bedragen van onder
scheidenlijk 1950.en 2800.'en komende ten
laste van de lichtbedrijven, beschikbaar te stellen.
De beraadslagingen worden geopend.
De heer Vromen; Mijnheer de Voorzitter. In de
eerste plaats een woord van dank, dat deze meer dan
noodzakelijke verbetering thans wordt voorgesteld en
verder zou ik hierover nog een enkele vraag willen
stellen en wel in de eerste plaats, of het geen aanbe
veling zou verdienen om hier nu direct de Singelstraat
maar bij aan te trekken en daar dezelfde bestrating te
leggen, aansluitende bij de nieuwe bestrating van den
Noordersingel, ook ai omdat de bestrating in de Sin
gelstraat thans niet in zoo heel goede conditie verkeert.
Er staat wel in de stukken dat de weg Noordersingel—
Singelstraat niet bedoeld is voor doorgaand verkeer,
ook al met het oog op de bezwaren, die dat verkeer
zou opleveren voor het Diaconessenhuis en ik ben het
daarmee volkomen eens, maar een groot deel van het
gewone verkeer tusschen Harlingersingel en Noorder-
brug zal toch plaats hebben langs den Noordersingel
en dan verder via de Singelstraat of via het ongeluk
kige stuk Noordersingel, dat thans niet verbeterd
wordt. Daarom acht ik het juister, dat thans radicaal
de Singelstraat er bij genomen wordt.
Een andere vraag is deze: heeft men ook plan ik
heb dat op de teekening niet kunnen zien om aan
de walbeschoeiïng of aan de bermen van den wal iets
te doen? Ik krijg den indruk, dat men ook dien toestand
geheel wil laten zooals die is. hoewel naar mijn meening
verbetering daarvan toch wel gewenscht zou zijn. Ik
zou daar niet een walbeschoeiïng willen maken om op
die manier den rijweg te kunnen verbreeden, omdat dit
dan zou gaan met opoffering van de boomen langs den
wal, iets wat ik zeer jammer zou vinden. Maar ik meen
dat verbetering van de walbeschoeiïng of van de ber
men toch wel gewenscht is, vooral in den hoek, waar
thans nog die aanlegsteiger aanwezig is. Daar is de
toestand wel zeer slecht en ik zou daarom willen vragen
of Burgemeester en Wethouders niet van meening zijn,
dat ook daar nog verbetering zal moeten worden aan
gebracht.
De heer De Boer (wethouder): Mijnheer de Voor
zitter. De heer Vromen heeft gesproken over de Sin
gelstraat en hij heeft gevraagd of het niet van belang
zou zijn om ook die nu direct onder handen te nemen.
Nu is het zoo, dat deze zaak bij de begrooting is be
sproken en dat toen alleen naar voren is gekomen dat
Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 14 Maart 1933.
75
de Noordersingel noodig voor verbetering in aanmer
king moest komen. Men was het daar allemaal mee eens
en als zoodanig is die zaak aangenomen. In de Singel
straat ligt op het oogenblik klinkerbestrating en ik ben
van meening dat, als wij deze vernieuwing van bestra
ting willen uitbreiden, wij dan eerst moeten gaan in
de richting van het andere stuk van den Noordersingel,
omdat de Singelstraat op zichzelf nog niet zoo slecht is
en het andere stuk singel misschien iets beter is dan dat,
wat nu zal worden verbeterd, maar daar geen gesloten
wegdek is en ook geen bestrating. Dat stuk wordt met
basaltslag. enz. in orde gehouden; misschien is er het
volgend jaar aanleiding om te overwegen of ook dat
andere stuk singel zal worden verbeterd.
Het ligt voor de hand, dat de Singelstraat in een
behoorlijken toestand zal moeten verkeeren en misschien
dat die straat aan de beurt kan komen voor herstrating.
De klinkers, die daar in liggen, zijn echter niet van dien
aard, dat zij noodzakelijk vernieuwd moeten worden;
ik meen dat hier met herstraten al veel kan worden
bereikt.
Verder heeft de heer Vromen nog gesproken over de
walbeschoeiïng. Het ligt voor de hand dat de taluds
toch onder handen moeten worden genomen er moet
hier en daar wat van den weg worden afgegraven, om
dat op de meeste plaatsen het niveau van de nieuwe
weg iets lager komt te liggen dan van de bestaande en
dan komt men dus ook vanzelf met de walbeschoeiïng
in aanraking. Of deze echter algeheele vernieuwing
behoeft, is mij niet bekend. Dat is ook niet in het bestek
opgenomen, maar de taluds zullen natuurlijk wel worden
nagezien en in een behoorlijken staat worden gebracht.
De heer Vromen: Mijnheer de Voorzitter, nog een
enkele opmerking. In de eerste plaats is het mij opge
vallen, dat er voor verbetering van de taluds niets op
de begrooting is uitgetrokken en het is naar aanleiding
daarvan geweest dat ik heb gevraagd, of er naar de
meening van Burgemeester en Wethouders ook iets aan
de taluds gebeuren moet. Nu geeft de wethouder toe,
dat er wèl iets gebeuren moet, en het lijkt mij ook inder
daad toe dat men die niet zoo laten kan, maar dat er
misschien meer aan moet gebeuren dan de wethouder
meent.
Nog een enkele vraag over de Singelstraat. Formeel
is natuurlijk volkomen juist wat de wethouder heeft
gezegder is bij de begrooting alleen gesproken over
den Noordersingel, maar ik zou dan ook mogen zeggen
dat daar nu alleen maar een gedeelte van wordt ver
beterd, want wat hier wordt voorgesteld is slechts de
helft. Het is nu maar de vraag wat meer aanbeveling
verdient: de andere helft te laten liggen en die het vol
gend jaar te doen, dan wel te zorgen dat het éénrich
tingsverkeer zich beweegt in de richting van de Sin
gelstraat. Dat is op het oogenblik al zoo, want de toe
stand van het gedeelte van den Noordersingel, dat niet
wordt verbeterd, is nog slechter dan die van het ge
deelte, dat nu wèl zal worden verbeterd; het stuk tus
schen de Noorderbrug en de Singelstraat is veel slech
ter dan dat tusschen de Singelstraat en den Harlinger
singel. De normale weg, dien het verkeer thans neemt
om van den Harlingersingel naar de Spanjaardslaan te
komen, leidt over den Noordersingel langs het Diaco
nessenhuis en door de Singelstraat en dat lijkt mij daar
voor ook de meest logische en de meest aangewezen
weg. Als straks ook de Spanjaardslaan is verbeterd,
heeft men hier een eenigszins parallel loopende weg met
de Spanjaardslaan; dan heeft men hier een gemakkelijk
verkeer en dan is het logisch, dat men gaat door de
Singelstraat.
Nu is het mij goed, dat de Singelstraat niet dadelijk
onder handen wordt genomen, maar ik ben het niet eens
met den wethouder, dat de bestrating daar nog in vrij
goeden toestand is. Die bestrating is lang niet goed; als
men er regelmatig met een auto over rijdt, merkt men,
dat er ettelijke kuilen in den weg zijn. Daarom had ik
het logisch gevonden, wanneer men deze straat hierbij
had getrokken. Waar deze plannen nu alleen betrek
king hebben op den Noordersingel, heb ik geen reden
om daar tegen te stemmen, maar ik zou Burgemeester
en Wethouders toch in overweging willen geven of het
geen aanbeveling verdient om, zonder dat deze zaak
dan bij de begrooting is besproken, toch binnen betrek
kelijk korten tijd met een plan te komen om de Singel-
straat hier ook bij te trekken.
De beraadslagingen worden gesloten.
Met algemeene stemmen wordt besloten overeen
komstig het voorstel van Burgemeester en Wethouders.
Te 4.08 uur nam. wordt de vergadering geschorst.
Te 4.23 uur nam. wordt de vergadering voortgezet.
17. Voorstel van Burgemeester en Wethouders tot
beschikbaarstelling van gelden voor vernieuwing van
den voorgevel der gemeenteschool no. 7 aan den Arends-
tuin.
Dit voorstel luidt als volgt
De Directeur der Gemeentewerken deelt bij zijn
hierbij overgelegd rapport d.d. 6 Februari j.l. mede dat.
waar het bij zijn dienst bekend was dat de voorgevel
van gemeenteschool no. 7 aan den Arendstuin in minder
goeden staat verkeerde, deze onlangs aan een grondig
onderzoek is onderworpen. Daarbij is gebleken, dat de
toestand in den laatsten tijd belangrijk slechter is ge
worden en de gebreken dermate zijn verergerd, dat,
mede ter voorkoming van ongelukken, onmiddellijke
voorziening noodzakelijk is. Met het vernieuwen van
den gevel zal naar raming en met inbegrip van alge
meene kosten een bedrag van rond 12.140.— gemoeid
zijn, ongetwijfeld een belangrijke uitgave, waaraan
echter in dit geval niet valt te ontkomen.
Bij de stukken is gevoegd een schetsteekening, waar
naar de vernieuwing van den gevel kan plaats hebben.
De Commissie voor de Openbare Werken, die uitstel
evenmin raadzaam acht, kan zich daarmede vereenigen.
Wij geven U in overweging te besluiten
voor de vernieuwing van den voorgevel van ge
meenteschool no. 7 aan den Arendstuin, in den geest
van het bijbehoorende schetsontwerp, een bedrag van
12.140.— beschikbaar te stellen.
De beraadslagingen worden geopend.
De heer Vromen; Mijnheer de Voorzitter. Ik zou een
enkele vraag willen stellen over dit voorstel. Ik heb uit
de stukken gezien, dat de toestand van de school door
verzakking van de fundeering van dien aard is, dat er
een noodtoestand is ontstaan, waarin verbetering moet
worden gebracht. Maar uit de teekening heb ik den
indruk gekregen, dat het ook in de bedoeling ligt een
geheel nieuwe gevel aan te brengen, met stalen ramen,
enz. Is dat nu wel noodig? Ik heb den indruk gekregen,
dat men hier van den nood een deugd maakt en ik meen
dat, al zal het op zichzelf wel iets nuttigs zijn om hier
meteen een nieuwe gevel in te zetten, men daarmee
toch de noodzakelijke herstellingen te boven gaat.
De heer Terpstra: Mijnheer de Voorzitter. Het is
eigenlijk niet over dit voorstel, dat ik het woord wensch
te voeren, maar wel over iets dat daarmee in verband
staat. U zult U herinneren, dat ik er bij de behandeling
van de begrooting voor 1933 op heb gewezen, dat het
m. i. overweging verdiende, dat de rijweg voor de be
kende school werd afgesloten. Ik heb dat met opzet
gedaan, in de eerste plaats uit zorg voor de kinderen
en in de tweede plaats, omdat het mij was opgevallen,
