36
vaart, steeds groter. Het hemelwater kan niet spoedig
afvloeien of bezinken. De straten in het nieuwe ge
deelte liggen hoger, hetgeen de toestand in het oude
gedeelte nog verergert. Blijkens de mem.v.a. wordt
verbetering' voorbereid. Spr. dringt er op aan, dat
spoed wordt betracht-
De hear Van der Meer soe him alderearst graecli
oanslüte by dyjingen, dy't sizze, dat it oars moat
mei it stjonkende grêftwetter.
Yn it twadde plak wol hy him oanslüte by de hear
Kaïnstra hwat bitreft it üngemak by de Baljee-
strjitte. Hy liat dêr de direkteur fan Gemeentewurken
oer opskille en dy hat sein, dat hy ris ündersiikje
litte soe, oft it mooglik wie hjir en dêr en yn elk
getal by de Baljeestrjitte reflektoaren to pleatsen.
Spr. liat der neat mear fan fornommen. As men fan
de Stasjonswei komt yn 'e Baljeestrjitte (yn de
Suderstrjitte hat men omkeard deselde tastan) krijt
men it idé, dat men oan it Ruterskertier ta koinnie
kin. Der sil grif hwat op foun wnrde moutte. It is wol
hwat to gefaerlik.
De hear G. de Jong ünderskriuwt fan lierte hwat
de hear Sijbrandij sein liat. Spr. bifellet de kwestje
fan de sleatten yn Wurdum mei klam yn de hilang-
stelling fan B. en W. oan.
De heer Geerts (weth.) heeft met zeer veel belang
stelling geluisterd naar hetgeen de heer Van der
Vegte te berde heeft gebracht. De stadsgrachten ver
vuilen inderdaad; dit komt. doordat de riolering er
op loost en de doorstroming sinds de aanleg van het
Van Harinxmakanaal waarschijnlijk niet meer vol
doende is. B. en W. hebben verleden jaar een onder
zoek toegezegd naar de oorzaken. Dit heeft ook plaats
gehad, doch slechts ten dele, omdat de omstandig
heden weer veranderd waren. Toen verleden jaar
erge vervuiling optrad en een bepaalde lucht uit de
grachten opsteeg, was n.l. het Van Harinxmakanaal
afgesloten in de huurt van de spoorbrug, zodat er
in het geheel geen doorstroming plaats vond. Dit is
beter geworden, toen in Februari de brug gereed ge
komen is en het zal nog beter worden, als het kanaal
in het Westen nog verder uitgediept is en er meer
water doorheen gaat. Het onderzoek moet thans enige
maanden wachten; dan is er sprake van een defini
tieve toestand en dan pas kan men zien hoe het ei-
met het grachtwater voor staat. Het is spr.'s over
tuiging wel, dat de vervuiling zal doorgaan, zolang
er geen centraal rioleringsstelsel is. Hij zou het zo
willen stellen: behoud van de stadsgrachten is alleen
mogelijk met een centraal rioleringsstelsel. De heer
Van der Vegte doet hier een tussenoplossing aan de
hand, waarvan hij vermoedt, dat deze tot de moge
lijkheden behoort. Spr. weet niet precies, of deze
tijdelijke oplossing tot verversing van het gracht
water zal voldoen, maar hij zegt namens B. en W.
toe het voorgestelde op zijn mérites te doen onder
zoeken.
De heer Kamstra kwam terug op de situatie bij de
hoek Baljeestraat-Willemskade en de heer Van dei-
Meer wilde, dat daar reflectoren zouden worden ge
plaatst. Deze heeft de directeur van Gemeentewerken
opgebeld, maar heeft er later niets meer over gehoord.
Spr. kan hem vertellen, dat er inderdaad wel een
onderzoek is ingesteld, niet door de directeur der
Gemeentewerken, maar door de Commissaris au
Politie. Deze heeft er een rapport over uitgebr.- lil
en kwam daarin tot de conclusie spr. heeft iiet
niet bij de hand dat er behalve dit puilt nog c 'le
lijke punten zijn, waarop de omstandigheden pre-ies
zo waren. Alleen op dit punt is, doordat er een o, ge
luk gebeurd is, de aandacht gevestigd. V il men lus
de mogelijkheid van ongelukken voorkomen, daii :ou
men daar een hek kunnen plaatsen, maar dan zou
men dat op '25 andere plaatsen, waar misschien een
ongeluk gebeurd is of nog gebeuren kan, ook moeten
doen. Vandaar, dat B. en W. zeggen speciaal >ok
omdat het hier een loswal betreftlaten we er niet
aan beginnen.
De heren Sijbrandij en G. de Jong vroegen een
onderzoek naar verschillende sloten in Wirdun in
het seetieverslag is dit niet bepaaldelijk aangeduid,
zodat spr. daar niet op kan antwoorden. Hij weet iet,
of liet hier 0111 gemeentesloten gaat, ol' zij inden oad
vervuild zijn en of er wat aan kan gebeuren. Wel
kan hij toezeggen, dat er binnen niet al te lange tijd
een onderzoek naar de toestand van de sloten zul
worden ingesteld.
De heer W. M. de Jong, die zeide, dat de riolt -mg
van Huizum zeer onvoldoende is, antwoordt spr. dut
er een oplossing wordt gezocht, misschien, zoals i -eds
in de mem.v.a. staat, door deze te doen uitmoudc i oii
het Van Harinxmakanaal. Het blijft alleen de v; mg,
of de provincie lozing op het Van Harinxmakanaal
zal toestaan. Dit blijft ook de vraag t.a.v. de oplossing,
die de heer Van der Vegte ziet voor de vervuiling van
de stadsgrachten, want deze oplossing brengt ver
vuiling van het Van Harinxmakanaal mede.
De heer Van der Vegte is dankbaar voor de toezeg
ging van de wethouder. Spr. kan nog wel een kleine
toelichting geven. Verleden jaar is door het P.E.B.
een proef genomen met verlenging van het c-i ruit.
Men heeft water uit het Vliet in liet Kanaa ge;
pompt; van hieruit kwam liet in de stadsgracl bij
de gevangenis en vandaar weer in het Vliet terng.
Al na enige uren bleek, dat het water in de g acht
merkbaar schoner was. Spr. wil er op wijzen, dat bier
misschien tweeërlei belang gediend kan worde, n.l.
het belang van de provincie, die beter koel-, titer
krijgt en liet belang van de gemeente, wat de riolering
betreft.
De hear Van der Meer befrediget hwat de w bul
der sein liat oer de bifeiliging fan de plakken. Invert
üngelokken barre kinne, mar heal. Hy kin bin, bi-s'
bigripe, dat der folie mear gefaerlike plakken Inane;
dat hat de direkteur fan Gemeentewurken ek al sein.
mar dan soenen dêr dochs reflektoaren set wurdc
moatte.
Der is spr. forteld, dat der by de Baljeestrjitt gun
ris ien mei in sneed yn 't ear yn it wetter rfigelet.
Moat der dan foar sa'n man in liek stean, sil men
sizze; dêr kin men net altiten foar. Mat it settc i fan
reflektoaren liket spr. dochs wol it minste hwat dei-
barre moat.
Volgnos. 19(1 en 192 worden onveranderd vastge
steld.
Hierna wordt de vergadering geschorst.
Provincie FRIESLAND.
i
Om acht uur wordt de vergadering voortgezet.
Hoofdstuk VIII.
De hear Santeina seit, dat yn de seksje de kwestje
fan de „nuttige en fraaie handwerken" oanroerd is.
Der is frege, oft it fak „nuttige handwerken" ek üt-
wrefde wurde koe mei „fraaie handwerken".
B. en W. hawwe hjirop antwurde: „Reeds wegens
het niet beschikbaar zijn van voldoende leerkrachten
achten wij bij het lager onderwijs uitbreiding van
liet vak handwerken niet mogelijk."
Spr. stelt nei oanlieding fan dit antwurd dizze
l'raech: Wurdt der yn 'e takomst yn dizze gemeente
ek nei stribbe, dat men op dit stik fan saken bifoege
learkrêften krijt?
De hear J. K. Dijkstra (weth.) seit, dat nuttige
hantwurken in tige bilangryk fak foar de famkes is.
It is ek wiidfiemjend en nimt ünbidich folie tiid. Fan
de twadde klas öf wurdt der alle wiken weroan trije
uren oan bistege. Dat is yn folchoarder sahwat it
Ijirde fak. Allinnich lezen, tael en rekkenjen komme
dêr, as men de li iele leartiid omslacht, boppe üt. De
„fraaie handwerken" spr. moat efkes opmerke, dat
dit wurd net doocht; it hjit tsjintwurdich „vrouwe
lijke handwerken", hwermei net sein is, dat „nuttige
handwerken" liet in tige froulike ynslach hawwe
soenen binne nei de miening fan de lju, dy't it witte
kinne, de ünderwizeressen, gjin gaedlike learstof foar
al; to jonge famkes. Foar froulike hantwurken soe
gjin ure to finen wêze, of men moast der akkoart mei
gean, dat oan oare bilangrike fakken, lyk as lézen,
yn pleats fan 4 üren, 2 uren bistege wurdt. Dat is
lykwols in konsekwinsje, dy't gjin ien hjir oandoare
soe. Boppedat, de learkrêften yn dit fak üntbrekke
nou ienris. It oantal ünderwizeressen, dat de akte
froulike hantwurken luit, is miskien 1 op 'e 50 of 1
op 'e 40. Wol men sizze 1 op 'e 30, dan sil spr. it ek
leauwe, mar hy lialdt him oan eigen skatting. Dat
binne allegearre dingen, dy't meitsje, dat fan it kol-
leezje gjin stappen to forwaehtsjen binne om it les-
roaster mei dit fak üt te wreidzjen, foaral ek net,
omdat dan nei de miening fan forskate ünderwiis-
minsken oare fakultative fakken yn 'e nominaesje
komme 0111 op de list fan forplichte fakken opnom-
men to wurden.
Volg no. 470. Openbare vermakelijkheden f2.895,
De Voorzitter zegt, dat bij dit volgnummer een
voorstel ter tafel ligt van de heren Van der Meer en
oan tenia om op 15 April van de gemeentegebouwen
de vlag uit te steken ter herdenking van de bevrij
ding van Leeuwarden op 15 April 1945. Spr. vraagt,
of een van de beide lieren hierop nog een toelichting
wil geven.
De hear Van der Meer liat der eigentlik al hwat
lan sein. Elk kin witte, liwer't it hjir om to dwaen
is: om de históaryske datum yn bitinking to balden.
Men kin f reeg je hwerom de bipaling derby is, dat, as
J April op in Siiein of in Kristlike f eestdei fait, it
teit op de earste wurkdei dernei to fieren. Hoe't de
c.li. oer de Snein tinke, is wol bikend. It giet spr.
aUmniek hjirom; as hy it goed bat, flagget de ge
meente nea op Snein. En hy soe it ek yn dit gefal
net dwaen wolle, omdat hy net ien fan de leden fan
it gemeentepersoneel der op Snein oer gear hawwe
wol. De riedsleden sjogge de stikken ek net op
onem yn!
Mevr. Vondeling-Van 't Hof zou de heer Van der
Meer willen vragen, of hij op die bewuste Zondag
April 1945 ook tot Maandag heeft gewacht
37
De heer Vellcnga wil gaarne het voorstel van de
heer Van der Meer steunen. B. en W. hebben in de
mem.v.a. gezegd, dat het gemeentebestuur zich wat
bet vlaggen betreft beperkt tot de nationale feest
dagen. Spr. gelooft, dat dit niet een motief behoeft
te zijn om het op 15 April na te laten, want hoewel
het niet een nationale feestdag is, is liet toch wel
een dag, die met gulden letteren in de annalen van
de Leeuwarder geschiedenis geschreven mag worden.
Terugdenkend aan de blijdschap en dankbaarheid,
die de mensen toen bevingen, meent spr. haast te
kunnen zeggen, dat men elke 15e April opnieuw met
een gevoel vail blijdschap en dankbaarheid herdenkt.
Particulieren doen dat door het uitsteken van de vlag
bij hun thuis. Het lijkt spr. dan ook goed, dat van
gemeentewege van een aantal daarvoor in aanmer
king komende gebouwen hetzelfde wordt gedaan. Nu
weet li ij niet wat te doen gebruikelijk is, wanneer de
nationale feestdagen op een Zondag of een Christe
lijke feestdag vallen; steekt men dan op een daarop
volgende werkdag de vlag uit? Spr. ziet verschillen
de personen, aan wier deskundigheid hij niet wil
twijfelen, knikken. Wanneer dit dus het geval is, wil
hij zich voegen naar de gewoonte op dit gebied.
De opmerking van spr.'s fractiegenote, mevr. Von
deling, vond hij niet ter zake doende.
De heer Van der Schaaf zegt, dat ook zijn fractie
er wel voor gevoelt de 15e April tot een dag te maken,
die in de geschiedenis van Leeuwarden een zekere
kleur krijgt. Wie die dag hier destijds heeft meege
maakt, behield daarvan een onuitwisbare indruk;
eerst liet opduiken van de N.B.S. en daarna liet bin
nentrekken van de Canadezen, een feestelijke stem
ming en feestvreugde. Dat alles is inderdaad een
moment geweest in ons leven, dat wij, aldus spr., niet
gemakkelijk zullen vergeten. Nu is wel eens gezegd
liet is vanmorgen ook even ter sprake geweest
dat toen een groot deel van Nederland nog niet be
vrijd was en in de ellende zat. Dat heeft de Leeuwar
der bevolking echter niet verhinderd de vlag uit. te
steken en ook laat men thans, nu men achter al de
ellende staat, die aan de bevrijding vooraf is gegaan,
de vlag op 5 Mei in Nederland niet achterwege. Spr.
kan dat argument, dat wel eens opgeld doet, al weet
hij niet, ol' het van de zijde van het college wel eens
is gehanteerd, niet anders dan voos vinden. Daarom
is hij ook gaarne bereid dit voorstel te steunen. Het
is de raad bekend, dat sinds enige jaren ook it Striid-
boun Fryslan Frij de leuze uitgeeft om op 15 April
te vlaggen. Dat zou voor sommigen alleen al een
reden zijn om er voor of er tegen te zijn. Maar ziet
spr. het voorstel op zijn mérites, dan is hij er vlak
voor. Hij geeft B. en W. gaarne in overweging niet
alleen op nationale feestdagen, maar daarenboven
ook op de stedelijke feestdag de vlag uit te steken.
De Voorzitter constateert, dat bet wel een eigen
schap van deze dag lijkt, dat B. en W. het bij herha
ling met de raad niet eens blijken te zijn. Er is op
15 April tot nog toe niet gevlagd, omdat B. en W.
meenden, dat, waar Nederland in zijn verzet tegen
de vijand één is geweest, afgezien dan van de poli
tieke delinquenten en dergelijke lieden, men ook in
de viering van de bevrijding van de onderdrukking
één dient te zijn en zich in dat opzicht heeft te voe
gen in het grote geheel en heeft te wachten tot 5 Mei,
op welke datum ook werkelijk geheel Nederland in
1945 vrij was, opdat men allen tezamen als Nederlan
ders deze dag kan vieren. Men heeft bier in Leeu
warden op 15 April 1945 de vlag wel uitgestoken,
maar als men er zicli rekenschap van geeft, zit er
wel een zekere egocentrische kant aan die viering,
