4
5
Punt 18 (bijlage no. 72).
De hear Santema liket dit riedsbrief juridysk wol
sa goed yn inoar to sitten, dat men der eigentlik neat
fan sizze kin. Mar spr. soe dochs opkomme wolle foar
in groep fan gemeentenaren, dy't in sport fortsjint-
wurdiget, dy't hjir yn Ljouwert neist it fuotbaljen en
it keatsen en noch inkelde mear bioefene wurde kin en
dus foar de stêd wol in typearjende sport is. Dizze
groep hat oan't nou ta biskikt oer 33 skiphuzen, dy't
dan nou troch it ütwreidzjen fan de gemeente öfbrut-
sen wurde moatte. Dat jaget dizze minsken op ge
weldige kosten. It stiet allegearre biskreaun yn de kon
trakten. Spr. hat it neigien en juridysk is it sa düdlik
as hwat, dat de saek hielendal roun leit. Hy kin him
lykwols wol yntinke, dat dizze minsken troch de ge
weldige kosten, dy't hja meitsje moatte, hwat kei wur-
den binne. Hy hat birekkene, dat allinnich foar it ticht-
meitsjen fan de kolken troch inoar 850 goune bitelle
wurde moat. De opstallen binne net geskikt om aen-
sens wer opboud to wurden yn it nije kompleks fan 'e
jachthaven, hwant dêr binne hielendal nije skiphuzen
makke. De hier fan 'e nije boksen is wierliken net
leech. Spr. wol ek net sizze, dat dy to heech is, mar yn
forhalding ta de aide is hja wol in stik heger. En as
men ek noch wit, dat dizze minsken jier op jier troch
inoar sa'n 55 goune erfpacht opbrocht hawwe, dan is
dat foar harren net bipaeld in aerdich öfskied fan de
Lange Njoggen. En op groun fan it feit dus, dat dizze
aktieve groep fan de gemeente Ljouwert, dy't in sport
foarstiet, dy't men hjir allegearre in waerm hert ta-
draecht, soe hy der wol by B. en W. op oanstean wolle,
dat men harren in bytsje yn 'e mjitte komt. Kin it net
sa, dat de helte fan 'e kosten fan it tichtmeitsjen fan
de kolken foar de gemeente en de oare helte foar de
hierders is? Spr. soe dizze fraech graech yn it for-
midden fan de rie dellizze en it oardiel fan B. en W.
dêroer hawwe wolle.
Het lijkt ons, aldus de heer Rutkens, goed toe, na
wat de heer Santema heeft opgemerkt, ons daarbij aan
te sluiten. Deze heeft de financiële consequenties van
de zaak voldoende naar voren gebracht. Spr. vindt
het argument, dat hier sprake is van een noodgedwon
gen opzeggen van de huur, door uitbreiding van de
stad, niet redelijk voor het verhalen van de kosten van
het dichtmaken der kolken op de huurders. De con
sequenties van het afbreken der schiphuizen hadden
voor de huurders pas dan opgeld gedaan, indien deze
uit volledige vrije wil de huur van hun kant hadden
opgezegd. Nu dit gaat van de zijde van de gemeente
Leeuwarden, lijkt het ons dus ook redelijk om de huur
ders in de te maken kosten tegemoet te komen.
De hear Van der Schaaf (weth.) riedt de hear San
tema oan mei de ünderskieding, dy't dizze makket tus-
ken juridysk en moreel, tige foarsichtich to wêzen. Ju
ridysk, sa sei er, is dizze saek o sa sterk, mar moreel
net sa. It liket wol, oft de bigripen juridysk en moreel
elkoar net altyd siikje en oft, hwannear't hja elkoar
fine, it by üngelok is. It is dus hielendal net sa, dat
in saek, dy't juridysk goed is, moreel net goed wêze
sil. Der bistiet abslüt gjin tsjinstelling tusken juridysk
en moreel. Miskien tinkt de hear Santema der oars
oer, mar dit is spr. syn miening.
Op groun fan in argumintaesje, dy't hy foaröf gean
lit, komt de hear Santema ta de konklüzje, dat der
termen oanwêzich binne om de helte fan de kosten fan
it tichtmeitsjen fan 'e kolken foar rekken fan de ge
meente to nimmen. De arguminten, dy't hy dêrfoar
oanfiert, twinge abslüt net ta dy konklüzje.
As de hear Santema seit, dat dizze lak fan sport
foar de stêd tige wichtich is en foar de bitrutsenen
seis ek, dan kinne B. en W. dat ünderskriuwe, mar dêr
folget yn gjin inkeld opsicht üt, dat dizze lju nou fan
de helte fan har forplichtingen frijsteld wurde moatte.
In oar punt, dat de hear Santema oansnien hat, is,
dat de hierders troch elkoar al 55 goune it jier bitelle
hawwe. Hy sei fan „erfpacht", mar it is „hier". Mei diz
ze redenaesje makket hy it net better, hwant it hierbi-
drach datearret al fan foar de oarloch. Nou kin men
wol sizze: it wiene 55 grouwe gounen yn it jier, mar
ek: it wiene mar 55 goune. Seis de hier foar de boksen
yn de nije jachthaven hoedet noch net iens de kost-
priis en dan mei spr. sizze, dat it feit, dat de hier-
prizen fan 'e skiphuzen yn 'e Lange Njoggen net for-
hege binne, earder yn 'e rjochting wiist, dat de bitrut
senen net fan har forplichtingen frijsteld wurde moatte.
Der is fierders ek noch in foardiel oan it oerbringen
fan de boaten en skippen nei de nije jachthaven for-
boun en dat is, dat hja nou net mear yn it waerme
wetter, dat fan it P.E.B. komt, hoege to lizzen. Dat
skynt foar boa ten net al to bést to wêzen. En ek de
posysje tsjin de spoarbrêge oer is better as foarhinne.
Spr. kin dus net oars sizze as dat de arguminten,
dy't de hear Santema oanfierd hat, him net swier ge-
nöch binne om ta formindering ta de helte fan de kos
ten to kommen. Men soe dyselde arguminten ek oan-
fiere kinne foar formindering mei 3/4 of 1/10. Dizze
saek leit dus yn 'e sfeer fan it kontrakt. De minsken
hawwe yn de 20 jierren, dat hja de skiphuzen oan 'e
Lange Njoggen hiene, der dus op rekkenje kinnen, dus J
jier op jier reservearje kinnen, om dizze forplichtingen, I
as it der oan ta wie, to honorearjen. En nou't it safier i
is, kin men net ta de konklüzje komme harren frij to I
stellen, hwant hwat soe it risseltaet wêze? Dat mei
jild fan de mienskip, yn dit gefal fan de gemeente,
eigentlik in moderaesje dien wurdt oan partikulieren,
dy't yn de measte gefallen seis it bidrach wol bitelje I
kinne, al is it net in plezierich slot fan dizze affaire.
Hetzelfde kan spr. ook zeggen aan het adres van de
heer Rutkens, die zich bij het betoog van de heer San
tema heeft aangesloten, maar verder weinig nieuws I
heeft aangevoerd, zodat hij hiermede beide sprekers als i
beantwoord kan beschouwen.
De heer Rutkens is toch niet bevredigd door het ant-
woord van de wethouder. De wethouder voerde als een
van de argumenten voor zijn standpunt aan, dat de j
huurprijzen niet verhoogd waren, maar wanneer men
het kostenbedrag, dat gepaard gaat met het dempen
van de kolken, rekent over deze 20 jaren en deze stelt,
zoals de heer Santema heeft berekend, op f 850,per
geval, dan komt men op een verhoging van de huur
van f 42,50 per jaar. Natuurlijk zal de wethouder daar- I
tegen kunnen aanvoeren, dat deze consequentie in de I
huurcontracten ligt opgesloten, maar spr. gelooft, dat, I
als de huurders ook maar het vermoeden gehad had- I
den, dat deze schiphuizen op zo korte termijn (20 jaar) I
door de uitbreiding van de stad zouden moeten ver
dwijnen, zij er zeer zeker niet zo direct waren inge
stapt. In elk geval worden zij nu eigenlijk tegen hun I
zin uit deze schiphuizen verdreven en men kan deze,
zoals de heer Santema ook al heeft opgemerkt, niet
naar de nieuwe jachthaven verplaatsen. Het gaat hier
om de nivellering of wegwerking van de kosten van I
demping en dan gelooft spr., dat juist door de huur-
prijsverhogende consequenties, die hieraan verbonden I
zijn, de redenering van de wethouder, dat de huurprij
zen niet verhoogd zijn, niet geheel opgaat. Wij zijn dus
van mening, dat, waar de reeds betaalde huur, als dit
besluit doorgaat, vermeerderd zal worden met f 42,50
per jaar, het toch wel redelijk is, dat de gemeente de
huurders in de kosten van de demping tegemoet komt.
De heer Van der Schaaf (weth.) zegt, dat het betoog
van de heer Rutkens, die vanavond al voor de tweede
maal voor de bezittende klasse in het krijt treedt (Ge
lach), hem er niet van heeft overtuigd, dat hij gelijk
heeft, zodat spr. persisteert bij het antwoord, dat hij
in eerste instantie heeft gegeven.
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig het preadvies
van B. en W.
Punt 19 (bijlage no. 62).
De heer Van der Veen zal het kort maken, omdat
reeds eerder een dergelijk vraagstuk in de raad is be
handeld en de toestand nog steeds gelijk is. Spr. meent
dat de Winkelsluitingswet en wat er aan vastzit in
het belang van de neringdoende middenstand is en dat
aan de speciale verlangens der branches gehoor moet
worden gegeven.
Hij wil er op wijzen, dat de Kamer van Koophandel
en de Middenstandsraad unaniem van mening zijn, dat
de wens van de slijters moet worden ingewilligd. De
bonafide vakbonden hebben, voor zover ze zich in hun
brieven er over uitgelaten hebben, geen leden, die in
deze branche werkzaam zijn. Zij hebben dus weinig be
lang bij het al of niet wijzigen der verordening. De con
currentie acht spr. niet een zwaarwichtig argument. Hij
kan het nauwelijks au serieux nemen.
Hij kan dit preadvies dus niet volgen.
De hear Van der Meer mient, dat de Keamer fan
Keaphannel, dy't seit gjin biswier to hawwen om dizze
minsken har sin to jaen, der wol foar fielt, dat de win
kels sa folie mooglik op Moandei ticht binne. En spr.
leaut ek, dat it foar it publyk it maklikste is. Hy fynt
it argumint wol fan bitsjutting. As de Middenstansrie
it hat oer „branche-vervaging", kin spr. der ynkomme.
Hy wol der gjin kwea fan sizze, dat krudeniers fan alles
en noch hwat forkeapje; dêr binne hja, hwat him bi-
treft, folslein frij yn. Mar in oare saek is dizze: as hja
swak-alkohoalyske drank forkeapje, dan forkeapje hja
eat, dêr't in oare branche har spesiael mei bimuoit.
En nou sjocht spr. it sa: dizze minsken hawwe der dus
al skea fan, dat de krudeniers in diel fan har artikels
forkeapje en boppedat moatte har winkels op Woansdei-
tomiddei ticht, omdat hja oars dy krudeniers wer bi-
konkurrearje. Nou hawwe hja der twa kear skea fan.
As spr. it goed bigrypt, is der yn dizze branche hast
gjin personiel. Dêrom kin hja likegoed op Moandeito-
moam wol ticht.
Dat dizze minsken al foar de tredde kear by de rie
komme, bitsjut wol, dat hja bilang hawwe by de wizi-
ging, dy't hja freegje, en spr. mient, dat de rie der
dus wol serieus op yngean moat.
Yn greatere stedden binne dizze winkels haedsaeklik
op Moandeitomoarn ticht en der binne seis stedden,
dêr't de winkels hielendal net ticht binne.
Tonearsten is spr. fan doel, krekt as yn 1953, tsjin
it ütstel fan it kolleezje to stimmen.
Ook wij, aldus de heer Rutkens, kunnen niet mee
gaan met het preadvies van B. en W. tot afwijzing van
het onderhavige verzoek. Het hoofdmotief, dat B. en W.
aanvoeren, is de concurrentie voor de kruideniers, maar
ook spr. moet het van het hart, dat dit nauwelijks een
argument kan zijn, omdat de verkoop van dranken voor
de slijters het hoofdbestaan vormt en dit voor de krui
deniers slechts bijzaak is; de verkoop van kruideniers
waren is voor dezen hoofdzaak. Wij achten dus het con-
currentie-argument onbetekenend en min of meer ge
zocht. Wij kunnen met het preadvies van B. en W.
niet akkoord gaan. Ook wij staan op het standpunt,
dat er toch geen bezwaar tegen kan bestaan, dat de
winkels in de onderhavige branche op maandagmorgen
gesloten zijn.
De heer K. de Jong c.s. hebben in de vergadering
van 16 december 1953 reeds uitvoerig over dit punt ge
sproken. Spr. zou zich thans willen aansluiten bij het
argument van de heer Van der Veen.
Het feit, dat eenzelfde verzoek van de bloemenwin
keliers wel is ingewilligd, zou men eigenlijk wel een
nieuw feit in deze materie kunnen noemen. Dat wordt
door B. en W. in de raadsbrief bestreden. Zij zeggen:
„De gewijzigde sluiting voor bloemwinkels, welke in
juni van het vorig jaar tot stand kwam, doet in dit
verband niet ter zake, aangezien daarbij het concur-
rentiemotief geen rol speelt.".
Spr. gelooft, dat men er verstandiger aan zou doen
het concurrentie-motief minder zwaar te laten wegen
en wel aan de wens van de winkeliers in deze branche
tegemoet te komen.
De heer Bootsma zegt, dat, als zijn fractie bij voor
komende gelegenheden is ingegaan op deze kwestie, zij
duidelijk en onomwonden heeft verklaard, dat zij niet
voor verandering op dit punt voelde. Hij is het met
dat deel van de motivering van B. en W. eens, waarin
zij schrijven, dat hier geen nieuwe gezichtspunten naar
voren zijn gebracht, zodat hij namens zijn fractie kan
verklaren, dat zij haar standpunt in dezen niet ge
wijzigd heeft.
De heer Kamstra zou over de kwestie van de con
currentie wel een opmerking willen maken. Wanneer
dat concurrentiemotief voor de een geldt, geldt het z.i.
ook voor de ander. Er is spreker verteld, dat in een
groot warenhuis hier ter stede ook zwak-alcoholische
dranken worden verkocht. Die zaak mag dat dus wel
op woensdagmiddag doen, maar de drankzaken niet.
De Voorzitter zal beginnen met de laatst gestelde
vraag. Of het juist is, dat een groot warenhuis in Leeu
warden op woensdagmiddag zwak-alcoholische dran
ken verkoopt, daarop kan spr. geen antwoord geven,
d.w.z. geen ander antwoord dan dat dit hem niet be
kend is. Als dat zo zou zijn, zou het hem op het eerste
gezicht, zonder dat hij die vraag nader heeft kunnen
overwegen, onjuist toelijken.
Wat de andere opmerkingen betreft, men moet spr.
ten goede houden, dat hij, evenmin als B. en W.
het in de raadsbrief hebben gedaan, in deze zitting op
de zaak zelf niet ingaat en wel op grond van de mo
tieven, die ook al in het raadsvoorstel zijn neergelegd,
n.l. dat het in een klein aantal jaren nu al de derde
keer is, dat deze zaak in de raad ter sprake komt, en
dat de voorgaande keren, toen de raad een soortgelijk
verzoek heeft afgewezen, de zaak zelf zeer uitvoerig is
besproken; de raad is pas na een zeer grondige ge-
dachtenwisseling tot het besluit gekomen, het ver
zoek af te wijzen, het laatst op 16 december 1953, dus:
weinig meer dan 2 jaar geleden. Het komt B. en W.
niet juist voor, dat zo snel na dit besluit en zonder dat
een nieuw feit aan de dag is getreden daar komt
het hier toch op aan van dat besluit wordt afge
weken. In elk geval hebben B. en W. geen vrijheid
kunnen vinden om een ander standpunt in te nemen
dan door de raad nu bij herhaling is ingenomen en
zijn zij van hun kant wel met dit preadvies moeten
komen.
De heer Kamstra kan, als de Voorzitter meent, dat
hij niet juist was, de naam van het warenhuis wel
noemen, waar zwak-alcoholische dranken worden ver
kocht. Hij zou het op prijs stellen, dat maatregelen
worden genomen, dat dit ook daar niet op woensdag
middag geschiedt.
De heer W. M. de Jong zegt, dat het wel waar is,
dat deze zaak hier nu al enige malen aan de orde is
geweest, maar wanneer men een bepaalde overtuiging
heeft, kan men zich daarvan niet door de argumenten
van het preadvies laten afbrengen. Spr. heeft de vorige
keer al gezegd, dat hij er principieel niets voor voelt,
deze branche een bepaalde sluitingsmiddag op te
dringen. Hij ziet er het nut niet van in. Hij is destijds
niet van de juistheid der argumenten van B. en W.
overtuigd geweest en is dat nu nog niet. Men zal be
grijpen, dat spr. onder deze omstandigheden met volle
overtuiging hetzelfde standpunt als voorheen inneemt.
De heer Spiekhout lijkt het goed toch nog even op
deze zaak terug te komen. De gedachte, die in zijn
fractie leeft, blijft zich tegen inwilliging van het ver
zoek verzetten. Hij c.s. willen dan ook meegaan met
het verzoek van B. en W. In werknemerskringen wordt
wel sterk de nadruk gelegd op de vrije middag, in te
genstelling tot de morgen, omdat de middag efficiënter
gebruikt kan worden. Dat blijkt ook uit het advies van
de werknemersbonden, dat bij de stukken is gelegd. Nu
is het wel zo, dat in deze branche slechts een paar
werknemers hierbij zijn betrokken, maar in andere bran
ches trekt men zich heel gemakkelijk op, wanneer er
een precedent wordt geschapen. Zelfs in andere plaat
sen kijkt men naar wat in Leeuwarden gebeurt. Dit
zal de situatie daar dan bemoeilijken en er zullen dan
meer werknemers van hun vrije middag worden be
roofd. Dat is een van de argumenten, waarom spr. c.s.
meegaan met het voorstel van B. en W.
De heer Van Balen Walter wil n.a.v. wat de laatste
spreker heeft opgemerkt als zijn mening te kennen ge
ven, dat de fractie van de P.v.d.A. de Winkelsluitings
wet misbruikt. Hiervoor is ze niet geschapen. Het argu
ment van de heer Spiekhout wordt bovendien nog sterk
ontzenuwd door de verklaring, dat er in deze branche
heel weinig werknemers zijn. Dit wijst er toch wel op,
dat dit argument wel zeer gezocht is. Spr. ziet niet
in waarom een branche, die unaniem vraagt om ont
heffing van de woensdagmiddagsluiting, toch tot deze
sluiting gedwongen wordt.
