18
19
zeggen: Laten we die 1 dan bij die 10 voegen van zo
even, dan heb ik 5Vz gemiddeld. (Gelach.)
De heer Van der Schaaf (weth.): Ik zou een samen
vattende opmerking willen maken, n.l. dat het blijk
baar toch niet de bedoeling is geweest van een der
raadsleden om het college een verwijt te maken. Als
ik mij goed herinner, dan heb ook ik zoeven met een
iets ander accent gesproken dan ik wel eens gedaan
heb. (Gelach.) (De heer J. de Vries: Dat valt in de
notulen weg.) Dat is dan natuurlijk ook helemaal goed
bedoeld. Ik geloof, dat we elkaar hier dan ook wel
kunnen vinden; wij zullen het dus nog eens proberen
in 1961.
De Voorzitter: We hebben nu ter tafel liggen het
voorstel van de heren De Vries en Santema. De heren
trekken het in. En dat houdt dus, begrijp ik, ook in,
dat de verwijten die gemaakt zijn, ingetrokken worden.
(De heer J. de Vries: Verwijten heb ik niet geuit.)
Laten we er nu maar niet op terug komen. Er zijn bij
monde van de heer Santema toch stellig wel verwijten
geuit, mijnheer De Vries.
Het verzoek van de heer Kamstra sub c wordt dus
ook ingetrokken; dan behoeven we ook dat verder niet
te behandelen.
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig het voorstel
van b. en w.
Runt 19 (bijlage no. 274).
De hear Boomgaardt: It liket my op dizze lette üre
in tige gaedlik momint om „walletjes-problemen" to
bisprekken. Dy problemen binne der yn Amsterdam
yn oare foarm as yn Ljouwert. Hjir is it sa, dat de wal-
muorren ynsakje en dan is it de fraech: Hwat moat
men? Hjir leit in ütstel fan it kolleezje om in kredyt
to forlienen. Ik moat earlik sizze, dat myn gedachten
eins in oare kant üt geane en ik soe dochs noch wolris
mei earnst yn dit formidden dizze fraech dellizze wolle:
Is it net mooglik dit diel fan 'e stêdsgréft to dimpen?
As men dêr dat hiele projekt sjocht, de Oldegalileën
dy't dêr ütkomt en stomp rint op 'e Kipeloop, ik
nim oan, dat hjir bidriuwen binne en yn alle gefallen
ien bidriuw is, dat bilang hat by dizze stêdsgrêft
dan freegje ik my öf: Is der mooglik in oplossing foar
dat bidriuw to finen troch öfkeap of troch it pakhüs
of de pakhuzen yn kwesje to keapjen en letter, under
bitingst, dat de stêdsgrêft ticht giet, wer to forkeap-
jen Ik leau, dat men, as men hjir dimpe soe, folie
bettere mooglikheden krijt foar de forkearsregeling,
mar ek in prachtich plak foar parkearjen en dat is fan
great bilang foar dizze hoeke. Nou't wy foar it feit
steane, dat hjir in frij great bidrach, n.l. fan mear as
f 150.000,biskikber steld wurde moat om dy wal-
muorre wer yn oarder to krijen, leau ik, dat dit it
momint is om üs dochs ris earnstich op dit punt to
birieden. Ik tink der sterk oer om to freegjen, dat
ündersocht wurde sil, hokker biswieren en hokker foar-
dielen deryn sitte om ta dimpen to bisluten.
De hear Van der Schaaf (weth.)Ik wit net presiis
hwat de bidoeling is fan de hear Boomgaardt: dat wy
hjir nou de problemen dy't gearhingje mei it dimpen
fan 'e stêdsgrêft üt en tonei bihannelje sille? Hwan-
near dat it gefal is, dan soe ik hast wol in birop op
him dwaen wolle om ris yn bitinken to nimmen, oft it
der nou eins wol it geskikte momint foar is. Ik haw
noch gjin ien sjoen, dy't slüch wie, mar in lyts bytsje
wurch wurde wy op dizze lette üre miskien wol. Der is
to mear gjin reden foar bihanneling fan dizze kwesje
op dit stuit, omdat nei myn idé yn dit gefal dimping
abslüt net yn bineaming komme kin. Hwerom net Hjir
is in bidriuw ik sil it nou mar Ruslan neame dat
hjir noch geregeld skippen foar de wal kriget en dat
wy dus net fan it wetter öfslute kinne. Nou kinne wy
natuerlik wol hinne gean mei in ponge fol jild (dy't
wy net iens hawwe) om dat öf to keapjen, mar dêr
binne wy der net mei. Hwant fia dizze hoeke fan
'e stêdsgrêft sjocht men ek altiten noch boatsjes fan
'e tünkers farren en men soe dus wol hiel fier gean
moatte en de bilangen ündersykje om hjirta to bi
sluten. Dêrmei soe in tal ynvestearringen dy't wy yn 'e
léste jierren dien hawwe yn walmuorren, ek syn bi
lang forlern hawwe. Fierders wol ik der noch op wize,
dat hwat de hear Boomgaardt ütstelt of bipleitet yn
elts gefal ek flink hwat jild kostje sil. Dimpen is fan-
seis net forgees en it ófkeapjen is in saek, hwerby men
ek net wit, hwer't men bidarret. De totaliteit fan it
stelsel fan de grêften soe troch in insidintele dimping
hjir ek gans forsteurd wurde. Ik leau, dat hwat ik nou
opneamd haw wol redenen genöch binne om hjir joun
net fierder oer to debattearjen, mar om dit ütstel oan
to nimmen. Ik bin wol fan miening, dat ik in man,
dy't a priori dimpe wol, mei dit koarte praetsje net
oertsjüge haw, mar by dit agendapunt soe dit probleem
to insidinteel bihannele en net yn syn hiele omfang
biljochte wurde.
De hear Boomgaardt: Ik kin my foarstelle, dat de
wethalder seit, dat hy him yn dizze saek eins net
hielendal ütprate kin, mar ik leau, dat dizze kwesje
gearhinget mei dit punt en de lette üre mei nei myn
miening gjin reden wêze om in saek net goed öf to
hanneljen. Der steane noch mear bilangrike punten op
'e agenda. As wy op dit momint tsjininoar sizze: Wy
kinne de saek dochs eins net mear goed bihannelje,
dan leau ik, dat it op 'e wei fan 'e foarsitter leit om
to sizzen: Wy binne sa wurch, wy moatte ophalde.
Mar dat men nou al fan 'e kant fan it kolleezje seit:
It is net mear mooglik om dizze saek op dit momint
üt to praten, wylst dy rjochtstreeks mei dit agenda
punt to meitsjen hat, fyn ik dochs wol ünbifredigjend.
Fierders haw ik der it measte forlct net fan om dit
hielendal üt to praten. Ik bisjoch inkeld dit punt dat,
tinkt my, los leit fan 'e oare dielen fan de Voorstreek
en fan oare grêften, dêr't in soad jild yn 'e muorren
ynvestearre is. It giet my inkeld oer dit punt, mar yn
dizzen forskille yndied dat blykt wol de wet
halder en ik en blykber ek it kolleezje en ik fan mie
ning. Ik woe dochs wol. dat jo jo der oer ütsprieken,
oft it mooglik is op dizze üre noch serieus bipaelde
punten to bihanneljen.
De hear Van der Schaaf (weth.)Miskien dat myn
opmerking by de hear Boomgaardt net al to gelokkich
üntfongen is. Ik mei der op wize, dat it al let is; dêr
binne wy it natuerlik wol oer iens en ik soe sizze: As
wy it net goed bihannelje hawwe, lit jo dan bigjinne it
al goed to bihanneljen. Dan soe ik freegje wolle, dat
jo noch in kear it wurd krije. Mar ik leau wol, dat wy
der oer ophalde kinne. It lüd fan 'e hear Boomgaardt
is heard. Ik kin net oannimme, dat de rie nei sa folie
forbettering fan walmuorren ynienen alhielendal
op 'e argumintaesje fan 'e hear Boomgaardt in oare
kant üt gean soe en dêrom woe ik it der eins wol op
oankomme litte, om dit ütstel mar yn stimming to
bringen.
De Voorzitter: Wat de opmerking van de heer
Boomgaardt aan het adres van de voorzitter aangaat,
ik ben niet van mening, dat de raad op het ogenblik
niet in staat zou zijn om de zaken, die nog op de agenda
staan, aan te horen en af te wikkelen.
De hear Boomgaardt: Dat idé haw ik ek net, mar
de wethalder hat it hjir efkes dellein.
De Voorzitter: Dan behoeven we daar ook verder
niet over te spreken.
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig het voorstel
van b. en w.
Punt 20 (bijlage no. 268).
De hear Boomgaardt: Dit ütstel wurdt minoftomear
hjir foar üs dellein yn it teken fan de bisprekking fan
de stêdssanearring. En as wy op dizze wei dus fierder
tinke, dan komt it plan fan ir. Kuiper ek yn gedach
ten. Nou is it foar my de fraech, oft wy it punt fan it
stêdhüs yn dit stadium fierder bihannelje kinne en oft
it ek mooglik wêze sil om in plan, sa't dat nou dan
frege wurdt, op to meitsjen en der jild foar biskikber
to stellen en it yn dit stadium üt to wurkjen. Ik leau,
dat der dan in bredere basis wêze moat foar dyjinge,
dy't de opdracht krije soe. Dizze moat witte, hokker
kant de rie üt tinkt mei de stêdssanearring. Dêr komt
in oar punt by. Wy hawwe yn üs gemeente tal fan
dingen op üs programma en nou kin ik my net los
meitsje fan dizze gedachte, dat it projekt, sa't dat min
oftomear by ir. Kuiper libje sil lit ik my hiel foar-
sichtich ütdrukke uteraerd djür komme sil. En nou
sil it tastean fan dit kredyt eigentlik in prinsipe-üt-
spraek wêze. Ik bin bang foar dit projekt, hwat de
kosten bitreft. En as ik der fan ütgean moat, dat it
romteprobleem yn it stêdhüs urgint is, dan bin ik ek
bang, dat men lans dizze wei net klearkomt, hwat de
tiid bitreft. Hwant ik leau sekuer, dat it, as wy hjir
hwat great oer dit nije plan tinke, folie tiid nimme sil en
dan freegje ik: Hoe komt dit üt mei üs prioriteiten-
skema Past dit aensen yn üs bigreating Binne wy der
ryp foar om nou al feitlik foarüt to gripen op in plan dat
noch mar pas oan üs foarlein waerd? Hwat dat oan-
giet, soe ik eins dizze suggesty dwaen wolle: As dat
romteprobleem yn it stêdhüs urgint is, kin men hjir dan
net in wei sykje nei in tusken-oplossing Is it, as der
ütwreiding komme moat, net mooglik, dat it de kant
ütgiet fan de Sint Jacobsstrjitte of mear de kant fan
it Herenwaltje, sadat men in folie goedkeaper en dan
in minoftomear provisoryske oplossing krije soe. Ik
herhelje, dat yn dit ütstel eigentlik in prinsipe-ütspraek
leit, dy't in wei opgiet, dêr't net fan fêst stiet, dat wy
dy gean wolle en gean kinne. Ik haw my fierder by de
stikken, dy't wy ynsjen koenen, dochs ek noch wol hjir
en dêr offrege: Is it ek hwat oerdreaun? Ik kin de
forgelyking mei hwat men nedich hat en hwat men hat
net lüke, mar as der praet wurdt fan 10 kilometer romte
foar in depot fan boeken en archiven, dan freegje ik
my dochs wol öf, oft dat net in bytsje te folie is.
De heer Spiekhout: Wij hebben hier te maken met
ien voorstel om een krediet beschikbaar te stellen voor
het maken van een voorlopig ontwerp en als de raad
dat ontwerp krijgt, kan hij het, in theorie althans, zelfs
ook nog weer verwerpen. Maar natuurlijk doen we nu
wel iets en de heer Boomgaardt heeft al gezegd, dat
ei in zekere zin, als we dit voorstel aannemen, een
principe-uitspraak valt; in elk geval spreken we dan af,
dat we het stadhuis houden op de plaats, waar het
nu is, dat we hier gaan uitbreiden. Dat staat ook
met zoveel woorden in het voorstel. Ik heb daar per
soonlijk niet zoveel bezwaar tegen, maar in de vorige
vergadering is ons een bepaald plan voor de binnen
stad voorgelegd en ik heb zo het gevoel, dat, als we
hier nu ja op zeggen, dit min of meer inhoudt, dat we
ons ook akkoord verklaren met het kleine gedeelte
van het plan, waar nu het stadhuis ongeveer staat.
Formeel misschien niet, maar ik meen toch, dat het
praktisch wèl zo zal zijn. Het lijkt me n.l. toe, dat
b. en w. moreel sterk staan, wanneer zij over een
bepaalde tijd, als er een voorlopig ontwerp komt, dat
v ordt uitgewerkt in de geest zoals dat ons de vorige
keer getoond is, kunnen zeggen: U wist toch
ook, dat het zo zou gebeuren Daarom heb ik wel be
hoefte om nu al uit te spreken, dat ik nog niet klaar
ben met de oplossing, zoals die ons de vorige keer op
een tekening van de omgeving van de St. Jacobsstraat
1 het Hofplein getoond is. Ik geloof, dat ik, als ik dit
nü niet uitspreek, naar mijn gevoel toch wel het recht
verlies daar later op terug te komen.
Ik had behoefte om dat nog even te zeggen.
De hear Santema: Nei myn bitinken hat de hear
Spiekhout eins in bytsje tofolle noed hjirmei. Hy hat
tige torjocht sein, dat, hwannear der aensen yn 'e rie
in plan komme sil foar it stêdhüs, wy allegearre noch
de gelegenheit hawwe sille om der uzes fan to sizzen,
of it by need yn mearderheit öf to stimmen. Der bliuwt
foar üs altiten noch in gelegenheit iepen, ek hwan-
near't dizze saek better ütwurke foar üs forskine sil.
Neffens myn bitinken is der hoegenamt gjin biswier
om dizze f 20.000,hjir biskikber to stellen. Wy binne
der seis, hoopje ik, allegearre letter noch by.
De heer Kljjnstra: Ik had eigenlijk een paar vragen
en die zal ik zo kort mogelijk maken. De kostprijs van
dit schetsplan kan ik niet beoordelen, maar f 20.000,
'ijkt me wel een heel groot bedrag. In de raadsbrief
;tast, dat het genoemde architectenbureau naar het
oordeel van het college reeds in verband met de samen
hang van dit project met de plannen voor de binnen
stad, voor een zodanige opdracht in aanmerking komt.
Houdt dat ook in, dat bij eventuele andere plannen en
bouwwerken die moeten worden uitgevoerd, automa
tisch de opdrachten aan dit architectenbureau worden
verstrekt Wij hebben toch zo'n goede bouwkundige
afdeling van Openbare Werken. Die werd indertijd la
ten we maar zeggen door de raad niet capabel geacht
om het nieuwe stadsziekenhuis te bouwen en ik vraag
me af, of die dan ook niet capabel is om deze ver
bouwing uit te voeren. Ik weet wel, dat deze dienst
misschien zeer bezet is in verband met de bouw van
de nieuwe veemarkt, maar ik zou toch wel graag een
antwoord op mijn vraag willen hebben.
De heer Heidinga: Dezelfde mening van de heer
Boomgaardt en de heer Spiekhout, betreffende de sa
menhang met het saneringsplan, zit bij mij ook voor.
Daar voel ik mij niet rustig op. Bovendien vraag ik
mij af: Doen wij er wel goed aan om ir. Kuiper of het
bureau Kuiper en De Ranitz dit op te dragen? Ik wil
dan eerst nog zeggen, dat de heer Kuiper op ons een
zeer aangename indruk heeft gemaakt. Daar gaat het
dus helemaal niet om. Ook van zijn capaciteiten heb
ik een goede indruk gekregen, maar deze man heeft er
natuurlijk een bepaald idee over hoe het hier moet
gebeuren en nu zou het mij beter toelijken, dat wij
juist niet mensen die al een gevestigde indruk heb
ben, die opdracht geven, maar iemand anders, die die
indruk niet heeft, die daar dus als het ware vrij tegen
over staat. Er is toch ook geen reden om altijd „bui
tenlandse" architecten hier heen te halen. We hebben
nu de heer Zuiderhoek, het bureau Van den Broek en
Bakema en we hebben dat van Kuiper, Gouwetor en
De Ranitz. Wij beschikken hier in Leeuwarden toch
over architecten van naam, die mee kunnen praten en
dan kan het honderd maal zo zijn, dat een profeet in
zijn eigen vaderland niet geëerd wordt, maar naar mijn
mening is het niet nodig, dat de heer Kuiper hier de
opdracht voor dit project krijgt. M.i. doen we er beter
aan daar een architect uit Leeuwarden voor te nemen
en dan hebben we ook nog een behoorlijke keus.
Het lijkt mij verder noodzakelijk, dat aan deze op
dracht een tijdslimiet wordt verbonden. We kunnen con
stateren, dat de heer Kuiper nu reeds twee jaar met
het plan van de stadssanering bezig is en, voor zover
ik het kan beoordelen, is er nog niets van te zeggen,
wanneer dat plan de raad werkelijk definitief zal be
reiken. Daarom meen ik, dat het, wanneer deze op
dracht verstrekt wordt, aan wie dan ook, absoluut
noodzakelijk is, dat we hier een tijdslimiet stellen en
bepalen, dat dat schetsplan er op die en die tijd moet
zijn. Want het komt talloze malen voor in Nederland,
dat er jaren overheen gaan, vóór er een plan verschijnt,
dat een gemeentebestuur telkens weer moet aanmanen
en dat zelfs de kranten schrijven, dat er nooit iets uit
de bus komt.
Voorts zou ik eigenlijk graag willen, dat deze op
dracht enigszins omlijnd werd. Men kan hier naar mijn
mening twee dingen doen. Men kan het stadhuis (waar
wij ons op het ogenblik in bevinden) beschouwen als
een monument. Een monument van bouwkunst zal het
ook blijven en dit blijft dus als het ware het hart van
het stadhuis. Dan zouden we kunnen volstaan met
de uitbreiding gewoon als kantoorruimte te beschou
wen, een moderne kantoorruimte en meer niet. Maar
we kunnen het ook zo doen, dat we het monument uit
breiden, dat er dus nog een monument bij komt. Hoe
wij dat opvatten, zal in de uitwerking en in de prijzen
een enorm verschil maken en het lijkt mij gewenst, dat
wij de architect een bepaalde opdracht geven, opdat
hij niet voor niets een geweldig duur plan maakt, waar
de raad later toch niet in trapt.
De hear Van der Schaaf (weth.): De hear Boom
gaardt hat der op wiisd, dat de plannen wol yn bipael
de foarm gearhingen mei de idéen fan'e stêdssanear
ring, dêr't de rie de foarige kear oer ynljoehte is. Wy
hawwe miend, dat wy net earder bij de rie komme moas-
ten mei in ütstel om in tariedingskredyt to freegjen
as dat de rie kennis nommen hie fan de idéen, dy't
yn dizze stan fan saken bisteane oangeande stêdssa
nearring. Ik bliuw noch fan miening, dat dat in goed
idé west hat. Hwannear't wy kommen wiene mei dit
ütstel sünder dat wy de foarige gearkomste dy ta-
ljochting hawn hiene, dan hiene wy mei rjocht üt'e rie
