mee. Dit euvel moet men, geloof ik, toch wel begrenzen.
De heer De Jong vraagt, hoe dit synchroniseren toegaat.
Dat kan men zich natuurlijk op verschillende manieren
denken. Als U wel eens door Utrecht hebt gereden, dan
weet U, dat het mogelijk is, dat U het eerste ver
keerslicht precies op het moment dat het groen is ge
worden, passeert. In dat geval heeft U, als U zich
houdt aan een snelheid van tussen de 40 en de 45 km,
de kans, dat U zonder oponthoud door geheel Utrecht
heenrijdt, doordat alle verkeerslichten groen zijn. Deze
zijn precies gesynchroniseerd op die snelheid en als U
zich aan die snelheid houdt, dan behoeft U niet meer
te wachten. Zo is dus een synchronisatie mogelijk. In
het voorstel wordt daar ook al even op gedoeld. Bij dit
systeem is het mogelijk de verkeerslichten onderling
zo te synchroniseren, dat men het verkeer in een zekere
richting, waar het op dat moment het drukst is, kan
laten doorlopen. Men kan met zo'n installatie ook dit
bereiken: Op een kruispunt A-O en BD, waarop
bijv. de richting AC een drukker verkeer heeft dan
de richting BD, kan men AC meer seconden geven
dan BD. Met deze verkeerslichten kan men dus heel
veel onderling regelen en de fases onderling afstellen
op wat op een bepaald moment de drukste richting is.
Hier wordt er natuurlijk ook aan gedacht op een ge
geven moment het rijdend verkeer te doen stoppen en
het voetgangersverkeer mogelijkheden te geven. Ik zou
er dit mee willen zeggen, dat bij deze installatie heel
veel mogelijkheden zijn, die straks in de praktijk af
getast moeten worden om het verkeer zo gunstig mo
gelijk te laten lopen. Ik bedoel dan met het verkeer
net zo goed het voetgangersverkeer als het rijdend ver
keer. Ik wil er echter dit wel bij zeggen, dat niet
alleen in andere plaatsen, maar ook in Leeuwarden
naar mijn mening de voetganger zich op het ogenblik
nog het minst kan voegen naar de nieuwe regeling.
Daardoor zie je ook nogal eens opstoppingen en ge
beuren er dingen, die eigenlijk met de voorschriften
niet helemaal kloppen. Ik wilde het hier maar bij laten.
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig het voorstel
van B. en W.
Punt 34 (bijlage no. 372).
De hear Hartstra: It sil miskien wol hwat bigryplik
wêze, dat ik nei al hwat der bard is, sa't men dan seit,
hwat „reservearre" bin oer de ynhald fan it riedsbrief.
Dochs binne wy wol ynnommen mei dit plan, alhoewol
der miskien letter noch wol in pear technyske dinkjes
ta utering komme sille. Hwat wy graech witte wolle
is: hokker ynstansjes dit plan noch passearje moat,
foardat it realisearre wurde kin, omdat yn 'e büten-
doarpen noch al ris tocht wurdt, dat it Gemeentebistjür
eigentlik al de plannen foar bütenüt kelderje lit. Wy
soenen ek noch graech witte wolle, hwat de finansiéle
forplichtingen fan de Gemeente oangeande dit plan
binne. En dan hoopje wy, dat, as der noch forskil-
lende ynstansjes oer gear moatte, it Kolleezje mei greate
iver dy ynstansjes oantrünje sil, om sa gau mooglik
de ütslach fan harren biried to jaen, sa dat der ris in
ein komme sil oan dit drama.
De hear Santema: In lytse fraech: Ik haw in streek-
je set by dizze sin: ,,Wij merken hierbij op, dat in
laatstgenoemd bedrag van f 90.500,de kosten van
het bouwen van een kleedgelegenheid niet begrepen
zijn". Mei ik miskien freegje, hwêrom dy hjir nou
fuortendaliks net yn opnommen binne? It hie neffens
my foar it hielendal-roun-wêzen fan it plan wol fan
bilang west, dat ek dy kosten yn dit bidrach opnom
men wienen; men krijt ünwillekeurich de gedachte, dat
de ütfiering fan it plan der miskien noch efkes op
wachtsje moat.
De hear Jongbloed: Ik tink ek, dat de measten har
wol bigripe kinne, dat de bütendoarpslju tige mei dit
plan ynnommen binne. Ik kin my ek wol yn de rige
fan de foarige sprekkers foegje. It wie earst in hiel
gewoan sportterreintsje en it wurdt nou noch lytser
troch de beukerskoalle, dy't der op kommen is. It plan
is wol moai. Mar hwannear't it nou realisearre wurde
kin? Dat is ek by my de fraech. Ik hoopje fan sa gau
mooglik en ik hoopje ek, dat it hiele doarp sportlju
fan alle rjochtingen der hwat oan hawwe kin, dat
it goed bispylber wêze sil, dat de oanfragen in bytsje
flot forwurke wurde kinne, koartsein, dat it foar elt-
senien fortuten dwaen sil.
De heer Van der Schaaf (weth.De Wethouder
van Financiën en Sportzaken en ik zouden de vragen
omtrent dit punt beantwoorden, waar ze het dichtst
naderen tot ieders bijzondere aangelegenheden. De
vraag, welke instanties dit besluit nog zou moeten pas
seren, laat ik graag over aan mijn collega van Finan
ciën en Sportzaken.
In antwoord op de vraag van de heer Santema deel
ik mede, dat hier wel is gerekend op een kleedgelegen
heid, maar dat het weinig zin heeft die reeds nu te
gaan aanleggen. Pas wanneer dit veld zijn wachttijd
heeft gehad en tegen de tijd, dat het in gebruik zal
moeten worden genomen, is het zover, dat dit kleed
gebouwtje gesticht moet worden en dat ligt dan ook
zeer bepaald in het voornemen.
De hear Tiekstra (weth.): Dan kin ik dus bigjinne
mei de fraech, dy't de Wethalder fan Iepenbiere Wur-
ken al direkt nei my taskoud hat, n.l. de fraech fan
de hear Hartstra: Hokker ynstansjes moat dit plan
nou noch passearje, ear't it ütfierd wurde kin Dêr
komt de fraech op del. Koe de bigreating fan de ge
meente Ljouwert nou mar sunder biswier de lesten
fan dit plan lüke, dan wie it in frij ienfaldige saek,
hwant dan soenen wy dus allinnich mar to meitsjen
hawwe mei it finansieel taforsjoch fan G.S. By in
slutende bigreating soe it net sa'n great probleem bi-
tsjutte, dan soe it in kwesje wêze fan Ryksgoedkarring
en mooglik fan de Bounen fan de sportbiweging, dy't it
fjild dus foar it gebrük geskikt forklearje moatte. Oars
komt it to lizzen, hwannear't der dus in biróp dien
wurde moat op de subsidiearjende ynstansjes. Oant
nou ta gou foar de oanliz fan sportterreinen as wurk-
forrommingsobjekt yn D.A.C.W.-, letter yn R.A.W.-
forban allinnich mar de G.S.W.-regeling. Der waerd
in flink subsydzje fanwegen it Ryk jown, mar dat wie
bidoeld as „werkverruimingssubsidie". Der binne op
it eagenblik wol oare subsydzjemooglikheden; men kin
it plan yntsjinje by de Provinsiale Plankommisje en
fia dy kommisje by it Departemint fan Maetskipli:
Wurk, hwer't de saek fan de subsidiearring fan dit
soart projekten foar de probleemgebieten hiem is. Yn
elts gefal kin ik my bést yntinke, dat de hear Hartstra
op'e nij wer hwat reservearre tsjin dit plan oer stiet.
B. en W. ündersykje dus hwat mooglikheden der wêze
sille en hokfoar mooglikheden it gaust ta in resultaet
liede sille.
De hear Jongbloed frege noch, oft alle rjochtingen
tagong hawwe ta it fjild. Dit is yn dy sin in iepenbier
fjild, dat it in gemeentlik fjild is en as sadanich is it
dus tagonklik foar alle rjochtingen.
De Voorzitter: Ik geloof toch, dat het wenselijk is,
dat ik even met nadruk wijs op de laatste alinea van
pagina 1 van het voorstel van B. en W.: „Het komt
ons verantwoord voor de kosten van het werk ineens
te dekken door te beschikken over een gedeelte van
de reserve voor Openbare Werken". Dat houdt dus in,
dat, als dit raadsbesluit door G.S. goedgekeurd wordt,
er dan verder aan de uitvoering niets in de weg staat.
En dat zou ik dus onder de aandacht van de raads
leden willen brengen.
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig het voorstel
van B. en W.
Punt 35 (bijlage no. 369).
De hear Santema: Ik bin bliid, dat wy dan nou ünder
eigen hawwe it ütwreidingsplan fan Wytgaerd; dat
fan Lekkum komt by it folgjende punt oan de oarder.
Mar it moat my efkes fan it hert, dat ik it eigentlik
wol hwat slim fyn, dat wy de ütwreidingsplannen al
linnich mar bisjen kinne by de stikken op de riedseal
en dat B. en W. net efkes de muoite nommen hawwe
dy plannen oan de leden fan de Rie ta to stjüren. Ik
haw ik al faker sein: Sok .materiael moat men thüs
bisjen kinne, ek op mominten, dat men net sit mei de
bistudearring fan de stikken, op eagenblikken, dat men
bygelyks ris oer de gemeentepolityk prate moat foar
jins kiesforiening. It is hiel spitich, dat wij dan dat
materiael net ta üs biskikking hawwe. Ik soe jitris
derop oanstean wolle, dat wy foaral it materiael seis
ek yn 'e hüs krije. Lit dat dan mar in pear sinten
kostje, mar it soe sünder mis ek foar de foarming en
foar it bioardieljen fan dizze kwesjes fan bilang wêze
en der soe by de Riedsleden greate tankberens foar
foun wurde.
De heer Bootsma: Het stemt onze fractie tot een
zekere verheugenis, dat wij na de toezegging die wij in
de laatste begrotingsvergadering hieromtrent hebben
gekregen ik meen, dat al in de memorie van ant
woord gezegd werd, dat deze beide plannetjes op stapel
stonden het plan-Wytgaard en het plan-Lekkum
nu vanavond hier voorgeschoteld krijgen, voordat op
nieuw de begroting weer aan de orde is. Hiermee wordt
in vrij belangrijke mate tegemoetgekomen aan de wen
sen van de bewoners van deze beide dorpen, die soms
nog wel eens menen, dat zij tekort komen t.o.v. het
stadsgedeelte van de Gemeente. Wij willen hier alleen
ook nog wel de hoop aan toevoegen, dat het de Ge
meente mogelijk mag blijken de gronden die deze beide
uitbreidingsplannetjes omvatten, op niet te lange ter
mijn en ook op redelijke voorwaarden te verkrijgen.
Want voordat ook niet de grond in eigendom van de
Gemeente is overgegaan, kan deze uiteraard niet bouw
rijp gemaakt worden en voordat de grond niet bouw
rijp is, zal er van bouwen ook niet veel terecht komen.
Ik zou toch wel ook over Uw hoofd heen de bewoners
van deze dorpen willen aansporen via. de woningbouw
verenigingen te trachten met reële bouwplannen te
komen, waaruit dan uiteindelijk een samenspel tussen
de Gemeente en deze bouwverenigingen zal kunnen
ontstaan. Uiteraard zijn er bij deze dorpsbewoners nog
wel meer wensen en ik vertrouw dan ook, dat, wan
neer deze uitbreidingsplannen tot ontwikkeling komen
en volgebouwd zullen worden, ook de behoefte
blijkt aan meer uitbreidingsplannetjes, waarbij dan ook
aan andere wensen, die men daar vermoedelijk nog
wel heeft, tegemoetgekomen zal kunnen worden. Dan
kan misschien een dorpshuis of een sportterrein in de
plannen geprojecteerd worden. Maar ik meen toch te
mogen vaststellen, dat dit een eerste stap is in de
lichting, die men in deze dorpen uit wil, n.l. die van
het bevorderen van hun leefbaarheid.
De hear Jongbloed: Ik slüt my hielendal oan by
hwat de foarige sprekkers sein hawwe. As wy op dit
momint nou troch Wytgaerd komme mei de fyts of
mei de auto, dan sjogge wy al in hiel prachtige for-
ljochting. Wy binne dêrmei op de dyk al in hiel ein
foarütgongen, dêr hat de Buorren al hiel hwat oan en
it forkear ek. Dit ütwreidingsplan fyn ik ek hiel aer-
dich foar Wytgaerd. Ik fyn it eigentlik in folie moaijer
plan as it plan foar Wurdum; dêr haw ik nea sa en
thousiast foar west. De groun is noch net yn gemeente
eigendom. Ik hoopje al, dat dat de iene of oare kear
komme sil; dêr kinne miskien noch wol ris hwat heak-
ken en eagen oan sitte, ünderstel ik. Ik wit net, hoe-
fier dat is. Is dat al ündersocht? En hoe liket dat?
Ik hoopje, dat it flot rinne mei. Der binne by üs frak-
sje inkelde f ragen steld: It autoforkear nimt nochal
hwat ta. Der wienen inkelen, dy't f regen: Is it ek
mooglik om lytse ynstekhaventsjes to krijen om auto's
to parkearjen of is der in oare manear om hwat better
by jins doel komme to kinnen?
Op himsels lykwols fine wy it plan moai.
De heer Kamstra: Ik geloof, dat wij mogen zeggen,
dat deze laatste vergadering van 1961 wel zeer belang
rijk is voor de buitendorpen. We hebben kortgeleden
het lichtfeest gehad in Wytgaard. We hebben nu pas
een plan aangenomen voor een sportveld in Wirdum,
een plan weliswaar van zeer lange adem. Nu hebben we
twee uitbreidingsplannen: een voor Wytgaard en een
voor Lekkum, te behandelen. Het bezwaar wordt naar
voren gebracht: die gronden zijn nog geen eigendom
van de Gemeente en daardoor kan het misschien ook
nog weer stagneren. Het is natuurlijk nodig, dat die
gronden in handen van de Gemeente komen, opdat deze
plannen gerealiseerd kunnen worden, maar ik meen, dat
we over de lange duur en alles wat daarmee verband
houdt, niet meer moeten praten. Praten geeft niets.
We hopen alleen maar, dat het mogelijk is, dat het
binnen afzienbare tijd gerealiseerd kan worden en dat
wij dat om het nu maar eens populair te zeggen
mogen beleven, want het is ik ben het met de heer
Jongbloed eens voor zo'n dorp als Wytgaard wer
kelijk een mooi plan. Het College zal, dunkt mij, nu
het zover is, ook wel alles willen doen om mee te wer
ken, dat het inderdaad gerealiseerd wordt. En dan is
door de heer Bootsma naar voren gebracht, dat de
bewoners daar contact moeten zoeken met woning
bouwverenigingen, omdat dat natuurlijk de bebouwing
ook in de hand kan werken, maar ik meen, dat dat al
meerdere malen gebeurd is. Het haperde echter eigen
lijk altijd nog; men wist niet, wat er kwam, hoe het
werd, wat wel mocht en wat niet mocht; dus het zat
eigenlijk vast, voor zover ik ben ingelicht, op de vast
stelling van het uitbreidingsplan. Nu is het uitbrei
dingsplan er en ik hoop ook inderdaad, dat het zoveel
mogelijk in de hand wordt gewerkt, dat nu de woning
bouwverenigingen daar kunnen bouwen.
De hear Van der Schaaf (weth.): De earste fraech
fan de hear Santema oer it tastjüren fan in öfdruk
fan sa'n ütwreidingsplan, dêr doar ik, sa sünder rie-
plachtsjen fan it Kolleezje, gjin antwurd op to jaen.
Ik soe sizze: wy sille dy winsk noch ris bisjen. It sil
dan, as der oan foldien wurde soe, wol in bitreklik lyts
stikje wurde moatte. Ik leau ek net, dat wy de hear
Santema der mei helpe soenen, as wy him pounsmietten
papier yn'e hüs bringe soenen. It is wol in feit, dat
men, as men sa'n ütwreidingsplan op in to lytse skael
öfprintet, der dan net al to folie mear oan hat; dy
kaerten moatte dus bipaeld wol hwat great wêze en
dan hat it wol bipaelde biswieren. Mar ik siz Jo ta,
dat wy Jou fraech noch ris ünder eagen sjen sille. Ik
mei oannimme, dat de hear Santema de plannen oars
ek wol aerdich foun; haw ik dat goed bigrepen? (De
hear Santema: Dat haw ik net sein.) Jo hawwe it net
sein, mar ik haw it sa oanfield. (Laitsjen).
De heer Bootsma en ook de andere sprekers kunnen
wel waardering voor het plan opbrengen. Het College
is daar uiteraard erkentelijk voor. Het heeft nog wel
wat uitkienen gekost in dit plan twee elementen met
elkaar te verzoenen. Het plan moest n.l. aan de ene
kant goed en overzichtelijk van opzet zijn en in zich
houden de mogelijkheid van verdere uitbreiding, en aan
de andere kant mochten de grondprijzen door te grote
verhardingsoppervlaktes voor deze dorpen niet te hoog
worden. Er zijn dus verschillende studies geweest en de
tendens daarvan was, dat men ter wille van de be
zuiniging op de uiteindelijke grondkosten de straatop
pervlakte iets heeft beperkt, naar wij menen in dit
geval van Wytgaard op een aanvaardbare wijze. Nu
is uiteraard een volgende stap, dat, wanneer dit plan
de vereiste wettelijke goedkeuring van Ged. Staten zal
hebben gekregen, er nu ook aan de realisering zal wor
den gewerkt en dan lijkt het mij een heel goede ge
dachte die hier door verschillende raadsleden naar
voren is gebracht dat nu, of eigenlijk na het goed
keuren van dit uitbreidingsplan door Ged. Staten, de
woningbouwcorporaties met initiatieven komen. We
hebben het vorige jaar, ongeveer om deze tijd, zo'n
beetje moeten constateren, dat een bouwplannetje
voor Wirdum van 12 woningen strandde. Dat was een
bittere pil voor de dorpen, maar ook voor het Gemeen
tebestuur. Bij de intensieve besprekingen tussen de
woningbouwcorporaties en het Gemeentebestuur bleek
dan ook de gemeenschappelijke wil aanwezig om niet
voetstoots aan te nemen, dat het onmogelijk zou zijn
die woningen te bouwen. Er is dus verder gezocht en
gestreefd en dat is beloond. Het is dus mogelijk ge
bleken, in Wirdum in de woningwetsector het betrekke
lijk geringe aantal van 12 woningen te bouwen. Dit geeft
vooral ook voor de andere dorpen enige moed. Daarom
juich ik het ook toe, dat vanuit deze Raad op de
woningbouwcorporaties een beroep wordt gedaan om
nu ook maar eens met plannen naar voren te komen;
deze zullen zeker de warme belangstelling van het
Gemeentebestuur ondervinden. Wij zien de ontwikkeling
wel zo dit ook in antwoord op de vraag van de heer
Bootsma en anderen dat wij, wanneer deze planne
tjes blijken aan te slaan en de woningbouw op deze
dorpen een beetje op gang komt, dan ook stellig wel
zullen komen met plannen tot verdere uitbreiding. In
het plan Wytgaard is er ook al op gerekend, dat men
