nog wel een andere richting uit kan, ook in die zin,
dat dan het ontworpen pleintje nog wel het middelpunt
kan blijven van het dorp. Wij zien dit dus als een eer
ste stap en als het blijkt, dat dit wil groeien, dan zal
het Gemeentebestuur stellig er aan meewerken deze
groei in een verder, groter, uitbreidingsplan op te
vangen.
De heer Bootsma wijst er op, dat bij groei van de
dorpen uiteraard plaats moet zijn voor sportterreinen
en dorpshuizen. Zo zien wij het ook en wanneer men de
plannetjes in details bekijkt, dan blijkt ook wel, dat
daar ruimte voor gehouden of gedacht is.
De heer Kamstra heb ik eigenlijk hiermee ook al
beantwoord. Hij heeft eveneens waardering voor het
plan en zou ook wensen, dat de realisering ter hand
genomen wordt. Wij hopen, dat het ook hier, zoals bij
praktisch alle grondverwerving in de stad, zal mogen
gelukken, zonder feitelijke onteigening de gronden in
handen te krijgen.
En hwat de fraech fan de hear Jongbloed oangiet,
hy hat der de oandacht op fêstige, dat der yn it plan
net al to folie romte is foar parkearjen. Ik haw, doe't
ik de hear Bootsma biantwurde, der al hwat fan sein.
Wy hawwe yn dit plan in kompromis sykje moatten
tusken de kosten fan de strjitte-oanliz, de forhurding
en oare bilangen en doe kaem der, as gewoanlik, üt,
dat de strjitten 5 meter breed binne. As in strjitte 5
meter breed is en it is in wenstrjitte, dan kin der oan
de iene kant in auto stean en oan de oare kant noch
wol in auto passearje. Mar mocht it blike, dat dat yn
de takomst net mear foldwaende is en yn de fiere ta-
komst yn sa'n wolfarrend plak as Wytgaerd per hüs
miskien hast twa auto's foar de doar stean moatte,
dan sille wy dus in ütwei sykje moatte en dan sille
der yndied parkearstroken oanlein wurde moatte tus
ken de strjitte en de huzen. Ik leau ek wol, dat dy
mooglikheit der noch yn sit.
Hiermee kan ik, geloof ik, volstaan. Ik dank de
Raad voor de geuite waardering voor dit plannetje,
dat ook naar mijn mening goed geslaagd is.
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig het voorstel
van B. en W.
Punt 36 (bijlage no. 375).
De hear BoomgaardtWy hawwe üs by dit plan,
dat ek yn üs fraksje alle wurdearring krige hat, öf-
frege, oft yn Lekkum net mear mooglikheit bean wurde
moast om huzen apart to bouwen. Dat hat dan dizze
eftergroun. dat men yn plakken as Lekkum en oare
doarpen, ek yn üs Gemeente, gauris guon hat, dy't
partikulier in eigen hüs, in iengesinswent, bouwe wolle.
Dy mooglikheit sit der yn it plan Lekkum, hwer't noch-
al hwat blokjes steane, nei myn ynsjen minder goed
yn as yn it plan Wytgaerd. Dêrom myn opmerking by
dit punt.
In oar punt: Sjocht men yn it Kolleezje en dus yn
it algemien yn dizze Rie, sa soe ik it wol stelle wolle,
gjin mooglikheit, dat men yn Lekkum in bungalow-
öfdieling makket, in plak dus reservearret om bun
galows to bouwen? Dêr soe ik wer oan fêstheakje
wolle, oft dit plan foar Lekkum wol genöch
perspektiven iepenet. Wy sjogge om üs hinne
it slimste 3m Tietsjerksteradiel dat gans min-
sken dy't har wurk yn Ljouwert hawwe, komme
to wen jen yn Hurdegaryp en Tietsjerk. Ik gun
dat Tietsjerksteradiel fan herten en ik bin fan
miening, dat konkurrinsje ek op dat punt soun is, mar
dat moat üs dochs hwat to sizzen hawwe, hwant ik
leau, dat wy hjir yn Lekkum in tige goede mooglikheit
hawwe om minsken to bergjen. Mar dan moat der
mear yn Lekkum dien wurde as yn dit plan opnommen
is. Ik wol dus graech op myn fragen in antwurd hawwe,
mar yn de troch my neamde mooglikheit soe bitrutsen
wurde moatte in goede forbiningswei fan Ljouwert nei
Lekkum mei in goed fytspaed derneist. Panüt de Ge
meente moat systematysk bifoardere wurde, dat der
fan Lekkum hwat makke wurdt. Dit plan mei in earste
stap wêze yn dy rjochting, mar ik leau, dat dizze stap
fiersten to lyts is. My tinkt, wy moatte de saek fan
Lekkum bislist oars bisjen en ek oars oanpakke as yn
dit plan suggerearre wurdt.
De heer Van Balen Walter: Ik zou mij bij de ge-
dachtengang van de heer Boomgaardt wel willen aan
sluiten. Ik geloof ook, dat Lekkum, in deze situatie,
bij Leeuwarden ongetwijfeld grote mogelijkheden heeft
voor een forensenbevolking en in elk geval ook voor
de bouw, zoals hij dat denkt, van bungalows, even
tueel ook van vrijstaande woningen, ik heb dit plan,
dat wij hier op het ogenblik in behandeling hebben,
zeer toegejuicht, omdat ik het als begin, als plan om
de dorpskern Lekkum te behouden en eigenlijk te ver
fraaien, zeer geslaagd vind. Ik meen, dat Openbare
Werken voor het ontwerpen toch ongetwijfeld een woord
van waardering toekomt.
De hear Santema: Ek fan üs kant bistiet wurdear
ring foar dit plan. In persoanlike opmerking soe ik
noch meitsje wolle by it bistudearjen hjirfan; nei myn
smaek komt der eigentlik noch hwat to min grien yn
dit plan foar, bynammen as wy aensen en dan slüt.
ik my fan herten oan by hwat de hear Boomgaardt
sein hat der yn Lekkum in bungalow-park of -doarp
apart by krije sille. Dan sille wy dy grienstrook na-
tuerlik net forwaerloazje moatte. Alhoewol it punt
Wytgaerd al öfroun is, woe ik der dochs ek noch wol
op wize, dat de mooglikheden foar Wytgaerd om in
gaedlik forensedoarp to wurden like great binne as
foar Lekkum.
Beide gedachten fan de hear Boomgaardt soe ik dus
wol ünderskriuwe en yn it omtinken fan B. en W. jaen
wolle.
De hear Van der Schaaf (weth.): De hear Boom
gaardt hat nei foaren brocht in gedachte, dy't om him-
sels tige it oertinken wurdich is, t.w.: Soe nou Lekkum
net in geskikt en gaedlik plak wêze om dêr in rommc
gelegenheit foar bungalow-bou to meitsjen Ik wie
bitreklik al in bytsje bliid, dat dat krekt by Wytgaerd
net sa sterk nei foaren brocht is, mar ik forwachtsje
wol, dat, as wy hjir noch ris in kear foar Wurdum
komme, dan de gedachte om ek fan Wurdum in fo
rensedoarp en in bungalow-doarp to meitsjen wol nei
foaren komme sil. En it soe my net forwünderje, as
dat ek foar Goutum it gefal wêze soe. Nou moatte wy
natuerlik wol efkes, as wy hjirmei dwaende binne, il
gehiel oersjen en dan mei ik der op wize, dat wy yn
it ütwreidingsplan fan üs stêd en dan spesiael op it
plak yn Ljouwert-süd, dat de hear Santema Huzum
neamt, ek in bungalow-park hawwe en dat ek yn it
plan-Ielan by de detaillearring tocht wurdt oan stik
ken dy't ütjown wurde sille foar bungalows. Dat is
natuerlik allegearre hiel moai, mar as wy de fraech
nei bungalows yn Ljouwert op inkelde plakken, lyk as
by ,,De Bontekoe", yn 't Nijlan en straks yn 't Ielên
yn oanmerking nimme, dat kinne wy, hwat it stêds-
diel bitreft, noch wol efkes foarüt. It kin wol wêze,
dat dy plakken ek binnenkoart ris fol rinne, mar yn
elts gefal kin men noch net sizze, dat dy terreinen al
ütjown binne. As wy sizze: Nou moat der yn Lekkum
ek in bungalowdoarp komme en aensen yn Wurdum
ek noch ien, dan moatte wy natuerlik wol in kear de
fraech stelle: Hoe fier giet kwantitatyf dy bihoefte
oan bungalows? En dan moat men jin der ek net op
fors jen, hwant yn Hurdegaryp binne se ek al net sa
botte bungalow-eftich en it bungalow-doarpke Woel-
wyk is bitreklik noch hiel lyts. Men moat dus wol yn
it each halde, dat it idé om by Lekkum, Wytgaerd
ensfh. bungalow-doarpen to meitsjen, hiel oantreklik
is, mar dat de fraech nei bungalows ek noch mar bi-
heind is. Mar der komt noch hwat by. De bungalow
bouwer yn Tietsjerk dy't bern hat dy't yn Ljouwert
nei de middelbere skoalle moatte, hellet him wol greate
swierrichheden op 'e hals, hwant de forbiningen fan de
bungalow-plakken yn de stêd: Huzum, pardon Ljou
wert-süd, en, 't Ielan, mei de middelbere skoallen binne
folie en folie gunstiger as fan Woelwyk ensfh. Dus foar
de biwenning fan bungalows yn de doarpen is mar in
bitreklik lytse kategory leafhawwers en fan dy kate-
gory bliuwt ek noch mar wer in fraksje oer, hwant in
diel, mei bern, dy't nei middelbere skoallen gean, fait
üt. Dat nimt net wei, dat wy dus wol de gedachte,
sa't dy hjir nei foaren komt, yn bitinken nimme wolle.
Mar yn al to greate massa's sille de bungalows net
boud wurde moatte, tinkt my. Dêrom siz ik nou ek
wer fan Lekkum hwat ik niis sein haw fan Wytgaerd:
It liket my ta, dat wy hjir nou in plantsje hawwe, dat
yn syn opset geef en soun en goed is. En hwannear't
blykt, dat men de fuotten ünder it gat krijt en dat it
plan wier oanslacht, dan is it de tiid om fierder to
sjen, hwant wy hawwe der ek neat oan hjir in üt-
wrydsk plan op to setten, dat letter blykt dochs neat
to wurden. Ik sjoch it leaver, sa't it nou presintearre
wurdt: in plan, dat alle mooglikheden yn hat, dat fan
konstruksje en opset bipaeld goed is en foar fierdere
ütwreiding fetber. Ik bin it mei de hear Van Balen
Walter iens, dat wy wier wol gelokkich wêze kinne
mei dit produkt fan üs eigen tsjinst. Ik leau, dat dat
de üntjowing is dy't wy hjir foar eagen hawwe moatte,
hwant dan forfalle wy net yn ütwrydske dingen en
dochs sil it blike, dat wy, as de tendins en de mooglik
heden der binne om ta bungalow-bou to kommen, dy
dan ek opfange kinne yn dit plan-Lekkum.
Dat soe ik der fan sizze wolle.
De hear Boomgaardt: Twa opmerkingen. De earste
is dizze: It bigjin fan hwat ik niis opmurken ha, gyng
oer partikuliere bou fan aparte wenningen. Dat wie by
my de haedsaek. En dêr is de Wethalder net op kommen.
In twadde opmerking is, dat de Wethalder bisocht
de kwestje fan de bungalow-bou in bytsje to ridikuli-
searjen troch Wytgaerd, Goutum en Wurdum der by
to heljen. Ik haw mei opsetsin wachte, oant Lekkum
oan 'e oarder wie om oer bungalows to praten. Oars
hie ik it by it ütwreidingsplan-Wytgaerd wol dwaen
kinnen. Foar myn gefoel is it sa: Lekkum leit dêr yn 'e
hoeke fan de rekréaesje, al hoe't dan de rekréaesje-
looglikheden dêrre, hwerfan sein wurdt, dat se oan
dy kant biheind bliuwe sille, ek yn diskusje wêze meije.
Lekkum lykwols leit de kant üt fan de Walden en men
hat it wetter oan dy kant. Dêrom leau ik, dat, as it giet
om bungalow-bou, men net prate moat oer Wurdum en
sahwathinne, mar dat men yn it foarste plak Lekkum
neame moat.
De heer Bootsma: Het dispuut over de bungalow-
bouw en alles wat daarmee samenhangt ontlokt mij
toch eigenlijk wel de opmerking, dat men tegenwoordig
aan de woorden bungalow-bouw en bungalow-dorp een
te grootse allure wil geven. Men zou dit plan min of
meer een reconstructie van de dorpskern kunnen noe
men, maar bij verdere uitbreidingsplannen voor Lek
kum zou speciaal aandacht geschonken moeten worden
aan de niet zo grote zelfstandige woon-eenheden, de
eengezinswoningen met een lapje grond, wat toch in
zekere zin de oorsprong van de bungalow-bouw is. Die
mogelijkheid, waarvoor ik graag een lans zou willen
breken, ligt nog niet helemaal in dit plannetje besloten.
Wat men tegenwoordig onder bungalows rangschikt en
waarvoor meestentijds alleen de mogelijkheid open is,
zijn eigenlijk geen bungalows meer, maar landhuizen.
Die zijn voor een groot deel van de burgerij niet be
taalbaar en daar zal dan ook een vrij beperkte vraag
naar zijn. Maar wanneer een toekomstig uitbreidings
plan voor Lekkum de mogelijkheid schept van niet te
grote eengezinswoningen, dan zal daar, geloof ik, wel
een behoorlijke levenskans in zitten.
De hear Santema: Ik haw gjin antwurd fan de
Wethalder krigen oer de gedachte, dat neffens myn
ynsjoch noch to min foar grien soarge is yn it nije
ütv/reidingsplan. Fierder kin men fan miening for-
skille oei' de üntjowing fan it forkear nei de doarpen
om Ljouwert hinne. Ik foar my leau, dat der yndied in
tiid komme sil, dat wy de flats fan trije-, fjouwer- en
fiif-heech wol graech ris wer forlitte wolle foar in ien-
faldige iengesinswent. De hear Bootsma seit: Men
moat it net in bungalow neame, mar in lanhüske (De
hear Bootsma: Oarsom!) en men kin ek in iengesins
went dêründer biflappe. Ik leau, dat wy yndied yn de
takomst dy forensetrek nei de doarpen yn 'e omkriten
noch wer yn forsterke mjitte werom fine sille. Hwat
dat oanbilanget, kinne wy dus, as wy in ütwreidings
plan gearstalle ek foar de doarpen om Ljouwert hinne,
nea to folie rekken halde mei de mooglikheden, dy't
der yn sitte en as sadanich kin ik dochs ek wol efter it
ütstel en de miening fan dy Riedsleden stean, dy't sein
hawwe, dat yndied de bungalows der net oan ünt-
brekke meije. En ik leau ek, dat Jo yndied niis net de
saek ridikulisearje woenen, doe't Jo dêr de oare doar
pen ek al by neamden, hwant dy komme der like goed
foar yn oanmerking as it doarp Lekkum, dat optheden
oan 'e oarder is.
De heer Klijnstra: Ik ondersteun gaarne hetgeen
de heer Bootsma heeft gezegd. Het verwondert mij,
dat de bungalow-bouw nog zoveel ondersteuning krqgt
in deze Raad. Ik kan mij niet voorstellen, dat er wer
kelijk zoveel mensen zijn, die het geld er voor over
hebben een bungalow hier in de buurt van Leeuwarden
te laten bouwen. We hebben het zo heel veel over de
industrie hier gehad en wij hebben van een directeur
van een groot bedrijf hier in Leeuwarden gehoord, dat
de meeste mutaties plaats hadden bij het personeel,
dat buiten de gemeente woont. De industrie heeft er
dus alleen maar belang bij het personeel binnen deze
gemeente te laten wonen. Daarvoor moet, meen ik,
het Gemeentebestuur alle medewerking verlenen en
mij dunkt zo, dat ook in Lekkum wel mogelijkheden
bestaan voor het laten verrijzen van huizen, die voor
deze arbeidende bevolking dat zijn wij bijna allemaal
zo we hier zitten, tenminste zo beschouw ik het in
aanmerking komen. Ik geloof, dat we het eigenlijk
meer in deze richting moeten zoeken. Hoe deze wo
ningen gebouwd zullen worden, is misschien een kwestie
van latere zorg. Persoonlek voel ik ook heel veel voor
eengezinswoningen en niet voor de torenflats, die we
hier wel eens besproken hebben, al klinkt dat minder
modern misschien, als ik in deze geest spreek. Overi
gens ben ik het wel geheel eens met wat de heer
Bootsma heeft gezegd.
De hear Van der Schaaf (weth.): Ik haw yn earste
ynstansje my hwat to folie gean litten op myn eigen
gedachtegong en in bytsje to min oan de konkrete
fragen dy't steld binne, oandacht skonken, hwant de
hear Boomgaardt hat gelyk: Ik bin net torjochte kom
men op it feit, dat der yn Lekkum net sa'n great oan-
tal apart steande nuzen mooglik is. De hear Boom
gaardt seit: „Yn tsjinstelling mei Wytgaerd", hwant
dêr binne mear mooglikheden. Ik kin him dat wol
tajaen. As men de oantallen telt en hwat sil men
mei in oan tal eigentlik oars as telle dan komt yn
died it feit nei foaren, dat der foar dy bihoefte yn
Lekkum hwat minder is. En it is dan goed, dat de
hear Boomgaardt dêr efkes de oandacht op fêstiget,
hwant it blykt my ek wol üt de praktyk, dat yn de
doarpen nochal ris de fraech nei foaren komt om in
frijsteand hüs bouwe to meijen. Men moat dêr ek wer
net to great oer tinke, hwant dat bart net eltse
wike en hast net elts jier miskien, mar de mooglikheit
moat der wêze en dêr haw ik bipaeld each foar. Ik
wol de hear Boomgaardt en de riedsleden dy't dêr fier
der op oandrongen hawwe, wol sizze, dat ik dit ek by
de üntjowing en it gesprek oer dizze plannen, dy't yn
de Rie komme, wol nei foaren bring.
De hear Boomgaardt hat it ek noch hawn oer de for-
bining tusken de stêd en Lekkum. En dy forbining
de oare riedsleden hawwe yn oar forban der ek wol
ris oer praet kin wol better. De swierrichheit is,
dat de forbettering fan de Lekkumerdyk bistean moat
yn in forbreding en dy forbreding sil perfoarst mei-
bringe, dat oan ien kant de sleatten ticht moatte. Dat
is in hiel kostbere saek. Uteraerd kin men de kosten
fan it oanlizzen fan de strjitten yn it plan op de groun
forhelje, mar de kosten fan sa'n forbining tusken de
stêd en it doarp en de forbettering dêrfan kinne dei-
net op forhelle wurde, sadat de finansiering dêrfan
wol in swierrichheit is. Nettsjinsteande dat is it Ge-
meentebistjür der eigentlik wol fan oertsjüge, dat de
forbining tusken Ljouwert en Lekkum en fierder it
rekréaesjegebiet dat efter Lekkum leit, wol for for
bettering yn oanmerking komt. De hear Santema hie 't
der oer der moast hwat mear grien yn dat plan. Lek
kum is natuerlik grien genóch; dêr binne wy it wol
oer iens. Men hat dêr in massa grien en nou hinget it
der mar fan öf, hoe poétysk men ynsteld is. Hwant de
griene greide oan de fiere kym ta, is in enoarme grien-
flakte en nou büten gekheit der giet in sterke
rekréative wurking fan üt. Nou kin men sizze: Wy
wolle der „smük-skaedzjend beamtegrien" yn sette,
mar dat skeadet wer hwat oars. As men sa'n doarpke
öfslüt mei grien, dan hat dat bipaelde foardielen, it
jowt byg. hwat lijte, mar it bilemmeret it ütsjoch op de
