4
5
U zeggen, dat het in het bestek had moeten staan.
Inderdaad, als de aannemer het had moeten maken,
had het in het bestek moeten staan. Maar uiteindelijk
is het niet zo, dat de bouwkosten plus de grondkosten
onbelast zijn gebleven voor dit bedrag. Het is gegaan
via een omslag over de classificatie-oppervlakte grond
kosten voor dit bouwplan. Ze drukken echt wel op de
woningen.
(De heer Van der Veen: Is er een curveprijs te
halen
(De heer Heidinga: Dat is het, de curveprijs.)
Ik weet niet of we dat hier nog eens moeten op
halen. Het ministerie, dat de curveprijs bewaakt, be
waakt ook de grondkosten. Als dat uitgezocht moet
worden, kan dat natuurlijk, maar voor dat hele verhaal
over de curveprijzen voel ik echt niet zoveel. Ik kan nu
niet op de opmerkingen i.z. de curveprijs antwoorden,
want ik heb mij er niet op geprepareerd. Maar deze kos.
ten dat heeft de afdeling Bedrijven en Controle mij
verzekerd en aangetoond drukken op de woningen.
Het bestek van deze woningen is enigszins anders dan
vele andere bestekken in deze gemeente, maar dat is op
zichzelf niet zo erg. Het betoog van de heer Heidinga,
dat ze hier dus niet op zouden drukken, is niet juist. De
heer Spiekhout had zoiets al bevroed en na deze uit
eenzetting kan ik dus volstaan met te zeggen, dat hij
dit juist gezien heeft.
De Voorzitter: Ik geloof, dat uit de mededeling van
de Wethouder duidelijk blijkt, dat het gemeentebelang
hier veilig gesteld is en dat de kosten, die op de wo
ningen horen te drukken, via de grondprijs volkomen
terugkomen.
De heer Heidinga: Er wordt hier maar doodgewoon
een veronderstelling gemaakt, maar helemaal niets be
wezen. Er wordt ons hier voorgesteld om f 484.000,
uit te trekken voor de bestrating; niet voor de wonin
gen. Dit is een post, die los staat van die woningen;
dit is een heel andere begrotingspost. Mijn grote be
zwaar is, dat deze post hier wordt ondergebracht.
Wanneer er woningen worden aanbesteed, moeten deze
aan de curveprijs voldoen. We hebben tot nu toe hele
reeksen woningen gebouwd, waar deze bewerking bij
de woningen inbegrepen was. Achteraf nu ze
er twee jaar mee aan het bouwen zijn blijkt ons,
dat wat bij alle andere woningen ingecalculeerd is, er
bij deze Intervam-woningen niet in zit en dat de Ge
meente het alsnog bij de straten moet onderbrengen.
Dat vind ik volkomen ongewenst.
De heer Xiekstra (weth.): Via de grondkosten ko
men deze kosten weer bij de woningen terecht. Dat
onderscheid moet U maken. Dezelfde instantie, die de
curveprijs controleert, controleert ook de grondprijs,
meneer Heidinga. Dan zegt U: hoe bewijst U dat?
Het resultaat van deze calculatie ziet U straks terug
op de exploitatie van deze complexen gronden.
De heer Engels: Ik kan me voorstellen, dat men
vraagt: Waarom heeft men een andere methode toe
gepast dan vroeger? Dat vind ik heel redelijk en ik
vind, dat het College daar een passend antwoord op
moet geven. Maar ik krijg de indruk, dat de wijze
waarop de vraag gesteld wordt gepaard gaande
met de stelling, dat hier een aperte fout gemaakt is
tot een onjuiste wijze van debatteren in deze Raad
dreigt te leiden. Daar heb ik bezwaar tegen.
De heer K. J. de Jong: Ik geloof, dat de kans er in
zit, dat hier met verschillende maten gemeten is. Ach
teraf worden deze kosten wel aan de woningen toe
gerekend. Dus uiteindelijk zal het, wat de exploitatie
van de woningen betreft, wel weer goed komen. Maar
het gaat er de heer Heidinga juist om, dat het vaak
zo moeilijk is om bij de eerste opzet met die woningen
bij de curveprijs te komen. Het is dan maar net de
vraag of bij de berekening van de curveprijs die kos
ten ook zijn ingecalculeerd. Wanneer die kosten niet
ingecalculeerd zijn en ze nu achteraf toch nog wel
toegerekend worden, via de verhoogde grondkosten aan
de woningen, is er geen verschrijving meer. Maar op
deze manier zouden we wel met twee maten meten.
Mocht dat het geval zijn, dan zou ik zeggen: Laten
we dan van nu af stellen, dat we in de toekomst de
mensen voor de keuze stellen öf het één öf het ander.
Wij moeten niet de indruk wekken, dat hier met ver
schillende maten gemeten wordt, juist wanneer het er
om gaat beneden de curveprijs te blijven. Hier komen
de kosten terug, maar ze moeten nog bijgeboekt wor
den. En als dat het geval is, dan zou er inderdaad,
zonder dat hier van verschrijving sprake is, toch een
ongelijke toepassing plaatsvinden m.b.t. de woning
bouw, waarbij het toch vaak om de laatste dubbeltjes
gaat om de curveprijs te halen.
De Voorzitter: Ik wil toch opmerken, dat we het
hier hebben over straataanleg in het uitbreidingsplan
,,'t Ielan" en de kosten daarvan. Dat is op het ogen
blik aan de orde. Als ten onrechte de kosten niet op
de goede manier toegerekend worden, dan zou het van
avond een punt van discussie kunnen zijn. Ik geloof,
dat het onjuist is om de hele zaak van de woningbouw
hier opnieuw bij op te halen.
De heer Van der Schaaf (weth.)Ik begrijp eigen
lijk niet wat er aan de hand is. Dit postje is misschien
op een andere letter van de onderverdeling onderge
bracht dan anders het geval was, maar dat is dan
ook het enige. De kosten drukken op de woningen. De
provinciale directie die èn de grondkosten èn de bouw
kosten beoordeelt, was hiermee bekend en heeft dat punt
ook niet over het hoofd gezien. Daarvoor zijn deze
heren natuurlijk ook te gespecialiseerd. De heer De
Jong dacht, dat hier verschil zou worden gemaakt tus
sen twee categorieën aannemers. Wij hebben geen en
kele reden om onderscheid te maken tussen Leeuwar
der aannemers en Intervam. (De heer Heidinga: Daar
wordt niet over gesproken.) Dat heeft de heer De Jong
gesteld en die antwoord ik. Wij moeten een project
van woningbouw dat altijd bijzonder moeilijk ligt
zien te realiseren en wanneer dit in handen was
van een plaatselijke groep aannemers, zou het waar
schijnlijk precies zo gegaan zijn. Ik meen, dat een tech
nische kwestie hier ook een rol speelt, n.l. dat riolerin
gen en huisaansluitingen tot één bepaalde lijn moesten
worden gebracht. U wilt mij wel vergeven, dat ik dat
op het ogenblik niet uit mijn mouw kan schudden. Er
is helemaal geen poging gedaan om onderscheid te
maken tussen aannemers. We hebben hier geen enkele
verschrijving en ook geen versluiering, want er is niets
verborgen gehouden bij de provinciale directie.
De heer Van der Veen: Je kunt toch tegen een
onderdeel van een voorstel zijn
De heer Heidinga: Ik wil graag aantekening heb
ben, dat ik er tegen ben, dat deze post bij, de bestrating
wordt opgenomen.
De Voorzitter: Bent U voor of tegen het voorstel,
mijnheer Heidinga?
De heer Heidinga: Dan tegen.
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig het voorstel
van B. en W., met de aantekening, dat de heer Hei
dinga geacht wordt tegen te hebben gestemd.
Punten 16 t/m 18 (bijlagen nos. 110, 109 en 107).
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig de voorstellen
van B. en W.
Punt 19 (bijlage no. 117),
De hear San tenia: Foar it greatste part kin ik it
ütstel fan B. en W. wol meistimme. Allinnich hwan-
near't hja sizze, dat hja bygelyks in kaertekast net
nedich achtsje en dat dizze dus „de normale eisen
aan het geven van lager onderwijs zouden overschrij
den", dan bin ik it der net mei iens, mynhear de foar.
sitter. Is in kaertekast op in legere skoalle nou eigent-
lik sa'n bütenwenstich ding, dat men dy net for.
goedzje wol, wylst men oare dingen as bygelyks in
naeimasine en meubilair wol taskikt? Ik soe dochs
wol graech ris fan de Wethalder fan Underwiis hearre
wolle, mynhear de Foarsitter, hwat eigentlik de moti-
vearring west hat om ta dit ünderdiel fan it ütstel
to kommen.
De hear Tiekstra (weth.)My tinkt, dat it rieds.
brief düdlik is. Der stiet mei safolle wurden: „Het is
niet gebruikelijk bij de eerste inrichting van nieuwe
scholen voor g.l.o., een kaartenkast aan te schaffen.
Een dergelijke kast wordt voor de lagere school ook
niet nodig geoordeeld. Deze kaarten worden maar in
een paar klassen gebruikt. Het zijn maar enkele kaar
ten, die gebruikt worden. Veelal bevinden die zich
in opgehangen of opgerolde toestand in het lokaal.
Dus een kaartenkast gaat hier inderdaad voor het
g.l.o. de normale eisen te boven."
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig het voorstel
van B. en W.
Punt 20 (bijlage no. 118).
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig het voorstel
van B. en W.
Punt 21 (bijlage no. 119).
De hear Bootsma: Ik leau üt namme fan myn
fraksje wol sizze to meijen, dat de ütiensetting dy't
jown wurdt nei oanlieding fan it ynkommen stik fan
de Rie fan de Fryske Biweging, wol goed gearstald is
en dat dêrüt bliken docht dat üs gemeentebistjür hjir
dochs ek it omtinken oan jowt dat men forwachtsje
mei. It blykt ek üt de forslaggen, dy't opmakke wurde
fan üs Rie.
As men lykwols stelt, dat it wol winsklik wêze soe
om in talage to jaen oan dyjinge fan it personiel, dy't
in akte hat, dan leau ik, dat men hjirby to sterk oan 'e
minsken tinkt dy't by it underwiis wurksum binne.
It is nl. sa, dat by it fêststellen fan de bileanningen fan
it gemeentepersoniel net ütgien wurdt fan bipaelde
akten as sadanich en gjin ta slaggen dêrfoar jown wur
de, mar dat it bisit fan in bipaelde akte dy't tsjinstich
wêze kin foar de funksje, oanlieding wêze kin om im-
men yn in oare leanklasse oer to bringen.
De methoade fan it jaen fan in taslach foar it bisit
fan in akte sünder mear is hjir gjin wizansje. In oar
punt is de mooglikheit in forgoeding to krijen foar de
stüdzje. Tafallich hawwe wy hjir krekt in ütienset.
ting oer de forbettering dy't oanbrocht is yn de
stüdzjekostenregeling. En ik mien, dat dyjingen, dy't
in soksoartige kursus folgje, jn birop dwaen kinne op
in forgoeding.
Neffens my soe 't goed wêze, hwannear't wy troch-
geane op 'e wize sa't wy it oant nou ta wend binne,
to witten, dat, as in sprekker mient him yn it Frysk
of yn it Nederlansk uterje to moatten, him dat frij
stiet.
De hear Santema: Mynhear de foarsitter, it hat
foar my fan de earste kear óf dat ik yn 'e Rie siet, in
ding fan greate bitsjutting west, to witten, dat men
hjir net allinnich Frysk prate koe, mar dat men ek
jins wurden yn it Frysk (doe noch stenografysk op-
naem), notulearre foun.
Tsjintwurdich wurdt it op de ban opnommen en fan
de ban wer op skrift. Mar eartiids wie dat dochs ek
hielendal tabitroud oan üs stenografen.
Ljouwert wie foar lit üs mar sizze lyts 20
jier ien fan de foarsten, dy't hjir mei bigoun.
It spriek fansels, dat in riedslid like goed Frysk
prate koe as Nederlansk. Dat makket hielendal gjin
forskeel. En dizze demokratyske lykskeakeling, myn
hear de foarsitter, fan de beide talen, hat foar Ljou
wert altiten in earesaek west. In bulte fan hwat yn
it brief fan de Rie fan de Fryske Biweging stiet,
wurdt hjir al jierren yn 'e praktyk brocht. Yn deselde
tweintich jier is it dochs noch wol foarkaem, dat der
yn plattelansgemeenten oer dizze saek noch fochten
is en dat men der mekoar bittere forwiten om dien
hat en dat seis boargemasters yn steat west hawwe
om it Frysk to forbieden yn in plattelansgemeenterie.
Dat hat him hjir yn Ljouwert nea foardien, mynhear
de foarsitter, en dat meije wy wol ris efkes wurdearje.
Ik fiel tominsten perfoarst it forlet om dat by dit
stik hjir yn it formidden fan de Rie del to lizzen.
Mei greate wurdearring haw ik de hear Bootsma
niis Frysk praten heard. As ik hjir fortel, dat de hear
Bootsma en ik jierren oanien meiinoar mei de trein
reizge hawwe en dat doe üs tael ek Frysk wie en dat
it my dus alhiel gjin nij docht, dat er nou dizze joun
yn alie getallen by dit stik dochs ek ris mei it
Frysk nei roaren komt.
Mynhear de foarsitter, it feit, dat wy fanefter de
taiels fan it Koiieezje fan B. en W. ek yn e selde
tael trochstrings antwurd krije, skept foar us nije foar.
sitter, soe 'k sa sizze, eigentlik wol in soarte forplich-
ting. Ik wit, dat dizze foarsitter üt in plattelansge-
meente komt en syn bloed yn 'e fierte ek Frysk is.
Hwat soe it moai wêze, mynhear de foarsitter, as Jo
nou tonei de goede toan yn it Koiieezje net forbrieken,
en üs ek yn dizze tael andert joegen. Mynhear de foar
sitter, ik mei my ek wol tige oanslute by de wurden
fan de hear Bootsma, hwannear't hy seit dat in kur
sus op dit stik fan saken foar it persoaniel wol winsk
lik wie. Ik haw ris ynformearre hoefolle hjirre fan
it personiel yn steat binne Frysk to skriuwen, mar
dat is in tige lyts persintaezje.
En as ik sjoch hwat it provinsiael bistjür dien hat,
dat de Steaten bisletten hawwe in kursus to halden
foar it griffypersoniel en dat dêr 80 man oan mei-
docht, dan is dat in tige gunstich risseltaet. Ik kin
allinnich B. en W. noch mar oanbifelje, dat hja de
mooglikheden hjirfoar stelle. Fierders, mynhear de
foarsitter, bin ik dus uterst tankber foar dit stik en
ik wurdearje it ek tige, dat men dit twatalich oan üs
foarlein hat.
De heer K. J. de Jong: Dit stuk is ook bij ons in
de fractie besproken en het zal U niet verwonderen,
dat ook in onze fractie veel tevredenheid uitgesproken
is over het antwoord, dat B. en W. hier gegeven heb
ben. Wij kunnen ons daar goed in vinden en wij spre
ken ook de wens uit, dat het College bij de benoeming
van ambtenaren deze weg zal volgen en het gebruik
en studie van de Friese taal bij de ambtenaren zal aan
moedigen. Er is nog eens uitdrukkelijk gewezen op
de mogelijkheid, die hier al eens eerder van onze kant
naar voren is gebracht, om op de lagere scholen het
leervak Fries in de vijfde en zesde klas in te voeren.
De Wethouder van Onderwijs heeft destijds gezegd,
dat dit zijn speciale aandacht had. Wij zouden van
onze kant willen vragen: hoever staat het ermee?
Want wanneer we klaar zouden krijgen, dat we in de
vijfde en zesde klas kinderen zodanig les zouden kun
nen laten geven, dat ze na het aflopen van deze school
zowel Fries zouden kunnen spreken als schrijven, dan
zijn we een heel eind gevorderd. Dat is, dacht ik, nog
beter dan een cursus Friese taal alleen voor een aantal
ambtenaren. Dan beginnen we bij de grond en zullen
we na verloop van tijd ongetwijfeld ook de resultaten
vinden, zodat we niet een heel klein aantal, maar een
groot aantal ambtenaren hebben, dat Fries zowel kan
spreken als lezen en schrijven.
De hear Klijnstra: Mynhear de foarsitter, ik wit net,
oft it Koiieezje ik tink fan net tocht hat oan in
pear wurden üt in great Boek. Dêr stiet: Wês net al
to from en ek net al to goddeleas. It Koiieezje hat
hjir, nei myn bitinken, de gouden middenwei gean
wold. Ik bin gjin biwünderer fan it ekstreme, fan it
noch Frysker as it Frysk seis wêze to wollen.
Lykwols hat it Frysk rjocht op de bihanneling, op de
wurdearring dy't it as tael takomt. Faeks forjitte wy,
dat üs tael in kostber erfskip is, in kostber bi
sit. It is dêrom üs plicht net mear en net minder
derfoar to soargjen, dat it gebrük fan üs tael bi-
foardere en ek suver halden wurdt. It liket my dan ek
gjin oerdriuwing ta, dat ek dizze Rie in lyts bytsje
mear omtinken jowt oan dizze saek.
Der sil ek hwat mear propaganda foar makke wur
de moatte. Dizze propaganda mei ek net ophalde by
de amtners fan it Stêdhüs, fan Iepenbiere Wurken
ensfh., mar ik tink ek yn it bisünder oan de ünderwiis.
krêften.
Foar de akte Frysk barre hja nou in foantsje, mear
net. Dat roait nearne nei. Ik hoopje, dat dit mei gau.
wens in fikse bileanning wurde mei. Dat de kennis
fan it Frysk fan de amtners bileanne wurde moat,
dêr bin ik gjin foarstanner fan.
Ik tocht, dat de amtners it as in soart eareplicht
sjen moasten, dat hja it Frysk master binne. Dat hja
it Frysk leare kinne, ek skriftlike lessen folgje kinne,
dat moat nei myn bitinken mooglik makke wurde
sünder kosten foar de persoan seis.
