11
lijke schadevergoedingsveroi'dening Zou deze, naar de
mening van het College vervallen, zou deze blijven be
staan of zou deze moeten worden aangepast? Naar
mijn voorlopige mening zal dit laatste het geval moe
ten zijn. Maar ik zou graag het standpunt van het Col
lege hierover vernemen.
Dan wil ik nog twee dingen bespreken uit het plan
zelf.
De heer Kramer maakt o.m. bezwaar tegen het feit,
dat niet is voorzien in de toegang tot zijn erf. B. en
W. antwoorden hierop, dat, hoewel op de plankaart
niet een toegang voorkomt, het uiteraard met in de
bedoeling ligt hem die te ontnemen en dat die toegang
bij de definitieve uitmeting nader moet worden be
paald. Zij stellen daarom voor, dit bezwaar ongegrond
te verklaren, als zijnde niet gericht tegen de bestem
ming als zodanig. Het komt mij voor maar- misschien
zie ik dit niet juist dat de betrokkene niet erg elegant
is behandeld. Zou het niet beter geweest zijn hier de
duidelijke toezegging te doen, dat die toegang nog zal
worden bepaald bij ae uitwerking? Er is een artikel in
het voorstel, dat daartoe de mogelijkheid biedt, zonder
dat nog een wijziging in het plan behoeft te worden
aangebracht. Het liefst echter zou ik hebben gezien,
dat hier het bezwaar gegrond was verklaard en dat
men gezegd zou hebben: Hier is een omissie in het
plan. Het lijkt mij zelfs de vraag, of ongegrondverkla-
ring houdbaar is, op grond van de overweging, dat het
bezwaar niet gericht is tegen de bestemming als zo
danig. Ik geloof, dat het heel goed te argumenteren is,
dat ook een uitweg een onderdeel is van een bestem
mingsplan en dat men ook daartegen bezwaren mag
maken. Maar ik wil die argumentatie voorlopig nog
terzijde laten.
Dan zou ik tot slot iets willen vragen over het
gedeelte van de terp rond de kerk. Ik vraag
mij af, of het niet jammer is, dat hier toch nog vrij
veel bebouwing zal komen en of die bebouwing niet
afbreuk zal doen aan het aanzicht van de mooie oude
kerk, een zeldzaam bouwwerk, dat gedeeltelijk dateert
uit de 12e, gedeeltelijk uit de 15e eeuw, een van de
oudste monumenten in onze gemeente. Als dit plan
ongewijzigd wordt vastgesteld, schuift er zelfs een
bouwblok, van het zuiden uit gezien, voor de zijwand van
deze kerk. Zou dit niet uit stedebouwkundig oogpunt
jammer zijn? Bovendien komen daar, nog afgezien
van de andere bijzondere bebouwing, winkels, die toch
een heel ander aspect zullen hebben, een veel drukker
aanzien dan deze in sobere stijl gehouden kerk. Ik be
sef, dat het bijzonder moeilijk is dit plan alsnog te
wijzigen, maar ik wil toch de aandacht van het College
op dit aspect vestigen. Ik zou hier haast aan willen toe
voegen, dat men een dergelijke opmerking zou kunnen
maken, als de Raad in een vroeger stadium in zo'n plan
gekend was. Dat is een zaak van algemeen belang.
Mogelijk is dit niet het moment om dit onderwerp aan
te snijden, maar misschien wil het College nog eens
bekijken, of het deze opmerking juist acht en, zo ja,
of het nog gelegenheid ziet hier enigszins aan tege
moet te komen.
De heer De Leeuw: Ik zou bij wijze van sfeerbepa
ling willen beginnen met een aantal algemene opmer
kingen. Wij hebben in de loop van de tijd een duidelijK
veranderende situatie gezien. Ik roep dat even in her
innering, omdat het plan in zijn geheel dus ook moet
worden bekeken. Die veranderende situatie is aanvan
kelijk veroorzaakt door een duidelijke trek van het
platteland naar de stad. Momenteel worden wij gecon
fronteerd met het tegendeel; van de stad wordt een
weg terug gezocht en gevonden naar de randgebieden.
De „terugkerende stedeling" heeft weinig meer van de
mentaliteit van de dorpsbewoner. Er is een mengeling
van verlangens ontstaan, die vragen oproept t.a.v. de
inrichting en de planning van de expansiegebieden, o.a.:
In hoeverre zal die gericht blijken op het centrum,
dus sterk zijn opgenomen in het referentiekader van
de stadssfeer? In hoeverre op de eigen woonkern, met
alle economische en sociaal-culturele bepaaldheden van
dien? De dorpsbewoner van thans zal bij de inlijving
ook noodgedwongen en versneld vaak de nodige ver
andering van instelling moeten ondergaan. Dat zal ook
zichtbare offers voor hem meebrengen. De rekwesten
die t.a.v. de uitvoering van dit plan zijn ingediend, mo
gen daarvan een bewijs zijn. Het lijkt misschien een
beetje prematuur er bij mijn algemene opmerkingen al
vast op te wijzen, maar in het westen blijken momen
teel problemen te zijn ontstaan t.a.v. de bestuurbaar
heid en de leefbaarheid in het algemeen. Wellicht zul
len die zich ook hier in de toekomst voordoen. Andere
sprekers vóór mij hebben ten aanzien daarvan al de
functie van de vereniging Dorpsbelang beklemtoond.
Dit zijn niet mededelingen bij wijze van een leuk ver
haaltje, maar zij hebben sterk betrekking op het zich
wèl bevinden van de burger, want een ontwikkeling,
als waarvan hier sprake is, moet daar o.i. toch wel in
zeer sterke mate rekening mee houden. Sprekers vóór
mij hebben dat overigens ook duidelijk laten uitkomen.
Het voorliggende plan heeft daar in grote lijnen ook
begrip voor. Op sommige plaatsen is het plan zelfs met
een zekere poëzie geschreven.
Er zijn uiteraard enkele vragen en opmerkingen, die
louter vriendelijk bedoeld zijn.
Wat de bebouwingsdichtheid betreft, daar hebben wij,
evenals voorgaande sprekers, in eerste instantie toch
ook wel een beetje vreemd tegenaan gekeken. Wij heb
ben ons gerealiseerd, dat wij wonen in een provincie,
gekenmerkt door mogelijkheden aan ruimte. Zij wordt
als zodanig ook vaak in den lande gepropageerd. In
dit plan worden we echter geconfronteerd met een vrij
grote bebouwingsdichtheid, die m.n. in het vierkant
ten zuiden van de Buorren dat is vóór mij ook ge
signaleerd intensiever is, dachten wij, dan de 16 wo
ningen per ha, die in de toelichting staan omschreven
als te gelden voor het gehele project. Het lijkt ons
daarom, dat er met een zekere vrijmoedigheid mee ge
werkt is. Wij vragen ons af: Is deze uiterste concen
tratie werkelijk noodzakelijk? Er is vóór mij dat is
het nadeel als men aan het eind van een aantal spre
kers iets moet zeggen ook al gesproken over de
bungalows en er is m.n. door de heer Miedema al op
gewezen, dat hiermee, gezien in het licht van de ge
meente Leeuwarden in haar geheel, toch wel in een
behoefte kan worden voorzien.
Wat betreft de sport- en de recreatieve voorzieningen,
moet o.i. ook rekening worden gehouden met een ver
anderende gewoonte in dezen. Het lijkt ons, ook sociaal-
psychologisch, niet erg logisch, dat de ijsbaan thans
wordt geschrapt voor mogelijke toekomstige sportbe-
oefeningsplaatsen. Wij zouden het op prijs stellen, dat
B. en W. aan de ijsbaan gezette aandacht zouden wil
len besteden.
Wat betreft de reeds gesignaleerde verkeerstoegang
tot het gehele project en ook speciaal tot de sportvel
den, zou de vraag kunnen worden gesteld: Gaat men
er bij dit plan van uit, dat hier sprake zal zijn van een
sterk lokale sportbeoefening of zou het in de toekomst
wellicht mogelijk zijn, dat ook velen van buiten deze
woonkern de sportevenementen hier bezoeken De
vraag, daaraan gekoppeld, is dan: Kunnen ze hun
auto kwijt? Een vraag die hier in de stad en in iedere
plaats wordt gesteld, maar die ook blijkt noodzakelijk
gesteld te moeten worden. Zouden er eventueel straks
voldoende mogelijkheden zijn voor een aansluiting aan
het algehele en openbare stadsverkeer?
Aangaande de bijzondere beschouwingen zouden wij
het op prijs stellen, enig inzicht te krijgen omtrent het
aantal winkels, dat in dit project is gedacht. En waar
is het eventuele aantal op gebaseerd? Is er terzake
contact geweest met de middenstand?
Ik heb in mijn inleiding reeds aangegeven de merk
waardige mengeling van verlangens en instellingen die
de bewoners in hun totaliteit straks ongetwijfeld zul
len blijken te bezitten en ik kan mij voorstellen, dat
een directe en definitieve bepaling hiervan buitenge
woon moeilijk is.
De vraag over de scholen: welke en welk aantal, is
vanavond ook reeds gesteld, evenals t.a.v. de kerk. Wij
hebben de indruk, dat met een vérgaande oecumenise-
ring is rekening gehouden a la het plan-Bilgaard, zo
dat straks wellicht ook de rooms-katholieken de dienst
in de bestaande kerk in Goutum zullen bijwonen. (De
heer Veilenga: De dominee heet al R. K. de Jong.)
(Gelach). (De Voorzitter: Dat is vooruitzien.) Inder
daad, dat is providentieel.
Voor het bezwaar, tegen het plan inzake het kerkhof
ingediend, hebben wij alle begrip, maar we zouden toch
willen opmerken, dat ook in dezen rekening zal moeten
worden gehouden met veranderende gewoonten t.a.v.
begraven.
Het dorpshuis is vanavond al enige malen genoemd.
Aan relatie met de medemens bestaat al vanaf het be
gin van de mensheid behoefte en die behoefte zal blij
ven bestaan; het dorpshuis zal dan ook in het nieuwe
plan stellig duidelijk moeten zijn gesitueerd. Wij vra
gen ons echter wel af, of de relatie met de ijsbaan,
zoals die thans wordt gezien, in de toekomst nog enige
functie zal hebben, gezien dus in het licht van de al
gehele mentaliteitsverandering. Wij stellen er prijs op,
zoals velen van mijn voorgangers, dat t.z.t. alle aan
dacht aan een herplaatsing van het dorpshuis zal wor
den gegeven.
T.a.v. de riolering staat vermeld, dat deze wellicht
zou gunnen worden aangesloten op de riolering van
Leeuwarden. Duidt dat „wellicht" er op, dat daar geen
of nauwelijks mogelijkheid voor is en zo die er niet is,
wat zal dan gebeuren in deze straks toch al sterk mo
dern georiënteerde plaats?
Ik zou U tenslotte willen vragen, of bij de beant
woording aan de reclamanten met het nodige begrip
zal worden te werk gegaan, omdat het voor hen indi
vidueel, persoonlijk dus, om dingen van buitengewoon
grote betekenis gaat.
Wij zullen overigens met belangstelling de beant
woording van de vragen door de Wethouder afwach
ten.
De heer Schönfeld: Ruim een week geleden ont
ving ik de stukken voor deze vergadering. Gewoonlijk
is het wel mogelijk in die tijd alles serieus door te ne
men en zich over elk punt een oordeel te vormen. Met
het ontwerp-bestemmingsplan Goutum liggen de zaken
echter anders. Voor een ieder die dit plan voorgescho
teld krijgt, zal het moeilijk zijn zich hierover in een
dergelijk kort tijdsbestek serieus te oriënteren en te
beraden. Ik heb vorige week 's avonds de diverse ter
inzage gelegde stukken van dit plan eens doorgeno
men en de maquette bekeken, waarop geen onderscheid
te zien was tussen nieuwe en bestaande bebouwing.
De tekening en enige kennis van de huidige plaatse
lijke situatie zijn mij daarbij gelukkig nog van nut ge
weest. Tevens heb ik mij afgevraagd, of door het on-
gegrond-verklaren van alle bezwaarschriften hier niet
wat kras is opgetreden t.a.v. de vele en zeer uiteen
lopende bezwaren van diverse dorpsbewoners. Vele be
zwaren zijn m.i. niet ongegrond. Ik begrijp volkomen,
dat het algemeen belang een grote rol speelt, maar
daar behoeft toch niet alles voor te wijken. In deze
plannen zal ook voor het levensgenot van de huidige
bewoners een plaats moeten zijn ingeruimd. Dit aspect
ontbreekt hier geheel. Wij hebben wel degelijk met par
ticuliere belangen rekening te houden. Dit komt ook
duidelijk tot uiting in art. 23 van de Wet op de ruim
telijke ordening, n.l. dat thans een ieder gerechtigd is
tegen het ontwerp gedurende de tervisieligging ter se
cretarie bij Uw Raad bezwaren in te dienen. Het komt
mij echter vreemd voor, dat alle ingediende bezwaren
ongegrond zouden zijn. Gezien de korte duur der voor
bereiding van de Raad op dit plan, vraag ik mij af, of
men de tijd heeft gehad zich eens door een deskundige
te laten voorlichten. Wij raadsleden zijn tenslotte niet
allemaal architect of aannemer. Een oordeel van een
andere kant vind ik altijd zeer nuttig. Daarom zou ik
willen voorstellen, dit punt tot de volgende vergadering
uit te stellen. Ik kan U echter thans reeds mededelen,
dat de bezwaren van diverse bewoners bij mij wel zeer
zwaar wegen.
De heer Kingma: Op het eerste gezicht maakt het
plan nogal een gunstige indruk. Maar als ik het beter
bezie, dan heb ik toch wel enige kritiek. En ik heb al
wel beluisterd, dat ik niet de enige ben.
Door de vrij dichte bebouwing met eengezinshuizen
en de zeer ruime terreinen voor de bungalows wordt
het m.i. een erg duur dorp. En ik zie niet in, dat we
daaraan zoveel behoefte hebben. Ik vraag mij dan ook
af, of hier wel voldoende rekening is gehouden met de
bouw van woningwetwoningen, want die zou ik hier,
in tegenstelling met wat de heer Miedema zei, wel
graag zien. Anders wordt de bevolking m.i. wat te een
zijdig van samenstelling en dat lijkt mij niet gewenst.
De lange bouwblokken in het dorpscentrum zou ik
graag door midden zien gedeeld en dat stuit toch niet
op onoverkomelijke bezwaren; het zou de vriendelijk
heid van het dorp zeer ten goede komen. Ik zou ook
graag zien, dat het kerkje wat meer zou blijven domi
neren. Ik zou het centrum graag goed geaccentueerd
willen, zien en ik ben nog altijd van mening, dat men
de kerk midden in het dorp moet laten.
Ik meen voorts te beluisteren, dat men een timmer
bedrijf als dat van de heer Kimsma en een timmer
bedrijf ligt mij persoonlijk nogal na aan het hart
wel zo'n beetje wil weren, als dat te veel gaat uitbrei
den. Daar ben ik eigenlijk wat bang voor en ik meen
bij eerdere plannen wel gehoord te hebben, dat men die
kleine industrieën min of meer middenstandsbedrij-
ven juist graag wat meer tussen de bevolking zou
zien, om het geheel wat te verlevendigen. M.i. is zo'n
timmerbedrijf nu net iets om in een dorp te handha
ven, maar dan moet men ook wat doen om het goed be
reikbaar te maken en de mogelijkheid scheppen, dat
het er blijft. Ik vind dit zeer belangrijk.
Wat betreft de ijsbaan, zou ik er voor willen waar
schuwen, dat men geen oude schoenen weggooit, voor
dat men nieuwe heeft. Dat is in Huizum wel gebeurd
en dat vind ik erg jammer, want van de Huizumer ijs
baan werd ontzettend veel gebruik gemaakt. En wij
hebben nog steeds niet een nieuwe. Als het noodzake
lijk is de Goutumer ijsbaan te slopen, dan kan ik daar
begrip voor hebben, maar dan wil ik toch graag, dat
men eerst een nieuwe opent; anders moet men afwach
ten, wat men krijgt. Het lijkt mij dan ook heel goed
mogelijk, de mensen in Goutum op dit gebied gerust
te stellen door hun de verzekering te geven, dat men
in elk geval de ijsbaan niet zal laten vervallen, voor
dat er een nieuwe wordt toegezegd. Dit is nog niet
direct aan de orde, staat in de raadsbrief, maar ik wil
er hierbij toch wel voor waarschuwen, dat men niet de
omgekeerde weg volgt.
Het lijkt mij heel mooi, dat langs de Wirdumervaart
naar de Wergeasterdyk in het nieuwe gedeelte een wan
delpad wordt gemaakt. Men heeft hier een prachtige
gelegenheid om het dorp leefbaarder te maken. Ik ge
loof, dat hiermee ook wel een wens van de bevolking
wordt vervuld. In Leeuwarden heeft men soortgelijke
plannen betreffende de Potmarge, al zijn daar aller
hande moeilijkheden mee.
De mogelijkheid voor winkels lijkt mij niet erg groot.
En ook de ruimte voor bijzondere bebouwing daar is
al meer op gewezen lijkt mij gering. Ik zou graag
wat minder hofjes willen maken. Die schijnen nog erg
„in" te zijn. Ik zou liever willen, dat er niet zoveel
doodlopende wegen waren, maar dat de huizenblokken
goed verbonden waren, dus niet alleen door kleine voet
paadjes van één tegel of zo, waarlangs men even door
het gras kan, maar door fatsoenlijke wegen, zodat men
niet steeds naar de hoofdwegen terug moet lopen. Dat
zou de bewoonbaarheid van het dorp ook ten goede
komen. Ik weet, dat het bij mensen, die wel voelden
voor een huis in het plan Bilgaard, afstuitte op
de gedachte, dat men dan in zo'n hofje kwam te wo
nen en ik kan dat volkomen aanvoelen.
De hear Santema: Ien aspekt is by de forskillende
redefieringen oer dit plan noch net of tominsten al-
linnich hiel yn 't lyts nei foaren kommen en dat is it
histoaryske aspekt. En dat is dochs wol in bilangryk
ünderdiel, as wy mei in foroaring bigjinne fan in
doarp, dat oarspronklik in kompleet terpdoarp wie.
De terpen yn it suder trimdiel, dat dan nou de ge
meente Ljouwert is, lizze allegearre op in rigeltsje.
Dér hearde eartyds ek Huzum by, dat hielendal yn 't
lan lei; dan komt Goutum en de forbinende feart is
de Wurdumerfeart. Fierderop leine Wurdum en Roard-
huzum. Se lizze allegearre yn in natuerlike formaesje
op de oanslibbing dy't nei heech wetter op 'e lannen
efterbleau. De biwenning fan it terpdoarp Goutum
bigoun al by it bigjin fan üs jiertelling. En sünt hat
it eigentlik konstant biwenne west. De tastan foar
biwenning op en om de terp troch de autochtoane Gou-
tumers hat sikerwier wol oan 1900 ta duorre. Doe ka
men der sa njonkenlytsen minsken üt 'e stêd, dy't har
hjir fêstigen. Nei 1925 is dy aeklige lintbibouwing oan
de Goutumerdyk üntstien, dy't it oansjen fan it doarp
bidoarn hat.
