8
9
8 of 9 m breed moeten worden. Het is juist de manier
om woongenot te scheppen voor hen, die aan de wegen
wonen, dat we het grote verkeer daar vandaan hou
den, dat alleen de aanwonenden hun auto's daar kun
nen neerzetten.
Wat de terp betreft, op zichzelf is het natuurlijk
wel leuk deze onbebouwd te houden. Maar de terp is
reeds sinds lang niet onbebouwd. De bebouwing staat
ongeveer 10 a 15 m van de kerk af en de nieuwe be
bouwing, die gepland is, staat er 75 m van af. Ik be
grijp er niets van. Ik ben het volkomen eens met wat
de heer Miedema gezegd heeft; ik kan akkoord gaan
met het plan; ik vind het werkelijk aardig. Er zal
heus wel hier en daar een aanmerking op te maken
zijn, maar in grote lijnen hebben we hier een knap
plan voor het dorp Goutum. B. en W. moeten dit be
slist niet terugnemen, maar, ais het kan, wel een ste-
debouwkundige aantrekken. Die wens leeft overigens
al heel lang in de Raad, maar daar zitten nog vele
moeilijkheden aan vast. Daarover kunnen we evenwel
bij de begroting praten.
De heer Kingma: Na het vele wat hierover gezegd
is, kan ik kort zijn.
In grote trekken ben ik het wel eens met wat de
heer Tjerkstra gezegd heeft. Ik ben ook van mening,
dat we het plein rond de kerk ruim moeten houden.
En gezien datgene wat ik de vorige keer ook al naar
voren gebracht heb: de hoge grondprijzen en de m.i.
te weinig gevarieerde bouw, lijkt het me heel verstan
dig, dat het College dit plan terugneemt en komt met
een plan, dat meer ingesteld is op vorming van een
werkelijk dorp. Van dit plan zie ik komen, dat Goutum
een elite-dorp wordt.
De Voorzitter: Ik stel my foar to bisykjen oan it
ein in bisköging to jaen oer dit plan.
De hear Tjerkstra hie it ü.o. oer it oerliz, neamd yn
art. 8 fan it Bislüt romtlike oardering. Dat is sa foar-
skreaun: „overleg met die instanties, die de Gemeente
nodig acht". Dus daar, waar in een specifieke situatie
bepaalde belangen van andere overheden aan de orde
zouden kunnen komen, b.v. als in het plan een rijks
weg betrokken is. Dat is hier niet het geval geweest.
Dus allereerst bepaalt de Gemeente zelf, welke in
stanties dit zouden zijn en tenslotte, öf er sprake is
van het raadplegen van die andere instanties.
Dan seit de hear Tjerkstra fierder en dêr haw
ik de foarige kear ek op antwurde dat it spitich
is, dat fan de forkearsstruktuer op dit stuit net mear
bikend is. Ik haw de foarige kear sein, dat wy, kiekt
yn forban mei de hiele forkearsstruktuer fan Ljou-
wert, oanslutend op de provinsiale forkearsstruktuer,
yn de rin fan dit jier in aparte forkearsdeskundige oan-
trutsen hawwe, dy't üs hjiroer advisearret. Ik haw doe
ek sein, dat dit plan m.b.t. Goutum, yn omfieming
sa't it nou foar üs leit, dizze forkearsstruktuer neat
yn de wei leit, mar dat dêrmei noch net sein is, dat
dêrtroch it forkearsstruktuerplan sa düdlik is, dat wy
dit al op it eagenblik yn it oerliz bitrekke koene.
It frappearret my, lyk as oare riedsleden, dat de
hear Tjerkstra ütrekkene hjir in forbining ta stan
bringe wol tusken twa forkearsdiken, hwertroch in
forkearsstream troch it doarp laet wurde soe, hwat
bislist net de bidoeling is. De forbiningen binnen it
ramt fan de takomstige forkearsstruktuer fan Ljou-
wert sille büten Goutum om ta stan brocht wurde
moatte. Boppedat it sil de Rie düdlik wêze sil
elke forgreating fan it strjitteplan, elke formeardering
fan de forhurding, binammen ek tsjinoer de forlangens
ta in legere bibouwingstichtens, ünmijber liede moatte
ta hegere grounkosten. Ik kom dêr noch wol efkes
op werom. Mar men moat by in ütwreidingsplan as
dit bislist de finansiéle grinzen yn acht nimme.
En dan hat de hear Tjerkstra, lyk as oare leden,
oer in stik of hwat eleminten fan dit plan praet, de-
selde, dy't hjir de foarige kear ek oan de oarder west
hawwe. Men kin üngelyk tinke oer de kwaliteiten fan
in plan as dit. Men kin ek üngelikense minsken oan-
trekke om in plan as dit to meitsjen. Ünmijber krijt men
dan üngelikense resultaten. Elkenien sil syn eigen sicht
op de situaesje hawwe. Men moat dit plan bisjen yn
de foarm, sa't it hjir leit. Men moat ütgean fan it
feit, dat, wol men dit doarp wèr echt in doarp meitsje,
it in bipaelde struktuer hawwe moat en dat de bou
sa goed mooglik differinsiearre wêze moat. Dat is dus
hjir bisocht. Wy witte wol, dat de bibouwingstichtens,
dy't foar de stêd hantearre wurdt, noch düdlik folie
heger leit as dy fan dit plan. Men kin altyd bipaelde
stikken fan it plan der üt lichtsje en dan sizze, dat
dat stik in folie legere bibouwingstichtens hat as in
oar stik. Dat is düdlik. Hwer't it om giet, is de ge
middelde tichtens sa't dy hjir nou yn de taljochting
dellein is. Hwannear't men, mei de bidoeling om dy
gemiddelde tichtens to hanthavenjen, oergiet ta it for-
minderjen fan de bungalowbou en ta it formearderjen
fan oare bibouwing, dan taest men de struktuer fan
de bibouwing düdlik oan; de differinsiaesje fan de
wenningfoarmen en de bibouwingsfoarmen wurdt dêr
troch düdlik foroare. En mei sa'n operaesje moat men
by in plan as dit foarsichtich wêze.
Hwat de kwestje fan de keapwenten-hierwenten oan-
giet, soe ik de foarige kear sein hawwe, dat yn alle
lagen fan de bifolking bilangstelling wie foar it eigen
hüs, mar sa haw ik it net sein. Ik haw sein: „Een feit
is nu eenmaal, dat in de verschillende maatschappe
lijke groepen een duidelijke voorkeur bestaat voor de
eigen woning." Ik achtsje it net goed om der fan üt
to gean, dat de wenningwetbou de iennige wenning-
foarm wêze soe foar minsken, dy't net oer in romme
beurs biskikke. Ut myn ünderfining, binammen as foar-
sitter fan de pleatslike kommisje fan it Boufouns
hat my faek genóch bliken dien, dat dy minsken dochs
ré binne foar it eigen hüs sunich to wêzen. Dat kin
men foar jinsels ütmeitsje, mar dy frijheit moat der
wêze. It is dus hielendal net sein, dat dit bibouwings.
plan allinnich foar de lju mei de dikke portemonnaie
wêze sil; minsken üt oare maetskiplike lagen kinne en
sille hjir ek bést torjochte komme. In eigen wenning
of in hierwenning seit noch net sa'n soad oangeande
de soasiale status fan de biwenners.
Kin men, as men in oantreklik wengebiet makket,
dit ek tagelyk oantreklik meitsje foar bilizzers, dy't
graech in bipaeld type wenning eksploitearje wolle
Oer de finansiéle kondysjes, hweründer dat barre kin,
is op dit stuit o sa'n bytsje to sizzen; fandatoangeande
foroaret de situaesje fan jier op jier, om net to sizzen
fan healjier op healjier.
De foarlizzende struktuer slüt dus de mooglikheit
foar de gewoane man net üt. En my tinkt, dat wy
forskillende wenfoarmen yn elk plan mooglik meitsje
moatte. Mar dat bitsjut net, dat dit nou de heechste
wiisheit wêze sil fan alle tiden.
Der is yn de Rie en dat kin ik my bést foarstelle
soarch oer de fraech, hoe't it mei de iisbaen komt.
It is goed, dat wy de Rie, sadré it kin, düdlik meitsje,
op hokker manear wy de iisbaen binnen de omfieming
fan it bistimmingsplan to plak bringe sille. It soe yn-
teressant wêze, al siz ik net, dat it barre sil, byg. de
mooglikheit fan in kombinaesje mei de projektearre
sportfjilden to ündersykjen, net in kombinaesje yn de
foarm fan dübeld gebrük fan deselde fjilden, mar yn
de sin fan: neist de sportfjilden in iisbaen.
De door mevr. Veder gemaakte opmerkingen over
de commissiebehandeling zijn door de heer Heidinga
beantwoord. Het is juist: dit plan is een- en andermaal
in de oude Commissie voor de Openbare Werken be
handeld en van die commissie is dan ook een conform-
advies bij de stukken. Daarna is deze zaak, wat de be
roepschriften betreft, uiteraard mèt een plantekening,
i.v.m. de procedure van de voorbereiding en de behan
deling in de Raad, in de nieuwe Commissie voor de
Openbare Werken aan de orde geweest. Ik heb bij de
vorige gelegenheid geen behoefte gehad mij op de Raad
te beroepen, maar ik zou nü wel een beroep willen
doen op het geheugen van de in de laatstbedoelde com
missievergadering aanwezig geweest zijnde raadsleden
m.b.t. de vraag, die ik hun toen heb voorgelegd: Bent
U bereid zich met het preadvies van B. en W. terzake
van de beroepschriften te verenigen En ik meen, dat
de commissie dat heeft gedaan. De heer Heidinga zal
zich herinneren, dat het beroep doen op het beraad in
de commissie een zaak is, die nog wel eens een ver
schil van opvatting te weeg brengt en ik heb er ook
niet behoefte aan, de vrijheid van overleg in een com
missie zodanig te beperken, dat een raadslid bij het
eventuele beraad in de raadsvergadering al te zeer ge
bonden zou zijn. Wij moeten deze zaak wederzijds met
enige soepelheid en met verstand behandelen.
Mevr. Veder heeft volkomen gelijk, als zij zegt, dat
vooroverleg buiten de gemeentelijke organen tot voor
wetenschap leidt en m.n. kan leiden tot speculatie. Nu
heb ik echter niet de indruk, dat, ondanks het ontbre
ken van het vooroverleg, de grondspeculatie niet al
reeds in Goutum aan de gang zou zijn. Elk zinnig
mens, die enig zicht heeft op de expansie die bewo-
ningscentra als Leeuwarden nu eenmaal nodig hebben,
zal zich rekenschap geven van het feit, dat bepaalde
dorpen in dezen uitkomst bieden en dan zal men ge
neigd zijn de grond daar in bezit te krijgen.
Wat de exploitatieverordening betreft, het betreffen
de wetsartikel spreekt van niet meer dan medewer
king verlenen aan de bouw; het gaat dus uit van de
vooronderstelling, dat er van een expoitatieverordening
sprake zal zijn, als de Gemeente niet zelf de gronden
in exploitatie neemt. Is het waar, dat op dit moment
geen exploitatieverordening beschikbaar is? Er wordt
zoveel mogelijk naar gestreefd en het zou bepaald
zinvol zijn te komen met een uniforme regeling.
Een model-verordening wordt op het ogenblik door de
Vereniging van Nederlandse Gemeenten uitgewerkt.
Overigens kunnen de lagere overheden, als een nieuwe
rijkswet in werking is getreden, niet meteen voorschrif
ten vastleggen, die op zo'n nieuwe wet gebaseerd moe
ten worden. Daar moet praktijk mee worden opgedaan,
overleg over worden gevoerd. Een nieuwe verordening
moet zo goed mogelijk in elkaar gezet worden, juist
omdat ze nieuw is. Maar, als eventuele bouwers mede
werking van de Gemeente nodig zouden hebben in het
dorp Goutum, kan dit individueel wel geregeld worden.
De Gemeente zal die medewerking stellig wel verlenen;
de bouwers zullen dan in de indirecte grondkosten moe
ten meebetalen. Men kan daar dus een regeling ad hoe
van maken. Men kan het ook doen in de vorm van een
exploitatieverordening en deze zullen we dan ook, zo
dra we de beschikking over het model-exemplaar heb
ben, voor dit gebied vaststellen.
Met de schadevergoedingsverordening ligt het an
ders. Deze zal slechts in acht genomen of toegepast
moeten worden, als er sprake is van schade ten gevol
ge van de vaststelling van een bestemmingsplan. Nu
kan men ook civiel-rechtelijk en het lijkt me niet
onwaarschijnlijk, dat de Raad binnenkort met zo'n ge
val geconfronteerd wordt met bepaalde belangheb
benden tot een regeling komen. Overigens zal elk ge
val op voet van de in de schadevergoedingsverordening
neergelegde procedure opnieuw moeten leiden tot een
incidenteel raadsbesluit. Het verschil met de oude si
tuatie is alleen, dat de Wet nu aan de belanghebbende
rechtens schadevergoeding verleent.
Zodra wij een bestemmingsplan gaan realiseren
en dan kom ik bij de heer Schönfeld en we worden
het niet op minnelijke basis eens met de eigenaren
van de gronden of de verdere onroerende goederen in
dit gebied, dan kan een complete onteigeningsproce
dure langs objectieve weg tot schadevergoeding leiden.
Wij hebben tot op heden weinig met onteigening be
hoeven te werken. In de gevallen, waarin het gebeurd
is, heeft het in deze Raad, meen ik, tot de conclusie ge
leid, dat het duur werk is. Het gaat ten laste van ons
aller portemonnaie en ten bate van één bepaalde par
ticuliere belanghebbende. In alle andere gevallen zijn
we het ook soms wel ten koste van vrij hoge be
dragen nog op minnelijke basis met de belangheb
benden eens geworden.
En dan kom ik even op de structuur van het plan
terecht. Er is hier nogal eens gesproken over de hof
jes. Ik geloof, dat men wel wat overdrijft t.a.v. dit
begrip. Wij zijn in de stedelijke uitbreidingsplannen
nogal vertrouwd geworden met de structuur die geba
seerd is op bepaalde wooneenheden. U zult dat patroon
straks ook bijzonder duidelijk zien in het Bilgaard en
het Lekkumerend, maar dat zijn uitbreidingsplannen
met een zeer duidelijk stedelijk karakter. Hier is even
wel sprake van een bepaalde manier van groeperen
van de woningen, m.n. in het zuidelijk gebied, waarvan
de hogere bebouwingsdichtheid oorzaak is geweest,
maar waardoor ook het stratenstramien grover werd
en de woningen gelegen zijn aan woonpaden. Als men
het stratenstramien verdicht, verhoogt men de grond
kosten.
De heer Schönfeld vraagt verder: Hoe verklaart U
het verschil in prijs van de grond voor de bungalows
en die voor de eengezinswoningen? Als ik hier een po
ging zou doen te vertellen, hoe de berekening is van
de grondkosten per woning, dan houd ik de Raad heel
lang op en dan verwacht ik nog niet, dat het iedereen
onmiddellijk duidelijk en klaar voor de geest staat. Ik
zal het bij het volgende laten. Bij de eengezinswoningen
werkt men met een z.g. classificatie-m-, bij de bun
galows met een m2 terreingrootte, wat heel iets anders
is. Maar ze hebben dezelfde oorsprong en ze zijn het
resultaat van dezelfde sleutel. Of het juist is of onjuist,
laat ik in het midden, maar het verschil in bedrag kan
zich bewegen in de orde van grootte van f 14 a
f 16.000,als ik uitga van de grondprijs van f6 a
f 10.000,voor een eengezinswoning en van een grond
prijs van f 14 tot f 24.000,voor een bungalow.
Als men een dorp als Goutum toekomst wil geven en
wil voorkomen, dat het wegzakt, dan zal men er, hoe
dan ook, een bestemmingsplan voor moeten vaststellen;
daar helpt geen lieve moederen aan. En dan zal men
bebouwingsbestemmingen hebben te regelen, al kan men
verschil van mening hebben over de vraag, wat nu pre
cies dichtheid en aard van de bebouwing zullen moeten
zijn. Over de aard van zo'n bestemmingsplan wil ik nog
wel even met U van gedachten wisselen. Immers het is
de Raad, ook vooral de oudere raadsleden, bekend, dat
mijn voorganger, de heer Van der Schaaf, bij herhaling
heeft gezegd: Als er één ding tevoren duidelijk is bij
een uitbreidingsplan, dan is het wel dit, dat het niet
zo wordt gerealiseerd als het de eerste keer op papier
wordt gezet. In de praktijk blijkt vaak, dat de behoef
ten zich verschillend manifesteren en dat, wat betreft
de verlangens in bepaalde situaties, wel eens iets ge
moduleerd moet worden. Dat betekent, dat aan het
stramien van een bestemmingsplan niet zo strak de
hand wordt gehouden, dat daar nooit en te nimmer
iets in verandert.
Bovendien het leggen van de bestemming en dan
kom ik bij de heer Miedema op bepaalde terreinen
impliceert niet de verplichting de bestaande bestemming
op te heffen en de nieuwe ervoor in de plaats te stel
len, tenzij de Gemeente zelf voornemens is een uitbrei
dingsplan te realiseren of een bouwer daartoe de eigen
dom van die objecten verwerft.
As de bistimming fan de pastorije en de pleats fan
de hear Singelsma foroare wurde soe, dan soe dat
mei meiwurking fan de eigeners moatte of dan
soene de eigeners dat seis wolle moatte. Bart dat net,
dan bliuwt de tastan foarlopich noch wol gelyk. Der
binne genóch plakken, hwer't dat al jierren sa is. En
dat is ek it slimste net. (De hear Miedema: Ik soe
graech witte wolle, oft it altiten sa bliuwt.) Né, né,
mar it hat ek net altiten sa west. As altyd alles sa
bleau as it altyd west hat, hiene wy hjir net iens
sitten; dy ütspraek is my to kategoarysk. (De hear
Miedema: Mar sa lang as wy hjir sitte, hawwe wy
it foech.) Ik wol dit mar sizze: As wy dizze bistim
ming op de terreinen lizze en de hear Singelsma fynt
it strak oantreklik om dizze bistimming to réalisear-
jen, dan kin er dat dwaen. En as de tsjerkefaldij yn
Goutum tinkt It soe foar üs ponge aerdich geskikt
wêze om dat hiele spul mar hwat to forkaveljen, wy
bouwe dêr in nije pastorije en de rest kinne wy for-
keapje en it is foar tsjerkefaldijen soms wolris
aerdich om jild to meitsjen dan kin hja it dwaen.
(De hear Boomgaardt: It is to iensidich steld troch
de amtlike tsjinsten.) Né, dat is net iensidich steld.
Amtlike tsjinsten bislute net ta oankeapjen; de Rie
bislüt ta it réalisearjen fan it ütwreidingsplan, de Rie
bislüt to ünteigenjen. It is altyd op 'e nij de Rie, de
Rie en de Rie. (De hear Miedema: En dêrom wol de
Rie nou witte, hwer't hy oan ta is.) Nou, dat kin ik
de Rie net sizze. De Rie stelt in bistimming fêst, mar
dat is it iennige hwat de Rie op it stuit docht. Sjoen
de struktuer fan it plan, leau ik net, dat dizze Rie
samar dit soart eleminten réalisearje sil. Dat liket my
net in punt fan diskusje ta. Seis al soene B. en W.
op it stuit sizze: Dat is üs doel net, soe hjir oer fjou-
wer jier in Rie it dwaen wolle, dan hat dy it foech;
dan docht dy dat en dan bart dat. Dêr hoege wy nou
net oer to debattearjen.
