2
3
De hear Boomgaardt: B. en W. nimme dus net in
bislissing op it forsyk fan V.V.V. sünder de Rie dêryn
kend to hawwen.
De Voorzitter: B. en W. kunnen terzake geen be
slissing nemen. Wat het ook wordt, b.v. een scnenking,
de Raad komt er aan te pas. Het College kan terzake
geen eindbeslissing nemen.
De heer Velienga: Ik meen, dat dit punt stellig dis
cussie verdient. Zowel het College als de Raad beschikt
echter nog maar kort over slechts zeer summiere ge
gevens. Wanneer we deze zaak erg belangrijk vinden,
zouden wij haar te kort doen door ons al vanavond in
een discussie te storten. Ik begrijp, dat het College
zoekt naar een vorm om deze zaak opnieuw in de Raad
te brengen. Ik dacht, dat we de zaak waar het om gaat,
de beste dienst bewijzen om er na een goede voorbe
reiding over te discussiëren en ik kan me dus aanslui
ten bij Uw ordevoorstel om het nu tot U te nemen.
Besloten wordt het adres voor kennisgeving aan te
nemen.
Sub F.
Dit verzoek wordt voor kennisgeving aangenomen.
Punt 2a (bijlage no. 90).
De heer Van Balen Walter: Twee vergaderingen te
rug heb ik n.a.v. rapporten i.z. de sociale werkvoorzie
ning (administratie en beheer) enkele vragen gesteld
aan de betreffende wethouders. Ik heb daar destijds een
zeer summier antwoord op gekregen en nu heb ik sterk
de indruk, dat dit punt samenhangt met wat voor mij
destijds de aanleiding was om die vragen te stellen.
Gezien de zeer summiere toelichting van dit punt en
mede i.v.m. een publikatie in de pers, heb ik toch
eigenlijk wel behoefte aan wat uitgebreidere inlichtin
gen. Misschien krijgt de zaak hierdoor een persoonlijk
karakter; ik laat verder graag de behandeling aan U
over.
De Voorzitter: Opdat U de door de heer Van Balen
Walter gevraagde informaties kimt verkrijgen, gelast
ik de deuren te sluiten.
Na heropening wordt z.h.st. besloten overeenkomstig
het voorstel van B. en W.
Punt 3a.
Benoemd wordt de heer H. W. Rijpstra, met 31 stem
men (de heer Kingma 1 stem, de heer Rijpma 2 stem
men; 2 bilj. blanco).
Punt 3b.
Benoemd wordt de heer B. Kingma, met 32 stemmen
(de heer Rijpstra 2 stemmen; 2 bilj. blanco).
Punt 3c.
Benoemd wordt de heer H. W. Rijpstra, met 31 stem
men (de heer Kingma 1 stem; de heer Rijpma 2 stem
men; 2 bilj. blanco).
Punt 3d.
Benoemd wordt de heer P. Faber, met 32 stemmen
(de heren Heidinga en Janssen elk 1 stem; 2 bilj.
blanco).
Mevr. Mr. Veder-Smit en de heer Miedema vormden
het stembureau.
Punten 4 t.e.m. 6 (bijlagen nos. 79, 78 en 75).
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig de voorstellen
van B. en W.
Punt 7 (bijlage no. 81).
De hear Santema: Dit punt hie üs bisündere oan-
dacht, omdat it in saek oanbilanget, dy't yn in net to
fier forline ek spile hat. Dy saek neam ik hjir op dit
stuit net, mar it giet net om keramyk of wapens,
mar om boeken. Yn elts gefal is men hwat hoeden wur-
den en men freget jin öf: Kinne sa mar üt in kolleksje
foarwerpen forkocht wurde, dy't fantofoaren moai wis
ek ta de kolleksje hearden, en dy't wol safolle fan bi-
lang west hawwe, dat se yn it plakje Burgum in mu
seum folie hawwe. Ik haw dy list fan foarwerpen dy't
öfstjitten wurde sille, omdat it doubletten binne, ris
neisjoen en it die my bliken, dat der hiel hwat by stie,
dat wierliken biheard hat ta de oarspronklike kolleksje
fan Anne van der Meulen, eartyds Yndysk amtner,
ynspekteur by it Underwiis yn Batavia. Dy hat ciizze
hiele kolleksje by elkoar brocht en nei syn répatnear-
ring yn 1906 hat hy dy ünderbrocht yn it aide post-
kantoar fan Burgum, dat hy ynrjochte hat as museum.
En dat is doedestiids mei folie staesje ynwijd. De kol
leksje skynt fan tige folie bilang to wêzen, hwant ik
lies yn in tydskrift fan de Maatschappij van Nijverheid
fan juny 1906, dat it in koloniale samling wie dy t wy
eigentlik wol in koloniael etnografysk museum neame
meije. De direkteur fan it Koloniael Museum wie by
de ïepening yn 1906 oanwêzich en sei, dat er net oars
as lof foar dizze kolleksje hie. It aide postkantoar wie
dus ynrjochte as in museum en der wie ek in s.n. wa-
penkeamer yn. Nou seach ik by dy foarwerpen, dy't
njirre dan neamd wurde, yn in bylage hwer't enaes
net in fotokopy fan makke is, forskeidene wapens, dy t
oarspronklik komme moatte üt de kolleksje fan it Yn-
donesysk Museum yn Kurgum. Kinne dy nou sa mar
op dizze manear forfrjemde wurde? De nije direkteur
fan it Princessehof, de hear Romijn, wol dêr romte
meitsje en stiet in hielebulte dingen öf, dy't hy net fan
bilang achtet en dy't oarspronklik hearden ta dizze
kolleksje. Ik haw hjir in boekje üt de samling fan de
Provinsiale Bibliotheek: „De Indische verzameling te
Bergum". De stifter fan dat museum skriuwt dêryn,
hoefolle freugde hy deroan bilibbet om dit museum
midden yn it folk to setten en dit genietsje to litten ek
fan de kunstprodukten dy't Yndië, sa't se doe seine
(Yndonesië, sa't wy hjoeddeis sizze) joech.
Yn 1910 komt in greate foroaring en dan krijt de
hear Nanne Ottema de saek yn hannen. Dan komt yn
de Burgumer Krante it folgjende birjocht: „Het De-
richt in de bladen omtrent de Indische verzameling te
Bergum kunnen wij enigszins aangevuld hier weer
geven. De eigenaar en verzamelaar, de heer Anne Tsjib-
bes van der Meulen (hy wie in soan fan de Fryske
dichter Tsjibbe Gearts), vroeger onderwijzer in Neder -
landsch-Indië, doch thans gepensionneerd, heeft om ve
lerlei redenen afstand gedaan. Na afloop van het loo
pend seizoen treedt de heer Nanne Ottema, candidaat-
notaris te Leeuwarden, als eigenaar en conservator op.
Bij de voorwaarden van overdracht is echter verkre
gen, dat de geheele collectie zooveel mogelijk in zijn
geheel, doch voor uitbreiding vatbaar, te allen tijde als
openbaar museum voor het publiek toegankelijk, ten
toongesteld moet zijn en gevestigd blijven in de pro
vincie Friesland. Het museum zal voorloopig gevestigd
blijven te Bergum, waar het nu in zijn 5-jarig bestaan
door bijna 20.000 menschen is bezocht. Daarna is het
niet onmogelijk, dat het museum verplaatst wordt naar
Leeuwarden of enig ander geschikte plaats in de pro
vincie. De verzamelaar blijft als voorlichter en raad
gever daaraan verbonden en we hoopen, dat de zoo
geprezen smaakvolle en leerzame collectie nog vele
vreemdelingen tot ons dorp voeren zal."
As ik dit birjocht lês, moat ik dêr dochs wol üt kon-
kludearje, dat der in oerienkomst tusken Nanne Otte
ma en A. van der Meulen wie. Yn it oanbiedingsbrief
fan B. en W. lês ik dêr neat fan. Hwannear't de saken
sa steane, dan kin üs fraksje net har stim oan dit
ütstel jaen. Fan üs kant wolle wy B. en W. oanriede,
dat se dit ütstel werom nimme en ündersykje, hwerom
de oerienkomst net by de stikken leit. Hwant oars
hawwe wy it neisjen en krije wy de foarwerpen nea
werom.
De heer Ten Brug (weth.)De heer Santema is, wat
dit voorstel betreft, begonnen met 1906 en geëindigd
met 1910. Nu gaat het over een zaak, die speelt in
1967. Wij hebben in ons voorstel gezet, dat de verzamel
methode van zowel Anne van der Meulen als notaris
Ottema er op gericht was zoveel mogelijk voorwerpen
te vergaren om eerst later tot schifting over te gaan.
In de loop der jaren heeft dit het vormen van een vrij
aanzienlijke ballast in de hand gewerkt. Er staat niet,
dat het waardeloze rommel is die wij weg doen. Het
gaat alleen maar om voorwerpen die wij over hebben,
doubletten en dingen die niet van belang zijn om in
dit museum te houden. De heer Santema heeft in dit
verband verwezen naar een andere verkoop; dat was,
naar ik meen, een verkoop door een museum ook hier
ter stede. Wanneer hij zegt: gaat dat nu zo maar, dan
moet ik daarop antwoorden: nee. Vandaar dat wij nu
voorstellen doubletten en stukken die over zijn, te ver
kopen. Het is ook niet een zaak die zo maar even door
de directeur van het museum is bedisseld; dat wordt
ook duidelijk in de raadsbrief aangegeven. Er is contact
geweest tussen de directeur en de antiquair de heer
Beeling en om volledig zeker te zijn is er dan verder
contact geweest met de conservatrice van het museum
van land- en volkenkunde in Rotterdam. Eerst daarna
is de lijst vastgesteld van stukken, die wij over zouden
hebben. Verder verwijst de heer Santema naar een be
richt in 1910 in de Bergumer Courant, waaruit hij kan
concluderen, dat er bepalingen bij de overdracht van de
goederen uit de collectie Van der Meulen waren, vol
gens welke wij deze niet zouden mogen vervreemden.
Gezien de stukken die wij daaromtrent hebben is dat
juist niet het geval en er staat ook in de raadsbrief,
dat wij duidelijk hebben nagegaan, of door schenking
verkregen voorwerpen, waaraan de voorwaarde is ver
bonden, dat vervreemding niet mag plaats hebben, op
de veiling worden gebracht. Ik begrijp dan ook niet,
hoe de heer Santema zonder meer uit een bericht uit
de Bergumer Courant van 1910 zou kunnen constate
ren, dat wij hier doen wat in feite niet mag.
Een tweede punt is, of wij hier dingen gaan ver
vreemden, die voor het museum van onschatbare be
tekenis zijn. Het raadsstuk geeft er blijk van, dat wij
juist alleen de overcomplete dingen op de markt bren
gen waarvan de opbrengst wordt gestort in het fonds
voor aankoop van nieuwe waardevolle stukken voor
dit museum. Ik kan me eigenlijk niet goed indenken
hoe de heer Santema zonder meer kan concluderen,
dat hij en zijn fractie, gezien ook de inhoud van de
raadsbrief, geen medewerking kunnen verlenen.
De hear Santema: As de Wethalder bisiket oan to
toanen, dat by it tarieden fan dit stik troch B. en W.
papieren foun binne, dy't wize yn de rjochting fan
in oerienkomst, dan soe dat sa frjemd noch net wêze.
Wy witte, dat hjir de tiid tusken sit fan Nanne Otte
ma. Der hat net in transaksje west tusken de ge
meente Ljouwert en de hear Anne van der Meulen,
mar wol tusken de hearen Ottema en Van der Meulen.
Nou't men om biwizen siket, soe men alderearst öf-
gean moatte op dat stik üt de Burgumer Krante. Dat
is in birjocht fan in man dy't spésiael thüs is yn
dizze saek; dy hat om it mei in frjemd wurd to
sizzen „inside information" hawn. B. en W. soene
yn gjin gefal, nou't se dit witte, de direkteur fan it
Brincessehof alle frrjheit jaen meije to forkeapjen.
Fierders woe ik opmerke, dat de wurdearring fan
de samling fan Anne van der Meulen troch de tiden
hinne wolris foroarje kin. De konklüzje fan de di
rekteur fan it Koloniael Museum tsjut derop, dat dy
hege wurdearring hie foar dizze kolleksje en dat hy
it seis in kolomael-etnografysk museum neamt. Yn
it twadde plak soe ik hjir noch efkes it advys neist
lizze wolle fan de trije minsken, dy't it hjir bisjoen
hawwe, n.l. de hear Beeling; de direkteur, de hear
Romijn, en Drs. Djajasoematra, Yndonesiër heechst-
wjerskynlik, dy't der hjoed-de-dei wer in hiel oar each
oer hat as immen yn it forline. Wy kinne witte, dat
de kolleksje troch de tiden hinne op har wearde skat-
ten wurdt en üngelikens wurdearre wurdt ek. As se
nou troch dizze direksje fan it Princessehof net fan
wearde neamd wurdt, mar dochs wol fan safolle wear
de, dat de foarwerpen byg. noch altyd f 20,a f 100,
per stik opbringe moatte, dan binne se op it eagen-
blik net sünder wearde. Eat fan in kolleksje for-
fremdzje, itsij boeken, itsij kunstfoarwerpen, kin need-
lottich wêze. Ik seach folie leaver, dat dizze kolleksje
fan Anne van der Meulen yn it Yndonesysk Museum
opsteld waerd. Wy moatte dat spul net forfremdzje;
dat is üntsachlik gefaerlik, dat hawwe wy yn for-
skillende oare stêdden ek wol sjoen. Kom dêrom, B.
en W., mei in nij ütstel, dat der better op liket. Dan
hannelje wy yn it bilang fan de Gemeente.
L
De hear Boomgaardt: It oanbiedingsbrief en it ant-
wurd fan it Kolleezje binne foar üs yn wêzen goed
genöch en it bitooch fan de hear Santema hat my
net ta in oare oertsjüging brocht. Ik mei yn dit for-
ban opmerke, dat, doe't notaris Ottema konservator
wie fan it Princessehof, der ek al it ien en oar fan de
kolleksje forkocht is, sünder dat dy doe noch oan de
Gemeente oerdroegen waerd. Nou moat it in offisiéle
wei lans.
Yn it krantebirjocht stiet ek: safolle mooglik by el
koar halde; fierder giet dat net. En dan leau ik, dat
men just yn de geast fan de eardere bihearders han-
nelet, as men sa'n kolleksje op peil haldt troch dy ek
ris to skiftsjen, sadat, hwat wy oerhalde, better is
as it carder wie. Ik kin wol ynstimme mei it ütstel
fan B. en W.
Mevrouw Veder-Smit: Er zijn twee aspecten te on
derscheiden aan het verkopen van een deel van deze
verzameling: een doelmatigheidsaspect en een rechtma
tigheidsaspect
Wat het doelmatigheidsaspect betreft, dacht ik, ge
zien de lijst van objecten en de verklaringen van de
drie deskundigen, dat het geen verlies zal zijn, als deze
objecten worden verkocht.
Wat het rechtmatigheidsaspect betreft, rijzen bij mij
nog enkele vragen. Als het is, zoals de heer Santema
zegt, dat een deel van deze objecten via de heer Van
der Meulen en via de heer Ottema beland zijn in het
Princessehof, dan zou ik graag willen weten, of die
tot de bezittingen van de Ottema-Kingma Stichting be
horen of tot de gemeentelijke verzameling. Als ze tot
de gemeentelijke verzameling behoren, dan neem ik
aan, dat zij daar door middel van een schen
king aan zijn overgedragen en dan is het van belang
te weten, of die objecten zonder enige clausule zijn
overgedragen. In dat geval geloof ik, dat er ook wat
het rechtmatigheidsaspect betreft, geen moeilijkheden
zijn. Ik heb gemeend af te mogen gaan op de voor
laatste alinea van de raadsbrief, dat er nauwlettend
op is toegezien, dat geen voorwerpen vervreemd wor
den, waar een beperkende voorwaarde op rust. Mis
schien wil de wethouder dit nog eens in de vorm van
een duidelijke verklaring bevestigen.
De heer Ten Brug (weth.): Ik mag misschien met
de spreekster beginnen en er op wijzen, dat er nauw
lettend wordt toegezien, dat de voorwaarden bij de
schenking niet worden overtreden. Ik begrijp niet goed,
wat door de heer Santema ten deze wordt opgemerkt,
want het zijn geen eigendommen van de Ottema-King
ma Stichting, maar van de Gemeente. En de Gemeente
heeft niet te maken met voorwaarden van een even
tuele schenking van de heer Van der Meulen aan de
heer Ottema, maar met die, waaronder zij deze schen
king heeft verkregen. En daarbij hebben wij geen be
zwarende voorwaarden gevonden om tot deze verkoop
over te gaan. Met wat mevr. Veder heeft gezegd over
het doelmatigheidsaspect ben ik het geheel eens. Ik
wil de heer Santema er nog op wijzen, dat wij niet
minder waardering hebben voor de verzameling van
de heer Van der Meulen, maar dat het er om gaat,
dat de Gemeente eigendommen uit diverse bronnen
heeft en dat slechts de doubletten of overtolligheden
worden verkocht.
Met de heer Boomgaardt ben ik het eens, dat het
niet abnormaal is, dat er op gezette tijden inderdaad
verkocht wordt en dat de verzameling goed op peil
wordt gehouden door dingen die men dubbel heeft, te
verkopen, waarbij men de opbrengst stort in een fonds,
waaruit weer belangrijke stukken kunnen worden aan
gekocht. Het College is dan ook niet bereid het voor
stel terug te nemen en ik begrijp niet wat een ander
voorstel volgens de heer Santema eigenlijk zou moeten
inhouden.
De Voorzitter: Verlangt iemand van U stemming
over dit voorstel?
De hear Santema: Ik woe wol witte, hwat de mie-
ning van de Rie is.
