8
alles vanwege de financiën nodig is, maar als er ge
sproken wordt over verschillende aspecten die tegen
woordig in de welvaartsstaat aan de orde zijn, spelen
die financiën plotseling een heel andere of geen rol. Ik
denk hier b.v. aan het eventuele inpolderen van een
deel van het Wad en het maken van twee dammen
ter wille van een recreatieterrein, waarbij het gaat
om tientallen miljoenen. Als ik de overtuiging had, dat
het leggen van een vaste brug hier niet zou meebren
gen, dat de neiging om de laatste stukken water maar
dicht te gooien steeds meer zou toenemen, zou het ge
makkelijker zijn over deze bezwaren heen te stappen
dan nu. Inderdaad moeten wij praktisch gesproken met
een oostelijk en een westelijk havenbekken gaan werken
voor de industrie. Dat heeft voor de niet-materiële as
pecten van de zaak geen betekenis.
Over het profiel van de Prins Hendrikstraat wil ik
nu niet spreken. Ik geloof, dat veranderingen die zich
in het verkeerspatroon voordoen, een verbreding van
de Prins Hendrikstraat op dit moment minder belang
rijk doen lijken dan een paar jaar geleden, toen wij
eigenlijk nog wel andere ideeën hadden over het ver
keer dwars door de stad dan nu. Daar zitten ongeloof
lijk veel kanten aan en verbreding van deze straat
zou zeer veel kosten meebrengen. We weten nu alleen
maar, dat we met het leggen van een vaste brug iets
doen wat onherroepelijk is en wat elke vaarmogelijk-
heid door de stad heen definitief afsluit. Ik zou een
beslissing in dezen graag genomen zien na een bre
dere afweging van alle aspecten, dus meer dan wij in
deze raadsbrief gevonden hebben.
De hear Santema: Mei itjinge de hear Van der Veen
yn earste en twadde ynstansje sein hat, kin ik my
wol forienigje. Dizze prinsipiéle bislissing hat twa
aspekten: it ekonomyske en it toeristyske. En it is krekt
om it toerisme, dat him aloan breder üntjowt, dat wy
in iepen forbining mei en in frije feart troch de stêd
bipleitsje. En dan moatte wy net forjitte, dat it üs
offers kostje sil, as wy dit yn 'e takomst bistean
litte wolle. Likegoed as wy jild op tafel lizze moatte
foar in brêge, itsij in fêste itsij in biweechbere, sa sille
wy foar it toerisme ek ynvestearje moatte. Yn de tiid
fan boargemaster Van der Meulen hawwe wy der noch
oer praten om it gebiet oan de noardeastkant fan de
stêd: Ie en Murk ensfh., safolle mooglik iepen to
halden. Dêr hawwe wy üs as Gemeenterie efter steld.
En nou sille wy midden yn üs stêd praktysk de boel
öfslute. Ik bin ek fan bitinken, dat dit de earste stap
is ta it tichtsmiten fan de bütengrêft. Inkele wiken
forlyn haw ik noch in opmerking makke n.o.f. in te
kening fan it plak, hwer't de aide Forlaetsbrêge lei.
Ut dy tekening blykte, dat de Willemskaei doe al oan-
lein wie as in soarte fan strjitte. Ik wit wol, dat B.
en W. ek yn dit gefal fan in bipaelde biliedslyn ütgean
moatte. Mar de Rie hat üt to meitsjen, oft hy dy bi
liedslyn folgje wol en dêrom fyn ik it ek hiel spitich,
dat dit riedsbrief net breder fan opset wurden is. Soe
it net forstannich wêze, dat wy op dit stik fan saken
nochris in nota krije, dy't üs oer dit fraechstik in
oplossing jowt?
De hear Boomgaardt: Ik leau, dat wy it der oer iens
wêze kinne, dat it bilang fan rékreaesje en trochfeart
yn de grêft, hwer't de Prins Hendrikbrêge oer leit,
bilangryk is. Mar ik sjoch it nut fan in fierdergeande
stüdzje fan de kant fan B. en W. en de Rie net sada-
nich great, dat wy dêrtroch nije gesichtspunten krije
soene. Dat nimt net wei, dat ik dêr dochs noch in
kanttekening by meitsje wol n.o.f. de biantwurding fan
de Foarsitter oangeande de trochfearthichte. Mei de
Beursbrêge, dy't efkes boppe de 2 m is, is der dus
forskil. En op eardere plannen fan '56 en '62 is düdlik
to sjen, dat men der doe fan ütgongen is, dat de
brêge wol heger kin. Dêrom soe ik graech positiver
fan de kant fan B. en W. hearre wolle, dat se dit net
allinnich yn stüdzje nimme, mar de Rie ek noch yn-
ljochtsje oer de mooglikheden dy't der yn sitte. Dat
is foar my minoftomear in kondysje om foar dit ütstel
to stimmen, omdat it mei forban haldt mei it bilang
fan de trochfeart fan rékreaesjeboaten yn dy grêft.
Yn it fierdere fan de diskusje yn earste ynstansje is
noch praten oer it oerdragen fan it ünderh&ld fan
dizze grêft oan de Gemeente. My tinkt, dat it in rid-
like sack is, dat dêr jild foar op it kleed komt. It
liket my ta, dat men dat as bitingst stelle mei en dat
wy net yn it foar al tsjinoer de Provinsje sizze
moatte Dy lést sille wy wol oernimme. (De heer
Van der Veen: De kosten worden hoger bij een vaste
brug.) Dat sjoch ik noch net yn, alteast op dit stuit
net, hwant de kant üt nei de Emmakaei bliuwt yn de
earste tiden yn elk gefal iepen. Dêr soe dus ai oan
fêst sitte, as wy nou de bislissing namen, dat dêr gjin
trochfarren mooglik wie. Dat koe noch wolris ütkom-
me, mar dat is nou noch net sa.
De hear Tjerkstra: Ik hie ek graech dochs dy bre
dere ynformaesje hawwe wollen, dêr't binammen de
hearen Van aer Veen en Santema om irege nawwe.
Der sitte safolle aspekten oan dizze saek, dat wy dy
eigentlik net folslein oersjen kinne. Ik wol net sa fier
gean to tinken, dat it meitsjen fan in fêste brêge ek
de ynlieding wêze soe om de stêdsgrêften mar to üim-
pen; dat soe fan myn kant wol op great forset stuitsje.
Oan ae oare kant leau ik, dat binammen it finansiele
aspekt üs earder tichter by in fêste brêge bringe sil
as by in biweechbere. En hoe wol ik oanstriid nawwe
soe, dizze bislissing üt to stellen, leau ik, dat dit gjin
perspektyf biedt yn dy sin, dat wy neitiid ta de kon-
klüzje komme soene: it moat op basis fan mj feite-
materiael in biweechbere brêge wurde.
Fierders woe ik my dan bisünder graech oanslute
by hwat de hear Boomgaardt sein hat oangeande de
hichte fan de brêgen. It is my net mooglik op dit stuit
sa mar efkes to sizzen, hoe heech dy wêze moatte;
it is in technyske kwestje. Ik woe se dochs wol graech
sa heech mooglik hawwe om in sa great mooglik tal
skippen, kommersiéle sawol as rékreative, der noch
trochfeart to jaen, mei om it libbene aspekt dat de
skippen oan dizze stêd jowe, bihalde to kinnen.
De heer Engeis: U bent begonnen met ons te schil
deren hoe de vrachtvaart in Leeuwarden zich langza
merhand heeft moeten terugtrekken. U hebt wat dat
betreft een parallel kunnen trekken ook met het ge
wone vrachtvervoer en met het autoverkeer in de stad.
Het College en de Raad hebben zich herhaaldelijk erop
bezonnen hoe daar een bepaalde regel in te brengen is
zo, dat het grote zware verkeer zoveel mogelijk buiten
de stad gehouden wordt en dat het lichtere personen
verkeer zijn weg kan vinden door de stad heen. Dat
was voor mij de reden om te vragen welke de conse
quenties van deze brug zijn en ons een inzicht te geven
in de mogelijkheden met het toeristisch verkeer dat
daar aan vast zit. U denkt daarbij aan een oostelijk
en een westelijk havenbekken en hoopt zelfs binnen
kort in de Raad te komen met plannen voor zo'n oos
telijk havenbekken. Het ware mij veel liever geweest
als reeds in het raadsstuk een perspectief gegeven was
over deze gang van zaken. In onze fractie heerst ook
wel de gedachte, dat in het toeristisch verkeer steeds
grotere schepen een rol zullen gaan spelen en dat be
tekent, dat er toch bepaalde grenzen zullen zijn om
in de stad te komen. Men maakt dit gemakkelijker
met die havenbekkens.
Het tweede punt is, dat er gesuggereerd is dat er
een dam zou komen bij de le Kanaal brug, waardoor
ook ons de angst bekroop, dat dit het begin was van
dempen. Ik heb uit het antwoord in eerste instantie
begrepen, dat de mogelijkheid open blijft van een vaste
brugverbinding op dat punt en dat het College niet
zonder meer uitgaat van een dam. Onze fractie sluit
zich graag aan bij de wens, dat het College de uiterste
hoogte in de bruggen zal trachten te bereiken, zodat
er naar gestreefd wordt een open waterverbinding te
houden in de vaargordel. In onze fractie overheersen
dus de gedachten: niet dempen en behouden van een
open waterverbinding; een oostelijk en een westelijk
havenbekken; en ten slotte: de grootst mogelijke door-
vaarthoogte van de bruggen. Indien het College deze
premisses bevestigt, zouden we met Uw voorstel mee
kunnen gaan.
De heer Rijpma: Onder de voorwaarden, die de heer
Engels zojuist heeft gesteld, kan ik mijn stem in ieder
geval aan het voorstel van B. en W. wel geven.
De heer Heitlinga: Ik heb er bezwaar tegen, dat de
heer Engels van het College vergt, dat het zal beloven,
9
dat er nooit of te nimmer zal worden gedempt. Dat
blijft uiteindelijk aan de Raad voorbehouden. Maar het
moet mij even van het hart, dat het College met dit
voorstel zuiver in de lijn werkt van de beslissingen,
die de Raad al heeft genomen. Wij hebben destijds hier
een groot debat gehad over demping van de Zuider
gracht en daarbij staakten de stemmen 18/18. Toen
is in de volgende raadsvergadering, omdat dit zo ge
voelig lag en dit zo belangrijk ingreep in de verhou
dingen in de stad, op voorstel van het College besloten,
dat het niet goed was om met één stem meer of één
stem minder een besluit te forceren en is dus besloten
om niet te dempen en de status quo te handhaven.
Maar toen is wel het alternatief-plan aangenomen en
dat houdt in vaste oeververbindingen. Nu ontzeg ik de
Raad in het geheel het recht niet daar opnieuw over
te praten. Maar nu de Raad dat alternatief-plan met
vaste oeververbindingen heeft aangenomen, zijn B. en
W. gehouden in die lijn verder te werken en is er geen
aanleiding voor een verwijt.
De heer Engels: Mag ik mijn vraag dan enigszins
wijzigen? Ik zou inderdaad van het College niet een
toezegging willen vragen, dat het nooit en te nimmer
met een voorstel tot demping komt. Ik zou wel willen
vragen, of bij dit plan niet de intentie voorzit hier
mede een begin van demping te maken.
De Voorzitter: Ik antwoord de heer Van der Veen,
dat uiteraard niet uitsluitend de doelmatigheid een rol
speelt bij de overheidsinvesteringen, maar dat het wel
gezond is om zich steeds af te vragen, of met bepaal
de investeringen de doelmatigheid gediend wordt. En
dan kan het belang van het nut, dat een investering
wil dienen, op een bepaald ogenblik zo ondergeschikt
worden gemaakt aan het beleid, dat daarmee de doel
matigheid van de investeringen domineert. In aanslui
ting op wat de heer Van der Veen heeft gezegd over
het vraagstuk van het grootscheepsvaarwater in Fries
land, zou ik dit willen zeggen: We zullen ons terdege
hebben af te vragen op welke wijze de voor groot-
scheepsverkeer nodige kapitale voorzieningen het meest
doelmatig tot stand komen. Het is geloof ik niet ge
zond te proberen verbindingen open te houden voor een
verkeersweg te water, die steeds slechter bruikbaar
wordt, als men daartegenover wordt geconfronteerd
met de noodzaak om op kortere of langere afstand van
Leeuwarden, een nieuwe verbinding te maken vanuit
het Margrietkanaal naar de Waddenzee. Ik wil ter
zake van de baggerverplichting van de Provincie op
merken, dat die zich niet verder uitstrekt dan de vaar
geul. Globaal gesproken komt dat neer op een afstand
van lJ/2 a 2% meter uit de kademuur naar gelang van
de breedte van het water. Dat betekent dus, dat nu
ook al een gedeeltelijke baggerverplichting op de Ge
meente rust.
De heer Engels heeft nogal nadrukkelijk geïnfor
meerd naar de intentie van het College b\j het doen
van dit voorstel. Die intentie is volledig in overeen
stemming met de beslissingen, die de Raad terzake
heeft genomen. Zou het College gekomen zijn met een
voorstel i.z. een dam, dan zou daarmee in strijd met
het tot heden door de Raad aanvaarde beleid gehan
deld zijn. Het College heeft welbewust de vorm van
een vaste brug gekozen. Een beslissing over het al of
niet dempen is een beslissing die in alle vrijheid door
de Raad moet kunnen worden genomen.
De heer Heidinga heeft daar terecht aan herinnerd
en ik wil van mijn kant niet nalaten U er op te wijzen,
dat toenmaals het meerderheidsvoorstel betreffende de
alternatief-variant is teruggenomen.
De heer Boomgaardt wil ik dit zeggen: Ik bin ré
om yn oerliz mei de Kommisje foar de Iepenbiere
Wurken en de tsjinst fan Iepenbiere Wurken nei to
gean, op hokker wize in maksimale trochfearthichte
birikt wurde kin. Ek wol ik it punt fan de hear
Tjerkstra oangeande dy iene meter yn dyselde kom
misje bringe en ik bin ré om dus in foarm to finen,
dy't it mooglik makket de Rie fan it resultaet fan
dit oerliz op de hichte to stellen. Ik wol ek wol oan
de hear Boomgaardt sizze, dat wy dernei stribje sille,
dat de brêge de hichte krijt, sa't hy dy graech hawwe
wol. It liket my ta, dat it technysk net sa'n greate
swierrichheit wêze kin, mar ik kin it op it stuit net
bisjen.
Ik leau, dat it sinfol wêze kin, dat wy de Rie nei
in goed birie oer de liiele wetterforkearssituaesje yn
de stêd en it ynpassen dêrfan yn it totale wetterforkear
yn Fryslan, in bredere ynformaesje jowe, mar ik leau
net, dat dit op al to koarte termyn barre kin.
Het voorstel van B. en W. wordt z.h.st. aangenomen
met de stem van de heer Santema tegen.
De neer Faber verlaat de vergadering.
Punt 14 (bijlage no. 82).
De heer Hciüinga: Als ik het goed gezien heb, dan
moet volgens de bouwverordening de vergunning toe
gestaan worden.
De bouwverordening is nogal ingewikkeld, maar ik
hoop, dat ik het duidelijk kan lormuieren. Het verzoek
is algewezen op grond van art. 49, lid 2, waar staat:
„Van het in lid l bedoelde open erf moet een su-ook
ter aiepte van 4 m over ae vone nreeate van net ge
bouw en in aansluiting daaraan aanwezig zijn, gemeten
uit het verst achterwaarts geiegen ueei van net ge
bouw op de wijze als aangegeven in lid 1. Dit deel van
het open erf moet vanuit het gebouw toegankelijk zijn."
Op dit deel van het open erf en daar gaat het om
mag een bergplaats, ais beaoeid in art. oti, lid 1,
onder a, voorkomen. Dat is het puilt hier. De afstand
is hier gemeten vanuit de achterkant van het bijge
bouw. l\u staat in art. 5U, lid 1, onder a:„ een berg
plaats voor huishoudelijke doeleinden met geen grotere
inwendige oppervlakte dan 8 m2 en geen grotere ge
middelde uitwendige hoogte dan 2.50 m, mits de berg
plaats op ten minste 8 m afstand van de woning is
geiegen.' Dit artikel slaat op een vrijstelling, die is ver
leend van het verbod tot overschrijding van de achter
gevelrooilijn. Nu moet aat hier kennelijk het geval
zijn. De gevels van de panden aan die weg staan prak
tisch alle in één lijn. Dus het bijkeukentje van dit ge
bouw is een uitsteesseltje, dat door de achtergevelrooi-
hjn neen staat. Nu staat in art. 47, dat hanaeit over
toegelaten overschrijdingen van de achtergevelrooilijn:
„Niet van toepassing is het verbod tot bouwen met
overschrijding van de achtergevelrooilijn met betrek
king tot: d. een bergplaats, als bedoeld in art. 50, lid 1,
onder a." Dus een uitsteekseltje, ais de bijkeuken is
altijd toegestaan. Maar dat houdt tevens in, dat, ais
dat het geval is, dan daarmee geen rekening mag wor
den gehouden bij het bepalen van het open terrein van
4 m. Dat lijkt nuj logisch. Ik geloof ook, dat dat de
bedoeimg is van de bouwverordening, want het uit
steekseltje dat luer aanwezig is (2 x o 6 m2), blijft
ruimschoots binnen de 8 m2, die de bouwverordening
aangeeft. De heer Boukes blijft met zijn aanbouw nog
41/z m af van de achtergevel, die in de achtergevelrooi
lijn is gebouwd. Kennelijk wordt op grond van deze
bouwverordening ten onrechte de lijn van vrij
stelling t.a.v. een uitstekend gedeelte aangehouden. En
zo gezien mag die 1 y2 m rustig aan dat gebouwtje
gemaakt worden.
De heer Schönfeld: Ik vind ook, dat er wel een
beetje zwaar aan deze zaak wordt getild. Ingevolge
art. 49, lid 2, van de bouwverordening, moet achter
de woning een open erf ter diepte van tenminste 4 m
over de volle breedte van het gebouw en in aansluiting
daaraan aanwezig zijn. De situatie is echter al zoda
nig, dat thans een open erf van 3.50 m aanwezig is,
hetgeen al van de thans geldende bouwverordening zou
afwijken. Ik vind, dat deze zaak te eenzijdig bekeken
wordt. Volgens de bestaande bouwverordening is het
n.l. ook mogelijk te meten vanuit het woonhuis en niet
vanaf de daaraan vastgebouwde bijkeuken. Doen we
het eerste, dan zou er een kans voor verzoeker in zit
ten. Uit de stukken las ik tevens, dat betrokkene bij
weigering zeer gedupeerd zal zijn, doordat de kans
groot is dat de eigenaar van het orgel hem de huur
hiervan opzegt, aangezien het 's nachts niet buiten mag
blijven staan. Er zijn al diverse mogelijkheden onder
zocht, doch dit onderzoek heeft geen resultaten opge
leverd. Het zou mij heel erg spijten als er straks weer
iets vertrouwds uit het stadsbeeld zou moeten verdwe
nen. Een draaiorgel is net als een molen: iets typisch
