10
■a k - a
houdt in geen enkel opzicht in, dat daarmee in het
geding zouden komen de aan het Vliet staande monu
menten. Ik wil de Raad erop attenderen, dat de Mi
nister van C.R.M. in de achter ons liggende jaren het
Vliet van de Monumentenlijst heeft afgevoerd, juist om
dat haar departement, m.n. de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg, de dempingsplannen na bestudering
heeft goedgekeurd. Waarom Omdat men van mening
was, dat dit plan goed aansloot bij het karakter van
de monumenten, aan het Vliet gelegen. Ik dacht, dat
dan niet mag worden gezegd, dat het beleid hier op
kort zicht is gericht. Men kan óók met de nodige zorg
vuldigheid dempen.
Tenslotte een enkele opmerking over de betekenis
van de continuïteit van het beleid. Ik dacht, dat dat
een zeer reëel gegeven is, ook voor een bestuurscollege
als de Raad. De Raad moet zich terdege bewust zijn
van het feit, dat de beslissingen, die hij neemt de
heer Vellenga heeft daarop ook al terecht geatten
deerd zeer duidelijk een respons krijgen bij de bur
gerij. Die burgerij is gedurende een reeks van jaren
vertrouwd geraakt met deze beleidslijn en heeft daar
op ook voor zich een bepaald beleid gebaseerd. En
dan moet het een bestuurscollege toch wel zwaar val
len die beleidslijn plotseling om te buigen. Immers, als
de Raad op dit ogenblik besluit akkoord te gaan met
het standpunt van de meerderheid van het College,
kan de demping van het Vliet in de volgende maand
worden aanbesteed. Als de Raad zou willen besluiten
een beslissing op te schorten, omdat men onvoldoende
inzicht heeft en daartoe eerst een bestemmingsplan wil
hebben, zou ik de vinger willen leggen bij deze feiten:
a. men mag niet verwachten, dat er binnen korte tijd
een rechtsgeldig bestemmingsplan beschikbaar is;
b. het beschikbaar hebben van een bestemmingsplan
houdt nog helemaal niet in, dat er ook binnen rede
lijke termijn uitvoeringsplannen beschikbaar zijn.
Ik zou dit willen zeggen: De beslissing m.b.t. het
dempen staat voor de deur. De rest is een volstrekt on
bepaalde zaak. En ik dacht, dat dit alternatief (uitstel)
van niet of gedeeltelijk dempen, gezien tegen de ach
tergrond van de belangen van de betrokkenen toch
bepaald onvoldoende moet worden geacht. En wij als
Raad ontkomen niet aan het feit daaraan zijn voor
gaande generaties ook niet ontkomen dat wij onze
beslissingen moeten nemen binnen het raam van de
tijd, waarin wij de verantwoordelijkheid dragen, met
het inzicht, dat wij hebben, omdat een ander inzicht
ons op dit moment volkomen ontbreekt.
Ik heb, dacht ik, nu in hoofdzaak wel de stof m.b.t.
deze zaak behandeld. Het is duidelijk, dat ik de voor
stellen van de heer Van Haaren, zowel dat betreffende
open houden van het gehele Vliet als dat betreffende
partieel open houden van het Vliet niet zal aanvaarden.
Het open houden van het gehalveerde Vliet immers
betekent, dat het gehele Vliet voor een reeks van jaren
open blijft.
De hear P. van der Veen: Ik haw der bihoefte oan
in stimmotivearring to jaen. Doe't yn de foa-
rige riedsgearkomste troch de Ried bisletten
waerd it tichtsmiten fan it léste stik fan it
Fliet nochris yn diskusje to bringen, omt der
mooglik wizigingen yn de forkearssituaesje to for-
wachtsjen wiene, tocht ik, dat der in mooglikheit wie
alteast in part fan it Fliet as monumint bihalde to
kinnen. De Ried wit, dat ik by in oare gelegenheit
pleite haw foar it bihald fan in oar monumint en dat
ik doe sein haw, dat it nut fan sa'n monumint faken-
tiden net oanwêzich of to bipalen is en dat de wearde
faek ek slim fêst to stellen is. It nut fan it Fliet is
fordwoun. De wearde as monumint wurdt troch in
bulte minsken yn twivel lutsen. Freed, by de hearing,
dy't üs fraksje halden hat, wie it klear, dat de midden
stan fan it Fliet it nut fan dit wetter ek al öfskreaun
hie en greate twivels hie oangeande de monumintale
wearde. Ik kin dér yn sekere sin bigryp foar hawwe.
Ommers, dizze hannelslju sjogge troch harren iver
foar eigen saek mear heil yn in forkearsdyk foar har
ren doar as yn it mooglik greatere forban, dat it Fliet
mei alles dêromhinne hawwe kin, sjoen yn it totale
oansjen fan Ljouwert, karakteristyk om syn wetter.
Ik wie diels toloarsteld troch de felle réaksjes fan de
Flietsters en hie forwachte, fan dy kant mear foar-
stanners to finen. Dat sil myn naïve tinktrant wêze,
bin 'k bang. De foarstanners blike der net to wêzen
En wy as Ried kinne ek gjin inkelde alternative op
lossing jaen. Ommers, der is gjin plan foar de binnen-
stêd, alteast de Ried wit fan neat. Dus is der ek gjin
mooglikheit hwat oars üt to dokterjen.
In oar punt is, dat de Flietsters seis ek noch wol
harren twivels hawwe oangeande de rekonstruksje-
plannen fan de Gemeente. Men hat nou fiif jier ütsjoen
nei it tichtsmiten fan it Fliet en dêrneffens ynvestearre,
ek al wit men net, oft it soms ek om 'e nocht is yn
forban mei de rekonstruksjeplannen. Wy kinne de
Flietsters gjin garansje jaen op koarte termyn in op
lossing to kréearjen, dêr't alle mooglike biswieren en
lésten fan dizze minsken mei weinommen wurde kin
ne. Om dizze reden moat ik wol meistimme yn it ear-
der nommen bislüt ek dit stik histoarje fan de kaert
to feijen.
Wy hawwe ien winsk: Kom gau mei folsleine plannen
foar de binnenstêd. Lit de boargerij net langer as heech
nedich is yn it ünwisse. De Ried kin dan ek bettere
bisluten nimme, grif bettere as fiif jier lyn, hwant doe
soe ik perfoarst foar it iepenhalden fan it Fliet stimd
hawwe.
De heer De Leeuw: In de beantwoording van de
heer Wethouder is, zij het zeer terloops, een aantal,
voor mijn gevoel essentiële, zaken aangetipt. Hij heeft
even gesproken over het monumentale karakter van
het Vliet en ook even over de bebouwing, die niet zou
worden aangetast. Ik heb reeds oprecht getracht uit
een te zetten, dat het gaat om de totale eenheid, niet
alleen om de bebouwing, maar ook om het geheel, waar
in alles ten opzichte van elkaar is gesitueerd: de be
bouwingen, maar ook de weg, ook het water.
De Wethouder zegt en dat is alleen maar waar
dat wij in iedere tijd, waarin wij beslissingen nemen
aan die tijd, aan het eigentijdse inzicht, zijn gebonden.
Hij zegt daarbij dat vind ik essentieel en voor mij
een argument dat de rest van het inzicht bij ons
ontbreekt. En juist als dat het geval is, mag je en kun
je naar mijn gevoel niet overgaan tot een maatregel
die een zo volstrekt en definitief karakter heeft als
die, welke hier zo aanstonds zeer waarschijnlijk ge
nomen zal worden.
Juist tegen deze achtergrond van niet opgehelderde
twijfel blijf ik van mening, dat demping zowel een
historische als een culturele, als een planologische blun
der is. En ik zal de motie van de heer Van Haaren,
zij het dan, dat ik hoop, dat hij daarin schadeloosstel
ling en zuivering van het water als voorwaarden zal
opnemen, volkomen oprecht en van harte en zoals
ik het voel uit noodzaak steunen.
De heer Van Haaren: De heer Tiekstra zegt, dat
Monumentenzorg akkoord gaat, maar dat is voor ons
echt geen reden ons zonder meer te conformeren aan
de zienswijze van deze instantie. Over de neon-licht-
reclame aan de Waag waren we het ook bepaald niet
eens met Monumentenzorg. Verder zegt de heer Tiek
stra: Ook een gehalveerd Vliet betekent het hele Vliet
voor jaren open. En dat is ook echt onze bedoeling
Laat het voor jaren open zijn, tot het bestemmingsplan
duidelijk uit de bus komt, zodat iedereen, ook de men
sen in de omgeving, duidelijk weten, waar ze aan toe
zijn.
Verder wilde ik heel kort nog even ingaan op wat
de heer Heidinga heeft gezegd. In de eerste plaats dit:
Het is zeker niet onze bedoeling van de stadskern aen
museum te maken. De zaak moet openblijven, zodat er
mensen kunnen komen. Wij willen alleen niet van die
enorme verkeersinjecties. Wij geloven, dat het Vliet,
zoals het nu is, mét de andere toegangswegen, die ik
eerder genoemd heb, voldoende is voor het plaatselijk
vervoer uit de oostelijke wijken.
Met wat de heer Heidinga heeft gezegd over i
schadevergoeding ben ik het helemaal eens. Ik ben
geen jurist, maar ik was zo naïef te denken, dat, i'
door de overheid schade wordt aangedaan door over
heidsbesluiten, iedere burger dan de mogelijkheid had
die schade te claimen en vergoed te krijgen. Dat is niet
helemaal zeker en daarom wilde ik graag de eerste
motie uitbreiden. Daarin staat: „het Vliet niet ver
der te dempen." Achter dempen komt dan te staan
alsmede diegenen, die kunnen aantonen, dat zij op
tosis van het oude raadsbesluit kosten hebben gemaakt,
ien passende schadevergoeding toe te kennen." De be
doeling is dus, dat ook vast ligt, dat de mensen, die
op grond van eerdere besluiten bijv. in hun winkelpan
den wijzigingen hebben aangebracht en werkelijke kos
ten hebben gemaakt, op grond van een thans even
tueel n.a.v. deze motie te nemen raadsbesluit kunnen
komen met een schadeclaim.
De Voorzitter: Wordt deze veranderde motie door
dezelfden ondertekend, die ook de oorspronkelijke motie
hebben getekend?
De heer Van Haaren: Ja, mijnheer de Voorzitter.
De hear SingelsmaIt is net ós doel noch wer wiid-
weidieh op it forhael fan de Wethalder yn to gean,
kwant ik leau, dat de noazen al teld binne; dat de
I minsken al witte, hoe't se stimme sille en ik leau net,
I dat it foar to kommen is, dat it Fliet tichtsmiten wurdt.
I De hiele skiednis is winlik in rige fan forsinnen
eu dér kin noch wol ien forsin by. Mar ik woe de
Wethalder al dit freegje: Hokker plannen hawwe Jim-
me krekt foar mei de binnenstêd? Ik haw sapas efkes
in kaert fan 1962, leau ik fan de Stéboukundige
Tsjinst oanhelle. Dér binne greate trochbraken op te-
kene by Droevendal, de Keningsstrjitte en sa fierder
nei de Iewal. Stiet dat fêst As it net fêst stiet, as
it allegearre noch hwat dizenich is, dan moatte wy
en toninter yn sokke situaesjes in dimping ta stan
dy't net to herroppen is. Ik woe him dus kon-
kreet freegje: Binne de plannen foar de binnenstêd bi-
kend? En yn hoefier hat de niisneamde kaert wearde?
De heer Bouma: Ik heb er behoefte aan, ook namens
een der overige fractieleden, een soort stemverklaring
af te leggen.
Ik wil niet verder ingaan op de historie van het
lliet en van de monumenten, die daar aan gelegen zijn.
Dit is door de heren De Leeuw, Van Haaren en Singel
sma voldoende duidelijk gedaan.
Het enige wat ik nog zou willen zeggen is dit: Ook
uit het antwoord van de Wethouder is mij niet ge
bleken wat men na de eventuele demping van het
Vliet van plan is. Er is m.i. geen enkele zekerheid voor
de mensen, die aan het Vliet wonen, dat zij hun zaken-
of andere panden kunnen behouden. Straks kan er
een saneringsplan komen, waaruit blijkt, dat er grote
delen van de bebouwing aan het Vliet zullen moeten
verdwijnen.
Er bestaat verder onzekerheid omtrent de omgeving
van het Vliet. Het kan best zijn en dat blijkt ook
ait de voorlopige schetstekening -, dat de hele Bis
schopstraat en een groot deel van de omgeving van
bet Molenpad moet verdwijnen. Welnu, dat zou voor
de heer Heidinga dan aanleiding zijn tot juichen, want
die zegt: Weg met die ouwe rotzooi! Ik meende trou
wens, dat hij in een vroegere raadsvergadering nogal
bewogen heeft gesproken over de woningen van de
mensen van de Bisschopstraat. Ik berijp dit niet meer
van hem.
Ik meen, dat we met demping van het Vliet elke
zekerheid zowel van de bewoners van het Vliet als van
de bewoners van de straten daaromheen aantasten, wat
bun panden betreft. Om die reden zal ik dus kiezen
voor water in plaats van asfalt.
De heer Engels: Ik heb zelden zo'n kater gehad bij
ïaadsbesprekingen als vandaag. Voor mij is n.l. de ge
schiedenis van de demping van het Vliet niet begonnen
u 1965, maar bij de discussie, die, naar ik dacht, in
1963 is gehouden bij het structuurplan voor de binnen
stad. Dit plan had de bedoeling niet alleen het Vliet,
maar ook de Oostergracht en andere grachten te dem-
fen. Tegen dat plan heb ik hier in de Raad gevochten
a daarbij heb ik dezelfde argumentatie gebruikt als nu
joor mijn collega De Leeuw en door mijn tegenvoeter
van Axies wordt gebruikt. (Applaus publieke tribune;
be Voorzitter hamert.) Toen staakten de stemmen en
bat betekende bij een volgende raadsvergadering her
stemming en(De heer Tiekstra (weth.): Dat ging
'ver de Zuidergrachtswal.) Over het gehele plan. (De
beer Tiekstra (weth.): Nee.) Toen is er een alterna
tief plan gekomen, omdat de discussies vastliepen. En
li
in dat alternatieve plan lag besloten de demping van
het Vliet. En ik heb die demping toen geaccepteerd
als wat men in „tegenwoordig Nederlands" noemt:
„next best" en ik zie, dat Weth. Ten Brug zich dat
herinnert. Dat was voor mij een zeer moeilijke beslis
sing. Ik heb die genomen, omdat ik op dat moment een
keuze moest maken. De stemming in 1965 is voor vele
raadsleden, toen het officiële besluit genomen moest
worden, de consequentie van die discussie geweest.
Dat was het voor mij althans. In 1968 hebben we het
bevestigd en nu, in 1970, staat het weer ter discussie.
En dan laat men de dingen opnieuw in zich omgaan
en dan realiseert men zich opnieuw wat collega De
Leeuw naar mijn mening uitstekend heeft verwoord,
n.l., dat het, cultureel gesproken, bijzonder droevig is
wat we op het ogenblik doen. Maar dan moet men daar
ook tegen afwegen de noodzaak, dat de burger in
Leeuwarden toch enig houvast aan beleidsbeslissingen
van de Raad heeft, ook, dat we het Vliet nu eenmaal
half gedempt hebben en met een halve verkeersstroom
komen te zitten en dat we toch iets zullen moeten. Dan
moet men zich realiseren, dat, als men een keuze moet
maken, men dan in ieder geval het water in de binnen
stad moet open houden en moet proberen het verkeer
af te remmen vóór die oude binnenstad en daarvoor
moet men parkeerplaatsen creëren. Als ik dat alles
tegen elkaar afweeg, dan vind ik persoonlijk met heel
veel pijn in het hart, maar ik sta hier nu en, om een
meer gebruikt woord te bezigen: „Ik kan niet anders".
(De heer Heidinga: Dat zei Luther.) (Gelach) Hij be
greep het onmiddellijk. Ik moet U zeggen, dat ik met
een heel bezwaard gemoed, alles tegen elkaar afwe
gende, meen tegen het voorstel van de heer Van
Haaren c.s. te moeten stemmen.
De heer Vellenga: De beide, door mij in eerste in
stantie vertolkte standpunten, zoals die leefden in mijn
fractie, zijn in deze tweede ronde nog weer eens ge
formuleerd door twee collega's, de heren P. van der
Veen en Bouma. En persoonlijk sta ik op het stand
punt, dat de heer P. van der Veen heeft ingenomen en
dat ook door de heer Engels naar voren is gebracht,
vanuit de realiteit, vanuit de continuïteit en wat je
daar verder over zou kunnen zeggen. Ik wil daar wel
aan toevoegen, dat er bij degenen, die op dit moment
menen, dat er toch nog gedempt zou moeten worden,
een aantal zijn, op wie de hele beschouwing over de
verkeersstructuur niet de meeste indruk maakt. Ook
alles wat daarover is gezegd, wat de sportvelden Kal-
verdijkje en de Camminghabuursterpolder betreft, is,
geloof ik, dermate speculatief en nog in die mate toe
komstmuziek, dat ik daarop mijn beslissing vanavond
in genen dele zou willen baseren. Ik geloof, dat dat
veel te ver zou voeren. Ik meen, dat twee elementen
m.n. een rol moeten spelen: ten eerste, dat men in het
verleden deze beslissing heeft genomen en een aantal
keren heeft herhaald en dat er onvoldoende nieuwe
argumenten zijn om daarvan af te wijken, in de tweede
plaats, dat ik toch wel belang hecht aan wat men te
genwoordig inspraak noemt en vandaar dus dat ik be
paald onder de indruk ben gekomen van de groep di-
rect-belanghebbenden, direct-betrokkenen, direct-aan-
wonenden aan het Vliet, die ons j.l. vrijdagavond met
veel argumentatie hebben gezegd, hoe zij over deze
hele situatie denken. Ik geloof, dat we die dingen toch
wel moeten „meenemen" en dat je op een bepaald mo
ment kan vragen: Wat doen we nu?
Mijn fractie valt op dit punt uiteen. Omdat er zoveel
onzekerheid is, klampt een aantal leden zich vast aan
het punt van de zekerheid: We hebben eenkeer dat be
sluit genomen. En anderen zeggen: Omdat er zoveel
onzekerheid is, kun je beter in alle betekenissen van
het woord de zaak open laten. Daar ligt eigenlijk het
grote verschilpunt. En dat zal dus met zich meebren
gen, dat een aantal van mijn fractiegenoten voor de
moties van de heer Van Haaren c.s. zal stemmen en
een aantal anderen tegen.
De heer Rijpma: Ik kan het deze keer niet opbren
gen om, zoals de vorige keer, voor het voorstel van
B. en W. te stemmen. Ik zal dus deze keer stemmen
voor de motie-Van Haaren. Ik meen, dat het feit, dat
een beslissing van de Raad opnieuw ter discussie is
gesteld, ook de vrijheid inhoudt op dit moment een
