BÜH
4
komt een keramische workshop waarin de toekomstige
stichting Creativiteitscentrum haar activiteiten zal
kunnen ontplooien en natuurlijk kunnen ook andere
verenigingen van deze workshop gebruik maken. De
Vereniging van Vrienden van het Princessehof, die een
bijzondere functie heeft t.a.v. dit museum en die zeer
actief is, zal stellig alles doen om dit museum meer
inhoud te geven.
De heer Buising heeft even gewezen op de in de raads-
brief gebruikte, z.i. onjuiste, zinsnede „de Commissie
voor het Princessehof kan zich hiermee verenigen." Aan
vankelijk kon de commissie zich ook met het voorstel
verenigen. Er waren niet zoveel problemen. Maar de
heer Buising heeft gelijk, wij hebben in de commissie de
afspraak gemaakt, dat in de raadsbrief zou komen te
staan „de commissie gehoord". De secretaris van de
commissie moest examen doen en heeft verzuimd deze
afspraak aan zijn vervanger door te geven. Het is de
macht der gewoonte, dat deze zinsnede in de raads
brief terecht gekomen is. TJ kunt mij verwijten, dat ik
het niet opgemerkt heb bij het lezen van het concept
raadsvoorstel, maar het laatste stuk van het concept
raadsvoorstel heb ik i.v.m. afwezigheid niet gelezen.
De heer Xiekstra (weth.)Ik zou de heer Buising
bij de hand willen nemen en hem willen leiden via de
voorlaatste alinea van blz. 3 van de raadsbrief naar de
5e alinea van blz. 2 van de raadsbrief. Dat vereist
uiteraard wel enige toelichting en die toelichting zal
ik de heer Buising dan ook niet onthouden; hij vraagt
er overigens om.
Bij dit project het betreft in het bijzonder de pan
den Grote Kerkstraat 9 en 11 is het verbazend moei
lijk restauratie en verbouwing goed uit elkaar te hou
den. Over het algemeen is het zo, dat men bij restau
ratie-objecten vrij nauwkeurig kan bepalen wat restau
ratie en wat overige verbouwing is. In dit geval loopt
het door elkaar heen. Bovendien vindt hier een stuk
reconstructie plaats op basis van de historische bete
kenis van deze panden. Dat betekent ten aanzien van
de cijfermatige opstelling, dat, uitgaande van de oor
spronkelijk geraamde 40 pet. en 10 pet. in de eigen
lijke restauratiekosten (subsidie Rijk en Provincie), in
de vroegere opzetten is gerekend met een bedrag van
f 188.000,In deze opzet wordt, op basis van de lagere
percentages zoals die op het ogenblik worden gehan
teerd (20% en 5% over de totale restauratie- en ver-
bouwingskosten, de daarachter genoteerde
f 1.200.000,en rekening houdende met een bijdrage
van de Ottema-Kingmastichting van f 98.000,ten
slotte nog f 210.000,geraamd. Als ik er een opstel
ling van maak, dan ziet die er nu zo uit: Op basis van
de in de raadsbrief genoemde 20% en 5% (subsidie
Rijk en Provincie) f300.000,subsidie; daarbij komt
de bijdrage van de Ottema-Kingmastichting ad
f 98.000,totaal dus f 398.000,daar dient te wor
den afgetrokken de reeds in de berekening opgenomen
subsidiebedragen, groot f 188.000,resteert
f 210.000,—.
De percentages en de opstelling zijn in overeenstem
ming met het overleg zoals het met de Rijksdienst voor
de Monumentenzorg is gevoerd. Er is dus misschien
wel het risico, dat men achteraf over het subsidiabele
bedrag nog even zal kunnen gaan hakketakken, er is
weinig risico, dat dit bijzonder zwaar op de rekening
1972 zal komen te drukken. De rekening 1972 ligt
uiteraard nog heel ver van ons bed. Ik dacht, dat wij
nog voldoende gelegenheid kregen deze zaak recht te
trekken, ook rekening houdende met de mogelijkheid,
dat er voor deze panden straks in het kader van de ver
fijningsregeling voor de restauratie van monumenten
een uitkering komt.
Ik geloof, dat ik hiermede voldoende de vragen heb
beantwoord en ik wacht, net als de heer Buising, met
belangstelling het resultaat van al die sommetjes af.
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig het voorstel
van B. en W.
Punt 12 (bijlage no. 136).
De Voorzitter: Na verzending van de raadsbrief zijn
enige onzekerheden gerezen omtrent de toepassings
voorschriften met betrekking tot de betreffende sub
sidiebedragen. Wij zijn bezig ons daarover nader te
oriënteren en hopen op vrij korte termijn over de no
dige informatie te beschikken. Wij hebben hierover al
contact met het Ministerie van C.R.M. en met het
Provinciaal Bestuur. Zodra wij over nadere gegevens
beschikken, zullen wij die vanzelfsprekend ook aan Uw
Raad kenbaar maken. In verband hiermede stel ik voor
dit punt thans van de agenda af te voeren. Over drie
weken zal het dan in discussie komen.
De Raad stemt er mee in dit punt van de agenda at
te voeren.
Punt 13 (bijlage no. 128).
De hear P. van der Veen: As ik it fakblêd foar oan-
nimmers „De Noordbouw" goed sitearje, dan stiet yn
it nümer fan 21 april to lézen, dat de restauraesje fan
de Aldehou gund is oan de fa. Schakel. Nei ynformaesje
die it my bliken, dat it hjirmei allyk sa wie as mei
dat famyljespultsje, hwer't nümer ien tsjin nümer twa
seit: „Schakel sil it wol krije"; nümer twa seit tsjin nü
mer trije: „Schakel hat it al" en nümer tsien seit: „Hei-
dinga sil de Bonifatius restaurearje." Nou mei men fan
krantefolk foründerstelle, dat hja, ear't hja hwat skriu-
we, it ek goed stave oan de wierheit en binammen as
it giet oer saken dy't sa düdlik op it fakgebiet fan
sa'n krante lizze. Troch in pear tillefoantsjes is myn
ünwissens weinommen en hat dy krante tasein soarch-
faldiger mei dit soarte fan meidielings om to gean.
Lykwols sil üs fraksje gjin biswier hawwe joun dizze
put oan de fa. Schakel to gunnen, om mear as ien
reden. Yn it foarste plak is dizze firma neffens üs
ynljochtings dy't nei üs bitinken folslein bitrouber
binne - kapabel foar dit wurk. Yn it twadde plak
moatte wy bliid wêze, dat wy hjir yn Fryslan sa'n
restauraesjebidriuw fan dizze greatte hawwe, hwant
dy binne net sa rynsk siedde. Yn it tredde plak liket
üs dizze kar goed, omdat de hear Schakel ek privé al
mannich bouwurk restaurearre hat en him oanlutsen
fielt ta de Fryske boukultuer. Wy sjogge de restau
raesje fan de Aldehou foar de hear Schakel as in kroan
op syn wurk. Us fraksje is dan ek foar Jou ütstel. Om
üs mei de hear Schakel de 80 km steigerbuis wol om
de toer frisselje en dêrnei mei de restauraesje bigjinne.
De hear Tiekstra (weth.): Ik bin it alhiel mei de
hear Van der Veen iens. Tige tank foar de stipe dy't
hy joun oan B. en W. jowt.
Z.h.st. wordt besloten overenkomstig het voorstel
van B. en W.
Punten 14 en 15 (bijlagen nos. 114 en 119).
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig de voorstellen
van B. en W.
Punt 16 (bijlage no. 120).
De heer B. P. van der Veen: De raadsbrief geeft mij
toch wel aanleiding tot een enkele opmerking. In de
eerste zin al wordt beweerd, dat algemeen verwacht
werd, dat na de inwerkingstelling van de rioolwater
zuiveringsinstallatie het water een betere kwaliteit zou
hebben en dat men daarna in deze verwachting is be
drogen. Ik dacht, dat wij dit van te voren wisten en
dat van de kant van mijn fractie zelfs de heer Van
Balen Walter vroeger al duidelijk gemaakt heeft, dat,
als men de laatste trap, de fosfaattrap, niet toepast,
niet te verwachten is, dat de zuivering afdoende werkt.
Er wordt nu voorgesteld om er een pomp in te brengen
om de zaak te laten circuleren. Wij zullen ons daar
niet tegen verzetten, maar wanneer gezegd wordt, dat
dat afdoende is, dan moeten we dat weer betwisten;
het is alleen maar een verplaatsing van het probleem.
Waarmee wij op deze wijze bezig zijn, is „kurieren am
Symptom". Ik dacht, dat duidelijk gezegd moest wor
den, dat dit niet de eindoplossing is.
Mevr. Dijkstra-BethlehemEr is dus gebleken, dat
na het in werking stellen van de rioolwaterzuiverings
installatie de binnengrachten nog een onaangename
geur verspreiden. Ik ben het met het voorstel zoals
het nu voor ons ligt eens. Ik verwacht, dat nu ook op
afdoende wijze dit euvel zal worden verholpen. Ik
vraag mij echter wel af -en mogelijk kan het College
hierop een antwoord geven of hier niet vooral een
tm
taak voor de Provincie ligt. I.v.m. het invoeren van de
verontreinigingsheffing, welke, meen ik, via de ge
meenten wordt geïnd, zou m.i. de Provincie behoren
bij te dragen in de kosten van zo'n pompinstallatie.
De hear Miedema: Lyk as de foargeande sprekkers
wolle wy graech meiwurkje oan itjinge yn dit rieds-
brief foarsteld wurdt.
Twa opmerkings fan üs kant. Yn it foarste plak soe
ik freegje wolle oft men der wol wis fan is, dat, as men
oan de ein fan de Nijstêd wetter üt de bütengrêft bi-
gjint to pompen, dit skjinne wetter dat men yn de
binnengrêften pompt yndied en ik tink dan binam
men yn it gefal fan eastewyn de ein fan de Foar-
streek hellet. Ik soe my yntinke kinne, dat dat skjinne
wetter troch de Weaze wer nei de bütengrêft giet. Dat
soe in hiel normale saek wêze, tocht ik. Dan soene wy
üs doel in bytsje foarby sjitte. Hat men ek bisjoen oft
dit euvel to forhelpen is as dizze situaesje him foar-
docht Ik leau net, dat it nedich is om dêr it Waterloop
kundig Bureau in great ündersyk nei dwaen to litten.
Mar ik kin my yntinke, dat dy situaesje him foar-
dwaen kin.
Dan it twadde punt. Yn it riedsbrief wurdt steld:
Nei't it wetter mear of minder smoarch is, sille wy
mear of minder faek pompe moatte. Wy hawwe to
meitsjen mei in stadige forsmoarging fan de binnen
grêften. As dy pomp der dochs is, soe ik der persoanlik
foar pleitsje wolle om regelmjittich to pompen. Dy
pomp mei wol ris in dei stil stean, mar as wy earst
dat wetter yn de binnengrêften smoarch wurde litte en
dan pas forfange troch skjin wetter, dan is de ynfloed
op de Fryske boezem greater, as hwannear't der regel
mjittich trochspield wurdt. Ut it eachpunt fan bihald fan
de Fryske boezem, om dêr sa min mooglik kwea oan to
dwaen, soe ik graech wolle, dat, as dit oangiet, it wet
ter sa faek mooglik forfarske wurdt.
De hear Tiekstra (weth.): Ik leau, dat ik mar bi-
gjin mei de Fryske boezem; de hear Miedema is dêr
mei ophalden. Yn de earste stüdzjes hat sprake west
fan it delsetten fan in ynstallaesje fan lytsere kapasi-
teit as nou ütsteld wurdt by de Weaze; dat wie it
earste doel doe't bliken die, dat wy sünder trochspielen
de saek net skjin halde kinne. It like üs doe better it
Riza yn to skeakeljen. Dat is in tige deskundige yn-
stansje dy't mear forstan fan dit soart saken hat as
de Wethalder en as Iepenbiere Wurken, hoewol't men
der better mei Iepenbiere Wurken oer prate kin as
mei de Wethalder. Ut it ündersyk fan it Riza die bli
ken, dat der mear wetter trochspield wurde moat as
mei in ynstallaesje ünder de Huzumer brêge to krijen is.
Dat hie fan gefolgen, dat men oar plak sykje moast en
doe is men oan de oare ein sitten gien. It probleem, dat
de hear Miedema opsmyt, komt troch de forskillende
wynrjochtings dy't wy hawwe, hyltiten werom; it pro
bleem hinget ek gear mei de fraech hoe heech de
„stroomsnelheid" is dy't wy mei it forpleatsen fan 1 m.3
wetter per sek. foroarsaekje. Ik kin it net ütmjitte,
mar ik tocht, dat de minsken fan it Riza mei dit soarte
omstannichheden tige rekken halden hawwe. Ik hoopje
der op 'e nij it béste fan. Ik moat der wol by sizze,
dat de niisneamde Fryske boezem uteraerd hwat in
greatere omfang hat as it grêftesysteem fan Ljou-
wert(De hear Miedema: Dat is my bikend.) en
dêr hwat it „reinigend vermogen" oangiet ek aerdich
boppe üt stekt.
Mevr. Dijkstra veronderstelt, dat het hier om een
taak, vooral van financiële aard, van de Provincie zou
gaan. Nu meen ik, dat alleen de zuiveringsinstallaties
vallen onder het zuiveringsbeheer van de Provincie, al
weer met het oog op diezelfde Friese boezem uiter
aard, en dat betekent, dat de kosten van de rioleringen
voor de gemeenten zullen blijven. Men kan er over
kibbelen of deze installatie nu in de riolering zit of
niet, maar in ieder geval ligt het niet voor de hand,
dat op basis van de opzet van het Provinciaal Bestuur
mevr. Dijkstra kent die opzet waarschijnlijk nog
beter dan ik deze installatie onder verantwoorde
lijkheid van de Provincie zou vallen. Het betreft een
volautomatische installatie en er zal dus geen opzich
ter nodig zijn; „knopke an, knopke üt" en daar is het
wel mee afgelopen, dacht ik.
Ik kom dan bij de heer Van der Veen. Ik hoop, dat
bij, bevestigd in de oorspronkelijke verwachting zoals
die door de heer Van Balen Walter destijds is uitge
sproken, bij deze regeling niet in zijn verwachting zal
worden bevestigd, ik hoop in tegendeel, dat wij defi
nitief bereiken a. dat wij de grachten schoonhouden en
b. dat wij, de grachten schoonhoudend, de Friese boe
zem niet verontreinigen.
De heer 15. P. van der Veen: Ik had liever gehad,
dat ik van de Wethouder gehoord had, dat hij
er met mij van overtuigd is, dat wat we hier
gaan doen een verplaatsing van problemen is en in
feite half werk. Het is niet alleen de heer Van Balen
Walter geweest, er is van onze kant meermalen gezegd,
dat, als je water gaat zuiveren zonder het volledig te
zuiveren, het lapwerk is, omdat je door de eutrofiëring
toch onmiddellijk weer vuiligheid krijgt. U weet, dat
het rioolwater van Leeuwarden tot aan Dokkum de
Ee vervuilt. (De heer Tiekstra (weth.): Dat is niet
waar.) U kunt wel enthousiast zijn over de effecten
van het pompen hier in de stad, ik verwacht er weinig
van. U beroept zich op het Riza; dat is dezelfde in
stelling, dacht ik, die de opnamecapaciteit van Het
Eems-Dollard-estuarium zo buitengewoon hoog geschat
heeft. Ik geloof niet, dat dat een instelling is die bij
voorbaat bij ons zo veel vertrouwen opwekt.
De hear Miedema: Ien opmerking. De Wethalder is
net yngien op myn forsyk de pomp faek yn wurking
to setten. Dat fyn ik net sa slim; ik nim oan, dat hy,
omt hy der net op yngien is, dat forsyk ynwilligje sil.
De heer Heidïnga: Ik wil graag iets zeggen naar
aanleiding van hetgeen de heer Van der Veen heeft
gezegd. Ik vind zijn opmerkingen wel wat boud. Wij
kunnen toch met eigen ogen zien, dat, sinds de riool
waterzuiveringsinstallatie draait, het water in de bin-
nenstadsgrachten stukken en stukken beter is; er wordt
zelfs in gevist. (Stem: Wordt er ook wat gevangen?)
(Gelach) Er wordt in gevist, er blijken dus levende
vissen in te zwemmen. Dat hebben we hier misschien
in 10, 15 jaar niet gehad. In mijn jeugd zaten de jon
gens ook in de binnenstadsgrachten te vissen, toen zat
er ook vis in. (Stem: Toen vingen ze wat!) Ja, maar
nu ook wel. (Gelach)
Wij hebben het ongeluk gehad, dat we de binnen
stadsgrachten op een bepaalde plaats, niet zo ver van
het huis waar ons geachte raadslid Van der Veen
woont, hebben moeten afsluiten. We hebben er daar
twee strijkdammen in gehad toen we de walmuren bij
de Waag vernieuwden. Dat had tot gevolg, dat de
Nieuwestad behoorlijk stonk. (De heer Tiekstra (weth.)
Stilstaand water.) Ja, het kon helemaal niet doorstro
men. Ik kan mij voorstellen, dat de heer Van der Veen
die nare stank in zijn neus heeft gehad. (De heer Ten
Brug (weth.): Blijkbaar nog.) Dat neemt niet weg,
dat wij er op het ogenblik verstandig aan doen om
deze pomp te plaatsen. Wij hebben dus al een zeer be
langrijke verbetering van het water tot stand gebracht
en wij zijn op het ogenblik niet bij machte om de hele
binnenstad op de centrale riolering aan te sluiten; dat
is een gegeven. Overal waar wij in de binnenstad in
grijpen, waar wij walmuren bouwen of zo, nemen we
het diepriool mee, leggen het al vast klaar, maar wij
kunnen op het ogenblik niet de hele binnenstad over
hoop halen en daar diepriolen leggen; dat kan niet.
Op het ogenblik doen we er dus doodgewoon verstandig
aan dat weinige wat ons nu nog dwars zit op de thans
voorgestelde wijze aan te pakken. De onzuiverheid is
maar gering in verhouding tot wat die geweest is,
want het was inkt!! Ik woon in de Kanaalstraat en
ongeveer een 30 m van het water, maar ik moest des
tijds de slaapkamerramen dicht houden omdat het Ka
naal zo stonk; dat is nu allemaal voorbij. Wij zijn echt
op de goede weg.. Er blijven natuurlijk altijd wensen
over, maar het nii voorgestelde past wel in ons beleid;
het betekent een belangrijke verbetering.
De heer Tiekstra (weth.): Ik had mijn eerste be
toog opgebouwd op de veronderstelling, dat de heer
Van der Veen zijn betoog zou hebben opgebouwd op
een duidelijke waarneming, zeker tegen de achtergrond
van de vroegere situatie. Ik dacht, dat daar alle reden
toe was. Ik durf te stellen precies zoals de heer
Heidinga gedaan heeft dat de kwaliteit van het
water van de binnengrachten stukken en stukken beter
