10
treffende het beroepschrift van de Werkgroep Friesland
van het Medisch Comité Nederland-Vietnam tegen het
besluit van B. en W. tot weigering van een collecte
vergunning,
deelt de mening van het betreffende lid van be
doelde commissie, dat het beroep gegrond dient te
worden verklaard en
BESLUIT, dat de gevraagde vergunning wordt
verleend."
Deze motie is mede-ondertekend door mevr. Visser
van den Bos en de heren Faber en Van Haaren.
De Voorzitter: De motie kan mede deel uit maken
van onze discussies.
De heer Van Haaren: Ik ben dat lid van de com
missie van advies, dat vond, dat het beroep gegrond
was. Ik wil dit in deze zaal graag verder toelichten.
In de brief van 17 februari waarin om toestemming
voor de collecte van het Medisch Comité Nederland-
Vietnam wordt gevraagd, stelt dit comité, dat het niet
gebonden is aan partij-politiek en dat het werk wordt
verricht op humanitaire gronden. Dat het comité niet
partij-gebonden is, blijkt wel uit de lijst van het comité
van aanbeveling, waarop wij de namen zien onder andere
van twee P.v.d.A.-wethouders, van de fractievoor
zitter van de P.v.d.A., van mevr. Visser-van den Bos
en de heer De Leeuw van de C.C.P. Het feit, dat er
twee wethouders op deze lijst staan, doet bij mij de
vraag rijzen of het College van B. en W. met eenstem
migheid ten aanzien van deze collecte een afwijzende
beslissing heeft genomen.
In een afwijzend advies stellen B. en W. voorop, dat
zij iedere goedbedoelde humanitaire actie toejuichen en
dat aan de juiste doelstellingen van het Medisch Comité
niet kan woren getwijfeld. Het is een uitspraak die we
bij de discussie even in ons achterhoofd moeten houden.
Eén van de argumenten waar het Centraal Archief,
dat de gemeenten adviseert inzake collectes, zijn afwij
zend standpunt ten aanzien van het Medisch Comité
Nederland-Vietnam op baseert, luidt als volgt: „Voor
aangelegenheden met een geheel of gedeeltelijk politiek
karakter behoort niet te worden gecollecteerd." en
„Medewerking aan de niet neutrale doelstelling van
het comité moet worden ontraden." Dit is gewoon onzin
als men ziet hoe landelijk en in Friesland alle religieuze
en politieke stromingen wel medewerking verlenen aan
de activiteiten van het comité. Ondertussen hebben wij
hier toch te maken met één van de grondredenen waar
op het Centraal Archief het Medisch Comité niet wil
opnemen in het collecteplan. En als B. en W. hun af
wijzing o.a. baseren op de waarde die zij hechten aan
het advies van het Centraal Archief, dan nemen zij in
feite de onjuiste argumentatie van het Centraal Ar
chief over en komen de mensen die op de lijst van aan
beveling voorkomen, in een vreemd, politiek gekleurd,
niet neutraal daglicht te staan.
Ook het andere argument, dat het Centraal Archief
naar voren brengt en dat B. en W. eigenlijk klakkeloos
overnemen, n.l. de duplicering van activiteiten van het
Rode Kruis, is pertinent onjuist. Het Rode Kruis mag
op grond van internationale verplichtingen niet opere
ren in een gebied in Zuid-Vietnam, dat door Saigon
wordt gecontroleerd, of in naam wordt gecontroleerd.
Ik hoef U maar te herinneren aan wat er in Biafra is
gebeurd, waar op een gegeven ogenblik een gebied niet
meer onder de controle van de officiële regering viel
en waar het Rode Kruis verboden werd hulp te ver
lenen; er werd zelfs geschoten op de vliegtuigen van
het Rode Kruis. Een andere organisatie „Terre des
Hommes" heeft toen met eigen middelen geprobeerd
daar hulp te verlenen aan de mensen die het op dat mo
ment nodig hadden. Een nog veel recenter voorbeeld is
Bangla Desh waar ook het Rode Kruis niet werd toe
gestaan in dit Pakistaanse gebied hulp te verlenen; de
Pakistaanse autoriteiten hebben dat verboden, net als
de autoriteiten in Saigon dit verbieden in een gebied,
dat gecontroleerd wordt door U mag het zelf ver
der aanvullen de bevrijdingslegers, de bezettings
legers, de troepen van de Vietcong of Noord-Vietnam;
je moet oppassen met wat je zegt, want men zegt, dat
je alleen door je vocabulaire al partij kiest in deze. In
de gebieden waar Zuid-Vietnam geen daadwerkelijk ge
zag uitoefent, vallen echter juist de napalm- en splin
terbommen en daar worden de ontbladeringstechnieken
toegepast. Daar is het leed van de bevolking het grootst
en daar moet worden geholpen. Ook op Noord-Vietnam
vallen op het ogenblik weer tonnen bommen. Reeds heb
ben de Amerikanen driemaal zoveel bommen op Viet
nam gegooid, dan er in de laatste wereldoorlog door
de geallieerden in Europa zijn gebruikt en dat "terwijl
Noord- en Zuid-Vietnam niet groter zijn dan een land
als Italië. En daarom helpt het Medisch Comité daar
waar de bommen vallen en daar kan het Internationale
Rode Kruis weinig of niets doen. Ook qua omvang van
de hulp kan het Medisch Comité, dat zustercomité's
heeft in heel Europa behalve natuurlijk in Griekenland,
Spanje en Portugal, meer doen dan het Rode Kruis!
Sinds de oprichting in december 1968 is voor 2,5 mil
joen aan hulp verleend. Het Nederlandse Rode Kruis
de heer Snel heeft net de Europese cijfers genoemd
maakte voor de hulp in Vietnam een bedrag van
f 500.000,over. Dat is een vijfde van wat het Me
disch Comité Nederland-Vietnam deed in de vorm van
levering van medicamenten en andere medische midde
len. Het Rode Kruis wijst het door het Centraal Archief
en het College van B. en W. gebruikte argument van
duplicering en versplintering zelf van de hand; we
hebben dat net van de heer Snel gehoord die een brief
heeft voorgelezen van de directeur-generaal van het
Rode Kruis en ik heb zelf eens gehoord, in een VPRO-
uitzending in april 1971, dat deze zelfde directeur-ge
neraal heel duidelijk en onomwonden zei, dat het werk
van het comité voor het Rode Kruis een welkome aan
vulling betekent. Dat er veel meer hulp nodig is dan
het Rode Kruis kan verlenen, blijkt toch ook wel dui
delijk uit de zeer recente oproep van het Hervormde
Wereld Diakonaat om in Vietnam hulp te verlenen. Is
het openstellen van het gironummer 8685 ik noem ook
eens een gironummer) van het Diakonaat ook een ge
deeltelijk politieke, niet neutrale actie die het werk
van het Rode Kruis dupliceert of versnippert?
Het Centraal Archief en een aantal Colleges van B.
en W. alom in den lande moeten het Medisch Comité
niet omdat ze dit comité ten onrechte anti-Amerikaans
achten. Met onjuiste argumenten wordt getracht te
voorkomen, dat de acties van het comité aanslaan. Dat
is een trieste maar ook een ondemocratische gang van
zaken, want in laatste instantie mag men de bevolking
van dit land en van deze stad toch wel in staat achten
zonder betutteling van de overheid zelf uit te maken
of ze wel of niet wil bijdragen aan deze collecte die
je net zo politiek of net zo omstreden kunt achten als
collectes voor de militaire thuisfronten, de ontwikke
lingshulp of de reclassering. Door de collecte alsnog
toe te staan, kan de burgerij van onze stad gebruik
maken van haar zelfbeschikkingsrecht al dan niet mee
te werken en bij te dragen aan de medische hulp aan
de in nood verkerende Vietnamese bevolking. Het is,
naar ik vernam, vooral dit laatste argument van de
mocratisch zelfbeschikkingsrecht, dat in een stad als
Groningen de doorslag gaf een aanvankelijke weigering
ongedaan te maken. Daar haalde de collecte ten be-,
hoeve van het Medisch Comité een bedrag van f 15.000,-
op, waaruit wel blijkt, dat de bevolking het Medisch
Comité niet afwijst.
De heer Faber: Er zijn al heel wat gegevens ge
noemd. Ik zal daar niet veel aan toevoegen. Volgens mij
kun je dit probleem maar van één kant benaderen, n.l.
van de humanitaire kant. Er zijn mensen in nood en
die moeten worden geholpen. Het zal mij om het even
zijn van welke kleur of welke politieke kleur ze zijn;
wanneer er een mogelijkheid is te helpen door middel
van een collecte dan moeten wij die mogelijkheid aan
grijpen. De burgers van Leeuwarden kunnen zelf wel
beslissen of ze wel of niet geven, maar wij moeten hun
m.i. de kans tot het nemen van die beslissing wel geven.
Vandaar, dat ik de motie van de heer Snel mede-onder
tekend heb.
Mevr. Dijkstra-Bethlehem: Er worden in onze ge
meente regelmatig collectes gehouden voor allerlei doel
einden. Voor het ene doel zal men meer sympathie op
kunnen brengen dan voor het andere, maar in zijn
algemeenheid bezien kunnen we zeggen, dat door het
houden van een collecte vaak een goede zaak wordt
gediend.
ïi
De argumenten waarop aan de Werkgroep Friesland
van het Medisch Comité Nederland-Vietnam een collecte
wordt geweigerd, zijn m.i. niet gerechtvaardigd. De
huidige toestand in Vietnam en de behoefte aan dc
bijzonder belangrijke medicamenten welke door middel
van zo een collecte verstrekt kunnen worden, zijn,
dacht ik, van doorslag gevende betekenis. Er wordt ge
steld, dat door het Centraal Archief en Inlichtingen
bureau voorlichting in dezen is gegeven. Wanneer er
door dit bureau gesteld of gesuggereerd wordt, dat het
Medisch Comité politiek gekleurd is, stel ik de vraag,
hoe dit Inlichtingenbureau dan politiek gekleurd is.
Immers, wanneer men de ontwikkeling is ons land
volgt, dan zal het iedereen, ook Uw College, duidelijk
zijn, dat vooral i.v.m. de erbarmelijke toestand in Viet
nam steeds meer delen van de bevolking in beweging
komen. Met de weigering van een vergunning voor een
collecte als aangevraagd door het Medisch Comité
plaatst onze gemeente zich op een eilandje. Immers,
in vele gemeenten is er op een juiste en enthousiaste
wijze gewerkt aan zo'n collecte, waarbij niet bij de
betreffende Colleges het vraagstuk van de zgn. poli
tieke kleur een rol heeft gespeeld, evenmin als het ar
gument ten aanzien van het Rode Kruis.
Ik ben dan ook van mening, dat het beroep dat is
ingesteld door het Medisch Comité volkomen terecht is
en ik kan mij niet voorstellen, dat in onze gemeente
nog raadsleden zouden zijn welke achter de afwijzing
van dit beroep staan. Ik meen, dat de betreffende ver
gunning moet worden verleend en dat het beroep ge
grond verklaard moet worden. Ik sta volledig achter de
ingediende motie.
Mevr. Visser-van den Bos: U hebt nu wel volledig
kunnen horen hoe moeilijk deze zaak ligt, maar ik meen
mij aan te moeten sluiten bij al degenen die betogen,
dat het om puur menselijke redenen nodig is, dat wij
ons aaneen sluiten en helpen om ten minste een klein
glimpje in deze verschrikkelijke ellende in Vietnam te
geven. Het is dan ook daarom zonder mij te verdie
pen in al die ellendige politieke achtergronden die in
dit geval zo sterk mee spelen dat ik een beroep op
ons allen wil doen. Laten we alsjeblieft een unaniem
standpunt innemen en voor de medische hulp aan Viet
nam laten collecteren door de mensen die zich hiervoor
willen inzetten.
De hear Kioinp: Efkes hiel koart. Ik wol opmerke,
dat it Medysk Komité net neutrael is. Ik sitearje üt in
publikaesje fan it komité. Dér stiet yn: steun te
verlenen aan het Vietnamese, Laotiaanse en Cambod
jaanse volk in hun strijd tegen het Amerikaanse impe
rialisme." Niiskrekt hat de hear Van Haaren sein, dat
der nou wer bommen op Vietnam falie. Mar hwat is
de oanlieding dêrta en hwat is de reden dêrfan? It is
sahwat in moanne lyn, dat Noard-Vietnam Süd-Vietnam
wer oanfoel. Dy dingen hear re Jo nea yn dizze publi-
kaesjes. Ik bliuw der dêrom by, dat dit komité iensi-
dich en net neutrael is.
De heer Keuning: Het ligt uiteraard niet op mijn
weg om hier een oordeel te geven over de Vietnamese
oorlog. De commissie heeft de zaak op een andere wijze
benaderd, dan hier in de Raad gedaan wordt; dat kunt
U in het advies van de commissie ook lezen. De com
missie heeft zich op het standpunt gesteld zoals
in het advies duidelijk is geworden dat het niet op
de weg van de commissie lag te beoordelen of het co
mité, dat de collecte heeft aangevraagd, wel of niet
een uitermate nuttige instelling is, dan wel politiek
gekleurd zou zijn of niet politiek gekleurd zou zijn.
Het punt dat de commissie had na te gaan, was, naar
haar oordeel, of het beleid, dat B. en W. gevoerd hadden
aan de regels van de behoorlijkheid voldeed. De com
missie stond in meerderheid op het standpunt, dat het
niet op de weg van de commissie lag op de stoel van
B. en W. te gaan zitten en naar de mening van de
meerderheid van de commissie ligt het dus ook niet
op de weg van de commissie om het beleid dat B. en W.
gevoerd hebben zelve te verdedigen. Dat moeten B. en
W. naar ons oordeel zelf doen. De vraag die wij wilden
beoordelen en meenden te moeten beoordelen was, of
een bepaald beleid voldoen kan, in zijn algemene zin,
in zijn onderscheidende zin aan normen van redelijk
heid en behoorlijkheid en de commissie heeft gemeend,
dat de algemene criteria die B. en W. plegen aan te
leggen bij het nemen van besluiten omtrent collecten
aan die eisen voldeden, en dat, getoetst aan die alge
mene eisen, B. en W. in redelijkheid tot dit besluit had
den kunnen komen. Uitgangspunt van B. en W. de
commissie meent ook, dat dat juist is is, dat je
niet alle aanvragen voor collecten kunt honoreren, dat
je dus een bepaalde keuze moet maken en een onder
scheidend beleid moet kunnen voeren. De vraag voor
de commissie was of dat onderscheidend beleid in een
geval als dit aan bepaalde normen van redelijkheid en
billijkheid kon voldoen. Dat wil dus niet zeggen, dat de
commissieleden individueel van mening waren, dat,
wanneer zij op de stoel van B. en W. gezeten hadden,
zij wellicht ditzelfde beleid zouden hebben gevoerd; het
lag o.i. niet op onze weg dat te beoordelen. Wel moes
ten wij beoordelen of in het kader van de beslissende
bevoegdheid van B. en W. hier in redelijkheid en bil
lijkheid een besluit genomen was. En toen de commissie
in meerderheid tot de conclusie was gekomen, dat het
besluit in redelijkheid en billijkheid genomen was, kwam
dus elk ander punt, dat hier nu feitelijk in de Raad
aan de orde gekomen is, voor deze meerderheid niet
aan de orde. Dat betekent dus, dat het ook niet op mijn
weg ligt, als voorzitter van de commissie, de politieke
implicaties, die hier door de sprekers erbij zijn gehaald,
bij mijn toelichting te betrekken. Ik geloof, dat ik op
deze wijze het standpunt van de meerderheid van de
commissie wel duidelijk heb weergegeven.
De Voorzitter: Ik geloof, dat het goed is, dat ik van
mijn kant nog iets zeg over de argumenten die het
College aanleiding hebben gegeven de collectevergun
ning te weigeren. Ik kan U de verzekering geven, dat
wij het politieke aspect daarbij buiten beschouwing heb
ben gelaten. U hebt in de stukken kunnen lezen, dat
en niet alleen bij dit geval; wij doen het al jaren
de twee belangrijkste criteria die wij in Leeuwarden
aanhouden bij het beoordelen van collecten zijn: niet
twee collecten tegelijkertijd en het advies van het Cen
traal Archief. Er moet een bepaalde evenwichtige ver
deling zijn. Onze bevolking moet niet in één week tijds
met een aantal collecten worden geconfronteerd. Wij
kennen daarbij een landelijk adviescollege mag ik
het zo noemen n.l. het Centraal Archief en Inlich
tingenbureau. Dat geeft aan alle gemeenten, niet alleen
aan Leeuwarden, advies over alle collecten die in na
tionaal verband worden gehouden. Wij volgen op het
punt van het al dan niet medewerken aan een collecte
in breder verband het advies van het Centraal Archief.
Daar zijn wij de laatste jaren praktisch nimmer van
afgeweken. In dit geval had het Centraal Archief af
wijzend geadviseerd om de redenen die naar voren zijn
gebracht in de stukken. Een van de redenen was, dat
het Rode Kruis al regelmatig gelden inzamelt voor het
betreffende doel. Van de zijde van het Centraal Archief
is ons wel meegedeeld, dat men van mening is, dat deze
zaak wel een politiek aspect heeft en dat de benade
ring van het probleem eenzijdig is. Maar dat is iets wat
wij buiten de discussie hebben gelaten. Wij hebben con
sequent het beleid dat wij steeds voeren ten aanzien van
landelijke collecten gevolgd en hebben het advies van
het Centraal Archief overgenomen. Wat plaatselijke col
lecten betreft, volgen wij een beleid, dat hier volkomen
buiten staat, maar waarbij wij wel het criterium van
slechts één collecte per week aanhouden er moet al
iets heel bijzonders zijn, als we een tweede collecte toe
staan en die plaatselijke collecten worden dan toege
staan in zgn. vrije weken, dus in de weken dat er geen
landelijke collecten zijn. Een aantal weken blijven met
opzet buiten de landelijke collectenschema's. Die benut
ten wij zelf en die verdelen wij zo goed mogelijk onder
acties die men plaatselijk wil houden.
U kent onze uitgangspunten. De meerderheid van
het College heeft gemeend, dat er geen aanleiding was
in dit geval van de beleidslijn af te wijken omdat wij
dan bewust wel een politieke keuze gingen maken,
want dat facet werd wel ingebouwd; daar kan men van
mening over verschillen, de meningen in het College
waren dan ook verdeeld; er waren leden van het Col
lege die meenden dat in dit geval dit facet wel inge
bouwd kon worden.
U weet nu waarom het College heeft gemeend deze
aanvraag te moeten afwijzen.
