Froskepólle, of die, welke de potentie hebben het te
worden: Van Harinxmakanaal, te behouden, c.q. te
benutten. De weg onmiddellijk ten zuiden van het Van
Harinxmakanaal past niet in het beleid, dat ik hier
voor als noodzakelijk heb aangeduid. De weg vormt
een zone van lawaai, stank en gevaar, zodat de bete
kenis van het kanaal voor het woonklimaat in het
woongebied zuidelijk van die weg praktisch verloren
gaat, terwijl ook de bestaande wijken: Nijlan, Rapen
burg en Aldlan nadeel ondervinden van deze weg. Wij
menen daarom, dat die weg in geen geval hier aange
legd moet worden. Het zou o.i. beter zijn de weg vanaf
Drachten via Werpsterhoek door te trekken naar de
weg die via Deinum en Boxum loopt. Dit betekent 2^
km weg minder. Het kanaal kan dan worden benut
als aanzet voor een groen, stil gebied, waar mensen
kunnen wandelen, vissen en roeien en wellicht in de
toekomst hopelijk ook zwemmen. Ook zou onderzocht
moeten worden, of kleine jachthaventjes aan het ka
naal en de Wirdumervaart aan te leggen zijn, zodat
vooral watersporters hier een ideale woonplek kunnen
vinden. Bij het ontwerpen van hoofdwegen, tangenten
e.d. valt het steeds weer op, dat geen hoofdfietswegen
worden aangegeven. Wellicht zal door de besparing
van de 2(6 km weg een fietsroute Goutum-Leeuwar-
den aan te leggen zijn (in deze fietsweg opgenomen
een fietsbrug of desnoods een veerdienst). Op deze
wijze wordt de nadruk gelegd op het vormen van een
goed woonmilieu, in tegenstelling tot het plan, dat
B. en W. nu presenteren. T.a.v. de in de toekomst aan
te leggen oostelijke buitentangent is eveneens ons be
zwaar', dat ook hier weer een recreatiegebied (de Fros
kepólle) wordt vernield. Weer kan aangetekend wor
den, dat het een offer is aan het autoverkeer, passend
in de reeks Prinsentuin, Van Harinxmakanaal, Kalver-
dijkje. Wij hopen, dat B. en W. alsnog besluiten dit
door velen bekritiseerde plan te wijzigen in de zin van
de suggestie die ik zojuist deed, en die ook andere le
den van de Raad hebben gedaan.
De heer Janssen: Aan wat de voorgaande sprekers
hebben gezegd, heb ik nog maar enkele dingen toe te
voegen. In het plan buitengebied dat we hedenavond
gaan vaststellen, wordt voor een reeks van jaren de
verkeersconstructie rondom de stedelijke bebouwing
vastgelegd. Met name ten zuiden van het Van Harinx
makanaal worden nogal eenzijdige veerkeersmaatre-
gelen vereist. Het verheugt mij, dat aan de bezwaren
van de Goutumers tegemoet werd gekomen. In de
raadsbrief schrijft U, dat dit mogelijk was, doordat
een deel van Rijksweg 32 een stedelijk karakter krijgt,
terwijl deze nieuwe functie een bepaalde snelheidsbe
perking zal krijgen. Hoe hoog zal deze snelheid mogen
zijn? Wordt op de weg ten zuiden van het Van Harinx
makanaal de snelheid ook beperkt? Deze laatste weg
die een aansluiting geeft uit de richting Bolsward
naar Drachten, zal mogelijk tevens gebruikt worden
als een soort sluipweg om vlugger via Drachten naar
Groningen te komen. Dat kan zeer verkeersbelastend
werken. Is daarvoor de capaciteit voldoende? Het ver
keer zoekt meestal de vlugste weg. Dat zien we nu
gebeuren met de nieuwe Drachtsterweg die men via de
dorpskom van Goutum tracht te bereiken om o.m.
daardoor vlugger op de route naar Groningen te ko
men. Dit zijn dingen die van te voren niet te voorspel
len zijn, maar ik zou het College dringend willen vra
gen de ontwikkelingen op de voet te volgen.
Dan rest mij nog een opmerking over het recreatie
gebied dat langs het Van Harinxmakanaal komt. De
heer Miedema sprak over het struweel, dat het uit
zicht zou belemmeren, maar wat mij betreft hoeven
daar heus geen struiken of bomen te komen; het mag
gewoon groen zijn. Dan hebben we aan het water en
de kanaaloever, dacht ik, recreatie genoeg.
De hear Singelsina: Tsjin it bistimmingsplan foar
it bütengebiet fan üs gemeente binne nochal hwat bi-
swieren ynkommen. En yn it foarste plak rjochten dy
biswieren har tsjin it sa't ik it neam heilleaze
plan om in greate forkearsdyk troch Goutum oan to
lizzen. En ik bin bliid, dat it Goutumer Doarpsbilang
(en foaral de hear Hagenbeek) in alternatyf plan
sa hjit dat tsjintwurdich oan de oarder steld hat,
hwertroch de ramp fan Goutum öfkeard is. Ik soe
sizze: Fan Goutum bigjint de fiktoarje! Ik hie der by
stean „alwer de fiktoarje", mar dat lit ik dus mar
wer slüpe. In twadde groep fan biswierskriften komt
fan de hear Olthof en tolve oaren. Dizze biswieren
rjochtsje har tsjin de oanliz fan in forkearsdyk südlik
fan it Van Harinxmakanael. En dy biswieren binne
fan forkearsteehnyske en planologyske aerd. Binam-
men de forkearsteehnyske biswieren sprekke my oan.
It Kolleezje is fan miening, dat sa'n fjouwerbaensdyk
in funksje hat. (De hear Tiekstra (weth.): Fjouwer-
strooks, hen, net fjouwerbaens, mar twabaens.) Ja,
Jo hawwe alwer gelyk. Dizze fjouwerstrooksdyk
tank foar de forbettering lukt it forkear oan üt it
westen en spilet ek noch in rol as in wyktangint, sa't
er dan neamd wurdt. Ik leau, dat de hear Olthof yn
syn biswierskrift gelyk hat; der binne nou ienris twa
soarten fan diken: de radiale diken, dy't it forkear
nei de binnenstêd ta liede en de tanginten, dy't it for
kear üt de binnenstêd halde. Yn it earst hiene wy hjir
al in rounwei. (Wy koene it wurd „tangint" doe noch
net; dat waerd allinnich brükt yn de flakke mjitkun-
de; letter hawwe wy dat wurd ek yn it forkear kri-
gen.) Dizze rounwei is min ofte mear tichtslike en it
komt der dus op oan, dat dizze rounwei üntlêstige
wurde moat; dêrfoar tsjinnet dan dizze südlike dyk
lans it Van Harinxmakanael. It Kolleezje wit krekt
hwat der allegearre lans komme sil; it is o sa wis fan
de saek; ik sjoch dat allegearre net. Ik tink: hja haw
we wolris faker sa wis west, mar dan pakt it wer
oars üt. Dus dat soe nou ek wol sa wêze kinne. De
Provinsiale Wettersteat jowt dan noch hwat sifers en
dér kin ik net it measte mei; dat jow ik folslein ta,
hear. Mar der binne, leau ik, wol grounwierheden yn
it libben. En ik mien, dat jo jo dêr wol hwat oan
halde moatte. Ik sil dit mei in inkeld foarbyld düdlik
meitsje. Foarhinne, doe't wy noch yn sa'n gewoan ar-
beidershüske wennen, hiene wy blinen, mar üs heit
wie timmerman en wy gongen ek mei yn 'e moderne
tiid; wy krigen al gau yn it plak fan blinen jalouzyen.
Wy wiene eigentlik wol hiel modern, yn dy dagen al.
Mar dy blinen en dy jalouzyen hiene in forname funk
sje; dy kearden it sinneljocht en de waermte buten it
hüs. Nou is dat in bytsje oars. Ik haw moderne fa-
myljeleden dy binne yn alles in bytsje deftiger as
ik bin dy hawwe „blinds". (De hear Tiekstra
(weth.): Hwat is dat nou wer?) (Stem: Luxafleks.)
Ja, luksafieks. (Laitsjen) Dy sitte oan 'e binnenkant;
dy keare de waermte, as dy al yn it hüs is. Dat is,
tinkt my, ünlogysk. Ik gean nou oer op de forkears-
situaesje, hear. As jo it forkear, dat büten de stêd om
laet wurde moat, keare wolle, dan moatte jo dat net
omliede by it Van Harinxmakanael, mar by de Werp-
sterdyk, sa fier mooglik fan it stêdssintrum óf. Dat
is in logyske forkearstechnyk en dêrom kin ik der
dus ek foar wêze, dat wy sa gau mooglik üs bést
dwaen moatte, yn it plak fan dizze südlike forkears
dyk oan to lizzen, de dyk fan de Werpsterhoek nei it
Drachtsterplein en de oare dyk: fan de Werpsterhoek
nei Jellum-Boksum, to réalisearjen. Dat binne de di
ken, hwer't wy it yn de takomst fan hawwe moatte.
Dy oare is eigentlik mar in oplossing, dy't üs fan de
rein yn de drip helpt. Ik soe foar it hiele bistimmings
plan bütengebiet wêze, as dit punt derüt litten waerd.
De hear Tiekstra (weth.)It wurdt my joun net al
to lêstich makke, hwant as ik de hear Miedema sa
goed mooglik fan replyk tsjinne haw, dan haw ik alles
wol sahwat sein, hwat der to sizzen is, tocht ik. Ik
folgje dus de hear Miedema. (De hear Heidinga: Dan
binne Jo klear!) Ik bin dan krekt op tiid. (De hear
Miedema foun, dat wy hwat let wiene.) Wy hawwe
ek nochal hwat yn it plan omaksele dat is de hear
Miedema miskien net hielendal ünbikend mar de
leden fan de Kommisje Romtlike Oardering dy't der
by bitrutsen west hawwe, witte mar al to goed, hoe
goed as wy hin en wer praet hawwe yn al har gear-
komsten en ek by de kontakten dy't wy oer dit pro-
jekt hawn hawwe om ta in sa goed mooglik plan
to kommen. En it hie folie flugger kind, as wy net
probearre hiene tomjitte to kommen oan de biswier
skriften üt Goutum tsjin it trasé fan de dyk nei it
suden. Nou moat ik ien misforstan by de Ried wei-
nimme: dy südlike ynfalswei stiet uteraerd net op it
foarlizzende plan. Op it plan stiet: „Bestemming agra
risch gebied A". En der siet fierder noch in greate
bilemmering oan dy südlike ynfalsdyk, dy't blykber
as in fantoom oer Goutum sweve: hy stiet ek net op
it bistimmingsplan foar Goutum; dêr soe der minstens
yn komme moatte, as er ütfierd wurde soe. Mar it is
wol sa en dêrom is it, leau ik, goed, dat wy der
joun oer prate dat wy troch dizze aksje neigien
hawwe, oft de trasearring ek oars wurde koe as dy earst
oannommen wie by Rykswettersteat en as dy op it
rykswegenplan stiet. Dat hat allegearre hwat tiid
koste en üteinliks is it plan der dan. De hear Miedema
frege alderearst: Hoe sit it nou mei it agrarysk gebiet
A? Foar safier yn it agrarysk gebiet A pleatsen lizze:
buorkerijen, bihuzingen, hawwe dy deselde boukavels
halden as dy't oarspronkiik ek opnommen binne. (De
hear Miedema: Op ien nei.) Ja, mar dy wie oar
spronkiik ek net opnommen. Ik haw sein: „deselde
boukavels as oarspronkiik opnommen wiene." Foar dy
iene jildt it plan ek, mar dy wie der earst net by.
Fierder jilde uteraerd ek yn dit agrarysk gebiet de
oergongsbipalingen, dy't it mooglik meitsje byg. by
in kalamiteit de saek to fornijen, to reparearjen ensfh.
Mar de bistimming wurdt en dêr hat de hear Miedema
gelyk oan net oars. Dat bitsjut, dat, hwannear't
de minsken yn de omjowing troch de oanliz fan de
nije dyk lans it kanael bihindere wurde, hja yn dy
situaesje mooglik in planskeaprosedure bigjinne kinne.
En krekt dêrom hawwe wy sein: Lit dy boukavels
bliuwe op dat plak, hwant as wy strak to dwaen krije
mei in planskeaprosedure, dan moatte wy bitelje en
dan hawwe wy dor noch neat oan. Mar de hear Mie
dema hat ek wol wer gelyk as hy freget: Hwannear't
him de ien of oare kans foardocht, hwa sil dan it spul
oankeapje moatte? Ik sjoch net, dat de Gemeente dêr
fuortendaelks mei to set giet. Oant nou ta is dy ryks-
wei ik leau oant en mei it Oostergoplein (ik mien,
dat seis ien oprit der al yn sit, mar dêr kin ik ek mis
mei wêze) yn elts gefal oan de südlike oever fan it
Van Harinxmakanael ta ré. Mar it is op dit stuit net
it doel hjirre gemeentlike diken fan to meitsjen. It kin
lykwols wol bitsjutte en dan kom ik wol by de hear
Miedema torjochte dat dizze dyk, ek al is dy in
rykswei, as in steedlike foarsjenning bisjoen wurdt,
hwertroch dêrop de forkearsmaetregels fan tapassing
binne, dy't ek jilde foar binnen-steedlike foarsjenningen.
Ik tink oan snelheitsbiheiningen fan 50, 70 km ensfh.
Punt 2 kin ik passearje; de hear Miedema gyng ak-
koart mei de wiziging fan it trasé dat troch Goutum
pland wie.
En dan komt de hear Miedema op in foar my hwat
lêstich punt, hwant myn iene pake wie boere-arbeider
en myn oare pake wie boer, hoewol ik dat hast net
sizze kin, hwant de klaeikers founen, dat „oan de oare
kant fan de feart" gjin boeren wennen. Mar men halde
dêr wol hinnen en ek skiep en bargen (it wiene doe ek
gjin goede boerejierren). Nou freget de hear Miedema
t.o.f. de boeren dy't yn dit greidegebiet wenje: hoe sit
it nou mei de twadde poat ünder de buorkerij? Wy
hawwe dêr yn it oerliz mei de „Contactcommissie voor
agrarische aangelegenheden" ik siz altyd mar: de
hear Flik en syn maten wiidweidich oer praet en wy
binne it iens wurden, dat de agraryske bistimmingen wol
hanthavene wurde moatte, mar dat dan mei it each op
de mooglikheden dy't har foardwaen kinne, in „vrij
stellingsbevoegdheid" foar B. en W. op syn plak is. Dan
hawwe jo de saek in bytsje yn de han, dan hoege jo
net „ja" to sizzen; jo kinne „né" sizze, hwant der kinne
har üntjowingen foardwaen, dy't net plezierich binne. De
hear Miedema wit wol hwat ik bidoel.
Dan komt ik by it meast bistriden punt. De hear
Miedema hat oer de dyk oan de südkant fan it Van
Harinxmakanael in bisköging halden hy moat it my
to'n goede halde dy't fan it bigjin óf oan 'e ein ta
hielendal mis wie. (De hear Miedema: Dy past Jo net!)
Né, dy is mis. (De hear Miedema kin it fan my wol
hawwe, as ik soks siz.) Hy hat ntl. foründersteld, dat
dy dyk fan gefolgen hawwe soe, dat der forkear de
stêd binnenkomt, dat der net wêze moat. En dy funksje
hat dy dyk nou just net. Krekt oarsom: de funksje fan
dizze dyk is in fordielfunksje: foarkomme dat it for
kear dat net yn 'e stêd wêze moat, der komt. Hwan
near't wy dit soart ynfalsmooglikheden en fordielfunk-
sjes net yn it forkear opnimme, dan bihalde wy de
situaesje, dat it forkear, dat nei de stêd ta giet, op in
plak komt, dêr't it net wêze moat en der't it üs ek min
past. (De hear Singelsina: Krekt; sa is it.) En as wy
dizze foarsjenningen net treffe, sil dat barre. De hear
Miedema nimt oan, dat lans de dyk fan de Jouwer nei
Akkrum aenst in stream forkear op Ljouwert ta komt,
mar dy dyk leit natuerlik fier büten it bistek fan dizze
diskusje. It binne uteraerd gjin bitinksels fan B. en W.
en nu kom ik ook bij de heer De Jong (die B. en W.
natuurlijk ook met van die „bedenksels" verdenkt)
maar het zijn ideeën van deskundigen (die niet op natte
vinger-werk berusten, doch wel degelijk op onderzoek),
dat de verkeersstructuur voor Leeuwarden zal zijn een
binnenvoorziening, een middenvoorziening en dan
komt de rondweg nog even terug en een buiten
voorziening, zoals die op het ogenblik al in het plan
is geschetst. En in het buitentangentieel systeem zit
de weg langs de zuidoever van het Van Harinxmaka
naal als de zuidelijke buitentangent en de Raad is
ermee bekend en heeft dat ook aanvaard vanaf de
Hemrik tot het Oud Tolhuis de oostelijke buitentan
gent (de verbinding wordt dan verkregen via het
Drachtsterplein)de noordelijke buitentangent zal,
uiteraard als de Raad ermee akkoord gaat, vanuit de
Bullepolder ten noorden van het Bilgaard lopen. De
westelijke buitentangent wordt voor een deel gevormd
door de weg van Bolsward naar Marssum en voor een
ander deel door een stuk rijksweg, aansluitend op de
noordtangent. Nu moet ik één misverstand uit de we
reld helpen; de hear Singelsma brocht my sa op dat
idé. Hy sei: Eartiids hiene wy it bigryp tangint al
linnich mar yn de flakke mjitkunde; dat wie in „raak
lijn". Mar, al prate wy ek oer „raaklijnen", dat bitsjut
natuerlik net, dat al dy .raaklijnen" in „gestrekt
tracé" hoege to wézen. Dêr mei hjir of dêr bést in
bocht of in slach yn sitte en der meije ek wol ris eintsjes
skeef rinne, als men maar weet, dat het verkeer, van
verschillende kanten aan de buitenkant van Leeuwar
den arriverende, in het totale stedelijke gebied zeer
verschillende bestemmingen heeft. En willen wij voor
komen, dat dat verkeer terecht komt op wegen, waar
het niets van doen heeft, dan zullen we een verkeers
systeem moeten aanbieden, waardoor het er af kan
blijven. Anders gaat het proces van de dichtslibbing
van de rondweg zijn gang. Het is een misverstand bij
de heer De Jong, als hij denkt, dat de bedoeling van
de aanleg van de ringweg is geweest het verkeer, dat
van buiten op Leeuwarden toe kwam, buiten de bin
nenstad om te leiden. Dat heeft die weg natuurlijk wel
gedaan, maar de voornaamste functie van de ringweg
is oorspronkelijk geweest een relatie te vormen tussen
de verschillende onderdelen van de stad zelf, gezien in
het totaal van een stadspatroon, dat ons nu al ver
trouwder is geworden dan degenen die destijds de plan
nen op papier hebben gezet, zich toen konden voor
stellen.
Inmiddels is wel gebleken, dat ringwegen geen op
lossing zijn voor de verkeersmoeilijkheden, maar wie 10
jaar geleden wist wat wij nu allen weten, was wel
iemand „van goeden huize". En wie nu weet, hoe het
er over 20 jaar bij staat, is geen profeet, maar een
helderziende. (De heer De Vries: Dat is hetzelfde.) Nee,
om de drommel niet. Juist omdat door de ontwikke
ling van het verkeer is gebleken, dat de oude ver
keerssystemen niet tegen de moeilijkheden opgewas
sen zijn, zoeken wij nu naar nieuwe verkeerssystemen.
En dat doen we niet zo maar, niet op losse voetjes.
Ik herinner maar even aan de aanvaarding door deze
Raad van het rapport-hoofdwegennet in het jaar 1968.
Ik teken daarbij echter aan, dat de heer De Jong toen
nog geen raadslid was. (De heer Vellenga: En toch
ging het door.)Ja.
Nou moat ik efkes werom nei de hear Miedema. Hy
hat ek noch rjocht op in oar antwurd. De hear Mie
dema hat sein; As dy dyk dêr dochs komme moat, as
dat net mear to kearen fait, moat der dan ek noch
rekréearre wurde? Ik nim net oan, dat de oankiaeijing
fan de gebieten dy't tusken de „oever" en de dyk
komme sille, neat foarstelle sil. Ik nim wol oan, dat dy
gacdliker wêze moat as in ütsicht op in dyk. En ik nim
ek oan, dat dy gebieten, fan de dyk óf sjoen, in rekréati-
ve funksje hawwe kinne. Mar wy hoege dêr gjin plant
soenen to meitsjen. (De hear Miedema: Hwat dogge Jim-
me dêr dan Nou, dan kinne wy dêr hwat beamkes en
