parkeerbestemming is toegedacht. Kennelijk wordt de
parkeergarage daar niet zo serieus genomen dat het in het
functiepatroon voorkomt. Wij zijn ingenomen met het
feit dat de bebouwing aan de Oosterkade globaal de
huidige functie behoudt, dit in tegenstelling tot het
functiepatroon dat daar eerder gedacht was. Nu de Ooster
kade zelf nog behouden.
Bij „winkels en markten" (pag. 30) schrijft U„Veeleer
zal dit" dat is de achteruitgang in de sector voedings- en
genotmiddelen „ten koste gaan van de uitlopers waar
het accent op de voedings- en genotmiddelen ligt. De
straten kunnen dan een andere bestemming krijgen." Nu
dacht ik dat uitlopers, zoals Slotmakersstraat en de beide
Oosterstraten, met veel zaken in de sector voedings- en
genotmiddelen niet een andere bestemming moeten krijgen
als het wonen in de binnenstad toeneemt; dergelijke
winkels hebben juist een wijkfunctie. Als er weer gewoond
gaat worden in de binnenstad, kunnen die winkels erg
belangrijk zijn.
Met het door het College voorgestelde verkorte hoofd
winkelcentrum hebben wij wel moeite. Kortheidshalve
sluit ik mij, wat dit betreft, volledig aan bij wat de heer
Buising hierover heeft gezegd.
Wat het hoofdstuk over cultuur, recreatie en onderwijs
betreft, wil ik er nogmaals voor pleiten dat het Harmonie
complex bij het binnenstadsgebeuren wordt betrokken.
Een voorwaarde is dan dat de Harmonie niet op een
verkeerseiland terecht komt. Mij spreekt de oplossing die
kaart 3a aangeeft voor de omgeving van de Harmonie
die kaarten zijn helaas niet aan iedereen gezonden wel
aan. Ook het voorstel dat wij U hebben toegestuurd, komt
hier ongeveer mee overeen. De genoemde oplossing houdt
in dat de brug bij de Harmonie vervalt en dat er alleen
een lus vanaf de Westerplantage over het Schavernek en
een lus vanuit de Sophialaan via de Prins Hendrikstraat
naar het parkeerterreintje bij de Harmonie loopt. Voor de
rest wordt het gebiedje rond de Harmonie volledig ver
keersvrij gehouden, behoudens het openbaar vervoer dan.
Verder moet het gebied tussen Schavernek, Ruiterskwar-
tier, Ipe Brouwerssteeg en Nieuwestad volgens ons worden
aangepakt en weer aantrekkelijk worden gemaakt; op die
manier kan de Harmonie uit zijn betrekkelijke isolement
worden gehaald en bij het Nieuwestad-gebeuren worden
betrokken.
Wat het wonen betreft, heb ik praktisch dezelfde vragen
als de heer Bouma al heeft gesteld.
Dan kom ik nu bij het hoofdstuk over het particulier
autoverkeer. U begint dit hoofdstuk met: „Er is beslist,
dat duidelijke beperkingen aan het autoverkeer moeten
worden opgelegd. Doorgaand verkeer door de binnenstad
wordt afgewezen. De tangenten zullen geen stroomfunctie
mogen krijgen, dus uitsluitend dienen ten behoeve van
het verkeer met een bestemming in de binnenstad, voor
zover dat te beïnvloeden is. De afmetingen van de tan
genten zijn vastgelegd op maximaal twee rijstroken en de
berekeningsgrondslag voor de verwerkingscapaciteit mag
niet de spitsuurintensiteit zijn." Wij zijn het hier helemaal
mee eens; wij hebben trouwens ook voor de betreffende
richtdoelen gestemd. Voor wat het lussensysteem betreft,
houdt U zich hier aardig aan. Maar m.b.t. de tangent
wegen bent U het spoor duidelijk bijster.
Om maar eens te beginnen met het oosttangent. U
wilt de nog aan te leggen Oostergoweg rechtstreeks laten
aansluiten op de Oosterkade en via het Hoekterend weer
op de Groningerstraatweg. Als die verbinding geen stroom
functie wordt, dan weet ik het niet meer. Wat zijn de
nadelen van het voorgestelde tracé van het oosttangent?
Het betekent in de eerste plaats een aantasting van het
stratenpatroon, hetgeen zonder meer in strijd is met een
van de richtdoelen. Het betekent ook dat er twee nieuwe
bruggen moeten komen; dat is strijdig met het richtdoel
betreffende het grachtenbeloop en het karakteristiek daar
van. Ik laat de financiële gevolgen van dit tracé dan nog
maar even buiten beschouwing. De Kanaalstraat en
omgeving moet worden afgebroken, met alle sociale ge
volgen van verkrotting enz.; de Kanaalstraat is nu nog
een keurige straat, zelfs de nestor van onze Raad woont
er. Het tij kan daar nog keren. De aanleg van zo'n weg
belemmert ook de mogelijkheid om het terrein van de
gevangenis echt mooi aan te kleden. Van die hoek van de
binnenstad zou je echt iets kunnen maken; mevr. Branden
burg heeft daar ook al op gewezen. Als daar een brede
weg en een brug komen, kan het niet meer. Wanneer ik
dan nog denk aan de bruggen die Openbare Werken
altijd maakt, dan heb ik daar niet veel vertrouwen in.
Ze zullen technisch wel goed zijn, maar qua aanzicht niet.
Minstens twee prachtige bomen zullen moeten verdwijnen.
De Oosterkade zal onherstelbaar worden aangetast. U
geeft zelf al toe dat er functieverlies zal optreden, want op
pag. 32 stelt U: „Langs de Oosterkade zullen de groot
handelsbedrijven t.z.t. gevaar lopen, wanneer deze straat
moet worden aangepast aan zijn nieuwe (tangent)functie."
U geeft het functieverlies van de Oosterkade dus zelf toe.
Ook de Emmakade wordt aangetast want daar zal het
tangent naar Camminghaburen komen En dan is er nog
het nadeel van de barrièrevorming die zo'n tangent
ongetwijfeld oproept. Voorts zal bij het Hoeksterend een
extra verkeersplein moeten worden gemaakt. De hele
beleving van de Oostergracht zal worden verstoord. Wat
zegt het ontwerp-structuurplan hierover? „Tangent oost
zijde: Hier is maar één aanvaardbare oplossing, n.l. twee
rijstroken over de Oosterkade binnen het nu aanwezige
straatprofiel, in aansluiting op de Oostergoweg." De
motivering luidt: „De meest waardevolle zijde van de
gracht, n.l. de Oostergrachtswal, kan volledig gehandhaafd
blijven in zijn huidige vorm." Daar moeten we het dan
maar mee doen, want dat is de hele motivering waarom
over de Oosterkade een tangent moet komen die dan geen
stroomfunctie mag hebben, maar het volgens mij wel zal
krijgen.
Het is onzin te stellen dat de door U voorgestelde
oplossing de enig aanvaardbare oplossing zal zijn. Er is
een oplossing die aanzienlijk minder nadelen heeft en ook
aanzienlijk minder kost. Wij hebben straks van de Burge
meester gehoord dat de realisering van de plannen enorm
veel moeilijkheden zal geven; het wordt een erg zware
opgave. Ik zou dan ook willen voorstellen dat wij de
oplossing aanvaarden die in het plan van Axies staat aan
gegeven. Ons voorstel houdt in dat de Oosterkade in de
huidige toestand blijft gehandhaafd. In plaats van het
kruispunt Hoeksterend zou de bestaande kruising Bleek-
laan/Groningerstraatweg moeten worden gereconstru
eerd; dat moet waarschijnlijk toch al binnen niet al te
lange tijd gebeuren, inclusief verkeerslichten. De Bleeklaan
is tot aan de Alma Tademastraat kant en klaar; alleen aan
het kruispunt Bleeklaan/Vliet moet iets gebeuren, maar
daar zijn we al mee bezig; daar moeten ook verkeers
lichten komen. Dat kost dus niets extra's. In het ver
lengde van Bleeklaan-Alma Tademastraat zou een brug
moeten komen tussen de le en de 2e Kanaalbrug. Wij
waren eigenlijk toch al van plan daar een brug te leggen;
ik herinner mij een discussie daarover toen de noodbrug
weg moest; toen is gezegd dat er t.z.t. een nieuwe brug
zou moeten komen en die kunnen we dan nu mooi aan
leggen. Verder moet er dan een eenvoudige T-kruising
gemaakt worden op de Willem Lodewijkstraat. De voor
delen van deze oplossing zijn dat er slechts één brug hoeft
te worden aangelegd die was al gepland en dat je
bereikt dat er geen tangent met stroomfunctie over de
Oosterkade komt.
Dan kom ik nu bij het zuidtangent. Ik kan mij helemaal
vinden in hetgeen mevr. Brandenburg heeft gezegd over
het kruispunt bij de Vrouwenpoortsbrug; ik heb zopas al
iets gezegd over eventuele afbraak rond de Groene Weide
als gevolg van Uw oplossing; ik ben tegen afbraak daar.
Ik ben, net als mevr. Brandenburg, tegen een brug bij
de Harmonie. Op kaart 3a hebt trouwens zelf aan
gegeven dat er voor die omgeving een heel andere op
lossing kan worden gevonden; die brengt ook veel minder
kosten met zich mee. Ik vraag mij trouwens af hoe het met
de verkeerstechnische kant van de zaak zit. Als wij een
voorstel doen is het verkeerstechnisch nooit haalbaar; dat
zal m.b.t. de net door mij gegeven oplossing via de Bleek
laan ook wel weer het geval zijn; daar zullen wel weer
allerlei bezwaren tegen ingebracht worden. Wat Uw
oplossing m.b.t. het kruispunt bij de Vrouwenpoortsbrug
betreft, op een afstandje van plm. 150 meter tussen
Fonteinstraat en Verlaatsbrug komen drie zeer drukke
T-kruisingen. Dat üjkt mij verkeerstechnisch onmogelijk.
Als ik denk aan de argumenten waarmee men mij altijd
om de oren slaat i.v.m. de verkeerstechnische aspecten,
lijkt mij dit verkeerstechnisch helemaal niet te kunnen,
nog afgezien van de vernielingen die worden aangericht
op een prachtige weg als de Westersingel.
Ik zou graag van de Voorzitter of van één van zijn
secundanten willen horen wat de nadelen zijn van de
door Axies voorgestelde oplossing. Ik doel dan m.n. op
de oplossing m.b.t. de Oosterkade. Wij kunnen de Ooster
goweg als die moet worden aangelegd rustig met een
T-kruising laten uitkomen op het zuidtangent dat in onze
gedachtengang langs het spoor loopt. Het verkeer dat
uit het zuiden de stad binnenkomt, kan bij die T-kruising
links af zijn weg vinden naar het station en de parkeer-
gelegenheden in die omgeving en kan rechts af aansluiting
vinden op de Willem Lodewijkstraat; wil het naar de
binnenstad, dan kan het de Bleeklaan nemen en via het
Vliet in de binnenstad komen. Daar ligt op het ogenblik
helaas een volkomen onzinnige brede weg als gevolg van de
demping van een paar jaar geleden; die weg is kant en klaar.
Waarom gebruiken we die niet nu die er eenmaal ligt?
Wat het noordtangent betreft, de Groeneweg ligt er nu
eenmaal; dat is helaas niet terug te draaien. Wij moeten
toch proberen - het doorgaande verkeer moet zoveel
mogelijk over de rondweg worden geleid het verkeer
dat niet over de rondweg gaat via de Spanjaardslaan en
niet over de Groeneweg te leiden.
Wij zitten een beetje met het deel van het zuidtangent
dat voor het station langs loopt. Wij vinden eigenlijk dat
je vlak voor het station, waar veel voetgangersverkeer is,
geen barrière moet leggen; je moet dan steeds wachten
voor zebrapaden. Er moet eigenlijk een aangesloten voet
gangersgebied komen waar je op de bus kunt stappen,
waar je een taxi kunt nemen; het moet een levendig plein
worden dat een rechtstreekse voetgangersverbinding heeft
met de binnenstad. Daarom hebben wij voorgesteld
deze keer een wat grootstedelijke oplossing om de weg
voor het station langs te laten zakken en in de buurt van
het terreintje waar de watertoren heeft gestaan weer op
niveau te laten komen. Maar dit zal allemaal moeten
worden bekeken in samenhang met de situatie rond
Leeuwarden-laag en Leeuwarden-hoog. Tegen de tijd
dat over die kwestie een beslissing wordt genomen, komen
we hier wel op terug. Ik ben mij er van bewust dat dat
nogal wat kost, maar gezien het gemak waarmee College
en dienst met bruggen strooien, zou dit er ook wel weer
uit kunnen komen.
Met de door U voorgestelde lussen kunnen wij wel
instemmen, behoudens met de lus bij de Harmonie; maar
daarvoor geeft U op kaart 3a al een veel betere oplossing
aan. Ook het lusje door de Minnemastraat wijzen wij af.
Dit moet natuurlijk dienen als een aan- en afvoerroute
voor de parkeerbunker die daar is gedacht en daar zijn
wij uiteraard faliekant tegen. Het is mij een raadsel hoe
deze parkeergarage te rijmen is met het richtdoel„Hand
haven van de terpbebouwing". Er moet blijkens een
schetsje zelfs een stuk van de terp worden afgegraven.
Dan wil ik nog iets zeggen over het plan van „Jan en
Jarig", zoals het in de pers werd genoemd. Dat plan is
enorm „gepushed" door de hoofdredacteur van de Leeu
warder Courant. Ik heb sterk de indruk dat de V.V.D.-
fractie bij de behandeling van de standaard- en richt
doelen heeft gedacht: Laat maar, als straks de concrete
plannen op tafel komen, zullen wij het wel even in goede
banen sturen. Die indruk mag de heer De Jong straks
proberen weg te nemen. Het plan is volkomen in strijd
met de standaard- en richtdoelen die in de Raad zijn
aangenomen. Het voldoet b.v. helemaal niet aan de uit
spraak van de Raad dat er geen doorgaand verkeer door
de binnenstad mag komen.
Als eerste fase van de afsluiting van de doorgaande
routes noemt U op pag. 39 de route Weerd, St. Jacobs-
straat, Grote Hoogstraat en een deel van de kleine Kerk
straat. Wij voelen meer voor het afsluiten van de Nieuwe
stad ter hoogte van het Waagplein. Wij hebben goede
hoop dat de mensen na de benzinedistributie en de ver
hoging van de benzineprijs de auto thuis laten en de fiets
zullen pakken. Des te meer dringt het aanleggen van
speciale fietsroutes. Daarvan blijkt bijzonder weinig in
deze nota. In het plan is geen enkele fiets- of voetgangers
brug opgenomen, wel peperdure autobruggen waar de
fietsers dan ook nog overheen mogen.
Wat de routes van het openbaar vervoer betreft het
volgende. Hoewel wij voor een optimaal openbaar vervoer
in de binnenstad zijn, zien wij niet hoe de stadsbussen in
twee richtingen door de St. Jacobsstraat kunnen rijden
zonder al te veel schade aan te richten, zeker niet als dat
moet gebeuren met de huidige grote dieselbussen. Hoe
stelt het College zich dit voor? Wij voelen het meest voor
de route over de Tweebaksmarkt.
De heer Schaafsma: Ons commentaar op de structuur
nota januari 1974 hebt U gister gekregen. Ik beperk me
vanavond dan ook tot enkele vragen.
1. Mag ik aannemen dat het College in meerderheid
van mening is dat het bouwen van een parkeergarage aan
de Minnemastraat niet in strijd is met het richtdoel:
„Geen aantasting van de terpbebouwing"?
2. Ziet U werkelijk de mogelijkheid om, naast de al op
de monumentenlijst staande panden die gerestaureerd
moeten worden, ook nog de financiële last op U te nemen
van restauratie van complete straatwanden?
3. Hoe stelt U zich als overheid voor om tot een in
korting van de winkelbanaan te komen? Meent U wat
dit betreft in te kunnen grijpen in de regels die voor een
vrije ondernemer gelden Bent U van plan in de economie
in te grijpen of bedoelt U het anders?
4. U spreekt over kwaliteitsverhoging van individuele
winkels. Ik meen dat dit echt een kwestie is die samen
hangt met de koopkracht van de consument. Hoe meent
U als overheid hier enige invloed op te kunnen hebben?
5. Waarom heeft U, in geval van realisering van Leeu
warden-laag, nu niet alvast de wijk Hollanderdijk met
achterland aangewezen voor een bedrijfstak als b.v. de
groothandel? U wijst er wel Tulpenburg voor aan.
6. We hebben als voorbeeld op onze kaart een woon-
mogelijkheid geaccentueerd rond de Grote Kerk; dit was
een particulier initiatief van de architectenbureaus Ger-
benzon en De Vos en Kok en Oldewening. Bent U met
mij van mening dat dit soort plannen een grote waarde
hebben en dat deze plannen van Uw kant met de nodige
zorg moeten worden bekeken?
7. Wat is de aanleiding geweest om op de variant
Leeuwarden-laag en a niveau niet de verkeerssituatie in
te tekenen zoals wij die op de maquette duidelijk hebben
aangegeven? Wij hebben dit nu op onze eigen alternatieve
kaart moeten doen.
8. Wat voor nut heeft het dit t.a.v. het openbaar
vervoer dat U op het Ruiterskwartier alle interlokale
bussen nogmaals bijeen brengt, terwijl er 200 meter ten
zuiden daarvan een gemeenschappelijk begin- en eind
punt is?
9. Wat is voor U het voordeel de Emmakade aan beide
zijden tot toegangsweg voor Camminghaburen te bestem
men? Daardoor wordt deze kade ernstig in zijn aanzien
aangetast. Bovendien ligt 150 tot 200 meter zuidelijker de
Willem Lodewijkstraat gereed; die is al voor zwaar verkeer
geasfalteerd.
10. Wat is volgens U het nut van een stadserf zoals U
dat creëert rondom de Waag, waarbij U koste wat het
kost de leegte die daar nu ontstaan is, nog verder wilt
accentueren?
11. Wat is voor U het nut van lussen, b.v. de lus om de
Brol en de lus Nieuwestad, terwijl het aantal parkeer-
mogelijkheden daar een fractie bedraagt van wat het zou
moeten zijn? De automobilist heeft daar totaal geen
mogelijkheid om te parkeren en daardoor ontstaat aan
houdend zwerfverkeer.
12. Wat is de aanleiding geweest dat terwijl in de
vorige raadszitting de stemmen staakten (17- 17) m.b.t.
een motie om de stadsautobussen niet door het hoofd
winkelcentrum m.n. niet door de St. Jacobsstraat te laten
gaan op al Uw kaarten de route van bepaalde lijnen
van de Stadsautobusdienst toch weer door de St. Jacobs
straat loopt? Waarom hebt U niet het alternatief aan
gegeven dat toen toch door de helft van de aanwezige
raadsleden werd geprefereerd?
13. Wat beoogt U met het handhaven van het principe
van de tangenten wat tenslotte „raken" betekent
als U eigenlijk van plan bent deze een doorstroomfunctie
te geven? Waarom blijft U dit tangenten-principe op vele
punten van de stad handhaven?
14. Wat beoogt U met de brug bij de Harmonie? U
wenst het verkeer af te leiden van de binnenstad, maar
met deze brug creëert U een volledig nieuwe route naar
de binnenstad. Bovendien schaadt U met deze nieuwe
brug het aanzien vanaf de Verlaatsbrug op de dwinger-
Westerplantage, de Oldehove en de in de gracht liggende
schepen.
De heer Heidinga: Ik heb tot nu toe het woord niet
gevraagd, omdat ik deze hele raadszitting eigenlijk weinig
zinvol vind. Ik zou het wel van belang gevonden hebben
dat U vooraf overleg zou hebben gepleegd, b.v. met de