7
6
sen zelf hebben aangelegd gaan drijven. Het is ook
exceptioneel wanneer in onze eigen wegen verzakkin
gen optreden wanneer de grond gaat trillen. Dat be
tekent dus dat er een dusdanige hoeveelheid water in
de grond zit dat het verzadigingspunt van de grond in
ieder geval dik overschreden wordt.
Ik dacht toch dat wij er verstandig aan zouden doen
dit voorstel te aanvaarden. Als zou blijken dat er deze
winter niet één enkele klacht komt, als zou blijken dat
het allemaal voor niks is geweest en dat de grond een
rijping vertoont die wij geen van allen voorspellen,
alsdan zullen wij het geld niet uitgeven.
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig het voorstel
van b. en w.
Punt 11 (bijlage no. 281).
Mefr. Visseher-Bouwer: Us Aldehou is klear. Nei
oanlieding fan dit riedsbrief wol ik dér earst efkes by
stil stean. Hwat is hy moai wurden, men kin him
suver net werom. It is krekt as mei guon aide wen-
hüzen nei de restauraesje, men sjocht dan wer hoe
moai as se yndertiid boud binne, wylst se by in opper-
flakkige sköging troch guon minsken krotten^ neamd
binne, goed foar öfbraek. Lit üs dus bliid wêze mei
dit prachtige Ljouwerter en dochs foaral ek provin-
siale monumint. Bk wol ik fanöf dit plak hulde bringe
oan de wurkers, de faklju dy't dit kerwei mei elkoar
oprêdden hawwe en dér, nei myn ünderfining, mei
leafde oan wurke hawwe.
Hwat it jild oanbilanget, dizze restauraesje is moog-
lik wurden troch subsydzje fan it departemint fan
Sosiale Saken yn it kader fan de A.C.W.-ütkearingen.
De earste fase hat de gemeente neat koste en de
provinsje ek net, omdat it subsydzje fan Sosiale Saken
70% wie. By de twadde fase krige de gemeente 50%
fan it departemint, 30% komt werom üt de bisündere
regeling foar monuminten. Nou hiene wy tocht dat
it dan ransels spriek dat dep. steaten 10% joegen. Dat
is dochs de wenstige gong fan saken. Dat de gemeente
50% yn plak fan 40% krijt hoege dochs dep. steaten
net fan to profitearjen. Normael is by in gemeentlik
eigendom it subsydzje fan it ryk 40%, 30% komt üt
de „verfijningsregeling" en 10% wurdt bitelle fan dep.
steaten. Yn de earste fase hawwe dep. steaten, trochdat
Sosiale Saken 70% subsydzje jown hat, ek net de wen
stige 10% subsydzje jown. Wy soene it kolleezje der
op oanstean wolle to probearjen dat dep. steaten yn
beide fasen dizze 10% subsydzje jowe; dus 10% fan
2,2 miljoen en 10% fan f875.000,(De Foarsitter:
Ik bin it mei jo iens.) De gemeente Ljouwert sit tige
om jild forlegen en wy freegje üs óf hwerom de pro
vinsje yn plak fan de gemeente Ljouwert profitearje
moat fan it hege subsydzje fan it ryk. De Aldehou kin
boppedat dochs likegoed as in provinsiael dan as in
gemeentlik monumint biskóge wurde.
Wy hawwe üs hwat forwündere oer de sin yn it rieds
brief „De mogelijkheid is geopend de toren toch een to
tale zorgvuldige restauratie te laten ondergaan." De
ried is nea forteld dat de restauraesje net „totaal" wêze
soe. Der is, tocht üs, sprake fan in ütrinnen fan de bi-
greating mei 40% en dit wylst der dochs in bigelieding
wie fan it buro Organef; dit hat üs f 12.000,-- koste.
Kin de wethalder üs dit düdlik meitsje?
Dan noch in puntsje. De Aldehou is klear. Pas nou
wurdt de ried frege om in nij krediet. Al op 28 febre-
waris 1974 is der in brief ynkommen fan C.R.M. mei
de subsydzjetasizzing. Hwerom is dit net earder yn
de ried kaem? Nou wurde wy foar it blok set, sa as
op 't heden wol faker bart. Wy wolle der op oanstean
dat de ried de saken sa tidich ünder eagen krijt dat de
bisluten dy't de ried nimt gjin öftwongen bisluten binne
omt it jild al ütjown is.
De hear Van der Veen: It is dochs wol aerdich dat
de kombinaesje fan de Ried fan de Fryske Biweging
en de Aldehou biwurke hat dat twa leden fan üs ried
sa mar ynienen omslein binne en dat dy nou frysk
bigjinne to praten.
As praktysk punt soe ik oan de wethalder freegje
wolle oft hy ek wit hwannear't de klok wer bigjint
to draeijen, fan de Aldehou uteraerd. (De hear Ten
Brug (weth.): Jo woene graech witte hwer't de „kle
pel" hinget.) It giet mear om it ürwurk as om de klok.
De hear Rijpma (weth.): Hwat wend is syn mem-
metael to sprekken hoecht him hjir net to forbrekken.
Mar as ik nou in het grunningers begun dan verstait
nait ein der wat van. Ik sil bisykje om it krekt sa to
dwaen as mefr. Visscher it docht. (De heer Ten Hoeve:
Het gaat om de toren van Babel zeker.)
It is yndied sa dat de provinsje oan it jild dat foar
de Aldehou nedich wie oant nou ta neat bitelle hat.
Dat is ek de reden dat wy yn dit riedsbrief steld haw
we it is in hiel foarsichtige sin, mar dat bitsjut
net dat it net wier is „Aangezien het rijkssubsidie
lager is geworden, hebben wij gedeputeerde staten van
Friesland gevraagd voor de 2e fase een provinciaal
subsidie toe te kennen." Wy hawwe dus üs plicht al
dien. Wy fine ek dat dat kin om deselde reden as mefr.
Visscher jown hat. Ik nim oan dat sy my wol forünt-
skuldigje wol dat ik dat net nochris herhelje.
It is sa dat der oarspronklik 2,2 miljoen ütlutsen
is foar de Aldehou. Mar dêr wie it bitingst by dat
dat yn ien jier brükt wurde moast. De deskundigen
seagen gjin kans om yn dy tiid de Aldehou fan hop
pen oant ünderen ta in sadanige beurt to jaen as by
it boppeste diel wol bard is. De bidoeling wie doe om
it boppeste diel hiel yntensyf to dwaen en it ünderste
diel sa goed mooglik om yn de tiid dy't troch de sub-
sidiearjende oerheit steld wie klear to kommen.
Allinnich, dy subsidiearjende oerheit hie op in
bipaeld momint sa'n respekt foar de kundich-
heit en alles hwat der dien waerd en doe
hat hy dy termyn sjitte litten. Fan dat mo
mint óf is de restauraesje in folsleine restauraesje
wurden, dus net allinnich it boppeste diel mar ek it
ünderste diel. It ünderste diel is dus net allinnich re-
parearre, mar ek restaurearre. Fierder is der
f875.000,by kommen. Der bliuwt dan noch
f 175.000,foar rekken fan de gemeente. Ik jow ta
dat dit earder yn de ried komme moatten hie, mar it
is nou al wer bard. Wy binne nou yn de ried en ik
hoopje dat de ried bigryp hawwe sil dat it op dit
momint bart en net earder. (De hear Van der Veen:
It ürwurk noch even.) Ik sil dat yn omtinken nimme,
krêftich yn omtinken nimme. Ik sil nei dy autoriteiten
ta hwer't ik myn ljocht opstekke moat. (De heer Ten
Brug (weth.): U zult er nader van horen.) (De hear
Van der Veen: En sjen.)
Mefr. Visseher-Bouwer: Dat it wurk yn in jier
klear moast wisten wy fansels wol, mar der wie dochs
in hielendal spesifisearre bigreating makke neidat de
stegers pleatst wiene. Doe't wy it léste kredyt tastiene
yn 1972 stie hielendal net yn de stikken dat it wurk
mei de sinten de termyn waerd net oer praet
net alhiel klear koe. Der stie düdlik yn dat it in hie
lendal spesifisearre ütwurke kostenbigreating wie.
Dêrom foründerstelle jo dan dat it foar dat bldrach
de tiid is hwat oars klear komme soe, ek al omt
it troch Monumintensoarch easke waerd. En dêrom
forwünderje jo jo der oer dat it bidrach to boppe gien
wurdt.
De heer Heidinga: Ik wilde iets zeggen over het
zelfde punt. Het is heel vaak zo dat bij het restau
reren van monumenten de begroting wordt overschre
den. Ik heb echter altijd gemeend dat dat hier juist
niet het geval was. Ik heb mij daar altijd een beetje
over verwonderd en mij er ook over verheugd dat het
toch mogelijk was dat men binnen de begroting bleef.
Nu snap ik er geen draad meer van. In dit stuk staat:
„Voorts is de verwachting gewettigd dat de werke
lijke kosten lager zullen zijn dan de begrote kosten."
Nu meen ik mij stellig te herinneren dat het zo was
dat wij destijds voor het gehele bedrag dat de restau
ratie van de Oldehove kostte geen geld konden krij
gen. Dat is in de raad geweest. Toen hebben wij be
wust de restauratie in fasen verdeeld. Wij zeiden: Als
wij het in een aantal fasen verdelen dan krijgen wij
voor die kleinere bedragen wel subsidie. (De Voor
zitter: Dan is de kans groter, hebben wij gezegd.)
Ja, omdat het dan gemakkelijker in de begroting van
C.R.M. paste. Dus ik heb altijd het gevoel gehad dat
wij wat de totale kosten betreft binnen de oorspronke
lijke raming zijn gebleven. Maar ik kan mis zijn, hoor.
De heer Rijpma (weth.): In de eerste fase is het
bovenste gedeelte gerestaureerd. Toen was het voor
nemen om het onderste gedeelte groffer te doen, niet
te restaureren, maar te repareren. Toen bleek dat het
werk aan het bovenste gedeelte van de toren zo prima
gebeurde en dat het resultaat daarvan zo goed uit
kwam, hebben de autoriteiten zelf voorgesteld om de
hele toren zo te doen. Dat heeft er toe geleid dat er
een aanvullend subsidie van f 875.000,is verstrekt.
Dat aanvullend subsidie is echter niet op dezelfde voor
waarden verstrekt als het eerste subsidie; dat hadden
wij wel gehoopt. Het eerste deel van het werk heeft
ons niets gekost omdat het werkloosheidssubsidie 30%
was en de verfijningsuitkering ook 30%. Bij het twee
de deel heeft men die lijn niet doorgetrokken en heeft
men gezegd dat de provincie en de gemeente voor hun
eigen toren zelf ook maar wat moeten bijdragen. Als
wij het totale bedrag bekijken, zoals dat in overleg met
Monumentenzorg tot stand gekomen is, dan is de be
groting niet overschreden.
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig het voorstel
van b. en w.
Punt 13 (bijlage no. 286).
Mevr. Brandenburg-Sjoerdsma: In de vorige zit
tingsperiode van de raad is de Transvaalwijk hier meer
dere malen op tafel geweest. Wij zijn dan nu zover
dat het bestemmingsplan door de raad kan worden
vastgesteld. Het plan is, ook landelijk, bekend ge
worden als een voorbeeld van initiatieven vanuit de
bevolking, gesteund door de plaatselijke overheid en de
rijksoverheid en de waardering voor de gevolgde pro
cedure was meestal zeer positief. Toch moet het allen
die hier nauw bij betrokken waren en vooral de be
woners wel eens een zang zonder eind hebben geleken.
Voor het doorzettingsvermogen en het geduld van alle
betrokkenen hebben wij grote waardering. Wij hopen
dat anderen bij het uitwerken van bestemmingsplan
nen, in wat wij hier de schil om de binnenstad noe
men, veel profijt zullen hebben van dat wat in de
Transvaalwijk aan ervaring is opgedaan.
Dan nu de raadsbrief die in hoofdzaak handelt over
de tegen het plan ingebrachte bezwaren. Wij onder
schrijven in het algemeen de argumenten waarmee u
de bezwaren weerlegt. Wij zijn dus ook van mening
dat ze ongegrond moeten worden verklaard. Op één
bezwaarschrift wil ik nog even ingaan en dat is dat
van de bewoners van de Bothastraat. Hun bezwaren
zijn gericht tegen de oplossing die is gevonden voor
de aansluiting van de Bothastraat op de Noordersingel.
In een eerdere fase van het plan was hier een vrij
brede doorbraak gepland. De bewoners hebben wel be
grip voor de opvatting dat de bebouwingswand langs
de singel niet op die manier kan worden onderbroken.
Wat zij nu nog vragen is: Kan in overleg met de Friese
Uitvaartverzorging het bouwblok 1 of l'/z meter smal
ler worden en kan het nieuwbouwplan met de buurt
bewoners worden besproken? Voor hen is n.l. de ach
terkant van groot belang.
Een ander punt is dan nog: Hoe snel kan de aan
koop plaats vinden van de woningen die moeten wor
den afgebroken en zijn er al onteigeningsprocedures
op gang gebracht voor de woningen die niet vrijwillig
aan de gemeente worden verkocht?
De heer Heidinga: Ik wil ook even een paar woor
den zeggen over het bezwaarschrift van de bewoners
van de Bothastraat. Op zichzelf lijkt het mij groten
deels een gevoelsargument te zijn, maar ook gevoels
argumenten zijn belangrijk. Wij hadden misschien wel
iets meer aan de gevoelens van de bewoners van de
Bothastraat tegemoet kunnen komen, tenminste, dat
zou naar mijn mening niet op zulke overwegende be
zwaren behoeven te stuiten. Maar nu deze hele zaak
al zo lang in de molen zit en wij zien wat er allemaal
aan vast zit, geloof ik dat wij er verstandig aan zullen
doen om het plan ongewijzigd vast te stellen. Ik denk
dat de mensen ook wel zullen wennen aan de gebouwen
zoals die er nu zijn gepland. Nogmaals, ik zou er per
soonlijk waarschijnlijk geen overwegende bezwaren te
gen hebben gehad om b.v. één van die panden naar de
andere kant van de straat te brengen zoals door de
bewoners is voorgesteld. Maar nu kan dat niet meer.
Dan zetten wij de hele procedure zodanig achteruit
dat wij dat de wijk in zijn totaliteit niet aan kunnen
doen. Ik geloof dat het onverstandig van de raad zou
zijn dat te doen. Daarom zal ook mijn fractie hier wel
voor stemmen.
De heer Rijpma (weth.)Ook wij zijn blij dat dit
bestemmingsplan nu voor de deur staat. Een van de
dingen die ik graag wil uitspreken is dat degenen die
hun bezwaarschritten hebben laten geworden zwaar
overwegen of zij dat bezwaar willen voortzetten. Want
ais je komt tot een onteigeningsprocedure dan is het
van groot belang dat het bestemmingsplan voor deze
wijk door ged. staten zo snel mogelijk wordt goedge
keurd. En uiteraard is dat afhankelijk van de instem
ming van alle betrokkenen in die wijk. Wanneer daar
procedures op gang komen dan is dat verschrikkelijk
moeilijk. Want het bestemmingsplan moet rechtskracht
hebben alvorens wij tot onteigeningsprocedures kun
nen overgaan. Misschien dat je in een bijzonder geval
nog voor een deel van het bestemmingsplan goedkeu
ring kunt verkrijgen en daardoor verder kunt gaan,
maar het is veel plezieriger wanneer je voor het hele
bestemmingsplan de goedkeuring verkrijgt, want dan
kan je ook met eigenaren, die om wat voor redenen dan
ook hun belangen anders taxeren dan de wijk, op een
wat andere basis overleg voeren dan wanneer het al
leen op vrijwillige basis gebeurt. Ik hoop dat, nadat
de raad het bestemmingsplan heeft vastgesteld, de
goedkeuring van g.s. ook bijzonder snel zal afkomen.
Wat de Friese Uitvaartverzorging betreft, ik heb
met de directie van deze instelling overleg gepleegd
en het is zo dat er al een tekening is van een architect
die wij ook in ander verband herhaaldelijk tegenkomen.
Ik moet zeggen dat ik niet geschrokken ben van het
bouwwerk dat daar gezet zal worden. Ik vind het per
soonlijk een redelijk aantrekkelijk bouwwerk, ook aan
de achterkant; daar heb ik met opzet goed naar ge
keken. Ik wil u natuurlijk graag toezeggen dat ik de
Friese Uitvaartverzorging zal vragen of zij met de
buurtbewoners in hun centrum aan tafel willen gaan
zitten om eens met hen te overleggen over de nieuw
bouw; misschien zijn er kleine dingen die anders kun
nen. Maar ik dacht dat dit beter kon gebeuren in een
gesprek tussen wijkbewoners en de Friese Uitvaartver
zorging. Ik kan natuurlijk geen enkele toezegging doen,
want de Friese Uitvaartverzorging bepaalt zijn eigen
standpunt; ik heb reden om aan te nemen dat er geen
bezwaren zijn tegen dat overleg.
Mocht het zo zijn dat er uiteindelijk met wederzijdse
instemming nog een wijziging kan plaats vinden dan is
het naar mijn gevoel beter art. 19 te hulp te roepen
dan dat wij op dit moment de procedure die aan dit
bestemmingsplan vastzit verlengen.
Mevr. Brandenburg-Sjoerdsma: Ik zou nog wel wil
len opmerken dat, wanneer zij dus minder bebouwen
dan in het bestemmingsplan is aangegeven, er naar
mijn mening geen art. 19-procedure hoeft te komen.
Want je hoeft niet te bebouwen in een bestemmings
plan; je mag.
De heer Rijpma (weth.)Nee, maar de heer Hei
dinga sprak b.v. over het verplaatsen van een pand
naar de andere kant van de straat. Ik neem aan dat
hij daarbij doelt op een vorm van dienstwoningen. Dat
zou dus via art. 19 moeten.
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig het voorstel
van b. en w.
Punt 13 (bijlage no. 297).
De heer Heidinga: Wij hebben nu weer een voor
stel voor ons om het krediet dat de raad op 24 no
vember 1969 beschikbaar stelde voor het opstellen van
een verkeers- en vervoersplan te verhogen van
f 335.000,tot f 800.000,Toen het college op 5
augustus 1974 bij de raad aanklopte om deze verho
ging van het oorspronkelijke krediet toe te staan heeft
de raad dat niet gedaan. Integendeel, nadat er een
voorstel was ingediend namens alle fracties hebben
b. en w. hun voorstel ingetrokken en toegezegd de
opdracht van de raad, omschreven in wat u nu een
motie noemt, te zullen uitvoeren. B. en w. komen nu
met een nieuw voorstel bij de raad.
De eerste vraag die naar mijn mening thans gesteld
