8
raad recht op de egards die wij aan de raad verschuldigd zijn. Hoewel ik dus met spijt het school
bestuur zal benaderen geloof ik toch dat het beter is dat wij de beslissing drie weken uitstellen in de
hoop dat het dan ook tot tevredenheid van het schoolbestuur kan worden opgelost.
De Voorzitter: Over 3 weken zal dit punt dus weer op de agenda staan.
Punt 17 (bijlage no. 1 88).
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig het voorstel van b. en w.
Punt 18 (bijlage no. 1 90).
De heer Ten Hoeve: De stedelijke bibliotheek van Leeuwarden heeft een grote wetenschappe
lijke en ook een grote materiële waarde. Het is echter ook ontegenzeggelijk waar dat de bibliotheek
een hybridische opzet vertoont. De verzamelobjecten behoren te zijn: alle schrifturen die betrekking
hebben op Leeuwarden. Door de bibliofiele neigingen van onderscheiden archivarissen is bij aankoop
van boeken e.d. niet altijd bovengenoemd uitgangspunt gehanteerd en ook wel eens te ruim
geïnterpreteerd. Wat moet je b.v. met een rubriek "werken van personen die te Leeuwarden geboren
zijn of daar gewoond hebben", dit nog onderverdeeld in o.a. godgeleerden, rechtsgeleerden, letter
kundigen, artsenijkundigen enz. Dit verzamelcriterium betekent o.a. dat b.v. het werk van een man
als Vestdijk die een halfjaar in Leeuwarden gewoond heeft compleet of bijna compleet aanwezig is
in deze bibliotheek. Zo bevinden zich, geloof ik, ook alle boeken van mevrouw Max de Lange-
Praamsma en van Havank enz. in onze stedelijke bibliotheek. Daarnaast is het door deze wijze van
verzamelen ook zo dat werken van grote waarde - ik noem in dit verband alleen maar de verzameling
Vredeman de Vries die in de bibliotheek aanwezig is - in onze stad worden bewaard. Toch kan mijn
fractie, in haar oordeel o.a. ook betrekkend de ingewonnen adviezen van deskundigen en de natuur
lijk ook deskundige Commissie voor het Gemeente-archief en de Stedelijke Bibliotheek, er mee in
stemmen dat de stedelijke bibliotheek de functie van instituutsbibliotheek krijgt en dat het aankoop-
en verkoopbeleid hierop wordt afgestemd.
Tenslotte nog twee opmerkingen. U schrijft dat het saneringsplan zal inhouden dat een gedeelte
van het aanwezige bezit wordt vervreemd. U noemt dan de mogelijkheden verkoop, schenking en
bruikleen. Ik zou zeer sterk de nadruk op het eerstgenoemde willen leggen, n.l. op verkoop, maar
wel met die restrictie dat daarvoor in aanmerking komende wetenschappelijke instellingen zoals de
P.B. de eerste keus hebben. Het lijkt mij zinvol voor de wijze waarop de vervreemding moet plaats
vinden advies in te winnen van de door mij eerder genoemde commissie.
Mijn laatste opmerking betreft het feit dat ook een instituutsbibliotheek een catalogusapparaat
moet hebben dat ook door bezoekers geraadpleegd kan worden. Graag zou ik zien dat u opdracht
geeft dit te realiseren.
De hear Singelsma: Der hat in tiid west dat de provinsje Fryslan en de stêd Ljouwert mear to
sizzen hiene yn de wrald as hjoed de dei. En der hat ek in tiid west dat de bistjurders it forlet fielden
om allerhanne dingen oer de histoarje fan harren provinsje of fan harren stêd fêst to lizzen foar de
neiteam. Sa hiene wy yn Fryslan Gabbema, de histoarjeskriuwer, sa hiene wy yn Ljouwert Eekhoff en
letter juffer Visser, om mar in pear to neamen. Nou oerfalt ós eins ynienen dit riedsbrief hwer't yn
stiet dat dy hiele stêdsbibliotheek eins hwat in ding is ót in forbije perioade. Miskien dat de dieden
fan de tsjintwurdige froedskip net mear sadanich binne dat se wurdich binne om fêstlein to wurden
troch in aparte histoarjeskriuwer, miskien ek dat de histoaryske sin fan de Friezen net mear sadanich
is om der greatsk op to wezen, ik wit it allegearre net. Miskien spilet ek de skaelforgreating in rol,
alles moat op in greate bult smiten wurde. Mar it docht bliken dat men al forskate advizen ynwoun
hat. Ja, mar der stiet net by fan hwa. Ik nim oan dat ek de Provinsiale Bibliotheek wol adviseur west
hat. Mar dan is it in spultsje as fan de man dy'f sei: It giet net om it bist, mar de houn moat nedich
dea. Sjoch, as nou dizze bibliotheek nedich dea moat hwertroch de Provinsiale Bibliotheek de earste
kar hat fan de kosfbere wurken dy't hjir yn sitte dan hat dat advys foar my wol in sekere bysmaek.
Wy hawwe hjir earder in trelit hawn yn Ljouwert doe't de Genoatskipsbibliotheek eins wegere waerd
troch de Provinsiale Bibliotheek en dat kostbere wurken earne to Utert to keap oanbean woerden,
"vervreemding" hjit dat. Ik wit net hwa't de listen opstelle moat, ik wit net hwa't der oer gean sil
om kostber bisit dat hjir thus heart foar Ljouwert en foar Fryslan feilich to stellen. Der is, nim ik oan,
in deskundige riedskommisje hwerfan in pear minsken hjir yn de ried sitting hawwe. Ik twifelje net
oan harren deskundichheit. Der binne,om it sa mar to sizzen, in pear oare bibliofilen by dêr't ik ek in
9
great bitrouwen yn haw. Ik soe der lykwols dochs wol foar warskogje wol Ie dat men kostbere unika,
kostbere boeken net sa mar it lan ót gean lit. Hwant yn it forline is dat faker bard. De oprommings-
woede fan de Friezen is bikendernoch, skjin skip meitsje. Dat hat al faek lied ta great kultureel for-
lies foar dit Ian. Ik bin der eins net sa lokkich mei dat hjir sa mar dizze bibliotheek opheven wurdt.
Ik nim ek oan hwat de hear Ten Hoeve seit dat dizze bibliotheek hwat in hybridysk karakter hat. It
leif ek faek oan de persoanlike foarkar fan de forskil lende archivarissen. Ik nim ek oan dat der gjin
goede rjochtline, gjin goede ynstruksje is hwer't hja harren oan to halden hawwe. Sa'n bibliotheek
hat yn de rin fan de jierren syn eigen paed mar sykje moatten. Mar ik moat sizze, it is wol mei in
sekere wémoed, mei in sekere(De heer Buising: Nostalgie.) (De hear Ten Brug (weth.): Pine
yn't liif.) Ja, dêr komt it wol sahwat op del. Dat is ungefear myn fielen nou't wy in stik kostber
kultureel bisit eins sa mar ofstjitte en degradearje ta ynstitutsbibl iotheekIk wit ek net krekt hwat dat
ynhaldt. (De hear Ten Hoeve: Hawwe jo dan wol de stikken lezen dy't yn de Lêskeamer leine? It giet
hjir net oer it opheffen fan de bibliotheek; dêr mei gjin misforstan oer bistean.) Né, it is net it op
heffen, mar if in oare rjochfing jaen. (De hear Ten Hoeve: In goede rjochting jaen.) Dat sil de takomsf
leare moatte. Ik wol de wethalder dy'f de forantwurding haf allinne freegje: Hwa hawwe hjir deskun-
dich advys jown, hwa sil kediizje oer de forkeap fan de wurken dy'f hjir miskien oerstallich binne?
De Voorzitter: De wethouder die dit voorstel eigenlijk zou moeten verdedigen zit op een van de
eilanden en heeft op dit moment stellig andere dingen aan zijn hoofd dan zorgen over de bibliotheek.
Daarom zal ik proberen een antwoord te geven op de vragen en opmerkingen van de heren Ten Hoeve
en Singelsma
De benadering die de heer Ten Hoeve ten beste heeft gegeven is ook de onze. Wij delen het
standpunt dat hij net naar voren heeft gebracht. Vast staaf dat niemand er aan denkt deze bibliotheek
te vermoorden; daar is geen sprake van. Ik moet zeggen dat er een bijzonder lange tijd geen al te
duidelijke lijn is geweest om deze bibliotheek op te zetten, uit te breiden e.d. Het voorstel dat wij
nu doen is niet zo maar uit de lucht komen vallen - voor sommige raadsleden misschien wel -, want
er wordt al meer dan 10 jaar gesproken over het wat meer lijn brengen in de hele problematiek van de
bibliotheek en het stadsarchief; daar zijn wij stap voor stap mee bezig. Wij hebben enkele jaren
geleden ook een commissie ingesteld die zich regelmatig met deze problematiek bezig houdt; de heer
Ten Hoeve heeft daar ook al op gewezen. Wij proberen dus echt wat lijn te brengen in deze biblio
theek. Wij hebben diverse deskundigen geraadpleegd, niet alleen deskundigen uit ons eigen apparaat,
maar ook uit de provincie; er zijn zelfs al ongeveer 10 jaar geleden deskundigen van buiten de
provincie ingeschakeld, mensen die wel een nauwe band met Friesland hebben. Alles bij elkaar
genomen is onze conclusie geweest dat wij meer gericht moeten werken aan het verder uitbreiden van
deze bibliotheek, die duidelijk hef karakter moet krijgen van een instituutsbibliotheek. Dan blijft
over de kwestie: Wat doen wij met datgene wat wij al hebben en waf op verschillende punten niet al
te veel te maken heeft met dat begrip instituutsbibliotheek. Wij zijn van mening dat de archivaris
- hij weet dat ook; het wordt een moeizaam werk - moet beginnen met duidelijk alles te inventari
seren wat er is. Hij zal aan moeten geven of de stukken al dan niet onder het begrip instituuts
bibliotheek thuis horen. Die inventarisatie moet worden voorgelegd aan de commissie die daar advies
over moet geven, die moet bepalen of hij hef er wel of niet mee eens is. Dat is de eerste selectie:
Vaststellen wat wel en wat niet bij de instituutsbibliotheek behoort. Wat daartoe wel behoort is geen
probleem; dat blijft. Maar nu datgene ten aanzien waarvan wij, op voorstel van de archivaris en
gehoord de commissie, concluderen dat het niet tot de instituutsbibliotheek behoort. Daarmee willen
wij heel zorgvuldig handelen. Wanneer daar b.v. bijzonder waardevolle stukken bij zijn dan gaan
die in ieder geval niet de provincie uit. Als hef zo zou zijn dat die een zinvolle plaats zouden kun
nen krijgen in de Provinciale Bibliotheek en als die ons daar echt de reële waarde voor wil betalen
dan moet het mogelijk zijn om daar een goed gesprek met het provinciaal bestuur over te hebben.
Wanneer men niet bereid is om daar de reële waarde voor te geven dan houden wij die stukken in de
eigen bibliotheek. Dat hoeft nog niet te betekenen dat je dat verder uitbreidt. Dergelijke stukken
gaan in ieder geval niet voor Leeuwarden en Friesland verloren. Ik kan mij indenken dat het t.a.v.
bepaalde series, bepaalde boekwerken, zinvoller zou zijn die in de P.B. te hebben dan in de stede
lijke bibliotheek, voor zover ze tenminste niet vallen onder hef begrip instituutsbibliotheek. Er zijn
misschien ook stukken - de heer Ten Hoeve heeft er enkele interessante staaltjes van genoemd - die
voor Leeuwarden en Friesland nauwelijks waarde hebben en die ten onrechte een stuk ruimte blokke
ren. Wij kunnen ons er wel met elkaar op beraden wat wij daarmee doen. U kunt er dus van verzekerd
zijn dat er bijzonder zorgvuldig zal worden gehandeld. De commissie wordt ingeschakeld om alle
opgaven die in eerste instantie door de archivaris klaar gemaakt moeten worden te beoordelen. Hij
heeft er niet zoveel zin in, hij zegt steeds dat hij hef ontzettend druk heeft met andere dingen, maar
nij zal er wel aan moeten geloven en dat weet hij ook heel goed. (Gelach)
