28
In oar punt is it underhald sa't de stichting him dat foarstelt. Yn it plan dat op bisjen lei wurdt
praet oer twa mooglikheden. De stichting kin sels it underhald oan him luke en der wurdt dan praet
oer in team fan 9 minsken dy't dat underhald forsoargje. De oare mooglikheit is de ynfoardering fan
de rjochten en it underhald oer to dragen oan Frigas. As jo it oerdrage oan Frigas dan wurdt it in
gemeentlike saek en dat kinne jo ek oersette yn in djure saek. Wy hawwe dêr eins wol biswier tsjin;
wy leauwe dat de kans dat it dan üt'e ban rint tige great wurdt. Sjoen itjinge de stichting oant nou
ta dien hat - der is in adviseur oanlutsen - tinke wy, mar miskien to'n unrjochte, dat der keazen is
foar Frigas. Hwant wy binne fan miening dat, as jo in team fan underhaIdsminsken oanluke wolle fan
9 man, der ek in baes, in direkteur wêze moat, mar üs tinkt dat net beide, in adviseur en in direk-
teur, nedich binne; jo kinne ta mei in deskundich man dy't èn direkteur èn adviseur is. Us freze is dat
men op Frigas oangiet. Wy tochten dat der ek noch in tredde mooglikheit wie hwat dat underhald en de
"service" oangiet. Jo soene dat ütbisteegje kinne oan de ynstallateur dy't it net oanlein hat. It soe
wol ris wêze kinne dat dat de goedkeapste oplossing wie en dat soene wy de stichting dan ek wol yn
omtinken jaen wolle.
Dan noch hwat oer it pleatsen fan de haedantenne. Der wurdt tocht oan ien fan üs statussym-
boalen, de flatgebouwen. Wy hawwe der oer tocht oft it ek mooglik is dat de Bonifatiustoer hjir foar
brukt wurdt. Jo soene dan miskien in part fan de regelapparafuer dêr yn under bringe kinne en dat
soe miskien ek noch steun jaen ta bi ha I d fan it monumint. Is dit bisjoen en sit dêr in mooglikheit yn?
Dan noch hwat oer it bislüt dat eventueel nommen wurde moat. Der stiet under II, punt 1: "de
stichting Centrale Ontvangst Televisie en Radio Leeuwarden is verplicht de betreffende centrale
antenne inrichting voortdurend in goede staat van onderhoud te houden, zulks ten genoegen van
burgemeester en wethouders." Us fraech is: Hoe tinke b. en w. dy steat fan underhald to kontrolearjen?
Lit men dat eigenhandich undersykje? Lit men dêr buten de stichting om mjitrapporten oer opmeitsje?
Us fraech is dan dochs wol: Binne dizze kosten dy't net leech wêze sille ek yn dizze eksploitaesje-
opset meinommen? Of wurdt it in ekstra post foar de algemiene tsjinst? It stiet der wol moai, mar de
utfiering liket üs net sa simpel.
Wy wachtsje mei bilangstelIing op de réaksje fan it kolleezje op üs opmerkingen.
De heer Van der Wal: Het gaat hier om een verschrikkelijk ingewikkelde zaak met ontzettend
veel aspecten. Dit hele systeem biedt wel enige voordelen hoewel ik de voordelen nogal discutabel
vind: betere ontvangst, meer programma's, antennes van het dak. De heren Knol en Miedema zijn
daar ook al op ingegaan dus zal ik er maar niet verder op doorgaan.
Het moet mij nog wel even van het hart dat het mij verbaast dat er nu van C.D.A.-kant wordt
voorgesteld een centrale televisie-antenne op een kerktoren te zetten. Ik kan mij nog herinneren dat
er een aantal jaren geleden een enorme rel was toen "Zo is het toevallig ook nog eens een keer" op
de televisie over beeldreligie begon en in plaats van een kruis op een kerk een antenne zette. Ik vind
het een beetje gek dat dit nu van C.D.A.-kant voorgesteld wordt. Maar goed, de tijden veranderen.
(De heer Ten Brug (weth.): Maar je vindt het wel fout?) Ik vind het een suggestie die het overdenken
waard is, ik vind alleen dat die uit een wat vreemde hoek komt; ik heb mij destijds niet gestoord aan
die uitzending.
Er zitten nadelen aan het systeem. Het zal over het algemeen duurder zijn dan een eigen antenne
en er is een groter risico voor massale storingen. Als de centrale antenne uitvalt zit heel Leeuwarden
meteen zonder beeld. Dat zijn nog maar een paar kleine punten. Het grote punt vind ik dat er ook
een duidelijk gevaar aan zit, want wat gebeurt hier eigenlijk. Hier wordt de Leeuwarder burger
eigenlijk praktisch gedwongen om het kabeltje in huis te halen. En dat is iets anders dan het in huis
halen van een telefoonkabeltje, want het gaat hier om een hoogfrequentkabelLangs een hoogfre-
quentkabel kan je niet één signaal sturen maar 10, 20, 80 of 1000 signalen en dan niet in één rich
ting maar in twee richtingen. Dat biedt een veel groter scala van gebruiksmogelijkheden, maar ook
een groter scala van mogelijkheden tot misbruik. Als er 30 d 35 jaar geleden dit systeem in al onze
woningen aanwezig was geweest dan hadden de toenmalige machthebbers niet geaarzeld om van dit
systeem gebruik te maken. Onder het huidige bestel zie ik niet zo gauw dat hetgeen in het boek van
Orwell wordt beschreven bewaarheid wordt, maar er hoeft maar een machtswisseling te komen
(De heer Ten Brug (weth.): Wij hebben nog 9 jaar de tijd.) Ja, het is nog geen 1984. Met dit systeem
wordt het technisch mogelijk. Dan is er nog een verschil tussen een aftaksysteem en een centraal-
systeem; ik heb begrepen dat dit een stervormig- en een aftaksysteem wordt. Bij een aftaksysteem is
het moeilijker maar niet onmogelijk om de informatie vanuit de woning naar buiten te halen, al of
niet gedwongen. Een stersysteem biedt inderdaad veel meer mogelijkheden, want dan kan je bij
wijze van spreken de telex thuis zetten of een fotocopieerapparaat dat dan electronisch berichten of
copieën kan verzenden, maar ook de Orwellcamera en de Orwellmicrofoon. Nogmaals, dat zal onder
29
het huidige democratische systeem dat wij nu hebben niet zo gauw gebeuren, maar als dat verandert
is het een kleinigheid om het wel te laten gebeuren. Ik heb al horen zeggen: Ja, maar dan knip je
gewoon een draadje door. Het punt is dan dat dat onmiddellijk opgemerkt wordt, want dan valt het
beeld zwart of valt het geluid uit; een centraalpost merkt dat direct. Dit is een heel klein stapje en
op het eerste gezicht een heel aantrekkelijk stapje - betere en meer programma's en zo - in die
richting en dat maakt mij erg huiverig voor dit hele systeem. Ik vind de voordelen nogal discutabel.
Ik ben hier dus niet erg enthousiast over.
Ik heb gesproken over het misbruik dat van dit systeem gemaakt zou kunnen worden, vooral op
wat langere termijn. Maar ik zie ook wel gevaren in het gebruik. Want moeten wij ondertussen niet
eens gaan overdenken hoe wij dit stadsnet straks zullen gaan gebruiken? Het is er straks en op het
moment dat het er is zal er vast wel iemand komen - als dat niet van gemeentewege gebeurt dan
gebeurt het wel van commerciële kant - die zegt: De mogelijkheden liggen er, dus laten wij die
gebruiken. Dat kost dan niet meer zoveel - het kost natuurlijk wel veel maar niet meer zoveel - en
dan zitten wij min of meer in een dwangpositie het te doen. Ik vind daarom dat wij nu moeten gaan
praten over het toekomstig gebruik van dit centraal-antennesysteem. Het is een wat misleidende naam
want je kan het systeem ook gebruiken zonder antenne door er gewoon een videorecorder op te zetten
en een aanpassingsapparaatje; dan heb je n.l. een directe lijn. Het is echt heel iets anders dan een
telefoonverbinding, dit is een hoogfrequentverbinding waar je als het ware allerlei signalen op
elkaar kunt stapelen en dan weer met een heel eenvoudig apparaatje terug kan vertalen zodat je
over één draadje duizend verschillende dingen kunt doen. Vandaar ook dat Elsevier-verhaal: Ons
sternet biedt meer mogelijkheden. Dat is ook inderdaad zo, maar het biedt ook meer mogelijkheden
tot misbruik. Daarom ben ik al blij dat dit nog maar een aftaksysteem wordt.
De heer Knol stelt voor maar eens te beginnen met het garanderen van 6 3/4 miljoen; dan moeten
zij na een of twee jaar weer terug komen bij de raad voor de rest. Ondertussen dient dan wel de
discussie op gang te worden gebracht wat er met het net moet gebeuren als het gerealiseerd is. Met
dat voorstel kan ik van harte akkoord gaan, dus met het voorlopig halveren van het krediet. Dan
komen zij over enige tijd wel terug bij de raad. Maar dan moet er vanuit deze raad wel over de toe
komst van dit geval worden gepraat. Hoe dat moet weet ik niet precies. Er zal wel weer een commis
sie moeten komen, want ik weet zo geen instantie die er over kan adviseren. Ik wil het voorstel van
deP.v.d.A. ondersteunen in die zin dat wij dan nu ook werkelijk die discussie op gang gaan bren
gen. De gemakkelijkste en meest geëigende manier zal wel het instellen van een commissie ad hoe
zijn m.b.t. het gebruik van het toekomstig centraal-antennesysteem.
De Voorzitter: Voordat ik de heer Schaafsma het woord geef wil ik toch even een opmerking
maken. Ik heb de heer Van der Wal uit laten spreken, ook omdat anderen vrij ver zijn gegaan, maar
ik moet toch wel even in het midden leggen dat ik mij afvraag waar wij mee aan de gang zijn. Ik zeg
dit in alle openhartigheid. Ik had begrepen dat de discussie over het systeem al een jaar geleden is
gehouden; wij hebben met elkaar een stichting opgericht waarin de gemeente en de woningbouw
corporaties zitten. Die stichting heeft een taak gekregen. Nu vraagt die stichting twee dingen, n.l.
of wij die machtiging willen aanvragen - dat is intussen gebeurd - en of wij een garantie geld
lening willen verstrekken. Ik dacht dat de gemeenteraad er nu over moet praten of hij bereid is
deze geldlening onder bepaalde voorwaarden te verstrekken. Tenzij u zegt dat er vorig jaar een ver
keerde beslissing is gevallen en dat u de hele zaak terug wilt draaien. Als dat de opzet van de dis
cussie is zou ik er iets van begrijpen. Anders begrijp ik het niet want er is al over gediscussieerd;
ook de gemeente zit in die stichting. De stichting moet regelmatig verslag uitbrengen van haar werk
zaamheden. Ik heb er dus echt wat moeite mee of het zinvol is al deze dingen weer overhoop te
halen. (De heer Van der Wal: De heer Knol heeft toch een concreet voorstel ingediend om de helft
van het krediet toe te staan en ondertussen nog eens te praten over wat er daarna met het systeem
moet gebeurenDe heer Knol heeft inderdaad een voorstel ingediend en de motieven genoemd. Het
is inderdaad een concreet voorstel. Of het zinvol is laat ik even in het midden. Het is inderdaad
mogelijk om te discussiëren over de hoogte van het toe te stane krediet. Maar ik geloof dat het niet
reëel is de hele discussie over het instellen van het systeem opnieuw te voeren. Naar mijn mening is
het een zaak van de stichting daar over te praten; die brengt ons ook regelmatig verslag uit.
De heer Schaafsma: Ik zal het erg kort maken. Wij hebben waterleiding, wij hebben gas en wij
hebben elektriciteit en dat hoeft allemaal niet; als u water uit een regenton wilt halen, dan gaat u
uw gang maar. Met gas en elektriciteit is het hetzelfde; als je op een andere manier wilt voorzien in
je behoeften dan kan je je gang gaan. Ik hoef dat ding niet in huis; die kabel zal wel langs mijn
muur komen, maar ik hoef dat ding niet in huis. Ik dacht dat daarmee mijn vrijheid voldoende was
