I-
kidÉ
Dan noch hwat oer de antennes; ik sit dêrmei sahwat yn deselde hoeke as de hear De Jong. Ik
freegje my of oft wy dat mei it forbieden fan dy antennes wol trochsette moatte. De wethalder seit dat
it finansiéle konsekwinsjes hat as wy dy antennes stean litte. Dat is fansels in düdlike saek. Ik tocht
lykwols dat der by dy kalkulaesje dy't ütkaem op 8,65 rekken halden wie mei in 80% dielname. En
dan fortael ik dat sa: 80% dielname en 20% antennes. Nou, dan binne wy it iens.
De heer Bouma is inmiddels ter vergadering gekomen.
De heer Van der Wal: Ik heb de vorige keer nogal uitvoerig gesproken over de mogelijkheden tof
gebruik en vooral over de mogelijkheden tof misbruik die een hoogfrequentkabel bij iedereen thuis
kan opleveren. De wethouder is daar wel zeer summier op ingegaan, hij heeft eigenlijk alleen gezegd
dat die commissie dat ook nog eens kan bekijken. De voorzitter - ik bedoel de voorzitter van de
vorige vergadering - is er eigenlijk nogal kriegel op ingegaan, zo van: Dit hebben wij 2 jaar geleden
allemaal al besproken en dat hoeft nu niet weer. Maar nu pas - tenminste bij mijn weten - ligt hef
z.g. basisplan ter inzage; het ligt ter vertrouwelijke inzage, ik heb de tijd genomen het door te
worstelen en ik begrijp niet waarom zo'n plan ter vertrouwelijke inzage moet liggen, want ik heb er
niets vertrouwelijks in kunnen vinden. In het basisplan wordt geadviseerd te kiezen voor het aftak-
sfernet. In principe - u moet het mij maar niet kwalijk nemen dat dit een wat technisch verhaal
wordt - zijn er twee netten mogelijk, een aftaknet en een sternet. Het sternef is veel uitgebreider
in zijn mogelijkheden tot gebruik c.q. misbruik dan hef aftaknet. In Leeuwarden wordt voor de grote
opzet gekozen voor het aftaknet; vanaf het centrale punt via een ringleiding naar de wijken toe en
vanaf de wijken naar de groepsversterkers toe wordt hef een aftaknet, maar vanaf de groepsversterkers,
de laatste versterkers gaan er afzonderlijke lijnen naar de woningen toe en dat is een sternef. Dat
levert meer mogelijkheden tot gebruik maar ook tot misbruik op. Ik haal dat uit het rapport; ondanks
het feit dat dat vertrouwelijk was meen ik er toch wel waf uit te mogen citeren. Het sternet maakt so
wie so mogelijk de distributie van t.v. en f.m.; dat is de eerste aanleiding waarom wij dit allemaal
willen gaan aanleggen en dat is ook geen punt. Maar het maakt ook hef z.g. tweeweg verkeer moge
lijk, d.w.z. naar de abonnees toe, maar ook vanaf de abonnees terug. Er worden in het rapport 3
mogelijkheden genoemd, n.l. a. de storingsmelding - totaal geen probleem, dat gebeurt al lang bij
P.T.T.-netten en waar ook maar versterkers onder de grond zitten -, b. de mogelijkheden tot meter
aflezing, brand- en inbraakbeveiliging, luister- en kijkdichtheidmetingen en andere dafa-overbren-
ging en dat - let wel - in twee richtingen; data-overbrenging is overbrenging van gecodeerde
informatie en c. lokale televisie. Op blz. 17 van het rapport staat gemotiveerd waarom voor het
aftak-sfernet wordt gekozen. Daar staat: "Het aan- en afsluiten van abonnees kan zeer eenvoudig
geschieden omdat alle aftakelementen centraal bij de laatste versterker zijn ondergebracht en daar
door goed bereikbaar zijn." En dat is nu net hef hele punt. Als wij goed bereikbaar zijn op een cen
traal punt dan wordt niet alleen hef gebruik gemakkelijker maar ook het misbruik. Het is zelfs moge
lijk - ik voorzie dat niet bij de regeringsvorm die wij nu hebben, maar ik denk maar even aan de
situatie van zo'n 30 tof 35 jaar geleden - dat vanuit de groepsversterkers, desnoods met telefoon
lijntjes, op vrij eenvoudige wijze afgeluisterd kan worden zonder dat de burger het kan controleren.
Er kan in ieder geval informatie uit een woning overgebracht worden naar een centraal punt. Maakt
u zich geen illusies over de technische mogelijkheden, die zijn legio. Als u daar eens over geïnfor
meerd zou willen worden dan zou ik u willen aanbevelen de film "Conversation" te gaan zien;
daarin wordt gewerkt met de laatste snufjes op het gebied van de afluistertechnieken; je staaf werke
lijk versteld van de mogelijkheden. Ik heb dus grote bezwaren tegen het voorstel in het basisplan om
het aftak-sternet te nemen. Je kunt niet zeggen dat het aftaksysteem die mogelijkheden niet geeft,
maar bij dat systeem wordt het veel moeilijker gemaakt omdat dan vanuit de groepsversterkers de ka
bel in een ringleiding langs de huizen loopt waarvan steeds per huis één kabel wordt afgetakt; je
kan dan nooit één bepaalde leiding pakken want je pakt altijd een hele groep. De wethouder zegt
dat wij dat allemaal nog wel eens in de commissie kunnen bekijken. Maar dan hebben wij het krediet
al beschikbaar gesteld. Men zal wel zo snel mogelijk met de aanleg willen beginnen en ik denk dat
men juist zal beginnen met het aanleggen van de aansluitpunten bij de abonnees. En dan moet al
gekozen zijn voor een bepaald systeem: öf op hef laagste niveau een sternet öf op het laagste niveau
een aftaknet. Ik heb tegen die sferaansluiting grote bezwaren; die bezwaren heb ik nu en ook de
vorige keer naar voren gebracht. Ik heb daarom een voorstel gemaakt. Hef is een technisch geval
geworden omdat hef om een technische zaak gaat. De motie luidt:
"De gemeenteraad van Leeuwarden, in vergadering bijeen op 27 oktober 1975, kennis genomen
hebbende van de inhoud en konklusies van het z.g. basisplan, als bedoeld in bijlage 270, overwe
gende dat het in het basisplan voorgestelde aftak-sternet de mogelijkheden inhoudt van z.g. data-
overbrenging in het z.g. fweewegverkeer en dat dit met name mogelijk wordt door na de laatste
groepsversferker de abonnee d.m.v. een sternet aan te sluiten, waardoor aan- en afsluiting, en dus
ook selektieve aftapping van informatie, zeer eenvoudig kan geschieden omdat alle aftakelementen
centraal bij de laatste versterker zijn ondergebracht en daardoor goed bereikbaar (zie blz. 17 basis
plan), besluit het college van b. en w. opdracht te geven te bewerkstelligen dat, in afwijking van de
konklusies van het basisplan, ook na de laatste versterker het z.g. aftaksysteem wordt aangelegd, dit
ter beperking van de mogelijkheden tot eventueel toekomstig misbruik."
Ik zal deze motie nog even bij mij houden, want misschien ziet de wethouder toch mogelijk
heden om dat - maar dan moet het wel op korte termijn, dus voordat er tot uitvoering besloten is -
inde commissie te overleggen. Ik merk ten overvloede nog op dat in het basisplan staat dat het kosten
verschil tussen het aanleggen van een sternet of een aftaknet vanaf de groepsversterkers niet zo groot
is, er staat zelfs in dat het kostenverschil te verwaarlozen is. Ik wacht dus met het indienen van de
motie tot ik het antwoord van de wethouder heb gehoord.
Mevr. Visser—van den Bos: Er bestaat bij mij - misschien is dat bij meerdere raadsleden het geval
- onzekerheid en aangezien dit de laatste ronde is neem ik het veiligste maar voor lief. Ik zou even
aan willen haken op wat de heer Van der Wal net heeft gezegd. Het zal u niet vreemd voorkomen
dat ik zeg dat ik van al die technische bijzonderheden absoluut geen verstand heb. Ik ben echter wel
zo beducht voor inbreuk op de privacy van de burger dat ik van mening ben dat aan de raad eerst
werkelijk duidelijk moet worden gemaakt door deskundigen wat van de opmerkingen van de heer Van
der Wal juist is. Voordat wij dat weten kunnen wij m.i. geen beslissing nemen en zou het ook onjuist
zijn een beslissing van ons te vragen. Het is beslist onjuist om te zeggen dat die commissie ad hoe
dat maar even uit moet zoeken. Ik geloof niet dat daar één technisch deskundige in zit. Maar afge
zien daarvan, als wij vanavond een beslissing nemen dan zijn wij "verkocht" en kunnen wij nader
hand nooit meer terug komen en zeggen: Ja maar, de commissie vindt dit of de commissie vindt dat.
Ik verzoek u daarom vriendelijk om nog een ronde toe te staan en ons in elk geval door deskundigen
te laten voorlichten in hoeverre er gevaren zijn voor de privacy van de burger.
De heer De Pree: Ik zou de wethouder willen vragen of het mogelijk is om dezelfde procedure te
volgen als een paar vergaderingen geleden gebeurd is t.a.v. de automatisering van de bevolkings
administratie door het voorstel nu terug te nemen, op zeer korte termijn een werkgroep in te stellen
die met een advies aan hef college en aan de raad kan komen over deze aspecten en daarna pas een
beslissing van de raad te vragen.
Mevr. Brandenburg—Sjoerdsma: Ik geloof dat er een misverstand is gerezen. Wij weten niet precies
of de wethouder de commissie bedoelt die is ingesteld voor de kwestie van de automatisering van de
bevolkingsadministratie of dat er een totaal andere commissie zal moeten worden ingesteld. (De heer
Eijgelaar (weth.): Het wordt een andere commissie, want dit is een totaal andere zaak.)
Verder zou ik willen ondersteunen wat mevr. Visser heeft gezegd.
De hear Singelsma: Ik haw mei bilangstelling harke nei if forhael fan de hear Van der Wal. It
wie my fansels wol bikend dat de kabeltelevyzje allerhanne mooglikheden ynhaldt, sawol to'n goede
as to'n kweade, mar nou't blykt dat der dit soarfe gefaren oan forboun binne hwerby ynformaesje
werom brocht wurde kin nei bipaelde punten yn it net liket it my dochs saek dizze kwestje oan fo
halden sadat wy us noch ris neijer biriede kinne op de konsekwinsjes fan itjinge wy bislufe. Ik under-
streekje dus graech hwat hjiroer nei foaren kommen is. (De heer Schaafsma: U hoeft het toch niet te
hebben.) Né, it hoecht net; in pear jier lyn hawwe wy in oar systeem hawn dat ek mar al to graech
gebruk makke fan de fasiliteiten dy't wy skepen hiene.
De heer J. de Jong: Het zou aardig zijn meteen te laten onderzoeken wat de mogelijkheden zijn
met de telefoonaansluitingen die wij hebben. Je zou raar staan te kijken van die mogelijkheden. Ik
heb geen bezwaar tegen hetgeen de heer Van der Wal naar voren heeft gebracht, want hij heeft
gelijk; dat zeg ik uit technisch oogpunt. Maar daarnaast zijn er een aantal dingen waar wij vandaag
de dag qua communicatie gebruik van maken die ook alle mogelijkheden in zich bergen die wij
eigenlijk wel verre van ons willen houden.
De Voorzitter: De heer De Jong heeft hiermee zijn derde ronde al gehad. Alvorens wij gaan
beslissen over eventueel uitstel of een eventuele derde ronde zou ik eerst het woord willen geven
aan de wethouder.
