kearsplan is net it grauwe asfaltlint, de basiswei, dat as in knierban tusken Skrans en stêd leit de op
lossing fan it forkearsfraechstik. It docht my altyd tinken as sieten wy yn Parys of Berlyn om de forkears-
problemen op to lossen. De greate flater is wer dat de kar fan it kriterium dat men ynfiert biskiedend is
foar de ütslach. Fan'e wike moast ik op in oar plak fêststelle dat fan de hunderten rapporten dy't ik
lézen haw it net nedich west hie dat ik se lézen hie. Ik kin sa oan de rinnende ban rapporten opneame
dy't a I wer troch de tiid efterhelle binne. Men giet der mar fan üt daf as de faname fan dif of fan dot
elk jier op deselde foet trochgiet men yn if jier 2000 of 1990 safolle en safolle auto's op 'e dyk hat of
muzen efter it bihang. Dat neamt men extrapolearje. Mar krekt as de muzen op it lést dea geane fan
earmoede of oare krupsjes krekt sa goed siket de minske wol untwyk. Der komt, seit Spencer, op it lést
in tsjindruk üt it miljeu. Fanselssprekkend hoecht men it net op it rammeljen fanj'e pels oankomme to
liften, mar it is spitichgenoch sa daf it ministearje dit soarte fan wittenskiplike akrobafyk wol. It soe
better wêze dat us eigen mannen fan de tsjinst mei in normale poarsje boereforstan der oer gear koene.
Mar miskien past dit soarte fan rapportaezjes ek wol yn it ramt fan de A.C.W.-subsydzjes. Hwant as üs
eigen mannen dit probleem oplosse moasten dan soene se allicht sa réagearje. Moarns is der in yngeande
stream fan safolle auto's en jouns in utgeande fan safolle auto's. Wolnou, as wy de fagongswegen sa op-
timael bruke wol Ie dan moatte wy moarns fan sa oant sa let de yngeande stream oer bygelyks 3 banen
liede en if utgeande forkear oer 1 baen nei buten. Dat soe jouns krekt oarsom moatte. Dat soe troch
seinljochten of forwizingstekens to realisearjen wêze. Sa soene se bygelyks sa'n probleem oanpakke.
Ik bitraepje my der op dat ik mei myn tinzen hieltyd wer om de aide binnenstêd hinne draei. Dat komt
fansels omt dy binnenstêd nou krekt it meast sprekkende diel fan de gemeente is, it is Ljouwert seis.
Dat binne de grêften, de strjitten, de Nijestêd, de Foarstreek, de Kelders. Dat binne ek syn gevels,
syn forskaet fan boustilen dy't dochs eame wer meiinoar yn lykwicht binne en harmoniearje. Dat komt
omt se by alle forskaet dochs allegearre yn har underdielen de mjitte fan de minske hawwe. Yn dit monu-
mintejier wurdt der romme oandacht jown oan dat forline en dér binne wy allegearre bliid om. Gelok-
kich hat der in mentaliteitsforoaring pleats hawn, mar it is wol spitich dat sokke dingen komme nei't
men hiel hwat fraeis forrinnewearre hat. Ek yn dizze ried klinke de gjalpen noch nei fan: Wy kinne
dochs net alles biwarje, Ljouwert mei gjin museum wurde, wy moatte foarüt, dat is nou ienkear de tol
dy't wy oan de foarütgong bitelje moatte. Krekt oft elke foroaring dy't üs as progressyf en foarütstrib-
jend oanpraet en oanpriizge wurdt dat yn wurklikheit ek is. Kulturele en sosiale prosessen litte faken
in diskontinui'teit sjen yn it histoarysk barren. Hwa'f ea de grotskilderingen fan Lascaux sjoen hat, mak
ke fan aide stientiidjagers sa'n 30.000 jier lyn, sil konstafearre hawwe dat it hichtepunten binne fan
artistyk kinnen. Mar hwa't de kultuer, de artistike prestaesjes sjocht fan de minsken, de boeren üt de
nije sfientiid dy't ekonomysk folie heger stiene en folie mear by to setten hiene sil düdlik sjen kinne
dat it in weromfal is. Yn de striid om de foarrang hat faek datjinge hwat efteroan komt de béste kansen,
sei Jan Romein. Mar underfusken giet de éfbraek en de forpaupering troch. Ik wol net sizze daf dy yn
Ljouwert spesiael trochgiet. Wy binne hjir wach wurden. Ik tink wol dat de „Friese Schoonheidscommis
sie", de „Welstandscommissie", dy't okkerdeis 50 jier bistie, mar in bytsje ynfloed hat op de gong fan
saken mei bitrekking ta foroaringen en nijbou. De fraech is wol ris steld oft it net tiid wurdt om in
provinsiael monuminteburo op to rjochtsjen dat in unofhinklik plak ynnimme kin foar de gemeentlike en
provinsiale oerheden oer, in buro mei in eigen gesicht dat bimiddelje kin tusken de boarger en de oer-
heden.
Ik wol en ik kin net alles oeral helje. Hwat reedners faek oan djipte untbrekt dat jowe se yn de
lingfe, sei Montesquieu. Dér woe ik it mar op halde.
De Voorzitter: De algemene beschouwingen van de zijde van de raad zijn hiermee geëindigd en ik
stel voor onze discussies vanavond voort te zetten.
Ik zou nog wel het verzoek aan u willen doen namens een aantal leden van de raad om vanavond de
eerste anderhalf uur niet te roken. Deze zaal is mooi, maar één van haar zwakke zijden is dat de ven
tilatie niet al te best is. Wij zullen hier tot middernacht moeten zitten en ik doe daarom een klemmend
beroep op u allen om vanavond tot 9 uur niet te roken.
De Voorzitter schorst, om 16.55 uur, de vergadering.
iS
Verslag van de handelingen van de Gemeenteraad van Leeuwarden van maandag 15 december 1975.
RAADSVERGADERING van maandag 15 decmber 1975, aanvang 19.30 uur,
(voortzetting van de middagvergadering)
Aanwezig 36 leden: de dames E. Brandenburg-Sjoerdsma, mr. E.N.J. Smit, G. Visscher-Bouwer, M.M.
Th. Visser-van den Bos, A.J. de Vos en A. Willemsma-de Jong en de heren J. de Beer, S. Bouma, J.
ten Brug (weth.), G. Buising, ir. C.G.H. Geerts, drs. M.H.G. de Greef, O. Heidinga, J. Hoekstra,
H. ten Hoeve, H. Jansma, J.F. Janssen (tot 24.05 uur), C. de Jong, J. de Jong (tot de tweede pauze),
A. Klomp, J. Knol, W.S.P.P. de Leeuw, H. Meijerhof, W. Miedema, dr. W.A. de Pree (tof de eerste
pauze), A. Pronk, ir. C.L. Rijpma (weth.), J. Schaafsma, J.B. Singelsma, K. Spoelstra, N. Sterk,
P. van der Veen, L. Visser, G. de Vries (weth.), P.D. van der Wal en K. Weide (weth.).
Afwezig: de heer G.F. Eijgelaar (weth.).
Voorzitter: de heer J.S. Brandsma, burgemeester.
Secretaris: de heer mr. W.J.G. Reumer, loco-secretaris.
Voorts zijn aanwezig: de heren W. Braaksma, plv. hoofd van de afdeling Economische Zaken, Beleids
planning en Organisatie, drs. A.J. Burger, ambtenaar van de afdeling Economische Zaken, Beleids
planning en Organisatie, mr. L.P.A. van Kats, plv. hoofd van de afdeling Volkshuisvesting en Open
bare Werken, M.F. Koopmans, hoofd van de afdeling Sociale Zaken en Welzijnsaangelegenheden, mr.
H.J, Winkelman, hoofd van de afdeling Kabinet en Algemene Zaken, en C. IJsbrandij, hoofd van de
afdeling Financië'n en Belastingen.
De Voorzitter: Ik stel voor dat wij onze werkzaamheden van vanmiddag voortzetten. Wij zijn toege
komen aan de beantwoording van de zijde van het college van de uiteenzettingen die van de kant van
de raad zijn gehouden.
Allereerst zou ik graag dank willen brengen aan de raadsleden - m.n. de heren Ten Hoeve, De Leeuw
en Schaafsma - voor de complimenten die zij het college en hef ambtenarencorps hebben gegeven voor
de inspanningen die zij zich de laatste maanden hebben getroost. Ik moet u zeggen dat ik erkentelijk
ben voor deze woorden van waardering. Ook in de afdelingsvergaderingen is al gezegd dat er hard aan
getrokken is. Wij zijn het niet altijd eens geweest; daf kan niet en dat hoeft ook niet. Ik wil nogmaals
zeggen daf wij er erkentelijk voor zijn dat er vanuit de raad waardering bestaat voor de moedige po
gingen die wij op de Secretarie en de diensten ondernemen om de zaak ook van onze kant zo goed mo
gelijk te doen draaien.
De meer persoonlijk"tot mij gerichte woorden van de heer De Leeuw die stellig goed bedoeld zullen
zijn zal ik graag ter harte nemen.
Door verschillende fractievoorzitters zijn meer algemene opmerkingen gemaakt waar het college
met interesse naar heeft geluisterd. Die opmerkingen waren kennelijk vooral bedoeld om bepaalde
zienswijzen die in de fracties leven ter kennis van de gehele raad te brengen. Ik geloof niet dat ver
wacht wordt dat daarop van deze zijde van de tafel wordt gereageerd; dat lijkt mij ook meer een taak
van de fractievoorzitters straks in de tweede ronde.
Hwat de hear Singelsma oangiet, ik moat dy man hast mei in biropsfuotballer forgelykje. As dy
fuotballers twa kear yn in wike in bilangrike wedstriid hawwe dan sizze hja ek al fan to foaren dat hja
foar de fwadde wedstriid net mear motivearre binne en gjin topprestaesjes mear leverje kinne. Dochs
hat de hear Singelsma noch wol in pear bihertenswurdige dingen sein en tagelyk - sa binne wy if ek
fan him wend - in pear boeijende filosofyen nei foaren brocht.
Praktisch alle fractievoorzitters hebben de problematiek van de bestuurlijke reorganisatie ter sprake
gebracht. Daarbij bleken wederom de grote aarzelingen die er bij de raad zijn m.b.t. de door de rege
ring gepubliceerde voorlopige voorstellen. Die bezwaren vormen toch wel een communis opinio bij de
Nederlandse gemeenten. Ik zou wat dit punt betreft van mijn kant nog op willen merken dat, gelet op
de tijdnood waarin wij met elkaar zaten - in een zeer korte spanne tijds moesten de Nederlandse ge
meenten een standpunt innemen en de minister van Binnenlandse Zaken meedelen waf men van het
concept-voorontwerp dacht -, wij er in Leeuwarden goed op in hebben gespeeld. Een vertegenwoordi
ging van de raad heeft zich over de problematiek gebogen - dat moest in één week gebeuren - en
