12
onmogelijk zal worden. Een duidelijk voorbeeld hiervan levert het gebied tussen de Willem Lodewijk-
straat en de Emmakade waar het college in een eerder stadium voorzag dat ten gevolge van de basis
weg de woonfunctie plaats zou maken voor bedrijven en dit zelfs in een z.g. structuurschets al vast
inkleurde. Nauwelijks een jaar later verklaart het college dat het zo'n vaart wel niet zal lopen omdat
de Willem Lodewijkstraat voorlopig zijn huidige profiel zal behouden en daarom voorshands geen wij
zigingen in de huidige bestemming zullen ontstaan. Op een vraag van mevr. Brandenburg wordt ver
volgens weer geantwoord dat er ten gevolge van de basisweg op langere termijn wel weer bestemmings
wijzigingen te verwachten zijn. Wij hebben al vaker gewezen op de fout.dat er in Leeuwarden altijd
eerst een autowegennet wordt ontworpen waarna door inkleuring van de vlekken tussen de autowegen
het structuurplan tot stand komt. Dit is een duidelijk voorbeeld hoe bewust een verandering van hoofd
functies, n.l. van wonen naar werken, wordt ingezet ten gevolge van de afgeleide functie verkeer. In
Leeuwarden worden structuurplannen afgeleid van het autowegennet, dit in duidelijke tegenspraak met
de recente Verstedelijkingsnota waar op blz. 217 letterlijk staat dat het Verkeers- en Vervoersplan
gezien moet worden als een bij voorkeur zelfstandig maar toch integraal onderdeel van een structuur
plan vanwege het grote belang van een goede onderlinge afstemming van ruimtelijke en verkeers- en
vervoersplanning. Onze fractie wil voorkomen dat de gemeente wederom in deze oude fout vervalt en
vraagt daarom om meer duidelijkheid omtrent de gevolgen van dit autoplan m.b.t. de bestemming van
grote gebieden in onze stad. Hoe kan dit autoplan, of een gewijzigde versie hiervan, achteraf nog
onderdeel van een volwaardig structuurplan worden? Dat het openbaar vervoer en het loop- en fiets-
verkeer er in deze nota zeer bekaaid af komen was een ieder al direct opgevallen. Met name voor het
fietsverkeer is dit wel zeer vreemd omdat uit de verkeersmetingen van 1971 blijkt dat deze vervoers
wijze bijna de helft (47,7%) van de interne vervoersritten voor zijn rekening neemt tegen de personen
auto slechts 17,5%. Het fietsverkeer is dus verreweg de belangrijkste vervoerswijze in het interne
stadsverkeer en zelfs in het planjaar 1990 is het aandeel van de fiets nog het grootste, hoewel gezakt
naar 40,4%. Het is dus op zijn zachtst gezegd vreemd dat het fietsverkeer als belangrijkste vervoers
wijze een zo benedenmaatse behandeling krijgt in deze prénota verkeer en vervoer. In een artikel
over het langzaam verkeer is de veronderstelling wel eens geopperd dat de geringe aandacht voor de
ze vervoerssoort bij de verkeersdeskundigen komt doordat het een relatief goedkoop en technisch een
voudig vervoermiddel is waarvoor grote en dure onderzoeken niet noodzakelijk of verantwoord zijn.
Het zal zich tegen de verdrukking in wel redden, is de algemene gedachtengang. Dit mag misschien
wel een verklaring zijn voor die geringe aandacht, maar het kan en mag geen argument zijn voor de
summiere behandeling in deze prénota. B. en w. dragen in de raadsbrief dan ook een andere motive
ring hiervoor aan, n.l. dat moet worden voorkomen dat het fietspadenplan en ook het openbaar ver
voerplan aan een niet aanvaardbaar autowegennet worden getoetst en gekoppeld. Toch blijkt ook hier
weer uit dat het langzaam verkeer en het openbaar vervoer een tweederangs behandeling krijgen. Het
kan natuurlijk even goed zijn dat het autowegennet niet aanvaardbaar is voor een optimaal fiets- en
openbaar vervoerplan. Wij kunnen dan ook niet aanvaarden dat het autoverkeer zo'n voorrangspositie
inneemt bij dit verkeers- en vervoersplan en wij willen dat ook de plannen voor het langzaam verkeer
en het openbaar vervoer ter tafel komen voordat wij eenzijdige besluiten dreigen te nemen over het
autowegennet. De auto is een onveilig, vervuilend en ruimteverslindend vervoermiddel, dat zich een
vrijheid verschaft ten koste van andere weggebruikers. De auto is niet uit onze samenleving weg te
denken maar heeft op grond van zijn kwalijke kwaliteiten zeker niet die voorrangspositie verdiend als
hem in dit verkeers- en vervoersplan wordt gegeven. Een treffend voorbeeld van de achterstelling van
het langzaam verkeer wordt gegeven op de bijgeleverde uitwerkingstekeningen van de basisweg. De
heer Schaafsma betreurt achteraf dat deze tekeningen er bij geleverd zijn, maar ik ben er wel blij
mee. Het laat ons zien welke kant wij uitgaan. Er wordt in het verlengde van de Fonteinstraat een
fietsbrug geprojecteerd over de stadsgracht. Op zichzelf een verheugende mogelijkheid, maar de prijs
die fietser en voetganger hiervoor moeten betalen is dat zij niet langer van de Verlaatsbrug gebruik
kunnen maken. Bij de voorgestelde aanleg van de basisweg is namelijk de volle breedte van de brug
nodig om het autoverkeer te verwerken. Het langzaam verkeer van het Station naar de omgeving Tes-
selschadestraat kan dan alleen nog via een grote omweg langs de Harmonie zijn bestemming vinden.
Als dit de wijze is waarop de verkeersdeskundigen het langzaam verkeer willen bevorderen houden wij
ons hart vast. Een reden te meer om eindelijk eens het beloofde fietsplan ter tafel te krijgen voordat
wij doorgaan met de behandeling van dit onzalige autoplan.
Ik moet aan het adres van de heer Schaafsma nog wel even zeggen dat bij de discussie rond het
Structuurplan voor de Binnenstad in juni 1 973 door Axies een z.g. ander plan is ingediend dat duide
lijk een alternatief biedt, ook voor het autowegennet. Zelfs het Vliet wordt daarin opgenomen en de
Harlingerstraat. Ik zeg dit even om het geheugen van de heer Schaafsma wat op te frissen; misschien
kan hij het nog eens nazien.
13
Het zal ondertussen iedere belangstellende wel duidelijk zijn geworden dat de voorstellen die in
deze prénota en de begeleidende raadsbrief worden gedaan zeer verstrekkend zijn. Bij het doorgaan
van dit plan zullen overal in de stad en omgeving de gevolgen merkbaar zijn. Het is daarom onbegrij
pelijk dat er van gemeentewege zo weinig informatie is verstrekt over deze plannen. Het was zelfs zo
dat er geen exemplaren van de prénota meer beschikbaar waren voor vertegenwoordigers van politieke
partijen en wijkcomité's. Van gemeentewege is geen enkele poging ondernomen om de bevolking te
betrekken bij de voorbereiding op de besluitvorming van dit plan. Dit verwijt slaat ook op ons omdat
wij er in een vroeger stadium op hadden moeten wijzen. Toch is het o.i. nog niet te laat om deze fout
te herstellen. Op de informatieve vergadering van j.l. donderdag over dit autoplan, georganiseerd
door de plaatselijke initiatiefgroep „Wijs op Weg", is duidelijk de ongerustheid en de behoefte aan
informatie bij veel inwoners gebleken over deze plannen en ook vanavond is dat duidelijk bewezen
door de demonstratie tegen dit autoplan. Mede omdat ons tot nu toe nog niet is gebleken waarom deze
plannen in een zo hoog tempo door de raad moeten worden vastgesteld pleiten wij voor uitstel van ver
dere behandeling van deze prénota tot na de zomer. De volledige motivering van dit voorstel vindt u
in de tekst van het voorstel dat ik nu zal voorlezen en daarna wil indienen.
"De raad der gemeente Leeuwarden, in vergadering bijeen op 15 maart 1976, overwegende:
a. dat met het oog op de toekomstige ontwikkeling van het verkeer en vervoer in en om Leeuwarden
is besloten tot het houden van een verkeers- en vervoersstudie;
b. dat deze studie heeft geleid tot het opstellen van een prénota verkeers- en vervoersplan waarin op
basis van voortgaande en ongewijzigde verkeers- en vervoersontwikkeling voorstellen worden gedaan
voor de toekomstige afwikkeling van het autoverkeer in en om Leeuwarden;
c. dat bovengenoemde voorstellen zeer vergaande gevolgen inhouden voor de leefbaarheid, de ver
keersveiligheid, de bestemming en de structuur van belangrijke gebieden in de gemeente Leeuwarden,
terwijl het huidige structuurplan voor de gehele gemeente kennelijk niet meer als basis kan dienen
voor de toetsing van bovengenoemde voorstellen;
d. dat het bij deze voorstellen onduidelijk is gebleven hoe het langzaam verkeer en het openbaar ver
voer bevorderd zullen worden en op welke manier het autowegenplan zal worden getoetst en gekop
peld aan aanvaardbare wandel-, fiets- en openbaar vervoerplannen;
e. dat bij deze voor de gemeente Leeuwarden zeer verstrekkende plannen van gemeentewege verzuimd
is de bevolking tijdig en voldoende hierover te informeren en in staat te stellen op een hoorzitting
andere voorstellen naar voren te brengen en te motiveren,
BESLUIT:
1de verdere behandeling van de meer genoemde prénota Verkeer en Vervoer tot na de zomer uit te
stellen;
2. de vrij komende tijd te gebruiken om:
a. de bevolking nader te informeren en de gelegenheid te geven eventuele alternatieven uit te werken
teneinde deze op van gemeentewege georganiseerde bijeenkomsten te kunnen aanbieden, te motiveren
en te bespreken met ter zake deskundigen waarna verslag aan de raad kan worden uitgebracht;
b. meer duidelijkheid te verschaffen over de gevolgen van de voorgestelde voorzieningen ten behoeve
van het autoverkeer voor de leefbaarheid, de verkeersveiligheid en de toekomstige bestemming van
betrokken gebieden in en om de stad en tevens een antwoord op de vraag te leveren hoe dit verkeers-
en vervoersplan onderdeel zal gaan uitmaken van een volwaardig en samenhangend structuurplan voor
de gehele gemeente;
c. na te gaan in hoeverre de resultaten van de berekeningen worden beïnvloed door een ombuiging
van het huidige verkeers- en vervoersbeleid in die zin dat het openbaar vervoer en het langzaam ver
keer daadwerkelijk worden bevorderd o.a. door de aanleg van een stelsel kortsluitende en beveiligde
routes voor dit verkeer, zodat de aantrekkelijkheid om gebruik te maken van deze vervoerswijzen
sterk wordt bevorderd;
d. meer duidelijkheid te verschaffen over de aangekondigde plannen voor het langzaam verkeer en
het openbaar vervoer teneinde te kunnen beoordelen of een autowegenplan hiermee verenigbaar is."
Dan wil ik nu overgaan tot de bespreking van enkele onderdelen uit het plan.
De basisweg. Zoals reeds werd verwacht zal de basisweg enorm veel autoverkeer te verwerken
krijgen als hij wordt aangelegd zoals het college voorstelt. Deze weg zal een barrière gaan vormen
tussen het zuidelijke stadsgedeelte en het noordelijke. Deze weg zal de stad nog meer in tweeën de
len dan nu al het geval is. Dit is voor Axies onaanvaardbaar en wij sluiten ons dan ook volledig a.n
bij de leuze van de posters: "Leeuwarden in tweeën, nooit!" Voor het langzame verkeer wordt het
een stuk moeilijker en gevaarlijker de weg over te steken waardoor steeds meer mensen de auto gaan
gebruiken. Ten gevolge van de aanleg van deze weg wordt ook de bebouwing tussen de Willemskade
en de Van Swietenstraat bedreigd. Het betreft hier juist het gedeelte van de Willemskade waar de
