18
gereed hebben waarop die gebieden aangegeven zullen staan waar duidelijk rehabilitatiesubsidie ge
geven kan worden, dan geloof ik dat vanuit die visie de burger moed krijgt. Hij kan er vertrouwen in
hebben dat verbetering van de woonomgeving zoals die in een bepaald gedeelte van de stad op het
ogenblik van start gaat t.z.t. ook in zijn buurt zichtbaar zal worden.
Er is ook gesproken over de binnenkant van de huizen. Dat is een probleem waar vele arbeidsuren
mee gepaard zullen gaan. Ik moet constateren dat, hoezeer ik ook van mening ben dat dit een duide
lijk urgent probleem is om in onze binnenstad aan te pakken, op het ogenblik de mankracht en de des
kundigheid om dit te doen ontbreken. Het is de vraag of je via T .A .P.-regel ingen gemakkelijk met in
cidentele beschrijvingen kunt volstaan. Ik moet eerlijk bekennen dat ik tot mijn spijt op dit moment,
gezien de krapte van de begroting zoals die m.n. in 1981 optreedt, de mogelijkheden om een documen
talist in vaste dienst aan te stellen somber beoordeel.
Ik dacht dat dit ini wezen de hoofdelementen waren die zichtbaar moeten worden uit een verant
woord monumentenbeleid. Ik dacht dat alle andere onderwerpen die aangesneden zijn in wezen van
een andere orde zijn. Straatmeubilair, verlichting en groen zijn allemaal elementen waar wij binnen
kort verder over zullen discussiëren, ook aan de hand van de inventarisatie die door onze dienst m.b.t.
verschillende binnenstadswijken gemaakt wordt. Ik ben er zeker van dat zij ook in dit opzicht allerlei
aanbevelingen zullen doen. Wat de verlichting betreft, het is zinvol om zo snel mogelijk eens een ge
sprek te hebben met de Frigas samen met een aantal op dit terrein deskundige "leken" en ambtenaren.
Er is gezegd dat er restauratiemateriaal verdwijnt. Ik geloof dat het verschrikkelijk moeilijk zal
zijn om van elk pand dat gesloopt wordt al datgene wat bewaard zou moeten worden ook werkelijk te
bewaren. Daar zijn een aantal redenen voor. In de eerste plaats is het een kostenverhogende factor.
Aan de andere kant is het zo dat als degene die sloopt iets ziet dat waardevol is hij het al wel zal
hebben laten verdwijnen voordat het goed en wel opgemerkt is. Bovendien is het zo dat in vele geval
len de sloopkosten zeer aanzienlijk zullen oplopen omdat het sparen van bepaalde elementen een heel
moeilijke zaak is. Ik zeg dit niet om de zaak in een vorm van pessimisme te laten verdwijnen, om het
zo maar eens te zeggen, maar wel om een aantal kanttekeningen te maken bij dit zo wenselijke spa
ren. De ambtelijke staf die wij ter beschikking hebben om bij iedere afbraak na te gaan wat wij zou
den willen bewaren is te klein. Men kan onmogelijk de hele dag de mensen op de vingers blijven kij
ken. Met een goedwillende sloper zal bij afbraak in een gesprek veel gedaan kunnen worden. Wij drin
gen er steeds weer op aan dat de ambtenaar die vooral in de binnenstad belast is met het toezicht na
mens Bouw- en Woningtoezicht van te voren een gesprek heeft met degenen die daar aan het werk gaan.
Sommigen hebben er gevoel voor, anderen minder. Wij moeten dus wel proberen te bewaren, maar u
moet niet van ons vragen - wij hebben daar het apparaat niet voor en hiervoor is de instelling bij
sommige mensen niet aanwezig - om ieder waardevol iets uit de afbraak te redden.
Er is ook een opmerking gemaakt over de hoge prijzen. Je kunt die constateren. Tot welk beleid
dat zal moeten leiden zal de toekomst uitmaken, maar je zou er haast uit kunnen concluderen dat het
niet mogelijk is om elk pand dat een zekere emotionele waarde heeft te sparen. Het sparen van ieder
"emotioneel" pand kan, afhankelijk van de aard van het pand en afhankelijk van de toestand van het
pand, zulke bedragen gaan vergen dat wij tot een keuze zullen moeten komen. Ik dacht dat wij als
raad, ieder geval voor zich beoordelend, zullen moeten aanvaarden dat op de plek van sommige pan
den nieuwe panden zullen moeten verrijzen. In dat opzicht hebt u al eens een voorstel gehad. In de
St. Jacobsstraat is duidelijk sprake van onevenredige kosten t.o.v. de nieuwbouw. Wij zullen de moed
moeten hebben om in sommige gevallen die keuze, zij het met een bloedend hart, zij het opstandig
soms, te aanvaarden, willens en wetens.
Er zijn ook opmerkingen gemaakt over het buitengebied. Het buitengebied is voor sommigen van
erg groot belang in verband met het brood dat men in dit buitengebied moet verdienen. Ik geloof dat
hier duidelijk een afweging van belangen plaats zal moeten hebben. Ik constateer voor mijzelf dat,
hoezeer ook het landschap verandert door torensilo's van 25 meter hoogte, wij er bij de huidige be
drijfsvoering op dit moment niet aan kunnen ontkomen om deze instrumenten toe te staan. De raad is
het college in dat opzicht ook gevolgd door het nemen van een aantal besluiten en er zullen wat dit
betreft zeker nieuwe besluiten nodig zijn. Dat houdt aan de andere kant niet in dat wij niet de uiter
ste zorg zullen moeten besteden aan de omgeving van de boerderij; ook de boerderij zal van karakter
veranderen. Het is misschien een pover middel, maar door middel van een goed beplantingsschema zou
toch het aantrekkelijke beeld dat wij van het buitengebied hebben behouden kunnen blijven.
Dan nog een opmerking over de Welstandsadviescommissie. Met deze commissie is afgesproken dat
er binnenkort één of meer gesprekken zullen plaats vinden over het welstandstoezicht in onze stad, m.n.
in verband met de toekomstontwikkelingen. Ik geloof dat er één ding is dat namens het college eens
met de Welstandsadviescommissie moet worden doorgesproken en dat betreft het feit dat er niet alleen
beoordeeld moet worden naar de huidige situatie maar ook naar de situatie zoals die in een aantal
19
nota's, structuurnota's, rehabilitatieplannen, is vastgelegd. Wanneer een gebied niet meer aantrekke
lijk is, een zekere verpaupering heeft ondergaan en er wordt op dit moment een bouwvergunning ge
vraagd, dan dacht ik dat het geen goed beleid was wanneer die bouwvergunning getoetst wordt aan de
situatie zoals die op dit moment is. Ik dacht dat je de moed moest hebben - ik dacht dat de mogelijk
heden hiertoe aanwezig waren - om de welstand te toetsen aan datgene wat de raad met dat gebied
voor ogen staat. Anders ga je door het beleid te koppelen aan het verleden de vernieuwing die je voor
staat op een bepaalde manier hinderen. Dat is één van de onderwerpen die met de Welstandsadvies
commissie doorgesproken zal worden. Dan komen natuurlijk ook een aantal andere onderwerpen aan de
orde, zoals reclametekens, het schilderen van panden e.d. In hoeverre wij hierbij mogelijkheden heb
ben weet ik niet; sommigen hebben daar hun twijfels over. In ieder geval zullen in dat gesprek ook de
ze zaken aan de orde komen. Ik moet er wel bij zeggen dat over de echte monumenten en datgene wat
daar bij hoort op het ogenblik al commentaar gegeven wordt door een commissie die wij er speciaal
mee belast hebben nog eens na te gaan in hoeverre bepaalde elementen ook uit het oogpunt van monu
ment goed gewaardeerd zijn.
De heer Ten Hoeve heeft niet voor het eerst het monumentenbureau ter sprake gebracht, hij heeft
niet voor de eerste maal ter sprake gebracht dat er misschien een andere vorm van welstandstoezicht
zou moeten komen. Wij hebben hierover al eens een notitie laten circuleren. Ik dacht dat er, niet di
rect ten opzichte van het monumentenbureau maar wel ten opzichte van een grotere aanpak van het
welstandstoezicht, een zeer moeilijk te overwinnen barrière is, n.l. dat het Friese welstandstoezicht
gebaseerd is op een gemeenschappelijke regeling op basis van artikel 61 van de Gemeentewet. Dat zou
betekenen dat de hele overeenkomst terug geschakeld moet worden, tenzij Leeuwarden zich zonder
meer bij die regeling zou aansluiten. Ik geloof echter niet dat dat de oplossing zal geven die de heer
Ten Hoeve voor ogen staat. Dit is dus duidelijk geen gemakkelijke zaak. Over het monumentenbureau
is wel eens gesproken, maar er is nog geen diepgaand beraad over geweest. Ik hoop dat wij t.z.t. - ik
heb al gezegd waaraan het college meent de prioriteit te moeten geven - ook aan deze organisatori
sche kwestie, maar dan in ruimer verband, aandacht kunnen besteden.
Ik dacht dat ik zo een aantal elementen behandeld heb. De heer Van der Wal sluit zich wel aan
bij het feit dat het een mooie nota is, maar daarna wordt zijn toon duidelijk anders(De heer
Van der Wal: Ja.) zelfs zo dat je je afvraagt: Is er nog wel enig vertrouwen in het beleid dat het colle
ge ten opzichte hiervan voert. Te fatalistisch(De Voorzitter: Mijnheer Van der Wal?) en nog
een aantal van dergelijke uitdrukkingen getuigen niet direct van een groot vertrouwen in wat er van
deze nota terecht zal komen. Als er gezegd wordt: Hij zal wel in de la terecht komen, dan krijg je
het gevoel van: Zou ik er nog wel op moeten antwoorden; als de kwalificatie al van dien aard is dan
heb je het gevoel dat argumenten niet meer helpen. Een bepaalde houding kan al zo duidelijk zijn dat
je zegt: Wat helpen argumenten hier nog.
Ik dacht dat het op dit moment niet noodzakelijk was om op Wirdum-de Kamp in te gaan; daar
kunt u straks uitvoerig over discussiëren. Het is zo dat binnenkort wel begonnen zal worden met een
inventarisatie van het oude dorp Wirdum zelf. Te zijner tijd zullen u daarvoor de nodige voorstellen
bereiken
De heer Van der Wal wil een nieuwe definitie van "monument". Ik zeg ronduit dat ik op dit mo
ment niet in staat ben om die te geven. Ik dacht dat het ook niet direct zo noodzakelijk was om met
nieuwe definities aan te komen en daaraan weer nieuwe criteria te ontlenen. Ik geloof dat het monu
mentenbeleid in Nederland een continu beleid is, dat er voortdurend bepaalde toepassingen zijn die
tot nieuwe interpretaties aanleiding geven. Het is een dynamisch beleid dat ook de maatschappelijke
ontwikkelingen duidelijk volgt.
De heer Van der Wal hoopt dat het niet een nota zonder meer zal blijven en dat die nota ook in
relatie zal worden gezien met de structuurnota. Ik dacht dat ook in de tekst van de nota is te zien dat
die heel dicht naast de structuurnota heeft gelegen en dat er uit beide nota's duidelijk een complemen
tair beleid zal volgen.
De heer Van der Wal: Naar aanleiding van de St. Jacobsstraat spreekt u over "willens en wetens"
en "met bloedend hart". (De heer Rijpma (weth.): U gelooft dat niet, maar het is wel zo.) Het doet
mij wel goed dit te horen. Het is echter zo dat er geen enkel onderzoek naar de betreffende panden
bekend is, althans de raad heeft daar niets over gezien of gehoord. Als er dan, ook door het college,
zoveel gewicht aan deze historische gevelwand wordt gehecht - u gebruikt dan termen als "willens en
wetens" en "met bloedend hart" en weet ik wat daar verder allemaal bij hoort -, waarom is dat dan
nooit onderzocht? Waarom is er nooit een cijferopstelling gemaakt waaruit voor elk pand afzonderlijk
blijkt dat afbraak goedkoper is dan herstel? Die cijfers zijn er niet, ik heb ze althans nog nooit ge
zien. Om die reden trek ik termen als "met bloedend hart" enz. in twijfel, want de feitelijke gang
