24
Punten 26a en 26b (bijlagen nos. 455 en 456).
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig de voorstellen van b. en w.
Punt 27 (bijlage no. 447).
De heer Buising: In het raadsbriefje stelt u voor het standpunt van de regioraad inzake de Nota
Werken te onderschrijven. Onze fractie is het daarmee wel eens, dus ik zou het verder kort kunnen
houden, ware het niet dat er tijdens het fractieberaad een paar opmerkingen zijn gemaakt die ons
standpunt wat verduidelijken.
De regioraad ervaart het als een bezwaar dat de nota, terwijl hij al in de openbaarheid is geko
men en dus zijn leven gaat leiden, nog niet politiek-bestuurlijk is bekrachtigd. Een zelfde bezwaar
kleefde er ook aan de Nota Wonen en het zal bij de Nota Recreëren vermoedelijk wel niet andërs
gaan. De regioraad heeft formeel gesproken wel gelijk, maar feitelijk is er natuurlijk maar één alter
natief: Als u wilt dat nota's niet een eigen leven gaan leiden zolang er geen politiek controleerbare
standpunten over zijn ingenomen dan moeten ze zo lang in de la blijven liggen. Ons standpunt is en is
altijd geweest dat ook ambtelijke nota's openbaar behoren te zijn. Wij zijn ons er van bewust dat zo
iets risico's met zich kan brengen, maar wij hebben toch de neiging om in gevallen als dit die risico's
in te calculeren. Bovendien, hoe stelt men zich voor dat er in- en uitgesproken kan worden over een
nota die niet openbaar is?
Ten aanzien van de economische ontwikkeling mist de nota, ook naar de mening van onze fractie,
de nodige gezonde agressiviteit. Aan de andere kant zou je kunnen zeggen dat de nota niet zo maar
tot die gelatenheid en dat fatalisme komt, omdat de situatie op economisch gebied in Friesland al ja
ren om te huilen is. Misschien realiseerde men zich bij het schrijven van de nota wel dat er wellicht
helemaal geen uitbreiding van de werkgelegenheid kan komen als het spreiden van de industriële of
andere investeringen van betekenis niet dwingend kan worden voorgeschreven, om van de tegenzin en
de onwil van te spreiden rijkspersoneel om hierheen te komen nog maar te zwijgen. Overigens - en ik
meen mij te herinneren dat deze opmerking in de regioraad ook is gemaakt -, wat let de Regio Leeu
warden om zelf op de acquisitietoer te gaan?
Het bezwaar dat de regioraad koestert t.a.v. het feit dat de nota nogal nadrukkelijk eisen wil stel
len ten behoeve van het milieu en de ecologische omstandigheden, die dan een eventuele economische
ontwikkeling in de weg zouden staan, wordt door onze fractie wel onderkend, hoewel het op zichzelf
natuurlijk een gunstig verschijnsel is dat ook ambtelijke nota's meer aandacht vragen voor deze kant
van het leven; dat is met ambtelijke nota's jarenlang niet het geval geweest en ook wij hebben dat
altijd als een bezwaar gevoeld; het was altijd maar: groei, groei en nog eens groei, en dat er nu lang
zamerhand een ander geluid hoorbaar wordt, ook van ambtelijke zijde, is op zich verheugend.
Wat betreft de mening van de regioraad omtrent de positie van Leeuwarden kan ik kort zijn, onze
fractie onderschrijft deze helemaal; de nota is op dit punt zonder meer ernstig in gebreke. Wij zijn het
ook eens met het standpunt betreffende de verbindingen. Ook wij willen nog weer eens het belang van
de verdubbeling van het gedeelte van rijksweg 9 tussen Dronrijp en de Afsluitdijk ten sterkste beplei
ten, zonder echter de rest van de verbinding met de randstad uit het oog te verliezen.
Persoonlijk vind ik de zin in de raadsbrief van de regioraad: "De plaatskeuze van een Leeuwarder
bos doet vreemd aan." nogal eufemistisch. "Leeuwarden grenst hard aan het omringende landbouwge
bied; een overgangszone tussen beide ontbreekt.", zegt de nota hierover, en ook nog: "Bossen van
enige omvang op de kleigronden ontbreken geheel in Friesland.". Natuurlijk, maar dat is immers één
van de wezenskenmerken van Friesland, de openheid en de ruimte op de klei, net zoals het een we
zenskenmerk van Friesland is dat de hoofdstad midden in de greiden ligt. Maar laat ik zo niet verder
gaan, want lyrisch worden is in verband met die sombere Nota Werken nauwelijks verantwoord.
Wat doelstelling 34 aangaande de overlast door lawaai en stank betreft deelt onze fractie het
standpunt van de regioraad nadrukkelijk, n.l. dat met name de gemeenten die rechtstreeks de lawaai
hinder van de vliegbasis ondervinden betrokken behoren te zijn bij het overleg dat er op is gericht die
hinder zoveel mogelijk te beperken.
Ik kom nu tot een slotopmerking. Ook nu blijkt weer dat economie en ecologie, wonen en werken,
milieu en recreëren onderling zo zeer samenhangen dat het eigenlijk wel erg moeilijk is een structuur
plan op te stellen met behulp van drie nota's die het geheel wel in mootjes hakken. Dat is ook een be
zwaar dat in onze fractie werd gevoeld, maar zoals ik al zei, in het algemeen onderschrijven wij wel
het standpunt van de regioraad in deze.
De hear Jansma:Nota nümer 231 fan de P.P.D., de Nota Wurkjen, is ien fan de wichtichste nota's
dy't forskynd binne, alteast hwat it underwerp oangiet. It kolleezje hat dat blykber ek fan miening
25
west hwant it hat de nota op in pear dagen nei in healjier lyn al nei us tastjurd. It wurkjende diel fan
ós bifolking moat soargje dat hja seis en dejingen dêr't hja foar forantwurdlik binne op in ridlike wize
ite, drinke, harren klaeije, wenje, leare, untspanne ensfh., ja, dat-men dat allegearre kin. Yn diel I,
haedstik 3, fan de nota wurde dêroer ek in oantal sinnige dingen sein. De Wittenskiplike Ried foar it
Regearingsbilied is koartlyn oan de han fan in studzje under oaren ta de konkluzje kommen dat by in
tokoart oan arbeidsplakken it foaral de kwetsbere groepen binne dy't it gefaer rinne dat hja bliuwend,
dus foar de rest fan harren libben, buten it arbeidsproses. komme to stean. Dy groepen binne de handi-
kapten, de alderen (en dat binne by in bulte wurkjowers, ynklusyf fakentiids de oerheit, minsken bop-
pe de 40 jier; sa't wy hjir sitte hearre wy der op in stikmannich nei allegearre ek al by) en de lju mei
allinne in legere skoalle-oplieding. Fierders is der noch it probleem fan de wurkleaze jongerein; dy
hawwe fan'e wike yn de Frieslandhal in wurkwike organisearre. Ik haw de yndruk dat de wurkleazens
under de jongerein noch net earder sa great west hat as hjoed de dei. Lokkich binne der protten maet-
regels fan it ryksregear om de wurkjowers tomjitte to kommen, lokkich binne der ek in W.W., in
W.W.V., in A.B.W., in W.A.O. en in A.A.W. dy't wurkleasheit yn de ungeskiktheitspersintaezjes for-
diskontearjesa't dat dan hjit. Mar dat binne pleisters op de wounen fan in sike, dy wounen dogge
sear, binne foar in great part ungenêslik. Troch myn wurk haw ik eltse dei weroan mei dizze problemen
to meitsjen. En jowe de 247 siden fan de Nota Wurkjen nou oan hoe't de sike better wurde kin? Nef-
fens my docht de nota dat net. De nota konstatearret in hiele bulte en hat as sadanich wol in greate
wearde, mar wy misse it oandragen fan in oplossing. Nou sille planologen ek net dejingen wêze dy't
foaroan rinne by it oanjaen fan oplossingen hwat it bistriden fan de wurkleazens oangiet. Ek dêrom is
it spitich dat deputearre steaten dizze nota, dy't in somber byld jowt fan de ekonomyske untwikke-
lingsmooglikheden fan Fryslan en Ljouwert, yn dizze foarm forskine litten hawwe. It foardiel is - mar
it biswier is greater - dat deputearre steaten nou rekken halde kinne mei de stanpunten sa't dy troch
allegearre ynspraekmooglikheden op harren tafels komme. Yn dit forban in fraech oan it kolleezje:
Doe't wy in set lyn hjir de Nota Wenjen bihannelen hienen op de Lêskeamer in hiele protte geskriften
lein fan ynteressearre boargers dy't al as net yn groepsforban harren kommentaer jown hienen. Ik haw
dizze geskriften oer de Nota Wurkjen dizze kear op de Lêskeamer mist. Ik wit dat ek boargers fan us
gemeente, u.o. mei help fan de spesiale ynspraekkrante, harren miening op papier set hawwe. Wy hie
nen wol witte wollen hwat hja der fan seinen. Hwerom lei dat spul dizze kear net op de Lêskeamer?
Of is it soms wer troch de ien of oare meipikt?
Hwat it riedsbrief oangiet, us fraksje kin it foar in hiel great part wol mei it stanpunt fan de regio-
ried iens wêze. It docht us goed dat hjiroer yn de Regio Ljouwert sa'n greate oerienstimming is. Stêd
en plattelan bipale togearre de aerd fan de romtlike en maetskiplike struktueren, hja folje inoarren
oan. De stêd is pas stêd as der plattelan is en oarsom is dat ek wier. Ik lies koartby yn in krante dat ien
fan us kollega-riedsleden op in gearkomste sei: De stêd is der foar it plattelan en net oarsom. Sa'n ut-
spraek is, as wier is hwat yn de krante stiet, bisiden de wierheit, sa'n utspraek docht neffens my de
stêd gjin deugd; stêd en plattelan binne beide yn deselde mjitte op elkoarren oanwiisd, de ierie hdn
moat de oare waskje. Hwat dat oangiet binne ek wy mei de regioried fan bitinken dat de Nota Wurkjen
de needsaek om fan Ljouwert groeistêd to meitsjen lang net genöch oantsjut.
Hwat de paragroef oer de forbiningen oangiet, wy binne mei de regioried fan miening dat it heech
tiid wurdt dat de wei Dronryp-Ofslütdyk ek twabaens wurdt. Der is reden to mear om dit mar wer ris to
sizzen nou't de haedyngenieur-direkteur fan Rykswettersteat by de iepening fan it fiadukt op'e Ofslut-
dyk sei dat Rykswettersteat in twabaenswei Dronryp-Ofslutdyk winsklik fynt, mar dat it ryk der gjin
hege prioriteit oan jowt sjoen yn it ramt fan it gehiel. Yn it ramt fan de paragroef oer de forbiningen
noch in fraech. Hwat wurdt der bidoeld mei de winsklike forbettering fan de forbining mei it Ruhrge-
biet? Moat dat neffens it kolleezje fia Emmen en de yn Dutslan projektearre autobaen Emden-Ruhrge- D
biet, as wurdt bidoeld fia Twente of miskien fia Doetinchem of Arnhim? It iene of it oare makket fan-
sels wol forskil foar us en soe it dêrom net forstannich wêze dat wy oanjowe hwer't wy fine dat dy for-
bining ungefear komme moat?
Fierders noch dit. Ik haw sein dat wy yn de nota suggestjes misse hwat it forbetterjen fan de wurk-
gelegenheit oangiet. Mar as ik earlik bin, ik fyn yn it riedsbrief dizze suggestjes ek net. Komt dat om)'
de Kommisje Romtlike Oardering fan de regioried it stanpunt fan de regioried taret hat? Ik haw alle
wurdearring foar it stik fan de regioried mar hwerom steane hjir gjin suggestjes yn hoe't it dan wol
moat? Bistriding fan de wurkleazens is ien fan de greatste problemen fan dizze tiid. Nedich is net al-
linnich in goede ynfrastruktuer, mar ek in goed akwisysjebilied, de hear Buising hat dêr ek op wiisd. H
Soe it sin hawwe dat der foar de Regio Ljouwert in soarte ekonomyske Ontwikkelingskaert makke wurdt?
As sa'n oersjoch der is en der is in goede ynfrastruktuer dan bitsjut dat net dat de bidriuwen fansels H
komme, der sil in agressyf akwisysjebilied fierd wurde moatte. Soenen wy akwisiteurs oanstelle moatte
