10
11
worden gebracht zonder te wachten op een decreet van de hogere overheid. Een aanzet is gegeven via
de Regio Leeuwarden. Veel concreets is daar nog niet uit gekomen. Wel is de periode van het bestaan
van die zelfde regio toch een tijd geweest waarin, door samen te praten, een mogelijk wederzijds
wantrouwen is verminderd. Hoe moeilijk zo'n gewenningsperiode wel is blijkt als de regioraad een po
ging waagt om in concreto een woningbouwprogramma voor de regio samen te stellen. Ook op het ge
bied van de regionalisatie van de gezondheidszorg en de schoolbegeleiding biedt deze regio nog een
diversiteit aan meningen die doet vrezen dat de centralistische tendenzen ons volledig onvoorbereid
zullen overspoelen.
Bij de automatisering van de bevolkingsregisters hebben wij er reeds op gewezen, en ik wil er
nogmaals op wijzen, dat de gekozen beslissing dienomtrent niet moet leiden tot ongewenste koppelin
gen. De eerste indicaties in deze richting zijn er reeds. Dit is ook een vorm van centralisme die wij
ons echter zelf hebben opgelegd. Laat het niet zo worden dat "big brother computer" ons gaat regeren
met alle kwalijke gevolgen van dien.
Dat in de gemeente Leeuwarden het pol itie-apparaat niet voldoende functioneerde hebben wij in
de vorige algemene beschouwingen reeds gesignaleerd. Dat de situatie zo was dat er binnen een jaar
koppen moesten vallen is zeer triest. Wij hebben er begrip voor dat het u, mijnheer de voorzitter, als
hoofd van de politie zwaar heeft moeten vallen dergelijke harde maatregelen te moeten nemen. Bij on
ze fractie bestaat de mening dat niemand gebaat is met het in de openbaarheid brengen van details
ook al houdt dat natuurlijk in dat hierin tegenstrijdige belangen schuilen; openheid kan wonden schu
ren doch geslotenheid wekt wantrouwen. De summiere informatie uit de pers heeft tot gevolg dat wij
deze zaak alleen van de buitenkant kunnen beoordelen. Wij hebben begrip voor de oplossing doch de
gekozen weg waarlangs de oplossing bereikt is of bereikt zal worden is naar onze mening niet de juiste
weg. Nogmaals, harde maatregelen zijn nodig doch een oordeel - of lees "veroordeling" - in pers
artikelen is niet nodig en in strijd met de gevoelens voor menselijke waarden. Laten wij hopen dat een
goed overleg tussen de burgemeester, het openbaar ministerie en de korpsleiding in staat zal zijn de
geslagen wonden te helen opdat voldaan kan worden aan de enige opdracht die de politie heeft, n.l.
de burger bescherming te bieden, of het nu is op het terrein van straatschenderij, drughandel, diefstal
of zelfs moord. Daar ligt de taak van de politie en deze moet niet vertroebeld worden door onderlinge
rivaliteit. Misschien dat ons politiekorps bij het betrekken van het nieuwe politiebureau in staat zal
zijn iets van deze nare situatie achter zich te laten.
Op het gebied van de stadsvernieuwing is een groot project voltooid, de restauratie van de Grote
Kerk. Rond dit juweel begint de restauratie van de wijk vormen aan te nemen, wel niet helemaal via
de uitspraak van de meerderheid van de raad als wij denken aan de gevel rooi I i jn van Achter de Grote
Kerk, maar met dit soort detaillistische bevoogding wordt kennelijk op progressieve wijze de decentra
lisatie gediend. Het is goed dat rond historisch waardevolle bouwwerken de omgeving wordt gevuld
met aangepaste bouw of met gerestaureerde panden. Dat dit beslist niet noodzakelijk is bewijst de be
bouwing langs de noordzijde van het Oldehoofsterkerkhof. Het dit jaar gereed gekomen gebouw van
het Rijksarchief is naar onze mening in volledige harmonie met het gebouw van de Provinciale Biblio
theek en beide gebouwen verdragen zich uitstekend met de Oldehove. In dit verband verdient het aan
beveling te overwegen of de meest noordelijke bebouwing aan de Westerplantage die vanaf de Harlin-
gersingel de Oldehove afschermt op den duur wel moet worden gehandhaafd. Het zou op zijn minst de
moeite lonen om via een fotomontage een indruk te krijgen van het effect. Misschien komt de toren te
los in de ruimte te staan; dat blijkt dan wel uit die montage. Een tweede restauratie die misschien voor
het publiek wat minder spectaculair is dan de eerder genoemde is die van de Synagoge. Het is echter
wel zo dat de exploitatie van de Grote Kerk evenals die van de Synagoge de gemeente Leeuwarden
voor financiële problemen gaat plaatsen. De gemeentekas verkeert in deze periode in een fleuriger po
sitie dan verleden jaar, doch het einde van de overschotten is in 1980, zoals het zich nu laat aanzien,
bereikt en dan gaat de stormbal weer omhoog. Een zelfstandige exploitatie van Grote Kerk en Synago
ge in de culturele sfeer zal niet sluitend zijn. Twee aspecten zullen dan financiële repercussies heb
ben voor onze financiën, te weten het subsidie aan de uitvoerende groepen wegens te hoge lasten en,
indirect, de concurrentiesfeer met de Harmonie waardoor een ongunstiger beeld in de financiële opzet
van de Harmonie gaat ontstaan. De Synagoge is qua interieur misschien voor zaken in de amateuristi
sche kunstbeoefening geschikt te maken, maar ook hier zal door de entourage geen optimaal gebruik
te verwachten zijn. Hier sluipen langs een achterdeur uitgaven binnen die weliswaar een gevolg zijn
van gevoerd beleid maar die duidelijk in de komende jaren de begroting nadelig zullen beïnvloeden.
Beide restauraties hebben onze instemming gehad; laat daarover geen twijfel bestaan. Een restauratie
van de Bonifatiuskerk juichen wij evenzeer toe. Maar of het in exploitatie nemen van dergelijke ob
jecten een logisch gevolg is van zo'n restauratie wensen wij op voorhand niet te bevestigen. Dat naast
deze restauratie en stadsvernieuwing de raad de vernieuwing van het gebied St. Jacobsstraat-Grote
nïtom lilif
Hoogstraat weer voor zich uit heeft geschoven vinden wij schandelijk; dit heeft aan de V.V.D.-fractie
niet gelegen. Men wilde om verschillende redenen geen beslissing nemen, maar het resultaat is wel
uitstel van vernieuwing hetgeen de voortvarendheid schade doet en Leeuwarden ondervindt op dit ge
bied nogal wat kritiek. Als dan bij vernieuwingen soms elk verouderd gebouw als karakteristiek wordt
beschreven dan duurt het nog maar even en wij vinden dat gebruikte conservenblikjes antieke waarde
gaan hebben.
Het opdrachtenpakket van de afdeling Onderhoud gebouwen en plantsoenen geeft reden tot zorg.
Hier moeten wij wel bedenken dat de kost voor de baat uit moet gaan. Gebrek aan onderhoud is im
mers kapitaalvernietiging in de toekomst! Wellicht zou eens onderzocht kunnen worden of er, gelijk
er is bekeken bij het onderhoud van de rozenkrans, ook nog personeel van de Dienst Sociale Werkvoor
ziening ingezet kan worden bij het algemeen onderhoud der plantsoenen. Dat de Dienst Stadsontwikke
ling zo verdeeld is gehuisvest zien wij ook niet als de beste oplossing. Als de prioriteiten zo gesteld
zijn dat er voorlopig geen middelen zijn om dit ingrijpend te verbeteren dan is dit jammer, maar hier
voor kunnen wij begrip hebben al komt de termijn van 10 jaar ons wat lang voor. Wij vertrouwen er op
dat het personeel, kundig als het is, de teleurstelling zal weten te verwerken.
U kent onze twijfels voor wat betreft de ruimtelijke ordening inzake de kavelprijzen in Cammin-
ghaburen en reeds eerder hebben wij opgemerkt dat wij de particuliere woningbouw een ruimere kans
moeten geven. Nieuwe stagnatie in de woningbouw wordt immers al weer in het vooruitzicht gesteld.
De woningbouwer die l| o 2 ton kan investeren is immers ook een goed besteder van inkomen in de
stad.
De eerste paal voor het scholencomplex dat het stedelijk gymnasium, de stedelijke scholengemeen
schap en de Wopke Eekhoff-mavo in de toekomst zal herbergen is geslagen. Dat het in deze herberg te
vol wordt hebben wij al vaker betoogd. De suggestie van de P.v.d.A.-kant bij monde van de heer Bui
sing om dan het gymnasium apart te laten is een oplossing waar u als college overheen hebt gepraat.
Hebt u inmiddels het ruimtegebrek in het nieuwe gebouw al opgelost? Of het gymnasium nu zo nodig
moet verhuizen is voor ons ook een vraag. In de eerste plaats ligt de school in de binnenstad centraal
en in de tweede plaats is een grote scholengemeenschap toch wel de grote blunder in de Mammoetwet
gebleken. Is men hier niet bezig om een in sommige politieke ogen "elitaire gemeenschap" willens en
wetens te laten verdwijnen in de massaliteit van het grote aantal? Het is duidelijk dat het probleem
van de overbevolking van dit nieuwe gebouw zich in 5 tot 10 jaar heeft opgelost. De teruggang van
het leerlingenaantal van de basisscholen is onrustbarend. In Huizum-west zal een school moeten ver
dwijnen en zelfs in een nieuwe wijk als Nijlan is het kindertal dermate gedaald dat één van de twee
openbare scholen in enkele jaren moet worden gesloten. Het is daarom te betreuren dat de goede ont
wikkeling van de samenwerking tussen bijzonder en openbaar onderwijs die zich in het Aldlan zo dui
delijk heeft gemanifesteerd in de nieuwe wijk Camminghaburen ineens niet meer mogelijk blijkt. Hier
moet ieder voor zich weer zijn eigen hokje afgeperkt hebben.
De parkeergarages zullen ons ook blijven achtervolgen totdat wij de problemen van het parkeren
in de binnenstad hebben opgelost. Tegenstand hierbij is voor ons onbegrijpelijk, omdat juist het bezit
van een motorrijtuig in deze eeuw de burger een enorme vrijheid heeft gebracht. Men dient te begrij
pen dat juist het bezit van een auto een grote spreiding van macht teweeg heeft gebracht. Zelden is
een mens zo in staat geweest tijd en vrijheid van gaan en staan zelf in te delen. Het moet voor de
kiezer ter linker zijde een navrante ervaring zijn dat juist de V.V.D. dit belang van de burger zo ziet.
(De heer Van der Wal: Is de vrijheid van de burger gediend door dit autosysteem?) Ik zal eerst mijn
verhaal af maken; vanavond zal ik u wel antwoorden. Gelukkig is dit echter niet de enige visie die
wij hebben en die uitdrukt wat de burger wil. Wij vertrouwen dat het te realiseren verkeers- en ver
voersplan duidelijk de bedoeling zal hebben te regelen en niet te betuttelen. Ook zal het realiseren
van goede parkeergelegenheid in het centrum van de stad de centrumpositie van Leeuwarden kunnen
versterken en zo ook de welvaart.
Een door ons toegejuichte centralisatie is de tot stand gekomen samenwerking tussen de Leeuwar
der ziekenhuizen. Wij hebben het grootste vertrouwen dat de integratie in een aantal jaren gestalte
zal krijgen en zal resulteren in een adequate nieuwbouw. Ten aanzien van de bejaarden wordt naar on
ze mening te weinig gedaan voor de psycho-geriatrie. Onder het mom van een teveel aan bedden in de
verpleeghuizen in Friesland wordt te gemakkelijk het aspect van de demente bejaarde en het tekort
aan voorzieningen onbeantwoord gelaten. Indien de hogere overheden concreet van mening zijn dat
een teveel aan somatische bedden in Friesland niet verantwoord is dan kan men met deze constatering
niet volstaan als daarmee een aanverwant probleem wordt verwaarloosd. Zo wacht het een op het an
der en er gebeurt niets. Bij de jeugdpsychiatrie neigen wij tot het standpunt dat een scheiding moet
plaats vinden tussen de toewijzing van ongeveer 25 bedden voor ernstige zieken en de voorzieningen
die meer een semi-muraal karakter dragen. Voor deze laatste voorzieningen is Leeuwarden de meest
