6
hun waardering voor dat werk op duidelijke wijze blijk hebben doen geven. De minister van Binnenlandse
Zaken heeft in de Tweede Kamer meegedeeld dat hij bij wijze van overgangsmaatregel de B.B. bij de
huidige provincies wil onderbrengen. De V.N.G. heeft aan de minister kenbaar gemaakt een dergelijke
stap onlogisch te vinden. De V.N.G. is van mening dat m.b.t. de B.B. niet vooruit gelopen mag worden
op de bestuurlijke reorganisatie. De Bescherming Bevolking zal niet los van de andere hulpverlenings
organisaties gereorganiseerd moeten worden. Ook al zou de B.B. in de toekomst gekoppeld worden aan
de mini-provincies dan doet het toch wel eigenaardig aan van 45 kringen over te gaan naar 11 provincies
en over enkele jaren weer naar 24 provincies nieuwe stijl.
Over de coördinatie van de hulpverlening nog het volgende. Gelet op de nauwe samenhang die er
behoort te zijn bij de ontwikkeling van de verschillende organisaties en diensten die nauw bij de hulp
verlening betrokken zijn - politie, brandweer, B.B., ambulance - heeft de V.N.G. kort geleden een
nieuwe kerncommissie ingesteld die zorg moet dragen voor de nodige coördinatie; in die commissie zijn
personen aangewezen die al betrokken zijn bij een of meer sectoren van de hulpverlening. Op grond
daarvan ben ik aangewezen als lid van de nieuw ingestelde coördinatie-commissie van de V.N.G.
Wat deze punten betreft tot slot iets over samenwerking nutsbedrijven. De taken van de nutsbedrij
ven zijn zodanig dat deze gerekend moeten worden tot de functies van het lokale bestuur. De techni
sche ontwikkelingen zijn evenwel van dien aard dat deze taken over het algemeen niet door de gemeen
ten afzonderlijk uitgeoefend kunnen worden. Er zal dan gekozen moeten worden voor gemeentelijke sa
menwerkingsverbanden of de taken zullen over moeten gaan naar een hogere bestuurslaag (provincie of
rijk). In onze provincie is de laatste weg gekozen voor de elektriciteitsvoorziening. Die wordt verzorgd
door het Provinciaal Electriciteitsbedrijf, zij het met uitzondering van de distributie van elektriciteit
in de gemeente Leeuwarden die wij nog zelf verzorgen. Bij de gasvoorziening is in Noord-West Fries
land gekozen voor een gemeentelijk samenwerkingsverband dat gestalte heeft gekregen in de N.V. Fri
gas. De watervoorziening is eveneens ondergebracht bij een gemeentelijk samenwerkingsverband waar
in na de recente overname van het waterleidingbedrijf van Sneek alle 44 Friese gemeenten deelnemen.
In ons land zijn drie organisaties van de nutsbedrijven waar praktisch alle bedrijven lid van zijn, onge
acht hun structuur (gemeentelijk, intergemeentelijk, provinciaal, streekbedrijf of particulier bedrijf;
dat laatste komt in enkele gevallen nog voor). De elektriciteitsbedrijven zijn verenigd in de VEEN, de
gasbedrijven in de VEGIN, de waterleidingbedrijven in de VEWIN. In deze organisaties wordt het lan
delijk beleid gecoördineerd, wordt overleg met de betrokken bewindslieden gevoerd, wordt deelgeno
men aan internationaal overleg in de betreffende branche, worden gezamenlijk speurwerkprogramma's
uitgevoerd en dergelijke. Bovendien is de laatste paar jaren een overlegorgaan van de drie takken van
de nutsbedrijven tot stand gekomen. Daar wordt enkele keren per jaar over de algemene beleidslijnen
overleg gepleegd tussen de voorzitters, één of twee bestuursleden en de directeuren van de drie organi
saties van nutsbedrijven. Door mijn voorzitterschap van de N.V. Waterleiding Friesland ben ik enige
jaren geleden gekozen tot bestuurslid van de VEWIN en fungeer ik vanaf 1975 als voorzitter van het
bestuur van die landelijke organisatie van waterleidingbedrijven. Voorzitter van de VEEN (elektrici
teitsbedrijven) is thans de heer Niers, Commissaris der Koningin in de provincie Overijssel, en voor
zitter van de VEGIN (gasbedrijven) is de heer Kaland, gedeputeerde van de provincie Zeeland.
Hiermede heb ik u een, zij het zeer globale, schets gegeven van een aantal organisaties waarin ik
een deel van mijn tijd besteed, organisaties die stellig ook in het belang van onze gemeente werken,
hoewel natuurlijk niet allemaal in dezelfde mate.
Aangezien ook de wethouders, ieder op hun terrein, deelnemen aan landelijke en regionale orga
nisaties en commissies - ik memoreerde dat reeds eerder - kunt u er van overtuigd zijn dat wij ons bij
het uitstippelen van het beleid in de eigen gemeente mede kunnen baseren op de ervaringen elders.
Als ik nu nog enkele andere facetten mag aanstippen dan begin ik met de werkgelegenheid. Ook
dit jaar mogen wij ons gelukkig prijzen dat er in onze gemeente geen bedrijfssluitingen van enige im
portantie hebben plaats gehad. Wel hebben wij bij enige belangrijke bedrijven werktijdverkortingen
gehad en is hier en daar een personeelsstop toegepast. Daar staat tegenover dat bij andere bedrijven
zich uitbreidingen hebben voltrokken. Dat blijkt vooral uit de toepassing van de investeringspremiere
geling industriële en dienstverlenende bedrijven in 1976 vergeleken met die in 1975. Zo steeg het aan
tal premie-aanvragen in Leeuwarden van 7 naar 16, de daarmee gemoeid gaande investeringen van ca
11 ,5 miljoen tot ca 72 miljoen en het daarbij betrokken aantal arbeidsplaatsen van ca 50 tot ca 125.
Vooral de kapitaalintensieve investeringen zijn derhalve het afgelopen jaar toegenomen. De industrie
terreinen in Leeuwarden-west zijn bijna volledig uitgegeven en het nieuwe industrieterrein in Leeuwar
den-oost, de Hemrik, zal de komende jaren in gebruik worden genomen. In de dienstensector is de uit
bouw van de Giro het belangrijkste gebeuren. Over die ontwikkeling zijn wij content. Betreurd moet
worden dat de regering heeft gemeend niet te kunnen besluiten de hoofdvestiging van de Postbank in
Leeuwarden te doen plaats hebben. Wel zal de Dienst Persoonlijke Leningen hier worden gevestigd.
7
Daarmee is inmiddels gestart. Ik wil er voorts op vertrouwen dat het tot ontwikkeling brengen van een
van de vier regionale kantoren van de gelddiensten van de P.T.T. in Leeuwarden niet alleen zal worden
gerealiseerd doch dat daar ook kwalitatief hoogwaardige arbeidsplaatsen mee gemoeid zullen zijn. Het
scheppen van werkgelegenheid blijft een van de grootste problemen waarvoor wij de komende jaren ge
steld zullen worden. In de Nota Werken die kort geleden aan de orde is geweest is o.m. gesteld dat op
basis van de prognoses over de toename van de werkgelegenheid en die van de beroepsbevolking er in
de periode tot 1987 ca 30.000 nieuwe arbeidsplaatsen in Friesland moeten worden gecreëerd wil het ni
veau van de werkloosheid op een aanvaardbaar peil blijven. Dat het met de werkgelegenheid in dit deel
van het land nog steeds slechter is gesteld dan in het Westen moge blijken uit de volgende kille cijfers.
Als het werkloosheidspercentage voor Nederland op 100 wordt gesteld dan is dat in de eerste 10 maan
den van 1976 in Friesland en Groningen 140 en in Noord- en Zuid-Holland 70. Ook de gegevens be
treffende de geregistreerde arbeidsreserve van mannen in percentages van de afhankelijke mannelijke
beroepsbevolking over de eerste 11 maanden van 1976 tonen aan dat de situatie hier achter blijft bij de
landelijke cijfers en tevens dat een verslechtering is opgetreden in vergelijking met de eerste 11 maan
den van 1975. De volgende cijfers wijzen dat uit:
Eerste 11 maanden van
1 975 1 976
Nederland 5,2 5,6
Friesland 7,3 7,5
Gewest Leeuwarden 6,7 7,0
Teneinde de positie - op langere termijn gezien - structureel te kunnen verbeteren is er zowel door
het provinciaal bestuur als door ons met klem bij de regering op aangedrongen Leeuwarden de facilitei
ten van groeistad toe te kennen. Helaas zijn wij daarin tot dusverre slechts zeer ten dele geslaagd. Het
lijkt van belang dit jaar, het jaar der verkiezingen, dit probleem uitdrukkelijk onder de aandacht te
brengen van de politieke partijen, de kamerfracties en de betrokken bewindslieden. Bij dit laatste moet
dan wel de hoop en de verwachting worden uitgesproken dat de nieuwe bewindsman op het Ministerie
van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening voldoende begrip voor de Friese situatie zal hebben.
Wat de verbetering van de infrastructuur betreft wil ik nog eens wijzen op het grote belang van
een spoedige totstandkoming van de verdubbeling van rijksweg 9 Dronrijp-Afsluitdijk. Daarmee zou ook
de Friese hoofdstad een goede verbinding hebben met vooral het Westen des lands. Wij hebben de twij
felachtige eer de enige hoofdstad in den lande te zijn die niet via een vierbaansweg is te bereiken.
Het is te hopen dat de volgende minister van Verkeer en Waterstaat een Friese minister is. Die zou dan
ook in Leeuwarden moeten blijven wonen en minstens enkele keren per week de route Leeuwarden-Den
Haag moeten rijden. Dan zou de bewindsman zelf ervaren wat de betekenis is van een goede verbinding
met de Friese hoofdstad.
Met betrekking tot de woningproduktie in Leeuwarden kan ik u meedelen dat die in 1975 760 heeft
bedragen en dat die in 1976 naar verwachting bijna even groot zal zijn, n.l. 740. Van dat laatste aan
tal zullen er 385 woningwetwoningen zijn, 255 premiewoningen en 100 vrije sectorwoningen. Deze aan
tallen kunnen nog een geringe wijziging ondergaan aangezien op dit moment de exacte aantallen over
december nog niet bekend zijn. Hieruit blijkt dat wij de afgelopen twee jaren in de lijn zitten van het
aantal jaarlijks te bouwen woningen dat kort geleden als doelstelling door de raad is vastgesteld, n.l.
750.
Over de ontwikkeling van het inwonertal van onze gemeente kan ik u meedelen dat over de eerste
11 maanden de geleidelijke groei van de laatste jaren zich heeft voortgezet, n.l. een stijging van
85.074 per 1 januari 1976 tot 85.576 per 1 december van dat jaar. De cijfers over december zijn op dit
moment nog niet nauwkeurig bekend. Volgens een voorlopige taxatie zal de bevolking in december met
een 150 verminderen zodat over geheel 1976 een stijging met ca 350 inwoners valt te verwachten.
In de huisvesting van gemeentelijke diensten zullen nu spoedig een aantal belangrijke verbeterin
gen hun beslag krijgen. De nieuwe brandweerkazerne is bijna klaar en zal naar verwachting in maart
van dit jaar in gebruik kunnen worden genomen. De officiële opening van het gebouw zal plaats hebben
op 5 mei 1977. Het nieuwe politiebureau wordt op 11 januari a.s., dus morgen, opgeleverd. Met de in
richting zal nog enige tijd gemoeid zijn. De politie zal waarschijnlijk begin april naar het nieuwe bu
reau verhuizen. De officiële opening zal waarschijnlijk eerst in september geschieden. Het ligt voorts
in de bedoeling een aantal open dagen te houden waarop de burgerij in de gelegenheid zal worden ge
steld het nieuwe politiebureau te bezichtigen. Helaas is er enige vertraging gekomen bij de ingebruik
neming van het tweede overdekte zwembad in het plan Kalverdijkje. Verwacht wordt dat wij er toch
nog in deze maand zullen kunnen starten. Een teleurstelling is dat er nog steeds geen nieuw A.C.W. -
programma is vastgesteld dat ons in de gelegenheid zou stellen met de bouw van de derde sporthal te
