VQ h>l\
De panden dêromhinne wurde restaurearre troch in oare architekt en in oare opdrachtjower. Ik tocht
dat wy as ried net alhiel oan us trekken komme as dy plannen oan us foarlein wurde. Hwat is der
ommers bard? Wy hawwe dat pand kocht - yn it riedsbrief oer de keap waerd sprutsen oer de nijbou
dy11 réal isearre wurde soe troch "Beter Wonen", dit utstel slut der strak op oan -, de oankeap is goed-
kard, de Hannelsdrukkerij is der wei gien en op dat momint hat de D.S.O. it bistjür fan "Beter Wonen"
mei harren architekt utnoege foar in petear. Ik haw hjir de notulen fan dit petear en yn dat petear is
sprutsen oer hwat dan de bidoeling is en hwat der barre kin. Der is sein dat dit gjin eksakte oanbieding
is mar dat hja graech sadré it pand leech is bigjinne wolle en hja freegje oft de D.S.O. harren gedach
ten der oer gean litte wolle sadat hja, as de Hannelsdrukkeri j leech komt, op'e tiid bigjinne kinne.
Nou, dat is krekt sa't de ried it altiten woe. Dat petear hat west op 31 maeije 1976. Foar de gemeente
wienen dêr oanwêzich de hear J. van der Wal, haeddirekteur, en de hear Stevens. As jo as takomstige
opdrachtjower - dat is "Beter Wonen" - sa'n gearkomste meimeitsje en jo hawwe as wenningbouforiening
fia federaesje en oerliz mei b. en w. jou ynteresse sjen litten yn dit wurk, jo wolle der dan net oan
meidwaen en jo jowe dan jou architekt in opdracht - faker as ien kear hat it bistjur mei dizze archi
tekt praet en sein dat de gemeente oan ófbraek tinkt en frege oft de architekt miskien oare mooglik-
heden sjocht -, as yndikaesje hwat mooglik is, om in restauraesjeplan foar it hiele gebiet to untwerpen
en dat bringe jo gewoan yn de diskusje yn - nou komt it - dan seit it kolleezje dat dat allegearre leuk
is mar dat dêr gjin opdracht ta wie en dan jowt it kolleezje in oare architekt opdracht om de restau
raes jeplannen to bisjen. De wenningbouforiening hat it lykwols gewoan ynbrocht yn de diskusje - mear
hawwe hja der net oan forboun - om't hja in reéle kans seagen om dit hiele gefal to restaurearjen
wylst hja der seis in sketstekening en in makette fan makke hawwe dy't hjir op it stedhus óflevere binne
en it ek noch yn de parse west hat! Dan seit it kolleezje dat it pand ofbrutsen wurdt en dat der nijbou
komt. It iennige dat ik hjoed freegje wol - en dêrom haw ik it wurd fierd - is dit: As mei 1 of 3 moan-
ne it plan Hannelsdrukkerij oan de ried oanbean wurdt dan soe ik it op priis stelle dat de plannen dy't
de wenningbouforiening "Beter Wonen" as inisiatyf op it mêd fan restauraesje ynlevere hat op dat mo
mint alhiel yn de diskusje bilutsen wurde en dat dy plannen dan ek oan de ried oanbean wurde sadat
wy der oer diskussiearje kinne. Sille wy oan it plan foar restauraesje dat "Beter Wonen" ynbrocht hat
as ried omtinken jaen of geane wy efter it stanpunt fan it kolleezje stean en lit dêr nijbou komme? Ik
tocht by myselsas ik dit punt wer oan de oarder hawwe wol moat ik it nou freegje.
De heer Rijpma (weth.): Op 24 maart 1977 hebben wij een raadsbrief doen uitgaan, die ongeveer
14 dagen later in deze raad behandeld zal zijn, waarin heel duidelijk staat wat het college aan de
raad voorstelt. Dat is zonder ingrijpende discussie aanvaard en de heer Miedema heeft daarbij niet het
woord gevoerd. Wat in die raadsbrief m.b.t. de Handelsdrukkerij staat, is dat er nog niets afgebroken
wordt. In de eerste plaats staat er in dat de panden die gelegen zijn aan de Grote Kerkstraat wat het
ook koste - nu formuleer ik het even vrij - gerestaureerd zullen worden. In de tweede plaats staat er
over Pijlsteeg 16 en 18 in dat er alsnog een onderzoek gepleegd zal worden of die panden niet te hand
haven zijn ondanks het feit dat die woontechnisch in slechte staat verkeren en misschien bouwtechnisch
ook niet al te best zijn. In de derde plaats staat er heel duidelijk in het voorstel van het college - nu
moet ik er bij zeggen dat de panden die ik u genoemd heb het hele complex van de Handelsdrukkerij
vormen, geen steen meer en geen steen minder - dat de panden aan het Schoenmakersperkhet vol
gende stukje van het gebied dat wel als gebied van de voormalige Handelsdrukkerij werd aangemerkt,
n.l. de panden 28, 28a, 30, 32 en 34 (zie kaart 1), op kaart 7 worden aangeduid als structureel be
palend, bouwkunstig ondersteunend, maar bouwkundig en -technisch als bijzonder slecht van kwaliteit.
Zonder excessief hoge kosten zijn deze panden niet te rehabiliteren. Dan is de slotconclusie - wij heb
ben adviezen ingewonnen hoe zwaar de esthetische kwaliteit in dit geval afgewogen moet worden te
gen het kostenaspect - dat, het geheel overziende, de panden aan het Schoenmakersperk vervangen
moeten worden door ter plaatse passende nieuwbouw te plegen. In verband met het vorenstaande ad
viseren wij u voor de panden aan het Schoenmakersperk aan model III de voorkeur te geven en ons
te machtigen met de woningbouwcorporatie Beter Wonen te overleggen over een nieuwbouwplanIn
dit nieuwbouwplan zullen woningen van verschillend type moeten worden gerealiseerd enz. enz.
Dat staat onder het hoofdje "Panden aan het Schoenmakersperk". Inmiddels is er een bouwtechnisch
en daarna ook een woontechnisch onderzoek geweest en die opdracht is in eerste instantie aan de
dienst gegeven. Deze dienst heeft gerapporteerd dat het bouwtechnisch wel mogelijk was maar dat
men er woontechnisch niets voor voelde en dat men die laatste opdracht ook niet had uitgevoerd - daar
over zijn intern de nodige woorden gewisseld - omdat op dat moment duidelijk was - dat was al langer
zo - dat de N.V. Stadsherstel Leeuwarden bijzondere belangstelling had voor de panden aan de Grote
Kerkstraat. Daarvan is vanaf het begin sprake geweest! N.V. Stadsherstel had vanwege die belang
stelling op eigen verantwoordelijkheid aan een architect van het bureau Van Manen en Zwart opdracht
W" é>5
gegeven zowel bouwtechnisch als woontechnisch te onderzoeken hoe de panden aan de Grote Kerkstraat
te rehabiliteren c.q. te restaureren waren. De N.V. Stadsherstel was tot de conclusie gekomen dat deze
panden organiek bijzonder goed bij dit object pasten en wij hebben toen in aansluiting op het bouw
technisch onderzoek aan het architectenbureau Van Manen en Zwart gevraagd om ook te kijken, nu
in opdracht van het college, in hoeverre de panden Pijlsteeg 16 en 18 woontechnisch konden worden
betrokken bij de restauratie van de panden aan de Grote Kerkstraat. Daar is een rapport over versche
nen en dat rapport zal binnenkort aan de raad, met voorstellen, worden toegezonden. In dat rapport
staat dat er van de panden in de Pijlsteeg en de Grote Kerkstraat 8 wooneenheden gecreëerd kunnen
worden plus een winkel. Onze berekeningen tonen aan dat er een investering op rendabele basis moge
lijk is van 1 ,4 miljoen gulden. Het totale bedrag dat er aan kosten en aan boekwaarde in gaat zitten
beloopt ten minste 1,8 miljoen gulden. Dat betekent dat er een deficit is van 4 ton en daarvoor zullen
wij u een voorstel doen om die onrendabele top op een bepaalde wijze te verwerken. Inmiddels is er
een nadere uitwerking gekomen, daar is in de raad en ook in de Commissie Ruimtelijke Ordening naar
gevraagd. Met name is gevraagd naar een nadere aanwijzing over nieuwbouw aan het Schoenmakers
perk. De Dienst Stadsontwikkeling heeft zich over de stedebouwkundige aspecten van dat nieuwbouw-
aspect beraden en vorige week donderdag is daar een discussie over geweest in de Commissie R.O. De
voorstellen die door de dienst geformuleerd zijn, zijn met enige wijzigingen gaarne aanvaard en dat
betekent dat op basis daarvan het gesprek met Beter Wonen voortgezet wordt. Ik moet er bij zeggen
dat ik in de tussentijd met Beter Wonen van gedachten gewisseld heb en dat Beter Wonen ook van die
kant heel duidel ijk op het standpunt staat dat zij in zijn voor nieuwbouw ter plaatse en dat zij geen
belangstelling hebben voor restauraties en rehabilitaties omdat daar problemen mee zijn die ver uit
gaan boven de mogelijkheden die in een woningbouwcorporatie aanwezig zijn. Met Beter Wonen is
derhalve geen enkele conflictsituatie of een verwarrende situatie ontstaan, die mag er misschien ge
weest zijn, maar dat kan ik niet beoordelen. In de fase dat zij contact met de dienst gehad hebben
- dat is de fase waarin een projectgroep opdracht had om een rapport over het gebied uit te brengen -
kwam Beter Wonen in aanmerking om, zoals ook door de Federatie van Woningbouwcorporaties aan
bevolen is, daar ter plaatse nieuwbouw te plegen. Over iets anders is vanuit b. en w. met Beter Wonen
nooit gesproken. Omdat Beter Wonen daarvoor in aanmerking kwam zijn zij door de D.S.O. uitge
nodigd om hun ideeën te geven over de ter zake te plegen nieuwbouw en dat is een situatie die in de
relatie tussen projectgroepen en anderen regelmatig voorkomt. Beter Wonen was op dat moment ook
volkomen op de hoogte van het feit dat het gesprek een informeel karakter had. Dat informele karak
ter is nog eens nadrukkelijk door de heer Hoekstra en door een van de bestuursleden benadrukt toen
zij op een morgen, heel vroeg, meteen de deur van mijn kamer open deden en een maquette naar bin
nen schoven en op mijn vraag wat dit was antwoordden: Mijnheer de wethouder, dit heeft uitsluitend be
tekenis om te laten zien dat ook wij willen meedenken in het facet van de vernieuwing van de binnen
stad, enige conclusie, enige voorwaarde mag u hieraan niet verbinden. Ik geloof dat de heer Miedema
in de situatie zoals hij die schetst complicaties vermoedt, ook omdat hij, naar ik dacht, het complex
Handelsdrukkerij niet geïdentificeerd heeft op het moment dat hij het raadsvoorstel had met de huis
nummers die in het voorstel nadrukkelijk genoemd zijn. Deze nummers zijn genoemd om elke verwarring
uit te sluiten. Als de een het had over het gebied Pijlsteeg en de ander het had over het gebied Schoen
makersperk en de derde het had over het gebied Handelsdrukkerij, dan bedoelde ieder op dat moment
het zijne, dat was op dat moment al bekend. Er staat heel nadrukkelijk over welke panden het precies
gaat. Van enige verwarring in de gesprekken is naar mijn oordeel geen sprake geweest. De heer Mie
dema krijgt dus ook niet een voorstel tot afbraak van het complex Handelsdrukkerij. De heer Miedema
zal constateren dat het pand aan het Schoenmakersperk 28 c.q. 28a binnenkort door de sloper ter aarde
zal worden gebracht.
De hear Miedema: Yn it foarste plak soe ik de wethalder tank sizze wolle foar syn boei jende eks-
plikaesje. Hy hat folie mear forteld as ik him frege hie, mar dat is altyd wol plezierich. Hwer't it my
allinne om giet - ik tocht dat ik dat ek dudlik makke hie - is dat wy as kolleezje dwaende binne om
to oerlizzen mei de wenningbouforieningen. Wy bisykje om dy wenningbouforieningen to ynteressearjen
foar it opkalefaterjen fan de binnenstêd. Der is oer in bipaeld projekt in kontakt en dan lit it bistjur
in plan meitsje - fjouwer wike lyn hawwe hja de rekken bi tel I e14.500,-, dat plan plus makette
wurdt op in moarn, hiel bitiid haw ik nou heard - it stie net yn de papieren, ik wist al in hiel soad
mar dat net -, troch de doar skoud en it iennige dat ik freegje is dan dat ik, as wy nou straks de bi-
slissing nimme oer dat gebiet, dat plan, dat inisiatyf üt dy wenningbouforieningen wei graech ta yn-
sjoch en ta ynformaesje hawwe wol sadat de ried - it plan is nou dochs al bi tel I e - de kar hat ut twa
plannen. Dat haw ik frege en mei alle wurden dy't de wethalder sein hat, haw ik net as andert krige
dat ik soks ta ynsjoch krij. Dat freegje ik dan yn twadde ynstansje noch. Ik tocht dat wy 960.000,--
