281
dizze bigreatingsgearkomste hjir op ynfrege en it skriftlik andert fan b. en w. wie dat it ungefear twa
of trije moanne duorre foar't men pleatst wurde koe. Doe't ik tidens de ofdielingsgearkomste oan de
han fan in mannich foarbylden oantsjutte dat dat fan dy twa of trije moanne net wier wêze koe, hat
de direkteur fan de D.S.W. op utnoeging fan de wethalder u.o. sein dat de perioade fan twa of trije
moanne net eksakt wie mar dat it globael wol op twa of trije moanne delkaem. De direkteur, de hear
Kas, hat doe oan de han fan forskillende sifers dudlik meitsje wollen hoe't it Ian der hinne lei. Ik
haw doe frege oft ik de sifers op papier krije koe en mei in brief fan 22 novimber haw ik de oersich-
ten krigen oer de perioade septimber 1976 oant en mei augustus 1977. Dêrfoar myn tank. Ut it oersjoch
docht bliken dat ft om 164 persoanen giet dêr't yn in perioade fan in jier pleatsing foar oanfrege is.
It is in heech oantal, 164. 84 dêrfan binne oan it ein fan dy perioade oan it wurk. Neffens myn bi-
rekkening hawwe hja trochstrings 4 oant 5 moanne wachtsje moatten foar't hja pleatst wurde koenen.
Foar 43, mear as in fjirde part, is it net ta in pleatsing kommen, yn trochsneed duorre it 4 of 5 moan
ne foar't it fêststeld wie. Dan binne der noch 37 gefallen net ofhannele. Dy lju hienen doe 5 oant 6
moanne wachte. Dit docht allegearre bliken ut it oersjoch dat ik krigen haw. Gearfetsjend, yn plak
fan globael 2 of 3 moanne wize de sifers ut dat it globael sa'n 5 moanne duorre. Hwat mear soarch-
faldigens by it bianderjen fan fragen fan riedsleden liket my nedich.
Wichtiger as dit aspekt fan de saek is neffens my de leste alinea fan it brief fan de direkteur
fan de D.S.W. fan 22 novimber 1977. Ik sil dat stikje foarlêze, der stiet: "In het overzicht onder I
in de vierde en vijfde kolom is sprake van beperkte plaatsingsmogelijkheden. Dit betreft zowel mo
gelijkheden t.a.v. de te plaatsen vrouw of man als t.a.v. de organisatie van de dienst. Inzake laatstbe
doelde beperkingen bestaat vooral een samenhang met de grootte van de ruimte en de spanwijdte van
de leiding van de z.g. test- en trainingsafdeling. Vergroting van beide of een van beide biedt geen
oplossing, aangezien genoemde afdeling, bestemd voor 10 tot 12 adspirant-werknemersnauwkeurig
is afgestemd" - nou komt it - "op de opnamecapaciteit van de sociale werkplaats in de huidige struc
tuur." Ik freegje my of, mankearret der eat oan de "huidige structuur" fan de D.S.W.? Is der to min
romte, is der to min personiel of leit it oars earne? It oantal W.S.W.'ers nimt yn us Ian mei sprongen
ta. Yn 1977 binne der oant nou ta 4.000 by kommen. Op it stuit binne der yn us Ian 67.000 minsken
dy't yn it ramt fan de W.S.W. wurkje. De W.S.W. is in underdiel fan it sosiael wissichheitsstelsel yn
us Ian en yn in tiid fan weromrinnende wurkgelegenheit - alle fraksjes hawwe der justerjoun en hjoed
ek noch wer eat oer sein - hat de W.S.W. syn wearde as instrumint om de wurkmooglikheden to for-
dielen to'n gunste fan de bisunder bidrige groepen bifêstige. It is in djure oangelegenheit, dat wol.
Yn 1976 koste it per W.S.W.-wurknimmer 30.267,--. Wurken dy wurknimmers allinne yn yndustriéle
bidriuwen dan wienen de kosten per wurknimmer noch 5.000,heger kommen. Trochdat der noch-
al hwat minsken op de buten-objekten en administrative sintra sitte binne de kosten "mar" sa'n goeije
30.000,Lannelik sjoen komme der de léste jierren hieltyd mear minsken op buten-objekten en
administrative sintra. Dêrtroch wurde de kosten drukt, dat komt om't yn dizze sektor in part eksterne
pleatsingen sit, dus by ynstellingen en by bidriuwen. Dat bitsjut praktysk gjin ynvestearringennet
folie lieding fanut de W.S.W., dus mar in hiel lyts bytsje "overheadkosten". Neffens my moat der
mear yn dy rjochting dien wurde, dat jildt nammers net allinne foar Ljouwert. Der komt noch dit by,
yn forskate publikaesjes wurdt oanjown dat it yndustriéle wurk yn us lan stadichoan krapper wurde
sil. As dat sa is sil dat ek in formindering fan wurk op de sosiale wurkpleats fan gefolgen hawwe.
Foar de D.S.W. moat der neffens my in bilied komme dat soarget foar noch mear wurkgelegenheit yn
de tsjinstforlienende maetskiplike sektor by instellingen en bidriuwen. It sil in protte kosten bisparje
yn it hiele W.S.W.-barren. Ik soe dat mei sifers adstruearje kinne, mar dér biskikt it kolleezje fansels ek
wol oer. In pear sifers wol ik dochs jaen. Yn 1970 wurke yn W.S.W.-forban 70% yn de yndustriéle sektor,
de kosten wienen 76% fan it totael. Yn 1975 wurke mar mear 58% yn de yndustriéle sektor, dus 12%
minder. De kosten wienen lykwols noch 71%, dus mar 5% omleech gien. By us D.S.W. lizze de sifers
noch folie Ongunstiger. De gearstalling fan in stedsgemeente spilet hjir fansels in wichtige rol yn.
Gearfetsjend wol ik oandacht freegje foar 4 dingen. Yn it earste plak, mear soarch by it bian
derjen fan fragen fan riedsleden. Yn it twadde plak, by de D.S.W. koortere wachttiden as nou troch
strings 5 moanne, ntl. 2 oant 3 moanne, dat fyn ik wol bifredigjend. As dat tydlik net kin graech de
reden dêrfan. Yn it tredde plak, wol it kolleezje der oan meiwurkje de kosten to drukken sunder oan
de rjochten fan de minsken to kommen troch yn de takomst it bilied mear to rjochtsjen op eksterne
pleatsingen. Yn it fjirde plak in fraech: Moat der utwreiding komme fan de bidriuwsromte en fan per-
sonielsbisetting op de D.S.W.?
De heer De Vries (weth.): De heer Jansma heeft in een duidelijk en goed gedocumenteerd be
toog een aantal problemen aangesneden waarmee de dienst wordt geconfronteerd. Ik moet uiteraard
beginnen met wat men noemt het boetekleed aan te trekken door toe te geven dat er wat de beant
29-<?3
woording van de vragen betreft toch wel iets meer zorgvuldigheid betracht had moeten worden. Het
antwoord is te globaal en niet diepgaand genoeg geweest. Als argument zou ik alleen kunnen aanvoe
ren dat alles in een vloek en een zucht geregeld moest worden. Op vrijdagmorgen kwamen deze vragen
binnen bij de dienst en er zat een briefje bij waarin opgemerkt werd dat maandagmorgen de beantwoor
ding werd terug verwacht. Als je dan als college met elkaar delen van de tekst gaat schrappen omdat
je de beantwoording wat probeert in te korten, dan ligt het voor de hand dat een aantal zaken minder
duidelijk naar voren komt dan in deze wenselijk en noodzakelijk was geweest. Overigens is het niet
zo dat wat betreft de plaatsingen de wachtlijsten bij de dienst te lang zouden zijn. Na de behande
ling hier in de afdeling hebben wij de gelegenheid gehad om de hele procedure nog eens systematisch
door te praten met de directeur. Daaruit is een ding wel duidelijk geworden, n.l. dat deze plaatsings
procedure bij de Dienst Sociale Werkvoorziening bijzonder zorgvuldig en bijzonder accuraat en ook goed
begeleid door deskundigen wordt voorbereid en uitgevoerd, maar dat wist u al. Het is met name in die
sfeer dat de lange duur van de plaatsingsprocedure gezocht moet worden. Het gaat n.l. niet aan om
een gehandicapte, in welke zin ook, zo maar even in de sociale werkplaats op te nemen. Er moet
t.o.v. de handicap van de man adequaat en passend werk gevonden worden en dat is een zaak die met
bijzonder veel zorg moet plaats vinden. De directeur heeft mij als voorbeelden o.m. genoemd gevallen
van mensen die praktisch het hele jaar door in de plaatsingsprocedure hebben meegespeeld. Op het
moment dat men een geschikte externe plaatsing op het oog had werd de betrokkene weer ziek. Wij
moeten er rekening mee houden dat het allemaal mensen zijn die een of andere handicap hebben. Als
een gehandicapte ziek wordt, voert men de plaatsing niet af maar houdt die "boven de markt". Het
betekent echter wel dat een dergelijke cliënt de gemiddelde plaatsingsduur bijzonder ongunstig be-
invloedt. In de lijst die ook de heer Jansma toegestuurd heeft gekregen zitten enkele van deze geval
len. Naarmate een cliënt beperktere plaatsingsmogelijkheden heeft als gevolg van een geestelijke of
lichamelijke handicap is het moeilijker om in de praktijk passend werk te vinden. Dat geldt zowel
intern, op de sociale werkplaats, als extern. Vandaar dat ik er bij blijf dat wij wat het overzicht van
de plaatsingsprocedure betreft misschien wel een andere methodiek zouden moeten volgen, in die zin
dat wanneer de plaatsing van een toekomstige W.S.W. -werknemer met erg veel problemen gepaard
gaat en wanneer duidelijk is dat zich ziekte voordoet het maar het beste is om zo'n cliënt ad
ministratief af te voeren. Het lijkt nu net alsof de dienst eindeloos lang werk heeft om tot een plaat
sing te komen, terwijl andere factoren daarin dikwijls een rol spelen. Tot voor enkele jaren terug
was de plaatsing op externe projecten bij de dienst een niet veelvuldig voorkomend verschijnsel. Suc
cessievelijk is het accent m.n. meer op de buitenobjecten, bij de Plantsoenendienst, bij de Dienst
voor Sport en Recreatie komen te liggen. Bij deze diensten zijn ettelijke plaatsingen voor deze mensen
gerealiseerd. Ook in de administratieve non profit-instellingen die wij in onze stad kennen, ook bij
overheden - zowel bij de rijksoverheid, bij de provinciale overheid als wel bij de eigen gemeente-
overheid - hebben wij een aantal administratieve plaatsen voor W.S.W.-werknemers gerealiseerd in
de laatste jaren. De heer Jansma heeft gelijk als hij zegt dat deze externe plaatsingen qua kosten
element een besparend effect hebben. De plaatsing op de sociale werkplaats zelf is inderdaad een zaak
waarmee kapitalen zijn gemoeid en een externe plaatsing levert in dat opzicht een bezuiniging op.
Van de kant van het ministerie wordt er dan ook bij voortduring op aangedrongen om maximaal gebruik
te maken van plaatsingsmogelijkheden in externe zin. Het neemt niet weg dat het op zich zelf toch
ook een niet zo gemakkelijke zaak is, want plaatsing elders betekent dat de directie van de D.S.W.
toch verantwoordelijk blijft voor het hele arbeidspatroon van een dergelijke werknemer. Voortdurend
moet er een goede begeleiding zijn en moeten er concrete en duidelijke afspraken worden gemaakt,
kortom, het is een veld dat vol zit met voetangels en klemmen. Wij zouden m.n. in deze sector het
afgelopen jaar meer hebben kunnen presteren ware het niet dat een speciaal daarvoor aangestelde
functionaris al na verloop van enige maanden ziek werd en nu nog ziek is. Als gevolg hiervan hebben
wij dus niet optimaal in deze richting kunnen functioneren. Niettemin bestaat bij ons de indruk dat
wij voor de nabije toekomst wanneer wij deze kwestie hebben opgelost met name voor deze sector
meer mogelijkheden zullen proberen te zoeken door een actief beleid te voeren en zo te komen tot
voldoende adequate arbeidsplaatsen voor minder-validen. De heer Jansma heeft gelijk als hij zegt dat
mede ten gevolge van de toenemende werkloosheid ook de druk op de sociale werkvoorziening steeds
g'oter gaat worden. Overigens is het zo dat wij wel in het oog moeten houden dat voor de Wet op de
Sociale Werkvoorziening alleen personen in aanmerking komen die ook qua handicap - door factoren
in de persoon gelegen, zegt de wet - voor plaatsing in aanmerking komen. Wij kunnen niet zo maar
willekeurig mensen die langdurig werkloos zijn van de straat plukken en hen entameren in de Wet op
de Sociale Werkvoorziening te gaan functioneren. Daarvoor is die wet er niet. De werkplaats is ook
geen toetsingsobject voor werkwilligheid, maar is zuiver en alleen bestemd om mensen die gehandi
capt zijn aangepaste werkgelegenheid te geven. Als de heer Jansma zegt dat wij moeten uitbreiden
