4
puteerde staten op al datgene te doen wat nodig is om achteruitgang van de bestaande voorzieningen
op het terrein van het openbaar vervoer in onze provincie te voorkomen."
Op 22 maeije hawwe deputearre steaten dat stanpunt fan de provinsje oan de minister kenber
makke. De minister brocht dy deis in bisyk oan Fryslan. Doe hawwe de forskate gemeenten op it brief
fan de minister réagearre. Ik haw hjir ofskrïften fan brieven fan Starum, Woarkum, Tytsjerksteradiel
Achtkarspelen en Kollumerlan. Fan ien fan dy brieven wol ik in pear dingen sitearje, binammen it bigjin
fan it brief: "Met beklemmende verbazing en een soort verbijstering namen wij kennis van uw boven
aangehaalde brief. Daarin wordt naar ons gevoel toch wel laconiek even aangekondigd dat zal wor
den onderzocht of het openbaar vervoer per trein in de provincies Friesland en Groningen kan worden
vervangen door autobussen." De brieven fan dizze gemeenten hawwe allegearre likernoch deselde
strekking. Op dit stuit is Os greate biswier dat it yn it undersyk allinne mar skynt to gean om it koste-
aspekt, alteast, dat is de opdracht dy't dizze groep fan de minister krigen hat. Oare aspekten binne
blykber net bilangryk. Hwannear't it allinne om de kosten gean soe, dan soenen wy yn Ljouwert ek hiel
maklik de stedstsjinst opheevje kinne. Wy witte allegearre wol dat it aspekt fan de kosten hjirre net it
kriterium wêze mei. De net rendabele spoarlinen yn us provinsje, foar safier't dy der binne, drage
dochs ek foar in wichtich part wol by oan it rendemint fan it sintrum fan dat net en dat sintrum is
hwat Fryslan oangiet krekt Ljouwert. It forwunderet üs dan ek tige dat it kolleezje blykber noch
net réagearre hat op it brief fan 19 april en nei oanlieding fan it brief fan de wurkgroep üt Grins
fan 10 juny dat noch net dien hat en dat, neffens it foorstel dat it kolleezje oan üs foarleit, ek net
fan doel is to dwaen, mar fan doel is om de resultaten fan de stüdzje mar of to wachtsjen. De argu-
minten sa't dy neamd wurde troch de wurkgroep steane wy efter. De arguminten binne koart sein:
trein en bus hawwe hiel ungelike gebrüksmooglikheden, de trein sil oer it algemien foar de greatere
ófstannen brukt wurde en de bussen mear foar it forkear tusken de lytsere kearnen en doorpen mei
mekoar; de bus hat altyd folie langer wurk as de trein, de bus kin sa fluch net. Yn Ingelan, skriuwt
de wurkgroep, hat men it ek probearre en der hat bliken dien dat fyftich oant sechstich persint fan
de eardere treinreizgers net oerstapt is op it busforfier. Boppedat is de trein ek in nofliker forfier-
middel as de bus. Dat binne de arguminten fan de wurkgroep sa't dy by de stikken leinen en dêr kinne
wy ek wol efter stean. Wy binne eins fan bitinken dat b. en w. dochs noch oan de minister skriuwe
moatte en yn dat brief ta utering komme litte moatte dat oantaesting fan de spoarlinen troch de haed-
stêd fan Fryslan net oanfurde wurde kin, soks under mear op groun fan de arguminten dy't ik neamd
haw. Better let as net, de minister moat witte dat ek de ried fan Ljouwert op dit punt tige ungerêst is.
De hear Buising: Der hat yn üs fraksje gjin oerliz foarof west oer dizze saek, mar ik haw sa it
idé dat üs fraksje him yn de arguminten dy't de hear Jansma üt namme fan de C.D.A.-fraksje neamd
hat skoan fine kin, dat wy soenen üs der wol by oanslute wol Ie.
De heer De Beer: Wij hebben er voor de vergadering even over gesproken. Door vakantieomstandig
heden hebben wij ons echter ook niet uitermate goed op dit punt kunnen voorbereiden, maar gezien
de argumenten die de heer Jansma heeft genoemd zouden wij ons daar ook graag bij aan willen sluiten.
De Voorzitter: Ik neem aan dat er over het probleem als zodanig heel weinig verschil van mening
hoeft te bestaan tussen het college en de standpunten die uit de raad naar voren zijn gekomen. Toen
deze brief werd ontvangen en toen bekend was dat alle gemeenten deze brief hadden gekregen, is
de brief aan de orde gesteld in het dagelijks bestuur van de regio. Dit is gebeurd met de gedachte
om na te gaan op welke manier wij het beste hierop zouden kunnen reageren en om zoveel mogelijk een
zelfde lijn te kunnen trekken. Ondertussen was reeds een aantal reacties gegeven. De eerste reacties
zijn vaak vrij heftig en emotioneel. In bepaalde omstandigheden kan dat helemaal geen kwaad. Deze
reacties werden de minister ter kennis gebracht en ook de pers had nogal wat aandacht aan deze zaak
geschonken. Wij hebben toen geconcludeerd dai in Den Haag daardoor duidelijk was hoe men in Fries
land over deze problematiek dacht. Vervolgens hebben wij ons er op beraden of het zinvol was dat
de gemeenten van de regio, waarvan een aantal direct bij deze materie betrokken was doordat zij
aan een spoorlijn liggen, deze studie zouden afwachten. Wij besloten dit inderdaad te doen om ver
volgens de studie meteen te bestuderen om te zien wat er in zou staan. Dan zouden wij namelijk in
staat zijn om met argumenten te reageren. Er werd in deze vergadering met de gemeenten van de regio
ook gezegd dat al in voldoende mate eerste reacties naar voren waren gebracht. Zoals ik zopas ook
reeds stelde lijkt het het beste om deze studie inderdaad af te wachten. De heer Jansma zegt nu wel
dat alleen de kostenaspecten een rol spelen en dat andere aspecten blijkbaar niet belangrijk zijn,
maar ik heb in een heel ander verband al een aantal gesprekken meegemaakt en op grond van die
informatie zou ik u willen vragen waarop u dit baseert. Dit is een veronderstelling die nergens is
5
uitgesproken, ook niet door een bewindsman. De minister heeft maar één ding gezegd: Wij hebben
een zo groot tekort op het openbaar vervoer dat het zinvol lijkt om de hele problematiek nader te
bestuderen en na te gaan of er bepaalde consequenties uit getrokken moeten worden en zo ja, welke dat
dan zijn. Ik moet u zeggen dat ik geen enkele indicatie heb dat de minister, zodra het rapport ver
schijnt, een-twee-drie een beslissing neemt. Daar is geen sprake van. Zodra het rapport er is, wordt
dit voorgelegd aan de verschillende instanties die hierbij betrokken zijn, zoals het provinciaal be
stuur en de gemeentebesturen maar ook de organisaties die hier nauw bij betrokken zijn, b.v. de
Fram. Dit is de achtergrond van deze problematiek. U had dit ook kunnen lezen, wij leggen de
verslagen van de vergaderingen van het dagelijks bestuur van de regio zorgvuldig ter inzage voor
de raad. Daai in had J deze motivering kunnen lezen, want die is niet en passant tot stand gekomen
maar weloverwogen vastgelegd. Wij hebben niet gereageerd omdat wij het niet belangrijk zouden
vinden en omdat wij op zich niet achter de argumenten zouden staan, integendeel. De gemeenten
hebben gezamenlijk deze conclusie getrokken. Bij de gemeenten die de heer Jansma noemde hebt u
dus geen enkele gemeente van de regio gezien. Ik zou u willen adviseren, nu de studie al een heel
eind gevorderd is, deze studie af te wachten. Wij zullen dus reeds op vrij korte termijn over de studie
kunnen beschikken en het zou een beetje als mosterd na de maaltijd komen als wij nu nog een brief
aan de minister zouden sturen. In deze brief zal niet anders kunnen staan dan dat wij het ongewenst
achten dat er wat dan ook maar gebeurt. Dat kan best het geval zijn maar het lijkt mij beter om
daarvoor eerst het rapport ter beschikking te hebben.
De hear Jansma: Yn it brief fan de minister wurdt mei namme sein dat der foar 1 septimber in
rapport komme moat hwant, sa skriuwt de minister: "De Nederlandse Spoorwegen hebben mij on
langs voorstellen voorgelegd inzake een investering in nieuw dieselmaterieel voorde exploitatie
op de zogenaamde "nevenlijnen" in de twee noordelijke provincies: het Project Exploitatie Neven-
lijnen, P.E.N. Ik heb teneinde, gelet op de integratieaspecten, een verantwoorde besluitvorming
ter zake mogelijk te maken het geïnstitutionaliseerd overleg openbaar vervoer verzocht ook het
alternatief van de vervoersvoorziening per bus in plaats van de bestaande vervoersvoorziening per
spoor voor zover het betreft de nevenlijnen in Groningen en Friesland in beschouwing te nemen,
In verband met de termijn die nodig is bij de indienststelling van het nieuwe dieselmaterieel bij de
Spoorwegen dient er voor 1 september 1978 te worden gerapporteerd." Nou leau ik dat it dochs wol
goed is as de minister op de ien of oare manier to witten komt hwat it stanpunt fan de ried fan Ljou
wert is. Mei ik dan yn dit forban freegje: Hat de regio syn stanpunt dan kinber makke? Ik haw fan
jo, mynhear de foarsitter, bigrepen dat soks net it gefal is. It liket my dan in bytsje frjemd ta dat
de provinsje, dy't it algemien bilang fan de biwenners fan de provinsje op it each hat, in konkrete
ütspraek hjiroer dien hat, ienriedich, en dat de gemeenten dy't oan dizze spoarlinen lizze - Woar
kum, Starum en Tytsjerksteradiel - wol réagearre hawwe. It undersyk fan it trajekt Harns-Ljouwert
is yn in earder stadium bigoun, dat wie al bigoun doe't it brief fan de minister kaem. Hwat dat oan-
bilanget kin ik my foarstelle dat de regio op dat punt in oare gedachte hat, om't it undersyk al oan'e
gong wie. Hjir yn Ljouwert hawwe wy lykwols net allinne mei de regio to meitsjen, Ljouwert is it
sintrum fan de hiele provinsje. Ik leau dan dat wy der forstannich oan dogge om dochs noch to réa-
gearjen: better let as net. (De Foarsitter: Wy réagearje ek, lit dêr gjin misforstan oer wêze.) Pas nei't
it undersyk ofroun is. (De Foarsitter: Wy réagearje hwannear't it rapport der is.) Wy kinne op gjin inke-
le manier ynfloed ütoefenje op de wize hwerop it rapport ta stan komt, haw ik oan't nou ta bigrepen.
Dat sil neffens my wol barre moatte. It kolleezje soe oerlizze kinne om dochs noch dy oare aspekten nei
foaren to bringen. Wy kinne gewoan sizze dat wy üs oanslute by de arguminten sa't de provinsje dy
jown hat en sa't dy ek by oare gemeenten libje. Men moat net tinke: dy gemeenten dogge it wol en
Ljouwert haldt him stil. Dat kinne wy net wier meitsje.
De Voorzitter: Ik meen dat er een misverstand is opgetreden. Ik heb gezegd dat wij het met de
argumenten eens zijn. Het is niet juist dat alleen het provinciaal bestuur gereageerd heeft, zoals de
heer Jansma zegt. Ik zou u willen verzoeken om nog eens de dagbladen te raadplegen die ten tijde
van deze berichten verschenen. U zult dan zien dat los van de stappen die de provincie heeft ge
nomen er allerlei contacten en vergaderingen zijn geweest en van daaruit is aan de minister kenbaar
gemaakt hoe men in Friesland over deze problematiek denkt. Het is niet waar dat alleen vanuit het
provinciaal bestuur is gereageerd. Van alle zijden is in alle toonaarden, zou ik willen zeggen, de
minister te kennen gegeven dat men onder geen beding wil dat er getornd wordt aan het openbaar
vervoer in deze provincie. Dit is een algemeen punt. Ik vind het spijtig om te moeten uitspreken
dat er daarbij geen andere argumenten naar voren konden worden gebracht dan alleen het argument
dat wij van mening zijn dat er niets mag veranderen. Wij hebben niet de indruk dat er meteen een
