W lib
noch is. Ik leau dat it nedich is dat wy as gemeente yn gearwurking mei it Arbeidsburo yn Ljouwert
om to bigjinnen twa dingen undersykje moatte. Fan hokker biroppen en funksjes is der nou en op lan
gere termyn by it bidriuwslibben yn Ljouwert forlet? Yn it twadde plak, yn hoefier kinne de Ljouwer-
ter wurkleazen fan hjoeddedei, manlju en froulju, troch oplieding en foarming klear makke wurde
foar dat wurk? It sil dan bliken dwaen dat in great part oerbliuwt dat gjin oplieding oan kin. As mei
dy minsken neat bart, dan komme hja nea oan'e slach. Dat is slim en wol it meast foar harren seis.
Ljouwert hie ein desimber 1110 wurkleaze manlju en likernoch 700 wurkleaze froulju. Ruchwei 20%
dêrfan is langer as in jier sunder wurk. It giet my binammen om dy kategory. Dy hearre yn namme ta
de potinsiéle biropsbifolking, mar harren kans is praktysk nihil wurden. As ik dan sjoch nei it andert
op de fragen 301 en 302, dan freegje ik my of - ik kom hjirmei in bytsje yn de rjochting fan de hear
Bijkersma, in bytsje siz ik - oft de Yndustrialisaesjeried fan de Fryske kearnen yn syn bilied rekken
haldt mei dizze kategory minsken, mei oare wurden, wurkgelegenheit yn Ljouwert siket foar dizze
minsken. Ik haw sa'n Idé dat soks net bart, as ik mis bin dan hear ik dat graech. Natuerlik is der
forlet fan heechweardich wurk. Haldt de Yndustrial isaesjeried fan de Fryske kearnen foldwaende rek
ken mei de swierrichheden fan Ljouwert? Ein novimber 1978 wie 5,5% fan de manlju yn Ljouwert
wurkleas. Yn Smel I ingerlan wie dat 4,7%, yn Hearrenfean - in oare kearn - 4%. Hoewol't it net
yn eksakte persintaezjes ut to drukken fait, blykt üt de sifers fan it Distriktsburo foar de Arbeidsfoar-
sjenning wol dat de registrearre wurkleazens by de froulju forhaldingsgewiis yn Ljouwert ek bilang-
ryk heger is as yn Smel I ingerlan en Hearrenfean. Ik freegje dan konkreet: Hwat docht de Yndustrial i-
saesjeried foar dy ruchwei 400 Ljouwerters dy't efteroan komme? Is de Yndustrial isaesjeried der op 0t
foar dizze kategory wurk to sykjen dêr't dizze kategory kapabel foar is? De wil fan in bidriuw of in
undernimming om foar dizze minsken wurk biskikber to stellen sil der as earste wêze moatte. Ik leau
lykwols ek dat der undersyk dien wurde moat en gearwurke wurde moat mei it Arbeidsburo yn Ljouwert
en us gemeente yn dizze Yndustrial isaesjeried. Om't it Arbeidsburo Ljouwert in greater gebiet omfie-
met as Ljouwert allinne - it Gewestlik Arbeidsburo hat ek in oantal omlizzende gemeenten yn syn
ressort -, leau ik dat wy yn gearwurking mei it Arbeidsburo dizze problematyk neijer bisjen moatte.
Foar de bistriding fan de wurkleazens moat op och sa'n wiid front wurke wurde en in part dêrfan moat
Ljouwert, liket my, sels dwaen. It jild dat soks kostje sil, sil der dan eventueel ek foar biskikber
steld wurde moatte. Earst hwannear't it yn dit kader net slagget, komme wy ta oare maetregels dy't
ta de portefeuille fan de hear De Pree hearre en dêr kinne wy nije wike dan wol oer diskussiearje.
It giet dan binammen oer de wurkleazens under de jongerein.
Primair wurkmoogl ikheden yn it frije bidriuwsl ibbenYn dit forban noch it folgjende, hwermei't
ik in lyts bytsje foarüt rin op nije wike mar dan kin it kolleezje der al fêst op ynspylje. Mei yngong
fan 1 jannewaris 1979 hat de Jeropeeske Mienskip 300 miljoen goune üt it Jeropeesk Sosiael Funs ta
biskikking steld om jonge wurkleazen under de 25 jier oan wurk to helpen. Dy forgoeding kin under
oare ek nei gemeenten gean. Men moat der lykwols om freegje. De gemeenten moatte dêrmei arbeids-
projekten "ten algemenen nutte", sa't it dan hyt, opstelle. Dit moat dan sawol op sosiael gebiet as op
it gebiet fan it miljeu bitrekking hawwe. Myn fraech is: Moat Ljouwert hjir ek op ynspylje? Dizze
fraech mei lykwols nije wike ek wol bihannele wurde, it ien haldt in bytsje forban mei it oare.
De heer Eijgelaar (weth.): De heer Bijkersma heeft gevraagd naar de besteding van de genoemde
50.000,Dit bedrag is besteed aan de vastgoedmarkt waar wij ons aandeel in geleverd hebben in
het kader van de Industrialisatieraad van de Friese kernen en de voorlichtingsbrochures die daarvoor
nodig waren. Dat is een van de uitgaven die uit deze pot van 50.000,is gedaan. De heer Bij
kersma heeft het gehad over de mogelijkheden van individuele acquisitie. Wij hebben het hier vaker
over gehad. Ik moet u zeggen dat ik een dergelijke acquisitie helemaal niet zie zitten. Wat is het
geval? Wanneer wij zouden besluiten om als gemeente Leeuwarden een acquisiteur aan te stellen - wij
zijn daar echt wel toe in staat -, die stad en land afreist om te proberen bedrijven in Leeuwarden te
krijgen door hier filialen te vestigen of anderszins, dan heeft dat natuurlijk tot gevolg dat alle ande
re gemeenten dat zelfde gaan doen. Wij krijgen dan een situatie zoals wij die meer dan een tiental
jaren geleden hebben gehad, toen de gemeenten met de hoed in de hand op de stoep van de fabrikan
ten stonden om te vragen of zij zich asjeblieft in hun gemeente wilden vestigen door er een filiaal
neer te zetten om zo werkgelegenheid te creëren. De ene gemeente biedt tegen de andere op, de
ene gemeente heeft nog meer te bieden dan de andere, met alle onvoorstelbare gevolgen van dien. Dat
is iets dat wij in Friesland niet willen. Daarvoor is de Industrial isatieraad in het leven geroepen. In deze
raad proberen wij samen met de industriële kernen in Friesland en met provinciale staten iets te bereiken
en dan niet door elkaar te beconcurreren. In dat kader wordt ook overleg gepleegd met de Noordelijke
Ontwikkelings Maatschappij en met het E.T.I.F. Het zou een heel verkeerde gang van zaken zijn,
wanneer wij in deze op de individuele toer zouden gaan. In het verleden heb ik bij herhaling gezegd
25
dat dit beslist een verkeerde aanpak van de zaak zou zijn. Dit betekent helemaal niet dat wij nu met
de handen over elkaar blijven zitten, want wij hebben natuurlijk regelmatige contacten met het
plaatselijk bedrijfsleven, met het provinciaal bestuur, met het E.T.I.F., met de Kamer van Koop
handel, met de Maatschappij van Nijverheid en Handel en met werkgeversorganisaties. De contacten
zijn er wel. Wij proberen ook plaatselijk de contacten zo goed mogelijk te onderhouden. Als wij ho
ren dat het met een bedrijf niet helemaal goed zit - wij horen dat vrij spoedig -, dan proberen wij
contact met directies en eventueel met hoofddirecties elders te krijgen en gesprekken te voeren om
de werkgelegenheid te bestendigen. Waar mogelijk proberen wij de werkgelegenheid uit te breiden.
De contacten met het plaatselijk bedrijfsleven zijn intensief. Misschien nog niet intensief genoeg
maar in ieder geval bijzonder goed. Wij hebben regelmatig contact met de Arbeidsbureaus en met
het Districtsbureau voor de Arbeidsvoorziening.
Ik kom dan meteen bij wat de heer Jansma heeft opgemerkt. De heer Jansma doet het voorkomen,
hoewel dat natuurlijk zijn bedoeling niet kan zijn, alsof niet alles wordt gedaan aan met name de
mensen die onder een langdurige werkloosheid lijden. Wij hebben natuurlijk erg veel zorgen over
deze zaak. Daarover hebben wij regelmatig contact met het Arbeidsbureau en met het Districtsbureau
voor de Arbeidsvoorziening. Wij hebben periodieke gesprekken over deze problematiek. Het is echter
niet zo dat wij op een gegeven moment maar kunnen zeggen dat wij 400 mensen hebben die langdurig,
meer dan een jaar, werkloos zijn en dat hier een industrie of een dienstverlenend bedrijf moet komen
om deze mensen op te vengen. Het heeft natuurlijk de aandacht wel, maar wij kunnen deze mensen
gewoon niet plaatsen. Natuurlijk is het onze zorg, maar het is ook een grote zorg voor het Arbeids
bureau en voor het Districtsbureau voor de Arbeidsvoorziening. De heer Jansma weet ook dat er van
rijkswege subsidies worden verstrekt om met name de langdurig werklozen tijdelijk en zo mogelijk per
manent in een bedrijf te plaatsen. Er wordt maar heel sporadisch van deze subsidies gebruik gemaakt
maar het wordt nochtans getracht. Met name in de Regionale Raad voor de Arbeidsmarkt, waarin het
Districtsbureau voor de Arbeidsvoorziening is vertegenwoordigd, komen deze problemen aan de orde.
Wij doen eraan wat wij kunnen, maar wij zijn in deze vrij machteloos.
Hetzelfde kan gezegd worden in antwoord op de vragen van de heer Van den Eist. Het is natuur
lijk waar dat ook de werkloosheid onder vrouwen steeds verder toeneemt. Het is een nijpende zaak.
De heer Van den Eist vraagt of wij het niet in scholingsactiviteiten moeten zoeken. Ook dit is een
punt dat in de besprekingen met het Arbeidsbureau aan de orde komt. Ik wil dit natuurlijk nog wei
eens aansnijden door te vragen wat wij hieraan kunnen doen. Wij zien de oplossing echter niet. Als
wij oplossingen zagen, dan zouden die gevonden worden. Het zit er niet in, wij hebben de mogelijk
heden niet. Wij zullen het moeten zoeken in meer sociaal gerichte maatregelen en wij moeten daar
zo goed mogelijk op inspelen. Ik zeg zo goed mogelijk, want het is geen eenvoudige zaak om de pro
jecten te vinden die in aanmerking komen voor subsidie en om daar de mensen voor te krijgen. Wij
doen ons best, meer kan ik er eigenlijk niet van zeggen. Het houdt ons evenwel bijzonder bezig, dat
kan ik u verzekeren(De hear Jansma: It fait op dat it persintaezje wurkleazen yn Ljouwert folie heger
is as yn oare kearnen. Dêr giet it my om. Dan komt by my de fraech op: Hoe sit it mei de Yndustriali-
saesjeried? Haldt dy foldwaende rekken mei hwer't yn Ljouwert forlet fan is?) Wij pakken alles wat
wij op het gebied van de werkgelegenheid kunnen krijgen. In de gesprekken die in de Industrial isa
tieraad worden gevoerd wordt niet gezegd wie dit stukje werkgelegenheid wil hebben en wie dat
stukje. Zo is het niet. Er is nauwelijks enig aanbod. Wij moeten proberen zelf te zoeken. Wij moe
ten met het bedrijfsleven contact opnemen om eventueel andere projecten te starten. Wij kunnen het
bedrijfsleven echter niet dwingen om iets te doen. Wij kunnen niet tegen het bedrijfsleven zeggen:
Wilt u maar zorgen dat de helft van het aantal personeelsleden dat u nodig hebt uit vrouwen bestaat.
Wij kunnen niet zeggen: Wilt u maar zorgen dat de helft van de mensen die u nodig bent ongeschoold
is. Wij moeten dat in goed overleg trachten te bereiken. Het zit er gewoon niet in, het is een enorm
probleem. Wij zitten niet alleen met dit probleem. Ik zei het al, het is een voortdurend weerkerend
probleem dat wij met het Arbeidsbureau en met het Districtsbureau voor de Arbeidsvoorziening bespre
ken
De Voorzitter: Er is nog één probleem dat hier los van staat. Als ik een vergelijking tussen Smal-
lingerland en Leeuwarden mag maken, dan is het een bittere constatering dat op dit moment vanwege
de rijksoverheid regelingen gelden die wel voor het Oosten van de provincie worden toegepast en hiet
voor Leeuwarden. Ik bedoel met name de Bijzondere Regionale Toeslag. Wij hebben daar allerlei ge
sprekken over, In mijn nieuwjaarstoespraak heb ik al gezegd dat wij jaren hebben gehad waarin Leeu
warden er wat de werkgelegenheid betrof bijzonder gunstig voorstond ten opzichte van Friesland en
zeker aanzienlijk gunstiger dan het Oosten van de provincie. Het Oosten zat toen nog boven 8%,
terwijl het percentage voor ons rond de 4 schommelde. Het beeld is nu echter totaal omgeslagen. Dit
