36
Voor het overige wil ik het hierbij laten. De argumentatie van de meerderheid van het college
vind ik gezocht. Gelukkig is wethouder Eijgelaar - voor mij enigszins onverwacht - een andere me
ning toegedaan dan de rest van het college. (Gelach)
Wat ik nog niet heb genoemd, is het argument van de werkgelegenheid. De hele stad zou met
het argument van de werkgelegenheid kunnen worden gesloopt en volgebouwd met kantoren. Nu zich
een minder drastische mogelijkheid voordoet voor uitbreiding van de werkgelegenheid, geeft de meer
derheid van het college niet thuis. Pre-pensionering is naast maatregelen als verkorting van de arbeids
dag een doeltreffende maatregel ter bestrijding van de werkloosheid. Pre-pensionering moet dus niet
in plaats van verkorting van de arbeidsdag worden gezet: het is niet of-of maar en-en. Alleen al om
die reden zijn wij voor pre-pensionering bij de Frigas en tegen het raadsvoorstel van de meerderheid
van het college. Wij steunen dan ook de motie van het CDA.
Pre-pensionering is hier en op dit ogenblik mogelijk. Ook gebeurt het dat het zo langzamerhand
een ingeburgerd maatschappelijk verschijnsel wordt, hoewel ik bijna nattigheid voel bij het pleidooi
van de VVD. Dit wil niet zeggen dat ik op zich niet blijf staan achter de keuze van de pre-pensione-
rïng en dat wij daarom niet ook door zouden moeten gaan met de strijd voor de verkorting van de ar
beidsdag. Ik ben het eens met de argumentatie daarvoor zoals die door beide sprekers van de PvdA naar
voren is gebracht. Overigens sluit ik mij wel aan bij de opmerking die mevrouw Brandenburg maakte
met betrekking tot de vrijwilligheid van de uittreding en verklaar mij ook tegen het geneeskundig on
derzoek.
Mevrouw De Jong: Ik sta erg positief tegenover het idee van vervroegde pensionering bij de NV
Frigas. Ik vind het niet een goed argument van het college dat pre-pensionering bij de Frigas niet mag,
omdat dit bij de ambtenaren onmogelijk is. Ik vind dit argument niet steekhoudend. Vervroegde pen
sionering schept arbeidsplaatsen. De financiële consequenties zijn te overzien. Men kan op basis van
vrijwilligheid met vervroegd pensioen gaan. Ik wil hierbij wel de opmerking van mevrouw Brandenburg
en mevrouw Van der Werf onderstrepen wat het geneeskundig onderzoek betreft. Ik ben tegen zo'n
onderzoek. Verder stem ik van harte in met de motie van de heer Jansma.
De heer Eijgelaar (weth.): Ik krijg vanavond meer steun dan ik aanvankelijk had gedacht. De ver
vroegde pensionering heeft met name de gemoederen van het personeel van Frigas de laatste tijd nogal
beziggehouden. Uit de ter inzage gelegde stukken en ook uit de raadsbrief blijkt duidelijk hoe de ge
schiedenis van een en ander is geweest. Binnenkort zal de beslissing vallen over de vraag of al dan
niet tot pre-pensionering bij de NV Frigas zal/kan worden overgegaan. Het besluit in deze van van
avond door de raad zal vrijwel zeker bepalend zijn voor hetgeen er gaat gebeuren.
Het standpunt van het college is duidelijk uiteengezet in de raadsbrief. Bij de totstandkoming van
de NV Frigas is om praktische redenen gekozen voor de NV-vorm, waarbij nadrukkelijk is bepaald dat
de rechtspositie van de werknemers van Frigas niet mocht verslechteren. Dit is vastgelegd in artikel
31, lid 2, van de statuten van de NV Frigas. Het college is van mening dat dit artikel niet toelaat
dat voor Frigas-personeel een andere regeling met betrekking tot pre-pensionering geldt dan voor het
personeel in dienst van de gemeente Leeuwarden. Er zou een rechtsongelijkheid ontstaan die ongewenst
is.
Mevrouw Brandenburg heeft gezegd dat er andere, betere, mogelijkheden zijn om tegemoet te ko
men aan bepaalde wensen van werknemers. Maatregelen als bij voorbeeld verkorting van de werkdag
en uitbreiding van het aantal vakantiedagen voor oudere werknemers zouden volgens haar meer het
welzijn ten goede komen. Zij noemde pre-pensionering eigenlijk de minst goede van een reeks maat
regelen die zouden kunnen worden genomen. Mevrouw Brandenburg is van mening dat pre-pensione
ring andere en betere mogelijkheden blokkeert. Op dit moment gaat het echter niet om een afweging
of een keuze tussen verkorting van de werktijd en pre-pensionering. Wij hebben te maken met een mo
gelijkheid dat op dit moment vervroegde pensionering te realiseren is en verkorting van de werktijd niet.
Mevrouw Brandenburg heeft een en ander verder uitgewerkt en ik kan zeggen dat het college, met
uitzondering dan van haar filosofie over andere mogelijkheden die er zijn, het ermee eens is dat nu niet
tot pre-pensionering bij Frigas moet worden overgegaan. De andere sprekers en spreeksters hebben ei
genlijk allen het college-voorstel bestreden. Ik weet niet of ik het standpunt van het college voldoen
de duidelijk heb weergegeven, maar ik zal niettemin overgaan op de andere mening in deze. Wellicht
gaat mij dit wat gemakkelijker af.
De heer Meijerhof zegt dat het standpunt van de meerderheid van het college duidelijk uiteen is
gezet, maar dat hij de motivering van de minderheid van het college niet heeft gehoord. Het verzoek
tot pre-pensionering is vanuit het personeel gekomen, zoals duidelijk in de raadsbrief staat. De onder
nemingsraad van Frigas en de staf van Frigas hebben gevraagd of er niet een mogelijkheid was om iets te
37
doen voor de oudere werknemers. Zij zijn toen met een aantal voorstellen gekomen. Dit heeft gere
sulteerd in een verzoek van de Raad van Commissarissen om de mogelijkheden van pre-pensionering
nader uit te werken en ook de financiële consequenties aan te geven. In goed overleg met het per
soneel en de vakorganisaties is een en ander tot stand gekomen. Er is gewikt en gewogen om tot een
bepaalde maatregel voor het oudere personeel te komen. Daarbij is ook gekeken naar de regelingen die
andere gasbedrijven in NV-vorm reeds kenden. Dit ging om een bepaalde mogelijkheid van vervroeg
de pensionering bij 62 jaar. Bij herhaling is erop gewezen dat dit op basis van vrijwilligheid moest
gebeuren, zonder een medische keuring. Dit was ook het voorstel van de NV Frigas, maar het Alge
meen Burgerlijk Pensioenfonds heeft dit niet willen accepteren. Het ABP zegt dat een en ander alleen
geaccepteerd kon worden, als dezelfde regeling zou worden getroffen als bij andere gasbedrijven in
NV-vorm, die de pre-pensionering reeds kennen, het geval is. Ook zou het ontslag verplicht moeten
zijn en er zou een keuring moeten plaatsvinden. In overleg met het personeel en de vakorganisaties
is toen besloten om de formulering aan te passen. Dit komt erop neer dat mensen inderdaad worden
ontslagen wanneer zij de leeftijd van 62 jaar hebben bereikt en gekeurd moeten worden. Wel is ge
zegd dat deze verplichting, zoals die door het ABP werd opgelegd, door het bedrijf zo ruim mogelijk
zal worden geïnterpreteerd. Iemand die de wens te kennen geeft om te blijven doorwerken, zal daar
toe dus de mogelijkheid worden gegeven als het maar enigszins mogelijk is.
Ik heb al gezegd dat een maatregel, zoals die door de Frigas wordt voorgesteld, de instemming van
het personeel heeft. Het is een sociale maatregel voor oudere werknemers. Zo wordt deze maatregel
opgevat. Bovendien wordt de werkgelegenheid ermee bevorderd. Het voorstel is voorts in overeenstem
ming met wat er bij nutsbedrijven in NV-vorm in den lande meer gebeurt. Ook de electriciteitsbedrij-
ven in NV-vorm hebben onlangs besloten deze regeling te zullen toepassen. Ook de waterleidingbe
drijven in NV-vorm denken in deze richting, met uitzondering van Waterleiding Friesland. Elders in
den lande gaat men wel op deze toer. Het is een bepaalde ontwikkeling die naar mijn mening positief
moet worden beoordeeld en die zeker in het belang is van de oudere werknemers.
De Voorzitter: Wethouder Eijgelaar heeft de standpunten op objectieve wijze naar voren gebracht,
zoals wij van hem gewend zijn. Ik heb er toch wel behoefte aan om een enkele kanttekening te ma
ken. Ik wil mij niet vleien met de illusie dat ik na deze discussie nog een deel van de raad tot een
andere mening kan brengen. Er zijn van diverse zijden opmerkingen gemaakt als zou het college erg
inconsequent zijn. Ik geloof mede in dat verband dat het voor de helderheid van deze zaak juist is
indien ik nog enkele opmerkingen plaats. Naar mijn mening interpreteert een aantal leden van de
raad de mening van de meerderheid van het college op een absoluut verkeerde wijze. Het gaat hier
bij vooral om de zinsnede op bladzijde 2 van de raadsbrief, waar staat: terwijl voorts de rechts
positieregelingen van het personeel van de gemeente Leeuwarden voor zover mogelijk van overeenkom
stige toepassing is." Deze zin bedoelt niet anders te zeggen dan dat er omstandigheden kunnen zijn
waarbij het eenvoudigweg onmogelijk is om deze maatregel te realiseren. Wat is de opzet geweest toen
indertijd een gemeentelijke tak van dienst is overgegaan naar Frigas? Het is daarbij niet de bedoeling
geweest om andere structuren te maken. Leeuwarden wilde samenwerken met andere gemeenten en heeft
toen de toenmalige eigen dienst ingebracht om te komen tot een regeling met verschillende Noordfrie-
se gemeenten. Daarbij is van de zijde van ons personeel vrij scherp gewezen op het feit dat de toe te
passen regeling niet mocht betekenen dat het personeel van Frigas erop achteruit zou gaan. Dit mocht
niet de consequentie zijn van het inbrengen van ons bedrijf in een breder geheel. Dit cruciale punt
is door de raad en door het college onderschreven. Er is ook naar gehandeld. De gedachte is ontstaan
dat voor het personeel van deze organisatie - het Frigas-probleem staat overigens niet op zich zelf -
zoveel als mogelijk de arbeidsvoorwaarden en dergelijke van de gemeente Leeuwarden worden gevolgd.
Dit lijkt mij ook logisch. Ik heb echter wel enige aarzeling indien, nu om bepaalde redenen een an
dere rechtsvorm wordt gekozen, alleen de plussen worden meegenomen en niet de minnen. Want zo
is het dan toch wel
Met name de heer Bijkersma heeft naar voren gebracht dat men in deze moet kijken naar bedrijven
die ook een NV-vorm hebben en zou moeten handelen zoals een NV handelt. Ik zet daar grote vraag
tekens bij. Wij hebben voor de NV-vorm gekozen, omdat dit de meest praktische oplossing was. Ver
reweg de meesten waren overigens van mening dat het een gemeenschappelijke regeling had moeten
zijn. Principieel zou dit inderdaad een juistere beslissing zijn geweest. Als echter voor die weg was
gekozen, dan was een maatregel als vervroegde pensionering niet mogelijk geweest. Ik vind het een_
moeilijk iets om, nu het bedrijf een NV-vorm heeft, te zeggen dat deze maatregel wel mogelijk is. Men
baseert deze mening dan mede op het feit dat er een overschot bij de NV Frigas is. Wij hebben meer
takken van dienst die een overschot hebben. Andere takken van dienst hebben weer een tekort. Een
overschot hoort, ook bij een gemeente, in de algemene middelen te vloeien. U mag niet op een wijze
