naar, die de waardestijging op elk gewenst moment door middel van verkoop kan realiseren. Wij heb
ben daarom naar een middel gezocht de belastingdruk in de categorie gebruikers te verlagen. Daarom
stellen wij u voor de reinigingsrechten te verlagen en wel zodanig dat de totale belastingdruk voor de
gebruikers met niet meer dan de voorgenomen 5% stijgt. Voor de dekking kunt u denken aan de meer
opbrengst onroerend-goedbelasting 1979. Ik denk zelfs dat hier mogelijk een structurele oplossing ligt,
namelijk door de waarde van de aan de woningvoorraad toe te voegen woningen en de schattingen van
de aantallen op reële basis te berekenen en dit niet, zoals nu gebeurt, van de voorzichtige kant te be
naderen.
Ik wil niet eindigen dan nadat ik volgens traditie, maar daarom niet minder gemeend, het ambte
narencorps heb bedankt voor de inzet die getoond is voor het goed laten functioneren van het gemeen
telijk apparaat en met name degenen die verantwoordelijk zijn voor de verslaggeving van de raadsver
gaderingen. Soms kom ik thuis en dan denk ik: wat ben ik weer aan het broddelen geweest. Krijg ik
dan later het verslag ter correctie, dan blijkt altijd dat het best meevalt en dat ik zo te zien in keurige
zinnen de raad heb toegesproken. Dat is mooi, dat geeft vertrouwen en het is goed voor het zelfbe
wustzijn.
De inhoud van algemene beschouwingen pleegt te zijn het maken van kritische kanttekeningen bij
alle sectoren van het beleid. Ik heb mij weieens afgevraagd - ik vraag het mij nog af - of dit wel zin
vol is en of het niet veel zinvoller is om wat kritische opmerkingen te maken over het politieke functio
neren in het algemeen, wat je daarvan verwacht, wat het zou moeten zijn en wat het is. Ik vraag mij
ook af of men zich in de algemene beschouwingen niet veel meer zou moeten afzetten tegen tendenzen
die de politiek in discrediet brengen. Tendenzen die blijken uit fenomenen als prikborden die de VARA
uitbrengt en waarop men zijn politieke tegenstanders met pijltjes tussen de ogen mag gooien of feno
menen als een overleefde man als Luns, die in al zijn arrogantie mensen, die zich naar geweten kri
tisch opstellen tegen een nog meer versterkte bewapening met kernwapens, vazallen van Rusland noemt.
Ik geloof dat ook dit laatste bij algemene beschouwingen hoort en daarom heb ik deze opmerkingen,
zij het terloops, dan ook gemaakt.
De 14 3 leden van de PvdA-fractie wensen u het komende begrotingsjaar veel bestuurskracht en
succes toe.
De hear Miedema: Neffens goed gebruk en om't it praktysk is sil myn fraksje wol aparte finansiéle
skogings halde. Ik siz dat nou fêst mar even. De hear Geerts is yn syn algemiene skoging ek op it punt
fan de unreplik-guodbilesting yngien. Hy hat in summier foorstel dien, dat aensen wol fierder ütwurke
wurde sil. Op it momint dat dat oan de oarder komt, si lie wy miskien wol yntern biried nedich hawwe,
mar dan freegje wy der wol om.
Men kin it halden fan algemiene skogings op underskate manieren dwaen. Men kin jin biheine ta
in oersjoch oer it ofroune jier en alle dingen neame dy't oaren forkeard dien hawwe en eigen missers
forjitte. Men kin bipaelde politike ütspraken dwaen oer it bilied, mar men sil yn elts gefal it bilieds-
plan dat foar us leit bihannelje moatte. Ik tocht dat it in goede saek wie ek ris oan to jaen op groun
fan hokker maetskippijfisy de bislissingen nommen wurde. As men dielnimt oan it bistjur en de foarming
fan dizze maetskippij, dan is it fan great bilang dat dizze fisy düdlik is.
Yn üs lan bisteane eins mar trije streamingen mei in düdlike opfetting oer de ynrjochting fan üs
maetskippij as gehiel. Wienen der foar 1940 de kristlike partijen foar hiel it folk, dêrneist wie der de
SDAP dy't de arbeidersbilangen fordigene. Dan wie der ek noch in liberale partij dy't him ynsette foar
dyjingen dy't aerdich mear hienen as sljocht hinne en wer. Dizze PvdA en VVD binne nou yn wezen
xitgroeid ta in folkspartij. By beide partijen stiet de minske sintrael. Neist dizze fisy stiet de CDA-op-
fetting, dy't ütgiet fan in by ld fan de minske dat ofwykt fan de foarige twa. Yn it evangeelje wurdt de
minske toand as God syn gelikens, hwat syn ofkomst, syn ras of syn ekonomyske posysje ek wêze mei.
Dizze minske is ré ta tsjinst oan God en syn meiminske en draecht derby in eigen forantwurdlikheit.
Hjirby wurdt de minske dus net sjoen as in fortsjinwurdiger fan in bipaelde groep, lyk as dat sa faek
bart, bygelyks de groep arbeiders of de groep kapitalisten. De minske wurdt ek net sjoen as in frij yn-
dividu dat fan de him ta biskikking steande middelen en kansen mar sjen moat to meitsjen hwat hy kin.
Né, de minske, unforskil Iich ta hokker groep hy heart, hat in opdracht tsjinoer alle meiminsken. Hy
is forantwurdlik foar hiel de mienskip.
It is tocht ik in goede saek ris efkes djipper yn to gean op it kristen wezen. It CDA is yn it foarste
plak in partij fan kristenen dy't, hoewol üt underskate tsjerken fuortkommende, ien eftergroun hawwe:
Gods Wurd. Dat Wurd seit üs dat wy skepen binne nei Gods byld. It seit üs ek dat wy de iennige skep-
sels binne dy't forantwurdlikheit hawwe to dragen en de opdracht hawwe dizze ierde to biwarjen. Pro
fessor Berkhof seit it sa: It earste en it fundamentiele is dat God ta de minske sprekt en yn dat sprekken
in relaesje oangiet mei dy minske. God sprekt earst, de minske antwurdet. En dit antwurdzjen bistiet
9
üt wurden en dieden. Dit haldt net in paskleare oplossing foar de problemen üt it forline, it hjoed en
de takomst yn. It haldt wol yn dat elts minske in eigen forantwurdlikheit hat, dêr't hy ek ien kear for-
antwurding foar oflizze moalBy in to great yngripen fan de oerheit komt it folbringen fan de opdracht
fan de minske yndividueel dan ek yn gefaer.
Sakrekt neamde ik de forantwurdlikheit foar hiel de mienskip. Dêrta moatte de forhaldingen yn dy
mienskip fan gefal ta gefal bisjoen wurde. De oerheit hat de taek om by to stjuren. De oerheit is der
foar en troch de boargers. Der moat in wikselwurking wêze tusken bistjur en bistjurden. Op groun hjir-
fan pleitsje wy dan ek foar in demokratyske foarm fan bistjur. Demokrasy haldt neffens üs yn dat it mear-
tal syn sin krijt en dat de minderheit ek meiwurket om de nommen bislissingen üt to fieren. It is spitich
dat ek binnen dizze gemeente hyltiten wer lytse groepen boargers op in wize dy't perfoarst net to oan-
furdzjen is demokratysk nommen bislissingen bistride. Jo, mynhear de foarsitter, hawwe hwat ditsoarte
dingen oanbilanget in forantwurdlike en swiere taek. Ut namme fan myn fraksje winskje ik jo op dit
punt dan ek folie wiisheit ta.
Nou wer werom nei üs politike partijen. Sil de CDA-grounslach net oerkomme as in holle frase,
dan moatte wy oanjaen hoe to wurkjen. Bistjure under erkenning fan tsjinstelde en tsjinstridige bilan-
gen sil liede moatte ta:
a. in düdlik program. In program jowt in stik düdlikheit ek nei buten ta. De boarger en tagelyk de kie
zer wit hwer't hy oan ta is.
b. it oanjaen fan in kader hoe't de bislissingen ta stan komme. Hjirby sil ek düdlik oanjown wurde moat
te hoe't de ynspraek regele wurde moat. Hjirby moatte wy üs goed réalisearje dat it resultaet fan yn-
spraek nea de ütspraek is. De ried soe to koart sjitte as hy by it nimmen fan de bislissingen net alle bi-
langrike saken - ien dêrfan is it resultaet fan de ynspraek - tsjin elkoar ofweaget en dan de bislissing
nimtYnspraek liedt net ta ütspraek. Ynspraek is in middel foar de ried om to witten to kommen hoe't
de boarger oer in bipaelde saek tinkt en hwat syn idéen binne. Uteinlik is de ried it forkeazen bistjur
foar de gemeente.
Yn de notysje fan de PvdA oer stedsfornijing komt in sitaet fan de lannelike foarsitter, de hear
Van den Berg, foar. Hjiryn wurdt de bihanneling yn de ried in "klucht" neamd. Wy soenen üs graech
fier distansiearje wolle fan ditsoarte fan ütspraken. As ried hawwe wy de forantwurdlikheit to dragen
foar de bislissingen dy't wy wol, mar ek foar de bislissingen dy't wy net nimme. Yn't koart sein, wy
hawwe in bilied to fieren hwerbinnen de boarger him untjaen kin ta in selsstannich minske dy't seis de
forantwurdlikheit draecht tsjinoer God en meiminske.
Ik haw probearre hiel yn it koart to sketsen hwat üs as CDA'ers der ta bringt to dwaen lyk as wy
dogge. Dit doch ik yn de hope dat dit de düdlikheit to'n goede komt.
Nou soe ik graech inkele opmerkingen oer en nei oanlieding fan it biliedsplan meitsje wolle. Yn
it foarste plak in inkele opmerking oer de folkshüsfêstingYn it ofroune jier is in düdlik bigjin makke
mei it nije ütwreidingsplan CamminghabuorrenDe ynspanning dy't it klear meitsjen fan de plannen op
underdielen en de koördinaesje tusken de tsjinsten frege hat, fortsjinnet üs greate wurdearring. Ut nam
me fan myn fraksje soe ik dy op dit momint dan ek graech ütsprekke wolle. Soarch hawwe wy oer de
réalisearring fan it sintrum fan dit gebiet. Binammen de finansiéle opset fan dit plan wachtsje wy mei
mear as gewoane bilangstelling of. Hwat de réalisearring fan it sounenssintrum oanbilanget, kinne wy
düdlik prate fan tiidneed. It oerliz mei de minsken dy't der by bitrutsen binne giet troch en hat ek wol
hwat fuortgong, mar sicht op de finansiéle opset üntbrekt folslein. Myn fraksje is fan miening dat noch
langer bouterreinen forkeapje, mei de bitingst dat praktykromte net fêstige wurde mei, net langer for-
antwurde is. Wy stelle dan ek foar dit artikel net mear yn forkeapkontrakten op to nimmen.
Hwat de hüsfêsting foar minsken op jierren oanbilanget, üs fraksje - ik tink dat der wol mear bin
ne - hat hjiroer düdlik soargen. Foar dizze groep aldere minsken sil op it terrein fan de folkshüsfêsting
wol mear barre moatte. Wy forwachtsje fan it kolleezje yn it kommende jier foorstellen om dit probleem
lytser to meitsjen.
Hwat de bou fan wenten foar de studearjende en wurkjende jongerein oangiet, wy hawwe it idé
dat de bidoelingen goed binne. Konkrete foorstellen om mei de bou to bigjinnen komme unfoldwaende.
Binne de problemen om steapele bou oan de kurvepriis to krijen noch greater as by gewoane wenten?
Hokker meidielingen kin de wethalder yn dit forban jaen?
Lokkich is myn fraksje mei de ynformaesje dy't de wethalder RO yn de ofdielingsgearkomste dien
hat oer de bou fan in greater oantal frijsteande wenten yn Camminghabuorren. Wy moatte as gemeente
wurkje mei in bistimmingsplanWy sitte mei in wizigjend patroan hwat de fraech oangiet. Oanpassin-
gen binnen it plan om oan de merk foldwaen to kinnen is in goede saek.
De greatste problemen foar de kommende jierren lizze op it terrein fan de stedsfornijing. It giet hjir
ek om in folkshüsfêstingsbiiied fan de earste oarder. Wy moatte fluch wurkje om de forkrotting tsjin to
gean en foar to bliuwen. De opset en de tarieding fan de plannen troch kontakt- en projek tg roepen
