28
e. bij vervulling vacatures lagere inschaling hogere ambtena
ren en het niet invoeren van de zogenaamde uitlooprang
boven schaalnummer 114; budgettair effect 100.000,
f. herziening huurprijzen reclame-objecten; budgettair effect 10.000,
g. stopzetting subsidiè'ring aan 6 predikanten Ned. Hervormde
Kerk; budgettair effect 6.000,
h. tot een minimum beperken van taken en daarmee samenhan
gende werkzaamheden regioraad; budgettair effect 100.000,
i. herziening/afschaffing systeem functionele raden; budget
tair effect 50.000,
De heer De Jong heeft inmiddels de vergadering verlaten.
Mevrouw De Jong: Door toedoen van de snel verslechterende financiële situatie van de gemeente is
deze extra raadsvergadering belegd. Ik wil beginnen met te stellen dat, los van deze directe en precai
re aanleiding, D'66 het een prima zaak vindt om tussentijds te praten over de stand van zaken. Ons in
ziens wordt daarmee voorkomen dat de raad wordt geconfronteerd met een panklaar beleidsplan en be
reikt dat de raad meer richting kan geven aan het te voeren beleid. De zeer moeilijke financiè'le situa
tie waarin Leeuwarden de komende jaren zal verkeren, is een extra argument voor het invoeren van een
dergelijk debat in juni of juli, als vast onderdeel van het opstellen van het beleidsplan. Wij doen bij
dezen dan ook dit als een concreet voorstel.
Openheid naar de burger toe is voor mijn partij een heel belangrijke zaak. Daarom hebben wij ons
gestoord aan de gevolgde procedure, voorafgaande aan deze zitting. Al in december van vorig jaar zijn
twijfels geuit over de actualiteit van het toen voorliggende beleidsplan 1981-1985. Het college zou zo
spoedig mogelijk met bijgestelde gegevens komen. Dit resulteerde in de eerste notitie van februari
1981een vertrouwelijk stuk. Wij hadden begrip voor het vertrouwelijk zijn ervan, omdat het ging om
een eerste, voorlopige, opstelling. In mei kwam de tweede notitie met veel meer materiaal en meteen
ontwerp-dekkingsplan. Ook dit stuk was vertrouwelijk. Juist dat stuk had evenwel volgens ons direct
openbaar moeten worden. In dat geval had de discussie op gang kunnen komen, zowel in als buiten de
partijen. Een bezuinigingsoperatie van zo'n slordige 15 miljoen treft immers niet alleen elke burger,
maar gaat hem ook direct aan! Daarom vinden wij dat die burger in een veel vroeger stadium bij de fi
nanciè'le problematiek van zijn gemeente betrokken had moeten worden. Wij wijzen in dezen op de
aanpak van de gemeente Zoetermeer, waar het gemeentebestuur niet alleen zijn burgers liet weten met
een tekort van 21 miljoen te kampen, maar tevens aan elke burger de oproep deed om zich te bezinnen
op bezuinigingsideeè'n, onder het motto: "Twee weten meer dan één." Wij betreuren het dan ook dat
hier tot het laatste moment het vertrouwelijk karakter van deze 15-miljoenoperatie gehandhaafd werd.
Ik wil erop wijzen dat daarmee de standpuntbepaling in de kleine fracties, die het vertrouwelijk karak
ter van de stukken respecteerden, onnodig bemoeilijkt is.
Een laatste opmerking vooraf. Bij de algemene beschouwingen, gehouden in december 1980, heb
ben wij het oordeel van de VNG onderschreven dat de gemeenten te zwaar en te snel worden getroffen
door de bezuinigingen van het rijk. Voor Leeuwarden geldt nu: veel te zwaar en veel te snel! Het be
cijferde tekort voor 1982-1986 van 15,3 miljoen heeft voor Leeuwarden bijna catastrofale vormen aan
genomen. Juist tegen deze achtergrond missen wij een passende reactie van het college, want bij een
dergelijke situatie past ons inziens toch een scherpe, afwijzende reactie naar het rijk. De indruk mag
niet worden gevestigd dat Leeuwarden bezuinigingen in deze orde van grootte wel acceptabel vindt.
Bovendien hebben wij sterk de indruk dat Leeuwarden niet alleen verhoudingsgewijs sterker wordt ge
troffen dan het rijk en de provincies, maar ook sterker dan vergelijkbare gemeenten. Hiertegen willen
wij een scherp protest laten horen. Aan het gepresenteerde ontwerp-dekkingsplan ligt het uitgangspunt
van "een in financieel opzicht structureel sluitend" beleidsplan ten grondslag. In principe stemmen wij in
met dit uitgangspunt, maar wij voegen daar onmiddellijk aan toe: "Niet tot elke prijs." Bij de huidige
grote financiè'le problemen die volgens ons voor de gemeente Leeuwarden bijna onaanvaardbaar zijn,
willen wij in overweging nemen om met een voor een deel van de periode sluitend beleidsplan te komen.
Juist om zo de grote problemen zichtbaar te maken en om aan de hand daarvan gesprekken te voeren met
de provincie en het rijk. Aan het presenteren van een sluitende begroting voor 1982 en 1983 houden wij
onverkort vast, maar wij willen niet uitsluiten dat in het beleidsplan 1982-1986 tot uitdrukking most
worden gebracht dat de situatie onder de huidige omstandigheden op den duur onhoudbaar is.
Nu iets over het voorgestelde dekkingsplan. Met de voorgestelde fasegewijze aanpak van de pro
blematiek kunnen wij als procedure instemmen. Wat de inhoud van de verschillende fasen betreft ligt dit
anders. Met sommige onderdelen gaan wij akkoord, maar tegen andere hebben wij grote, zo niet on
overkomelijke, bezwaren.
29
Wij beginnen met fase 0, waarin onder punt a een 2 miljoen hogere bijdrage van het rijk in verband
irietde Gemeentelijke Sociale Dienst wordt geraamd. De door het college gehanteerde veronderstellin-
gen, die aan deze raming ten grondslag liggen, vinden wij wankel. Wij willen heel duidelijk stellen
dat wij, evenals het college, vinden dat het rijk moreel verplicht zou zijn deze gevolgen van de werk
loosheid voor zijn rekening te nemen, maar daarmee is de bijdrage nog niet binnen. Wij hebben de in
druk dat, evenals bij de bezuinigingen in totaliteit, ook op dit punt de gemeenten veel zwaarder wor
den getroffen dan de rijksoverheid zelf. Moreel verwerpelijk, maar helaas realiteit. Wij menen dat on
ze zienswijze wordt gestaafd door de brief van de staatssecretaris van Financiè'n. Dit onderdeel vinden
v/ij een erg bouwvallig fundament in het hele dekkingsplan.
Vervolgens een opmerking over de bij punt b geuite veronderstelling dat de inkomsten uit de nuts
bedrijven 0,5 miljoen hoger zullen zijn. Wij willen erop wijzen dat het effect van de "gedwongen"
energiebesparing door de nog steeds stijgende prijzen niet moet worden onderschat, hetgeen ongetwij
feld van invloed zal zijn op de winsten van de nutsbedrijven. Hoewel wij echter op dit onderdeel onze
twijfels hebben, willen wij het college op dit punt het voordeel van de twijfel geven.
Fase 1. Hierbij gaat het om een bezuiniging ten bedrage van 4,038 miljoen. Hoewel wij de indruk heb
ben dat deze lucht uit de begroting persende operatie meer is vastgesteld aan de hand van technische
criteria dan dat politieke criteria hierbij een rol hebben gespeeld, kunnen wij met de meeste voorstellen,
zij het op sommige onderdelen met erg veel moeite, meegaan. Een uitzondering zouden wij willen ma
ken voor de post public relations, omdat wij van mening zijn dat in een slechte economische situatie er
alles aan moet worden gedaan om onze stad te verkopen. Ook willen wij een uitzondering maken voor
de post subsidie zomeractiviteiten Prinsentuin.
Het voorstel om 0,5 miljoen aan de risico-reserve te onttrekken is voor ons acceptabel. Verder zijn
wij van mening dat de discussie over het minimumbedrag voor deze post nu ook moet plaatsvinden.
Fase 2, waarin onder punt a is opgenomen een bezuiniging met 2 miljoen door het niet opvullen van va
catures (40 tot 50). Bij de algemene beschouwingen heeft D'66 al gewezen op de consequenties van het
beperken van de personeelsuitbreiding bij de gemeente. Die beperkingen vonden wij toen al onverant
woord. Wij hebben daarbij gewezen op de decentralisatie op het terrein van het welzijn en op de auto
nome groei van het takenpakket van de gemeente. Hoewel de financiè'le situatie inmiddels sterk is ver
slechterd, blijven onze bezwaren op dit punt onverkort van kracht. Wij willen er met klem op wijzen
dat de sterk verslechterende financiè'le situatie voor het ambtelijk apparaat extra werkzaamheden bete
kent. Om dan op de voorgestelde manier de ambtenaren in de tang te nemen, wijzen wij ten stelligste
af! Wi willen in dezen ook nog wijzen op het feit dat het welslagen van de 15-miljoenoperatie voor
een groot deel wordt bepaald door de betrokkenheid van het personeel.
Het tot een bedrag van 0,2 miljoen korten op de subsidies van gesubsidieerde instellingen, zoals
genoemd onder punt b, heeft onze volledige instemming. Ook de gesubsidieerde instellingen moeten een
redelijke bijdrage leveren en wij vinden het voorgestelde alleszins redelijk. Bij het voorgaande punt
hebben wij gezegd tegen een vacaturestop te zijn. Als alle vacatures kritisch worden bekeken, dan vin
den wi dat ook de gesubsidieerde instellingen hierbij moeten worden betrokken. Zo ver willen wij dus
gaan wat de vacaturestop betreft.
Wij gaan in principe akkoord met hetgeen bij punt c gesteld wordt naar aanleiding van de korting
op onderwijs met een bedrag van 0,260 miljoen.
Wij hebben grote moeite met de onder punt d.l genoemde korting van de stelpost voor kapitaallas-
ten civieltechnische investeringen tot een bedrag van 791.000,maar gezien de nijpende situatie
gaan wij hiermee akkoord. Wel willen wij nu alvast stellen dat wij, gezien de besnoeiing op deze post,
prioriteit leggen bij de bestaande knelpunten boven nieuw uit te voeren civieltechnische werken.
Ook met het onder punt d.2 gestelde, de verlaging van de stelpost kapitaal lasten investeringen
wijkaccommodaties, hebben wij grote moeite, maar wij gaan akkoord, onder verwijzing naar een betere
benutting van reeds bestaande gebouwen die in elke wijk aanwezig zijn.
Bij punt d.3 wordt voorgesteld te streven naar een samenvoeging van de Stichting voor jeugdzorg De
Jeugdhaven en de Stichting tot ontplooiing van activiteiten voor en door jongeren, Krats. Wij hebben
ons bijzonder gestoord aan de manier waarop de besturen op zo'n laat tijdstip met dit voorstel zijn over
vallen. De besturen van Krats en Biels hebben inmiddels laten weten dat een periode van vier maanden
tekort is om op verantwoorde wijze de fusering voor te bereiden. Wij onderschrijven dit van harte. In
dezen willen wij ook het advies van de Raja ondersteunen om deze zaak door te schuiven naar fase 3 en
punt h van fase 3 te verschuiven naar fase 2.
Met de punten d.3 en d.4, de bezuiniging op de exploitatielasten op de multifunctionele wijkac-
commodatie Camminghaburen, en met punt e, het vervallen van de bijdrage aan de Industrialisatieraad
van Friese Kernen, hebben wij geen moeite.
