16
geïnformeerd. Nu op het gebied van veiligheid en van rechtsbescherming de onzekerheid zich zo indrin
gend manifesteert mag het naar de mening van de VVD best worden overwogen of ook de politie financiën
moet worden toebedeeld uit de algemene middelen. Veiligheid en rechtsbescherming zijn op zijn minst
even belangrijk als vele andere zaken. Het mag niet voorkomen dat kleine groepen zich in de avond
uren doelbewust verlustigen aan geweld en vernielzucht zowel ten opzichte van particulieren als ten
opzichte van gemeenschapsbezit. Daarom moet er bij het beschikbaarstellen van geld uit de algemene
middelen een zekere prioriteitsstelling zijn in alle sectoren, waarbij ook verstrekking van financiële
middelen aan de politie wordt bekeken. De burger kan dan zien waar de partijen voor kiezen: veiligheid
op evenwichtige wijze tegenover andere zaken. Dat schept duidelijkheid. Het voorgestelde antwoord is
dan ook niet direct ons antwoord. De door ons aangevoerde aspecten hebben wij in een motie gecon
cretiseerd. Ik zal de motie voorlezen.
"De raad der gemeente Leeuwarden, in vergadering bijeen op 5 april 1982,
kennis genomen hebbende van de brief Centrumwinkeliers dd. 22-2-1982,
van mening zijnde dat er in toenemende mate gevallen van vernielzucht,
vandalisme, etcte constateren zijn, verzoekt:
a. de voorzitter bij de beleidsbepaling gemeentepolitie er naar te streven
dat er bij het korps structureel meer mankracht uit eigen sterkte beschik
baar wordt gesteld voor de surveillance;
b. het college van b. en w. een prioriteitsstelling, beschikbaar stellen
financiën uit algemene middelen ten behoeve van de gemeentepolitie,
te overwegen
De motie is mede-ondertekend door de heer De Beer.
Ik ben best bereid om deze motie in twee gedeelten te splitsen, als de meerderheid van de raad
dat wenst.
Mevrouw Van der Werf: Met de centrumwinkeliers zijn ook wij verontrust over het toenemend ge-
weldsgebruik tegen personen en zaken in het weekend en door de week. Wij menen echter dat wat de
Commissie Centrum Winkeliers vraagt, namelijk meer inzet van de politie, niet tot de oplossing van het
genoemde probleem zal leiden. Een vergroting van de repressie kan hooguit een zeer tijdelijk effect
hebben op de omvang van het geweldsmisbruik. Wij zijn van mening dat met meer politie alleen maar de
symptomen bestreden worden. Een en ander missen wij in het preadvies. Hoe vervelend en hoe erg ook
de vernielzucht voor de centrumwinkeliers en voor andere Leeuwarders is, met meer inzet van de politie
wordt ons inziens het probleem niet opgelost. Onlangs nog is door de criminoloog prof. Jongman uit
Groningen door middel van een onderzoek aangetoond dat er bijna een rechtstreekse relatie is tussen
toenemende werkloosheid en toenemende criminaliteit. Meer politie betekent voor ons dat het paard
achter de wagen gespannen wordt. In een stad als Leeuwarden met een hoog percentage aan jeugdige
en oudere werklozen kan de vernielzucht het best bestreden worden door deze mensen aan werk te hel
pen. Wij hebben hiervoor natuurlijk ook niet zo een-twee-drie een oplossing. Wanneer het gaat om het
stellen van eisen aan Den Haag, dan moeten wij niet vragen om meer politie maar uitgaan van het aan
pakken van de oorzaken. Er kan dan bijvoorbeeld worden gepleit voor een adequaat beleid voor het te
rugdringen van de werkloosheid. Onvrijwillige werkloosheid is een van de ergste dingen die een persoon
kan overkomen. Het gevoel maatschappelijk niet meer mee te tellen kan voor sommigen leiden tot on
gewenst gedrag, daarmee bewust of onbewust aangevend dat hef zo niet langer kan. Het gaat ons er he
lemaal niet om om de werklozen aan te wijzen als zondebokken. Integendeel zelfs. Als het gaat om de
vanavond aan de orde zijnde problematiek dan moeten wij zoeken naar de oorzaken van het vandalisme
en moeten wij proberen daaraan iets te doen. In het preadvies missen wij de hele sociale component.
Er wordt te vanzelfsprekend vanuit gegaan dat het probleem alleen maar met meer politie is op te losse i.
Misschien dat dat eventjes wat oplost, maar fundamenteel en voor langere termijn is dat zeker niet het
gevaI
De roep om de harde hand, zoals die hier door de rechtse fracties CDA en VVD is gedaan, is voor
ons beslist geen oplossing. Integendeel. Op de vraag of de rechtsstaat nu echt wel zo rechtvaardig is
of dat dat niet zo is - de heer Jansma heeft hierover een heel betoog gehouden - wil ik nu niet al te
uitgebreid ingaan. Ik wil verwijzen naar hetgeen wij daarover gezegd hebben bij de discussie over het
Beleidsplan voor de politie. Wij hebben toen aangegeven dat wij constateren dat de politie vaak de
ondankbare taak heeft om het puin van de op veel terreinen diep onrechtvaardige maatschappij op te
ruimen. Nogmaals, de oplossing moet gezocht worden in het verbeteren van die omstandigheden. Ik ver
baas mij er over dat er nu heel hard geroepen wordt dat de politie terug moet naar de binnenstad.
17
Ik vind dat nogal in tegenstelling met het beleid wat er in heeft geresulteerd dat de politie juist uit de
binnenstad gebannen is. Dit beleid is volgens mij nogal door de fracties van het CDA en de VVD ge
stimuleerd. (De heer Bijkersma: U hebt kunnen lezen dat wij voor een politiepost in de binnenstad ten
behoeve van de surveillance zijn.) Een post is natuurlijk iets anders dan het hele politiebureau!
Ik wil ook nog even ingaan op de door de heer Jansma aangehaalde passage uit de rede van mr.
Niemeijer over het gezin. Ik neem aan dat de heer Jansma niet zomaar citeert, maar dat hij met dat
citaat ook wil aangeven dat hij dat onderschrijft. Wat ons betreft is het CDA wel reusachtig door de mand
gevallen met zo'n opmerking. Elke keer als hier emancipatie-aangelegenheden aan de orde werden ge
steld, verwachtte ik een opmerking dat wij het gezin als hoeksteen van de samenleving moeten behouden.
Die opmerking is echter niet gekomen. (De hear Jansma: Dy opmerking is troch my yn dizze ried mear as
ien kear dien.) Dan is die opmerking niet zo stellig naar voren gebracht als de heer Jansma nu heeft
gedaan. Bovendien denk ik dat de heer Jansma bij de behandeling van emancipatie-aangelegenheden
wat voorzichtiger was, want zelfs in traditionele vrouwenorganisaties wordt het gezin wel eens - zij
het heel voorzichtig - ter discussie gesteld. Misschien zaten er toen ook wel mensen uit deze organisa
ties op de publieke tribune. In ieder geval, ik heb mij behoorlijk aan een en ander gestoord.
Ik zal niet met de ingediende moties instemmen.
Mevrouw De Jong: Het is natuurlijk op zich ontzettend alarmerend dat centrumwinkeliers zich tot
de gemeenteraad moeten wenden om die bescherming van hun panden in de binnenstad te krijgen waarop
zij als vanzelfsprekend recht hebben, althans zouden moeten hebben. Het is een signaal waarop geluk
kig adequaat is gereageerd, zo kunnen wij in het preadvies lezen. Ik wil stellen, mijnheer de voorzit
ter, dat D'66 niet zonder meer voor uitbreiding van de sterkte van de politie is. D'66 onderkent wel
dat de politie wordt geconfronteerd met een verzwaring van de taak. Wij moeten constateren dat tegen
over die verzwaring van de taak geen evenredige toename van de mankracht staat, hetgeen frustrerend
is voor de politie. Het is des te meer frustrerend als blijkt dat de burgerij haar vertrouwen in die politie
verliest. Een gerichte surveillance zoals die nu is gedaan lijkt preventief te werken en lijkt althans een
oplossing. Wij vinden wel dat deze gerichte surveillance prioriteit verdient boven bijvoorbeeld ver
keerstoezicht. In het preadvies zoals het college dat doet wordt op de symptoombestrijding ingegaan.
Mevrouw Van der Werf heeft dat ook al aangehaald. Op zich moet dat natuurlijk gedaan worden, de
gedupeerden vragen daar ook om. Ik vind echter wel dat wij hoe dan ook moeten komen tot een funda
mentele oplossing van de problematiek voor met name de jonge daders. Wij kunnen daaraan niet voor
bij gaan. Het gaat hier om een structureel probleem waar wij de ogen niet voor kunnen sluiten. Alleen
bestrijding van deze problematiek zal dan ook geen stand houden. Wij moeten de zaken structureel
aanpakken en kijken waar de problemen liggen, hetgeen in het belang is van zowel de gedupeerden,
de politie als de daders zelf. Ik heb al gezegd dat een gerichte surveillance zoals die in de binnenstad
is uitgevoerd prioriteit verdient boven bijvoorbeeld verkeerstoezicht. Ik wil hier echter aan toevoegen
dat deze surveillance niet ten koste mag gaan van de oplossing van de kleine criminaliteit. Juist het
oplossen van de kleine criminaliteit biedt de mogelijkheid dat de grotere zaken, zoals die in de klacht
van de Commissie Centrum Winkeliers naar voren komen, kunnen worden voorkomen.
De Voorzitter schorst, om 21.00 uur, de vergadering voor de pauze.
De Voorzitter heropent, om 21.45 uur, de vergadering.
De heer Geerts (weth.) heeft inmiddels de vergadering verlaten.
De Voorzitter: Ik stel voor dat wij met onze werkzaamheden verder gaan. Wethouder Geerts is naar
huis gegaan omdat hij zich niet helemaal fit voelt.
Ik heb met veel belangstelling geluisterd naar de nogal uitvoerige betogen. Er is zeer uitvoerig in
gegaan op de problematiek die de centrumwinkeliers in hun brief aan de orde hebben gesteld, hetgeen
ook wel terecht is omdat het een uitermate groot probleem is waar wij met elkaar voor staan. Voor ik op
de vragen en opmerkingen van de spreeksters en sprekers inga, wil ik toch eerst enige algemene kant
tekeningen maken.
Ik wil voorop stellen dat de problemen waarvoor wij staan niet zonder meer kunnen worden op
gelost door het inzetten van meer politie. Mevrouw Van der Werf heeft dit zeer principiële punt ook
aangesneden en ik ben het met haar eens. Als wij het probleem moeten oplossen met meer politie dan
zouden wij met elkaar terechtkomen in een politiestaat. Ik denk dat niemand dat graag zou willen.
heb dus grote aarzeling en ik ben zelfs van mening dat meer politie de oplossing van de problemen
waarvoor wij staan niet mag en kan brengen.
