2
overtuiging dat uw benoeming, als afsluiting van een gedegen bestuurscarrière, voor de gemeente Leeu
warden een goede zaak is. Dit jaar nog zult u terug kunnen zien op een burgemeesterschap van 25 jaar.
Dit alleen al is een bevestiging dat u doorkneed moet zijn in het bestuurlijke werk. Het moge daarbij zó
zijn dat ook tal van collega-burgemeesters hun zilveren ambtsjubileum vieren, er zullen met u heel
weinigen zijn, die in zo'n periode vier maal van gemeente wisselden, om telkens weer voor een nieuwe
uitdaging te worden gesteld, en vijfmaal het ceremonieel van een installatie meemaakten.
Vandaag mogen we haast veronderstellen dat zo'n bijzondere raadszitting als deze voor u een routi
nezaak is geworden. Wel is het zo dat bij elke installatie de bestuurlijke schaal groter werd. Dat gold
in 1969, toen u na tien jaar Gasselte verwisselde voor Borger, dat gold ook toen u drie jaar nadien bur
gemeester werd in Winschoten, en in nog grotere mate toen u in 1979 benoemd werd in Schiedam. Bij
deze benoeming is de vergroting van de bestuurlijke schaal van relatief beperkte omvang. Wel zijn er
tussen Schiedam en Leeuwarden een aantal opmerkelijke verschillen die de keuze voor onze gemeente
wellicht toch wel tot een aantrekkelijke moeten hebben gemaakt: Schiedam, ingeklemd tussen de Wa
terwegsteden, in de schaduw - zowel letterlijk als figuurlijk - van een wereldhavenstad, een in toene
mende mate bestuurlijke afhankelijkheid en voor de meer grootschalige voorzieningen op sociaal en cul
tureel gebied aangewezen op Rotterdam. Voor een omvangrijk deel van de werkgelegenheid is dat daar
evenzeer het geval. In deze tijd van economische recessie komen de gevolgen daarvan in sterke mate
terecht bij de satellietstad, die in de laatste decennia haar inwonertal drastisch ziet verminderen, maar
wel oplossingen moet aandragen voor de toenemende problemen rond de groeiende werkloosheid en de
etnische minderheden. Daartegenover Leeuwarden, de grootste gemeente, qua inwonertal, van Fries
land, centrum van bestuur, rechtspraak, handel en cultuur, met voorzieningen, die de gehele provincie
als draagvlak hebben. In het Streekplan Friesland van januari 1982 is aan Leeuwarden op sociaal-eco
nomisch terrein een centrumfunctie toegekend. De versterking en uitbouw van deze positie heeft in het
provinciaal beleid een hoge prioriteit.
U bent, burgemeester Te Loo, maar betrekkelijk korte tijd in Schiedam geweest. Vier jaar is in fei
te te kort om diepe sporen na te laten. Het feit dat in de persorganen en in een bijzondere raadsverga
dering in Schiedam op 13 juni II. van uw vertrek met gevoelens van spijt mededeling is gedaan, be
schouwen wij voor Leeuwarden als een aanbeveling. In het spel rond de benoemingsprocedure behoorde
u onverwacht tot de gegadigden. Daarna zijn er nog wel wat complicaties geweest, toen de landelijke
politieke verhoudingen een rol mee dreigden te gaan spelen, maar op maandag, 16 mei, vielen alle on
zekerheden weg, toen in de vroege namiddag bekend werd dat het kabinet de keuze op u had laten val
len. Gelet op de samenstelling van deze raad en op de advisering aan de Commissaris van de Koningin
op 8 december vorig jaar, zou een benoeming van een burgemeester van een andere signatuur dan de u-
we bijzonder slecht zijn gevallen.
U volgt een burgemeester op, die gedurende 16 jaar in belangrijke mate zijn stempel heeft gedrukt
op de ontwikkeling van Leeuwarden in een tijd van expansie en uitbouwmogelijkheden. Bij zijn vertrek
is de heer Brandsma het ereburgerschap van Leeuwarden toegekend als blijk van erkentelijkheid en
waardering voor al hetgeen hij in deze lange bestuurlijke periode voor Leeuwarden heeft gedaan. Zo'n
burgemeester te moeten opvolgen is geen eenvoudige opgave. Daarbij komt nog dat u begint op een mo
ment dat steeds meer donkere financiële wolken zich boven onze gemeente samenpakken.
Wij zullen - onbedoeld - de neiging hebben uw bestuurlijk handelen te vergelijken met dat van uw
voorganger. Daarmee zullen wij evenwel voorzichtig moeten zijn. U hebt recht op uw eigen persoonlij
ke aanpak. Uit de enkele contacten, die wij inmiddels hebben gehad, blijken opvallende verschillen in
geaardheid, mentaliteit en karakter met uw voorganger. Wij zullen u graag de ruimte geven om uzelf te
zijn. Uw bijna 25-jarige ervaring als bestuurder beschouwen wij als een belangrijk aspect in de beoor
deling van uw kwaliteiten. Als 54-jarige hebt u de moed en het doorzettingsvermogen om u weer in een
geheel nieuwe situatie te begeven.
Zoals ik reeds stelde, besturen nu is geen gemakkelijke opgave. In het kader van de bezuinigingen
heeft Leeuwarden de afgelopen jaren al zo'n twintig miljoen gulden moeten inleveren: het begint met
het knippen van de franje, daarna wordt de lucht eruit geperst en vervolgens zijn wij aan het wegbezui-
nigen van essenti'éle zaken. Het einde is bij lange na niet in zicht. Van jaar tot jaar heeft het beeld
een verslechtering ondergaan. De veertien afzonderlijke departementen wentelen in onevenredige mate
hun bezuinigingen af op de gemeenten. Dit leidt tot een ernstige inbreuk op de autonome bestuurskracht
van de gemeenten, die stuk voor stuk in financieel opzicht met de rug tegen de muur komen te staan.
Het doet hypocriet aan als de regering, i.e. de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken, de gemeenten
waarschuwt tegen een te sterke verhoging van de onroerend goedbelasting, terwijl in het kader van het
regeerakkoord het gemeentefonds een veer moet laten in de orde van grootte van 890 miljoen gulden,
waarbij er van wordt uitgegaan dat voor circa de helft van dat bedrag dekking gevonden moet worden
door toepassing van het profijtbeginsel. Versoberen is het sleutelwoord van deze tijd. Wij zullen offers
3
moeten brengen. Intensivering van het profijtbeginsel is een begrip, dat nolens volens zal moeten wor
den gehanteerd.
De gemeente Leeuwarden zal zich in de komende tijd dan ook aanzienlijke beperkingen moeten op
leggen. Voorzieningen, in een tijd van hoogconjunctuur tot stand gebracht, komen bij het stellen van
prioriteiten en het doen van politieke keuzes op de tocht te staan. Dat doet pijn en maakt het nemen
van beslissingen noch voor het college, noch voor de raad tot een vreugdevolle zaak. Aan de besluit
vormingsprocessen, die hiermee gepaard gaan, zult u in het college en in deze raad leiding moeten ge
ven. Wij, als leden van het college, zijn blij dat wij weer voltallig zijn en dat er een voorzitter is,
die vanuit een min of meer boven de portefeuillehouders staande positie kan bijdragen aan een sectorale
belangenafweging. Deze problematiek raakt alle gemeenten; Schiedam vormde daarop geen uitzonde
ring.
Burgemeester Te Loo, wij verwachten van u dat u, om in voetbaltermen te spreken, een goede aan
voerder zult zijn. Een teamleider, die met een één-tweetje de combinaties met de individuele college
leden daar, waar dat nodig is, zal ondersteunen en stimuleren en hen gezamenlijk als een eenheid zal
laten functioneren. De specifieke, politieke verantwoordelijkheden die wethouders dragen, vragen dat
u wél de scoringskansen helpt cre'éren, maar de afwerking aan hen overlaat.
Terug van het voetbalveld. Het is duidelijk dat zich in een gemeente als Leeuwarden specifieke
vraagstukken voordoen. Naast de eerste verantwoordelijkheid voor de respectievelijke portefeuillehou
ders, vragen die in niet mindere mate de aandacht van de man, die belast is met de totale coördinatie
van het beleid. Hij moet in de externe contacten, bij onderhandelingen met provinciale- en rijksover
heden in de voorste linie staan. Te denken valt aan onderwerpen als de versterking van de infrastruc
tuur, de vestiging van de rijksdiensten, het wetenschappelijk onderwijs in Leeuwarden, op welk gebied
intensief wordt samengewerkt met gedeputeerde staten; voorts de problematiek van de stadsverwarming,
de stadsvernieuwing, de verkeersverbindingen met andere landsdelen, de stijgende werkloosheid met
daarbij de werkgelegenheidsaspecten.
Uw verantwoordelijkheid voor het politiebeleid wordt vanuit de raad begeleid door een commissie
voor de openbare orde. Op het gebied van de bestuurlijke organisatie, welke tot uw primaire verant
woordelijkheid zal behoren, functioneert een raadsadviescommissie van dezelfde personele samenstel
ling.
De regionale samenwerking heeft in de Regio Friesland-Noord een stevige aanzet gekregen als
hulp-structuur voor verlengd lokaal bestuur. Uw voorganger heeft zich in bijzondere mate beijverd voor
die ontwikkeling. Wij verwachten dat onder uw leiding dit beleid kan worden gecontinueerd. De ge
meenteraad van Leeuwarden heeft u inmiddels kandidaat gesteld voor de vacature, ontstaan door het
vertrek van de heer Brandsma.
Bij uw installatie zouden wij met deze enkele opmerkingen willen volstaan. Gauw genoeg zult u
metal deze beleidsaspecten in contact komen.
In het college van burgemeester en wethouders en in de gemeenteraad bestaan goede intermenselij
ke verhoudingen. Het systeem van commissies, gebaseerd op de Gemeentewet, is vrij sterk ontwikkeld
in Leeuwarden. Daarnaast is er sprake van een open communicatie van b. en w. naar de raad, door ter-
inzagelegging van de besluitenlijst met de daarop betrekking hebbende documenten. Een en ander maakt
dat de raadsleden in een vroeg stadium geïnformeerd zijn en betrokken worden bij de beleidsvoorberei
dingen. Wij menen dat dit gunstig is voor de werking van de lokale democratie.
Tenslotte willen wij u een goede bestuurlijke periode toewensen hier in Leeuwarden. Zelf hebt u al
aangegeven dat dit uw eindstation zal zijn, hoewel u, in het beeld van uw bestuurlijke carrière, reken
kundig nog een keer voor een grotere gemeente in aanmerking zou behoren te komen. Wij nemen maar
aan dat uw constatering de juiste is. Aan onze wens verbinden wij de hoop dat u, uw vrouw en kinderen
zich h ier heel spoedig ingeburgerd en thuis zullen voelen en dat elk naar eigen wensen en mogelijkhe
den zal kunnen participeren in het maatschappelijk leven.
U kent, burgemeester Te Loo, de sfeer en mentaliteit van Friesland. Als Harlinger van geboorte en
praktijkervaring opgedaan hebbende in een van onze regiogemeenten, zult u wat het leggen en onder
houden van relaties betreft in dit gewest, in deze regio, in deze gemeente geen barrières op uw weg
ontmoeten
Wij begroeten u vandaag hartelijk als nieuwe burgemeester en dat doen wij met vertrouwen. Wij
zeggen u alle steun toe, die u nodig meent te hebben om u snel vertrouwd te maken met de taken waar
voor u gesteld wordt. Daarbij gaan wij er van uit dat u bereid bent mee te werken aan de beleidsuit-
gangspunten zoals die zijn neergelegd in het collegeprogramma dat de basis is voor de samenwerking in
het huidige college.
Burgemeester Te Loo, ik installeer u als burgemeester van Leeuwarden en ga aan u overdragen de
tekenen van uw waardigheid: de ambtsketen en de voorzittershamer. Daarna moge ik u verzoeken de
voorzitterszetel in te nemen.
Dank u wel. (Applaus)
