16
gewoond zou kunnen worden. Ik zou het jammer vinden wanneer er geen zinnige ideeën komen voor het
Frigas-terrein dat voor een groot deel, op het hoofdgebouw na, vrijkomt door afbraak van diverse ge
bouwen. Over de invulling daarvan zouden wij nu al moeten gaan denken.
Wij gaan akkoord met het voorstel van het college. Wij blijven datgene wat hier aan de hand is
een zorgelijke zaak vinden en wij hopen dat ook de gemeente hierin nog een rol speelt. Op dat laatste
krijg ik direct wel antwoord.
De heer Buurman: Op basis van de ter inzage gelegde rapporten, samengevat in de raadsbrief,
heeft men zich een oordeel kunnen vormen over de situatie van de bodemverontreiniging nabij het
Hoeksterend. Het zou verleidelijk zijn op het verleden in te gaan, hoe het zo ver heeft kunnen komen
en vervolgens een beschouwing te wijden aan de in dit verband minder gewenste deregulering van de
milieuwetgeving. Ik zal dit niet doen. Beter is zich te bepalen tot de zaak zoals deze zich momenteel
aan ons voordoet.
Komt Leeuwarden inderdaad met een kostbare Kamper ui? Dat sanering van de bodemverontreini
ging een kostbare aangelegenheid is staat als een paal boven water. Maar is het een Kamper ui? Moet
geen aandacht worden geschonken aan het oordeel van twee hoogleraren in de Bodemkunde in Wagenin-
gen, professor Pons en professor De Haan, geciteerd in de Leeuwarder Courant van 28 september jI
Er staat tegenover dat niet overijld te werk is gegaan, maar dat DHV Raadgevend Ingenieursbureau BV
opdracht heeft gekregen nog een saneringsonderzoek in te stellen. Alle saneringsalternatieven zijn be
oordeeld door vertegenwoordigers van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Mi
lieubeheer, waaronder de Inspectie voor Milieuhygiëne, en door de provincie Friesland. De onder
zoeksresultaten spreken een duidelijke taal. De situatie is ernstig en brengt mij tot de overtuiging dat
sanering onontkoombaar is; een opvatting die het rijk ook heeft. De kosten zullen immers grotendeels
door het rijk worden gedragen. Hierbij zal de mate van verontreiniging vergeleken met andere veront-
reinigingsgevallen in den lande zeker ook een rol gespeeld hebben.
De beide varianten in ogenschouw nemend ben ik voorstander van de afgravingsvariant. Naast de
technische risico's die aan de isolatievariant verbonden zijn, is het vooral het planologisch argument
dat pleit voor afgraven.
Speciale aandacht wil ik vragen voor de financiële kant van de zaak. Ik ga er vanuit dat aan de
onzekere toestand voor wat betreft subsidiëring van het rijk spoedig een eind zal komen. Ik denk ook
aan de voorgestelde sanering van het parkeerterrein Hoeksterend. Een ander aspect is de verhouding tus
sen de verwachte en de werkelijke kosten. Deze opmerking is ingegeven door zorg over het in de hand
houden van de kosten. Zonder op specifieke deskundigheid ten aanzien van bodemsaneringen te kunnen
bogen, zal het mij niet verbazen dat door technische tegenvallers de werkelijke kosten hoger uitvallen
dan geraamd. Wij denken bijvoorbeeld aan de vacuümbemaling en de eventuele stopzetting van het pro
ject door schadegevallen. Zo'n situatie zal directe gevolgen hebben voor de totale kosten en daarmee
voor het gemeentelijk aandeel in deze operatie. Graag hoor ik hoe het college deze mogelijke situatie
beoordeelt. Welke garanties zijn er op dit punt te geven? Voorkomen moet worden dat de kosten sterk
stijgen, terwijl er niet een weg terug is. Mijnheer de voorzitter, waar heb ik dat geluid toch meer ge
hoord?
Mevrouw Van Dijk—van Terwisga: In de raadsbrief wordt een duidelijke uiteenzetting gegeven over
de voorgeschiedenis van de verschillende onderzoeken en over de systeemkeuze voor de sanering van de
grond op basis van onderzoeken van DHV Raadgevend Ingenieursbureau BV. Bovendien wordt er in de
raadsbrief op bladzijde 2 onder II. Samenvatting saneringsplan iets gezegd over de uitgangspunten en
randvoorwaarden en de uitvoering, de fasering en de kostenraming van de sanering. Het gaat hier om,
zoals het college zegt, een gigantische operatie met toch wel risico's en eveneens zeer hoge kosten.
Als belangrijkste criterium voor de keuze van de afgravingsvariant zien ook wij de uitsluiting van de ri
sico's voor de volksgezondheid en bovendien dat er later geen beperkingen meer gelden voor de bestem
ming van de terreinen.
Is er al meer bekend over het standpunt van de minister? Welke financiële risico's heeft een even
tueel afwijzend standpunt van de minister, als hij dus voor het isolatiemodel zou kiezen voor een deel
van het terrein en met name dan het parkeerterrein? Hebben wij daar nu al zekerheid over? Zo nee,
wanneer weten wij dat dan en waarop berust deze aarzeling van de minister? Men vraagt zich hier en
daar af of er wel een ernstig gevaar dreigt voor de volksgezondheid. Zoiets kunnen wij ook vanavond
weer in de krant lezen. Wij hebben daar ook al eerder berichten over gelezen. Ik hoop dot het college
daar duidelijk op in wil gaan.
Wordt de grond na reiniging, hier of in Utrecht, opnieuw voor de egalisatie van de terreinen ge
bruikt of wordt er nieuwe grond aangevoerd? Zo ja, is het dan dezelfde soort grond of wordt er iets an
17
ders gestort? Ik vind daarover weinig in de raadsbrief terug. Ook in andere stukken heb ik daar weinig
van kunnen lezen.
Ik heb ook nog een vraag over het transport van de vuile grond en het slib. Kan dat vervoer plaats
vinden per schip - mevrouw Visscher heeft daar ook over gesproken - mede in verband met de belasting
van de aan- en afvoerwegen? Kan de wethouder hierover iets mededelen?
Denkt men tijdig de opslagplaats aan de zuidtangent te kunnen realiseren ter vermijding van extra
kosten en lange afstanden? Overigens is hier wel een vrij groot bedrag voor ingecalculeerd. Wij zouden
hierover graag iets meer horen.
Er is ergens iets geschreven, niet in dit raadsvoorstel, over de stankoverlast van de grond wanneer
die wordt afgegraven en de vervuiling aan de oppervlakte komt. Wordt er ook iets tegen die stank ge
daan?
Wij gaan akkoord met de verzekering van de niet-voorzienbare risico's.
Ik zou graag antwoord op mijn vragen willen hebben.
De heer IMiemeijer: Ik wil graag twee aspecten aan de orde stellen. In de eerste plaats de hele gang
van zaken rond de constatering, het proces en het uitgewerkte voorstel aan de raad ten aanzien van de
vervuiling nabij het Hoeksterend. In de tweede plaats het in een bredere context plaatsen van deze ma
terie.
Over het eerste punt zal ik, gezien de tijd die de vorige sprekers hieraan hebben besteed en de za
ken die zij aan de orde hebben gesteld, kort zijn. Het gros van deze zaken is zeer uitgebreid en zeer
zorgvuldig in de commissie aan de orde geweest. Ik vind ook dat de commissie hierover goed is gerap
porteerd. Alle zaken omtrent transport en verzekering zijn zorgvuldig besproken. De raadsbrief gaat
daar ook vrij goed op in. Ik sluit mij verder in beperkte mate aan bij een aantal vragen van de vorige
sprekers. Ik hoor straks wel hoe daar op gereageerd wordt.
Ik wil even heel kort de stand van zaken de revue laten passeren. Daarbij heb ik de behoefte om
een en ander in een wat bredere context te plaatsen. De omgeving van het Hoeksterend, waaronder het
Frigas-terrein, is ernstig verontreinigd. Het ondiepe, middeldiepe en diepe grondwater, het slib in de
gracht en de grond van het Hoeksterend en het Frigas-terrein zijn verontreinigd. De Interimwet bodem
sanering bepaalt de norm voor de sanering en de plicht daartoe. De norm eist sanering en de sanering
kost heel veel geld. Het is overigens zo dat het rijk 90% van de kosten betaalt. Het restant van 10%
dat wij moeten betalen is ook erg veel geld. Het verbaast je dan wel eens dat wij dat geld toch weer
kunnen ophoesten uit de begroting. Onze fractie heeft wat dat betreft al vaak bepaalde zaken aan de
orde willen stellen, ook in de trant van preventief beleid. Maar daar zal ik straks nog op terug komen.
Het college stelt nu voor om een stelpost van 500.000,te ontwikkelen en te gaan afschrijven op in
vesteringsbasis. Onze fractie vindt dat een correct uitgangspunt en zal dat ook volgen.
In de commissie ben ik akkoord gegaan met de afgravingsvariant. Ik heb er geen behoefte aan om
de discussie daarover nog een keer te openen, want ik zou niet weten hoe het anders moet.
De commissie is goed geïnformeerd. Ook de buurt is voorlopig goed geïnformeerd. Wij moeten er
ook voor zorgdragen dat dat gebeurt, want de buurt heeft ten aanzien van dit proces toch wel recht om
te weten wat er precies gebeurt, hoe en wat er gesaneerd gaat worden, enz. Daarover moet geen flau
wekul worden verteld en ook geen halve waarheden, want dat dreigde even in de commissie toen wij
praatten over B en C waarden. Dat is een heel technisch verhaal, waarop ik nu niet in wil gaan. Ik wil
er alleen op wijzen dat wij correct moeten informeren. Als dat dan allemaal zo gaat gebeuren, dan gaat
onze fractie akkoord met dit voorstel
Ik heb reeds aangekondigd dat ik er behoefte aan heb de zaak in een wat bredere context te plaat
sen. De vraag komt dan toch wel aan de orde: Hoe is datgene wat hier aan de hand is zo gekomen en
hoe kan dat in het vervolg worden voorkomen? Het is alleen zinvol om over dat laatste na te denken,
maar soms is het eerste nodig om het laatste te kunnen bekijken en te bevestigen of te ontkennen.
Het middel voor de gemeentelijke overheid voor het voeren van een goed milieubeleid is de Hin
derwet. Deze wet is overigens al erg oud, want zij bestaat al sinds de vorige eeuw. In 1875 was er de
Fabriekswet en in 1896 trad de Hinderwet in werking. De nu aan de hand zijnde verontreiniging heeft
plaatsgevonden onder de toentertijd geldende Hinderwet, die overigens tot doel heeft het voorkomen
van gevaar, schade en hinder buiten inrichtingen. Dat de gasinstallatie op het Frigas-terrein een in
richting is is evident. Inrichtingen zijn over het algemeen bedrijven in een vrij brede vorm. De Hinder
wet is dus bedoeld om gevaar, schade en hinder buiten de bedrijven te voorkomen. Schade aan mens en
milieu. De Hinderwet is bedoeld als een preventief middel. Zij kan door middel van doel- en middel
voorschriften voorwaarden stellen aan de bedrijven om die schade te voorkomen. Als je je afvraagt of de
verontreiniging bij het Hoeksterend en op het Frigas-terrein voorkomen had kunnen worden, dan moet je
twee dingen beseffen. In de eerste plaats, was de kennis aanwezig om te beseffen dat het daar fout kon
