32
Ik wil beginnen met het maken van een opmerking in de richting van de PvdA-fractie.
Haar standpunt verbaast mij, in die zin dat in de besloten vergadering van de Commissie
voor Welzijnsaangelegenheden door de daar aanwezige fractieleden van de PvdA benadrukt
werd (in eerste instantie) dat het beter was om het meldpunt niet bij de gemeente onder te
brengen en tenslotte, als dat wel het geval zou zijn, dat ook een dergelijk meldpunt bij een
andere instelling moet worden gerealiseerd. De zogenaamde en/en-constructie. Ik wil niet
uitgebreid uit de notulen van die vergadering citeren, maar het voorgaande staat er duide
lijk in. Wat dat betreft vind ik het jammer dat wij niet gekomen zijn tot een en/en-construc-
tiewant dat zou in ieder geval beter zijn dan wanneer het meldpunt alleen bij de gemeente
wordt ondergebracht.
Ook in de reactie van het Frysk Anti-Faksisme Komitee (FAFK- de PvdA is daar ook in
vertegenwoordigd - wordt gemotiveerd waarom het meldpunt niet bij de gemeente zou moeten
worden ondergebracht. Wat dat betreft had ik gehoopt dat het geluid van het FAFK veel be
ter gehoord zou zijn.
Ik heb een aantal argumenten genoemd waarom ik vind dat het meldpunt niet bij de ge
meente moet worden gerealiseerd. Ik zal proberen een en ander verder te verduidelijken.
Als je zo'n meldpunt wilt instellen, dan kun je kijken naar wat de ervaringen in andere ste
den in Nederland dienaangaande zijn. Wanneer je dat doet, dan ben je er niet met de conclu
sie van ons college om het meldpunt bij de gemeente onder te brengen. Het is namelijk ge
bleken dat het in een aantal gevallen in andere steden fout is gegaan. Zowel bij de voorbe
reiding van het beleid op het gebied van anti-racisme als bij de uitvoering daarvan is het
belangrijk om de organisaties er voortdurend bij te betrekken. In dit verband kunnen voor
beelden van grote steden worden aangehaald, waarbij in eerste instantie door b. en w.'s zelf
beleid geformuleerd is maar daarna teruggefloten zijn door betrokken organisaties die van
mening waren dat, wanneer er beleid moet worden gevoerd, dat met hen en niet zonder hen
moet. In Amsterdam heeft een en ander ertoe geleid dat, los van de gemeente, door de orga
nisaties zelf een ander meldpunt tegenover dat van de gemeente is opgezet. Dergelijke situ
aties moeten wij te allen tijde in Leeuwarden vermijden.
Een ander punt is dat de wethouder zegt dat de belangrijkste functie van het meldpunt
de voorbeeldfunctie is. Ik twijfel er erg aan of die functie nou de belangrijkste functie van
dit meldpunt zou moeten zijn. Volgens mij moet de belangrijkste functie van het meldpunt
zijn het ondersteunen van de mensen die gediscrimineerd worden en het bekijken wat er met
die klachten gedaan kan worden.
De politieke verantwoordelijkheid van de gemeenteraad hoeft niet per se tot uitdrukking
te komen door het meldpunt bij de gemeente onder te brengen. Je kunt als gemeente heel
goed laten zien dat je ergens voor staat, dat je het anti-racisme belangrijk vindt door daar
geld voor uit te trekken en er voor te zorgen dat er terugkoppeling van de meidtelefoon
naar de gemeente toe plaatsvindt, dat je als gemeente aangaande die klachten ook beleid
kunt voeren en dat je een gemengde werkgroep instelt waarin zowel mensen zitten van de
kant van de gemeente - ambtenaren en de wethouder - als uit de etnische organisaties zelf.
Ik denk dat je, als je het over een voorbeeldfunctie hebt voor de gemeente, ook een voor
beeld zou kunnen geven in het serieus nemen van de groepen waar je het over hebt en dat
je niet tegen de zin van de groepen in iets doet, maar dat je met de groepen samen iets
doet. Op een avond van het Fries Anti-Racisme Overleg, waar de wethouder ook gesproken
heeft, is dit onderwerp expliciet aan de orde geweest. De discussie concentreerde zich ei
genlijk alleen maar op dit punt, namelijk waar het meldpunt moet worden ondergebracht. In
een brief van het Fries Anti-Racisme Overleg die alle fracties hebben gekregen - ik zal niet
uit de brief citeren - wordt uitdrukkelijk uitgesproken dat de gemeente voor deze instantie
niet de plaats is om het meldpunt onder te brengen. Als je het hebt over het serieus nemen
van de organisaties dan zou je met elkaar naar genoemde brief kunnen kijken.
Ik heb gezegd dat een dergelijk voorstel door links en rechts in deze raad gedragen zou
moeten worden, in die zin dat er sprake moet zijn van eenstemmigheid. De wethouder con
stateert dat alleen PAL tegen dit voorstel is. Ik vind dat eigenlijk een wat te gemakkelijke
constatering. Want ik denk dat niet alleen PAL tegen dit voorstel is. Ik heb er al op gewe
zen dat in ieder geval de reactie van het Fries Anti-Racisme Overleg in een heel andere
richting wijst, wat ook het geval is met de reactie van het FAFK. Wat dat betreft vind ik dat
PAL zich in goed gezelschap bevindt van al die organisaties die dagelijks hebben te maken
met discriminatie en waarover iedereen hier zulke roerende woorden gesproken heeft. Het is
dus te gemakkelijk om te zeggen dat PAL tegen is en dat alle andere fracties voor zijn, als
je niet kijkt naar het maatschappelijk veld waar je het in feite over hebt. Het veld heeft zich
expliciet over deze zaak uitgelaten. Ik vind het dan nogal wat dat de raad denkt daartegen
in te moeten gaan en daarmee goed beleid denkt te voeren.
Het verschil van mening heeft misschien voor een deel betrekking op de vraag wat on
der "onafhankelijk" wordt verstaan. Als je het hebt over een mooi onafhankelijk onderzoeks
instituut dat voor de "witte" maatschappij prachtig op een rij zet hoe mensen gediscrimineerd
worden, dan moet zo'n instituut inderdaad ergens worden ondergebracht. Maar dat is niet
wat wij onder onafhankelijk verstaan. Wij verstaan daaronder het opzetten van een laag
33
drempelige instelling waar klachten terechtkomen van mensen die gediscrimineerd worden en
waarmee ook iets wordt gedaan. Dus niet een instelling die mogelijkerwijs zelf ook bij enige
vorm van discriminatie is betrokken. In de raadsbrief wordt toegegeven - ik vind dat te
recht - dat bij enkele gemeentelijke instellingen in een aantal gevallen wellicht ook sprake is
van discriminerende handelingen. Net zoals burgers onderling en instellingen zich daaraan
schuldig maken, is dat ook het geval bij de gemeente. Als je dat constateert, dan kom je ook
niet onder de constatering uit dat de gemeente dus niet de goede plaats voor het meldpunt
is. Onafhankelijkheid betekent dus niet zover mogelijk af van de mensen die gediscrimineerd
worden, maar - in onze ogen - het leveren van een bijdrage aan de strijd van de mensen die
gediscrimineerd worden. Het steunen van die mensen is belangrijker dan het krijgen van
een overzicht hoe het er met de discriminatie voor staat. Hoe denken wij daar een overzicht
van te krijgen op het moment dat wij van die hoge drempels opgooien? Hoge drempels weder
om naar aanleiding van wat de organisaties zelf schrijven. Zij schrijven namelijk dat de ge
meente een hoge drempel heeft en een instituut is dat ver weg staat van de mensen die met
discriminatie hebben te maken. Denken wij dat wij op die manier een goed beeld krijgen van
wat zich met betrekking tot discriminatie in Leeuwarden afspeelt? Waarom denken wij dat wij
het beter weten dan de mensen over wie wij het hebben?
De PvdA-fractie noemt twee argumenten voor onderbrenging van het meldpunt bij de
gemeente. Het eerste argument is het snel kunnen realiseren en het tweede argument is het
snelle contact met het openbaar ministerie. Snel kunnen realiseren klopt. Maar weegt dat op
tegen het feit dat je ingaat tegen de mening van betrokken organisaties? Ik vind dat een
heel vreemde afweging. De organisaties hebben in brieven aangegeven dat dit punt wat hen
betreft niet het hoofdpunt is van anti-racistisch beleid. Zij zijn er niet allen op tegen, maar
zij vinden dat er geen sprake is van een hoofdpunt. En als een en ander zou doorgaan, dan
moet dat in overleg met hen. Zij staan er niet om te trappelen. Moeten wij dan vanavond in
een noodtempo zo'n besluit nemen, dit punt uit de concept-nota Etnische groepen in Leeu
warden lichten en daarmee zeggen dat dat zo goed voor die organisaties is?
Het tweede argument is het snelle contact met het openbaar ministerie. Akkoord. Ook
het openbaar ministerie/de politie, zal in bedoelde werkgroep vertegenwoordigd zijn. De et
nische groepen waar wij over praten houden wij buiten die werkgroep. Zijn snelle contacten
met die groepen dan niet belangrijk? Is het niet belangrijk dat die groepen zelf ook in dat
overleg zijn vertegenwoordigd. Is het niet belangrijk dat die groepen zelf ook meepraten
over wat er gebeurt met al die vormen van discriminatie die niet meteen te herleiden zijn tot
strafbare feiten, maar ten aanzien waarvan je wel met elkaar moet praten wat je er dan mee
doet? Is er bijvoorbeeld sprake van een bepaalde systematiek? Zijn er bepaalde instellingen
die bepaalde groepen systematisch discrimineren, zonder dat dat meteen aan het licht kan
worden gebracht? Zijn er bij de federatie Eendracht en het Centrum voor buitenlanders Sa-
lam dan geen mensen die daarmee ervaring hebben? Zou je die mensen ook niet moeten be
trekken bij de afhandeling van die klachten? Met andere woorden, een gemengde werkgroep
biedt volgens ons juist heel veel voordelen. In die werkgroep zou ook het openbaar ministe
rie/de politie, een rol kunnen spelen. Volgens ons is dat geen argument om vanavond een
besluit te nemen.
Uit ervaringen in andere steden blijkt dat het overgrote deel van de klachten die bij de
commissie op tafel komt, die dus door de meidtelefoon worden opgenomen, de niet strafbare
feiten zijn. Het gaat juist om feiten die niet zo gemakkelijk via de politie of het openbaar mi
nisterie die weg kunnen vervolgen in de strafrechtelijke sfeer. Het gaat juist om die andere
vormen van discriminatie die wij boven water willen krijgen. Ik snap niet hoe men dat zou
willen en kunnen doen buiten de betrokken organisaties om. Goed, het zal duidelijk zijn dat
ik daarover een motie heb gemaakt die ik nu zal voorlezen.
"De raad van de gemeente Leeuwarden, in vergadering bijeen op 24
juni 1985,
overwegende dat
- een meldpunt voor racistische discriminatie een instrument kan
zijn in een beleid met betrekking tot het bestrijden van racisme
en discriminatie;
- de betrokkenheid van organisaties van etnische groepen bij opzet
en uitvoering van een dergelijk meldpunt hiervoor een essentiële
voorwaarde is;
- het voorliggende b. en w.-voorstel tot het instellen van een meld-
telefoon bij de gemeente en het in het leven roepen van een lou
ter ambtelijke werkgroep voor (de advisering over) de afdoening
van meldingen niet overeenstemt met hierover geformuleerde
ideeën en wensen van organisaties van etnische groepen,
besluit
- niet nu te besluiten tot het onderbrengen van het meldpunt op de
gemeentesecretarie, maar in een nader overleg met betrokken or
ganisaties een plaats hiervoor te bepalen;
