40
haar leven inricht. Dat betekent dat onder meer bij de regelgeving op het gebied van sociale
zekerheid en bij de belastingwetgeving de burger als individu moet worden beschouwd. Het
zal u dan ook niet verbazen dat wij met de hoofdlijnen van de notitie zeer ingenomen zijn.
Op een aantal punten wil ik graag wat meer duidelijkheid, omdat het uiteindelijk op de
uitvoering van deze notitie zal neerkomen. In de eerste plaats moet naar onze mening voor
de cliënten volstrekt duidelijk zijn welke maatstaven/criteria gelden bij de indeling in deze
of gene categorie en of dezelfde maatstaven gelden bij een eventueel bijzonder onderzoek. Is
het college bereid na overleg met de commissie die criteria openbaar te maken en aan elke
bijstandsgerechtigde uit te reiken? Met name moet ook openbaarheid en duidelijkheid worden
gegeven over het feit dat de persoonlijke relatie bij de beoordeling geen enkele rol speelt.
In de tweede plaats een paar opmerkingen bij de indeling in categorieën. Allereerst de
economische eenheid. Het college springt wat dat betreft wat vreemd om met de jurispruden
tie. Op bladzijde 5 van de raadsbrief volgt het college de jurisprudentie terecht niet waar
het gaat om de gewekte schijn van economische eenheid. Wat dat betreft wil het college al
leen kijken naar de feitelijke economische relatie. Op bladzijde 6 van de raadsbrief volgt het
college de jurisprudentie wel waar het gaat om woningdelende gescheiden mensen en geldt
niet de feitelijke economische relatie. Gelet op de oude regels kan ik mij daar nog iets bij
voorstellen. Nu er een nieuwe categorie in het stelsel van bijstandsvoorzieningen is bijgeko
men, deugt die redenering naar mijn idee niet meer. Het mes van de stelselverfijning snijdt
hier naar mijn idee aan twee kanten. Is het college bereid deze groep eveneens te gaan be
oordelen op haar feitelijke economische relatie? En dat kan, als dat nodig mocht blijken, ook
leiden tot nieuwe jurisprudentie.
Op bladzijde 6 van de raadsbrief wordt onder b. Financiële gedragingen het volgende
opgemerkt: "Is het financiële gedrag binnen een samenlevingsverband zodanig, dat de een
mede ten behoeve van de ander middelen ter beschikking stelt zonder dat dit leidt tot een
minutieuze verrekening over en weer, dan kan gevoeglijk worden aangenomen dat een eko-
nomische eenheid aanwezig is." Ik vind dat een heel wazige passage en ik vraag mij af hoe
ik dat moet rijmen met de uitspraak van de directeur van de sociale dienst in de Leeuwarder
Courant, als ik mij niet vergis, en ook in de commissie dat een bijstandsvrouw een vliegreis
naar Spanje gefinancierd mag krijgen van een vriend. Het gaat hier om een aanzienlijk be
drag. Er is dan dus geen sprake van een minutieuze verrekening. Ik denk dat wij, wanneer
wij dit woord laten staan en wij dergelijke uitspraken daarnaast plaatsen, dan in een ondui
delijke situatie komen te verkeren over de vraag wat nu wel of niet een economische eenheid
is. Daar moet volstrekte duidelijkheid over komen.
Op bladzijde 7 van de raadsbrief wordt het voeren van een gezamenlijke huishouding
opgevoerd. Uit de tekst blijkt niet hoe het college dit wil toetsen. Is het college bereid wat
dit betreft aan te sluiten bij de criteria die gelden voor de zogenaamde tweeverdieners? Wij
kunnen dan het verschil in regelgeving tussen mensen met een betaalde baan en mensen met
een uitkering enigszins rechttrekken.
In de Leeuwarder Courant hebben wij kunnen lezen dat met betrekking tot woningdelers
een aantal woningbouwcorporaties nog niet bereid is over te gaan tot verhuur van afzonder
lijke kamers. Is het college bereid of reeds bezig daar iets aan te doen, mede met het oog op
rechtsgelijkheid tussen mensen die onder de maatregel vallen?
Wat betreft het bijzonder onderzoek onderschrijven wij de terughoudende inzet en be
pleiten wij een correcte uitvoering. De volgende punten zijn daarbij van belang en ik ben
benieuwd of het college die onderschrijft. Alle mogelijke duidelijkheid bij cliënten over de
toetsingscriteria die de dienst hanteert voor de verschillende categorieën, het opstellen of
bijstellen van een openbare gedragscode voor controlewerkzaamheden ook voor de afdeling
bijzonder onderzoek, afhandeling van controlewerkzaamheden op de sociale dienst en niet op
het politiebureau om een sfeer van intimidatie te vermijden en, als sluitstuk van het geheel,
het bijzonder snel tot stand brengen van een onafhankelijke en toegankelijke klachtenproce
dure. Tot slot achten wij het een goede zaak dat de knelpunten bij de uitvoering van deze
regeling, met name de woningdelersregeling, worden geïnventariseerd. Nu het gebruik lijkt
van de regering om achteraf te kijken of er iets bijgesteld moet worden, zullen wij met alle
mogelijke argumenten van de gelegenheid gebruik moeten maken.
De hear JansmaMynhear de foarsitter, om't der yn de iepenbiere gearkomste fan de
Kommisje Folkssünens en Maatskiplike Tsjinstferliening net foldwaande tiid wie foar in twad-
de diskusje- en beslütfoarmingsrüntehaw ik no in bytsje mear tiid nedich as oars. Ik sil
besykje om myn ferhaal sa koart mooglik te halden.
Yn de gearfetting en konklüzje fan it foarlizzende stik stelt it kolleezje dat de prinsipië-
le en praktyske beswieren dy't ynbrocht binne tsjin de wenningdielersregeling folslein ün-
derskreaun wurde. Dy beswieren binne ynbrocht troch it kolleezje fan b. en w. fan Amster
dam en in protte oare kolleezjes fan b. en w., ünder oaren ek it kolleezje fan Ljouwert, haw-
we harren dêroan konformearre.
It earste beswier dat oanjün wurdt is dat de maatregels prinsipieel ünkrekt binne, om't
der in oanslach dien wurdt op de "all-in systematiek" fan de noarm-ütkearingen fan de ABW.
41
Mient it kolleezje no wier dat de maatregels prinsipieel ünkrekt binne? Doe't wy as ried op
ien april fan dit jier ynstimden mei de "Beleidsnotitie Gemeentelijke Sociale Dienst Leeuwar
den" wie de hiele ried it iens mei wat oangeande it yndividualisearingsprinsipe op de siden
15 oant en mei 18 fan dy notysje steld wurdt. It giet dêr oer it jaan fan bystan boppe de
noarm. Binnen de üs beane mooglikhedensa seit it kolleezje yn dy notysje, kin der mear as
foarhinne tapassing jün wurde oan it yndividualisearingsprinsipe. It prinsipe soe dus, sa is
myn konklüzje, stean of falie mei it feit of de ütkomst boppe of ünder de noarm ütkomt. Myn
konklüzje is dan: men kin net sizze dat de maatregel op himsels prinsipieel ünkrekt is. It
prinsipe fan de ABW is it behoefte-begjinsel en dat wurdt troch de wenningdielersmaatregel
gjin geweld oandien.
In oar beswier dat it kolleezje oanfiert is dat de maatregels ütnoegje ta in kreative ütliz
fan de wet. Ik fyn dy ütspraak wat gefaarlik en einliks ek net op syn plak yn in b. en w.-
notysje.
De maatregels soene fraudegefoelich wêze. Yn dat ferban wol ik der op wize dat hast al
le gegevens dy't nedich binne foar de tapassing fan de regeling al lang foar't de regeling
der kaam by de sosjale tsjinst bekind wienen. Oer it hiele lan giet it om sa'n 14.000 persoa-
nen. Dus 1 1.000 üngefear. Yn Ljouwert giet it dan, skat ik, om sa'n 100 minsken. Dat
dizze minsken bewust de saak oplichtsje wolle meie wy dochs net fanüt gean? Wy hawwe om-
mers fêststeld dat wy in minsklike benadering foarsteane en yn prinsipe leauwe wat de kliin-
ten opjouwe. Of ferlitte wy dat stanpunt no ynienen? Nee dochs?
Dat der in sterke druk ütgiet fan de maatregels om de gesinsferbannen te ferbrekken
fyn ik tige oerdreaun. Soe de gesinsban net mear foar stelle?
Mynhear de foarsitter, ek wy hawwe wol beswieren, mar dy sitte der hast wol oan eltse
regeling. Mei myn bijdrage oan de diskusje wol ik allinne mar oanjaan dat de beswieren dy't
yn earste ynstansje troch b. en w. fan Amsterdam oandroegen binne en dêr't üs kolleezje mei
ynstimt oerdreaun binne. It kolleezje seit gelokkich dat de regeling sa't dy der leit ütfierd
wurde moat. En dus sis ik dêrbyek ütfierd wurde kin. De amtners fan de sosjale tsjinst,
dy't yn it earstoan foar in grut part beswieren ynbrocht hienen, fiere, sa haw ik yn de
krante lézen, neffens de direksje fan de sosjale tsjinst de regeling knarseltoskjend üt. Nef-
fens dy direksje is dat yn oerienstimming mei it gefoelen fan b. en w. Ik bin dêr eins wat
fan skrokken. Fan it kolleezje wol ik graach witte of dat wier is. Is it kolleezje fan betinken
dat de regeling knarseltoskjend ütfierd wurde moat? Sa ja, moatte alle amtners dat dan op
dy wize dwaan? Of seit it kolleezje dat in Algemiene Maatregel fan Bestjoer, dy't op demo-
kratyske wize ta stan kommen is - of men it dêr wol of net mei iens is is wat oars -, loyaal
ütfierd wurde moat? My tinkt fan wol.
Hoe no fierder? Wy binne nijsgjirrich nei de ynventarisaasje fan de wriuwingen dêr't
de steatssiktaris om frege hat. Faaks kin dy nei ferrin fan tiid besprutsen wurde yn de
Kommisje foar de Gemeentlike Sosjale Tsjinst.
It liket üs in goede saak dat de amtners, om gelykberjochtiging fan belanghawwenden te
befoarderjenfanüt de direksje de beskikking hawwe oer in soart wurkmodel mei aparte
"checklisten" oan de han wêrfan yn elts yndividueel gefal de rjochten fêstlein wurde kinne.
Wol it kolleezje dat befoarderje? Dat fêstlizzen fan de rjochten is net ienfaldich, mar de amt
ners dy't belêst binne mei ündersyk en tapassing hawwe nei in middelbare of hegere oplie-
ding net om 'e nocht inkelde jierren fakstüdzje nedich om harren taak goed ütfiere te kin
nen. Yn elts yndividueel gefal sil men de belanghawwende ynformearje en helpe moatte. It is
nea ienheidswoarstde situaasje fan hast elk minske leit wer oars.
Ta beslüt, mynhear de foarsitter, it folgjende. Utfiering fan de ABW is in saak fan it
kolleezje van b. en w. en net fan de ried. Ik hoopje dat b. en w. myn opmerkings behertigje.
Wy nimme it foarstel fan b. en w. foar kundskip oan en wachtsje de ynventarisaasje fan de
tükelteammen mei niget 6f.
De Voorzitter: Het is klokslag twaalf uur middernacht. Wat wil de raad? Ik constateer
dat wij moeten doorgaan.
De heer Buurman: Het is opvallend en veelbetekenend dat, wanneer overheidsorganen
en politieke partijen nog over het gezin handelen, zij hoe langer hoe meer de term "traditio
neel gezin" gaan gebruiken. Die term komt ook voor in het raadsvoorstel op pagina 2.
Straks heet het een achterhaald begrip en over enige tijd zal men nog wat meewarig spreken
over het gezin als een achterlijk iets, een vermolmd en verkalkt statuut. Wie dan niet mee
gaat met het zogenaamd maatschappelijk denken, met de maatschappelijke ontwikkeling,
wordt dan wel geduld - och, zo democratisch zijn wij wel -, maar houdt zich slechts bezig
met achterhoede gevechten. Niets is minder waar, wij blijven onvermoeid aan het front.
Mijn woordenboek omschrijft "traditie" als het overdragen van persoon op persoon, van
generatie op generatie, van cultuurgoederen. Wat men over de uitleg ook moge denken, in
ieder geval wordt hier gesproken over cultuurgoed. Maar wat veel belangrijker is, al weten
humanisten het allemaal veel beter, is dat het huwelijk een instelling van God is. Het huwe
lijk, het gezin, is voluit een bijbelse norm. De overheid, staande in dienst van God, kan
