6
elkaar aanvullende en ondersteunende wijze werkzaam te zijn. Kortom, de gedachte dat uit
sluitend een college, of nog sterker een individuele wethouder, verantwoordelijk is te stellen
voor de ontwikkelingen die zich in welke beleidssector dan ook voordoen, wordt door mijn
fractie niet gedeeld.
De voorgaande redenering laat onverlet dat de kiezer een maximale invloed moet hebben
op dat gedeelte van het beleid dat tot de gemeentelijke verantwoordelijkheden behoort. Con
creet betekent dit dat niet uitsluitend moet worden aangegeven welke de doelstellingen van
het voorgenomen beleid zijn, maar dat ook duidelijk moet zijn hoe deze gerealiseerd kunnen
worden. En zoals eerder gezegd wordt dat mede bepaald door de samenstelling en het pro
gramma van het nieuw te vormen college.
Het behoeft geen betoog dat deze fractie, en naar ik mag aannemen ook de nieuwe fractie,
het voornemen heeft zoveel mogelijk van het eigen verkiezingsprogram te realiseren. Een
van de voorwaarden daartoe is uiteraard het opnemen van voldoende van het eigen verkie
zingsprogram in het collegeprogramterwijl daarnaast zetel- en portefeuilleverdeling recht
moeten doen aan haar positie in de raad. Tegelijkertijd echter zal in aanmerking moeten
worden genomen dat vele zakenaie in de raad aan de orde komenbeinvloed worden door
de besluitvorming die op andere bestuursniveaus plaats vindt. Ook die laatste overweging
zal naar mijn mening van invloed dienen te zijn op de keuze van de eventuele coalitiepartner.
Tijdens de afdelingsvergaderingen over het beleidsplan is door onze fractie onder voor
behoud geclaimd dat een uitgebreide evaluatie van het collegeprogram gewenst is. Na ampel
overleg zijn wij echter tot een gelijkluidende conclusie als die van het college gekomen, name
lijk dat de werkdruk op het apparaat een dergelijke evaluatie vooralsnog niet toelaat. Het zal
duidelijk zijn dat onze fractie dit betreurt, doch wij zien in het licht van onze constateringen
over de groei van het gemeentelijk takenpakket geen andere mogelijkheid.
Nog een laatste opmerking over de komende raadsverkiezingen. Zoals bekend zullen,
dank zij enkele wijzigingen in de Kieswet en de Gemeentewet, ook in ons land wonende buiten
landers actief en passief kiesrecht voor de gemeenteraad kunnen uitoefenen. Onze fractie
stelt zich op het standpunt dat dit kiesrecht een belangrijke stap is op weg naar emancipatie,
integratie en gelijkberechtiging van de buitenlanders in Nederland. Stemgerechtigd zijn be
tekent immers dat er met hun mening en positie nog meer dan voorheen rekening wordt ge
houden. Deze ontwikkeling zal het democratisch gehalte van het openbaar bestuur ongetwij
feld ten goede komen. Overigens dringen wij er bij het college op aan in dit verband zodanige
vormen van voorlichting te kiezen dat men in staat is zelfstandig te oordelen over gemeente
lijke aangelegenheden.
Mijnheer de voorzitter, traditioneel, maar daarom niet minder welgemeend, wil ik mijn bij
drage in eerste instantie besluiten met namens onze fractie dank uit te spreken voor de inzet
van het ambtelijk apparaat
De heer Sijbesma: Mijnheer de voorzitter, mijn fractiegenoot, de heer Pruiksma, zal de
financiële beschouwingen houden en ik zou u willen vragen hem daartoe de gelegenheid te
geven nadat ik gesproken heb. Onze bijdragen vormen namelijk één verhaal.
De financiële positie van de gemeente is in deze raadsperiode onder zware druk komen
te staan. De gemeenten werden bovendien opgezadeld met een meer dan evenredig deel van
de bezuinigingen ten opzichte van de andere overheden, alsof het ging om rijksfilialen in
plaats van mede-overheden. Acties van de gemeenten via de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten(VNGen van verenigingen van gemeentebestuurders, waaronder de onze, hebben
(slechts) bereikt dat de voorgenomen profijtkorting voor 1986 is gehalveerd en doorgescho
ven naar 1987. Het cumulatieverbod dat veel partijen hebben heeft als nadelig effect dat de
verschillende overheden eikaars problemen niet meer kennen. Het is gewoonte geworden dat
aftredende bewindslieden van binnenlandse zaken provincie- of gemeentebestuurders worden.
Zou dat bij de volgende kabinetsformatie niet omgekeerd moeten geschieden?
Er zit weer beweging in de economie. Na jaren van stagnatie en onzekerheid zijn er nu
tekenen van doorzettend herstel. Maar de scheefgroei tussen de collectieve sector en de
marktsector is hoogstens iets minder geworden. Ook voor de komende jaren zal, welke rege
ring er straks ook zal aantreden, op bezuinigingen moeten worden gerekend. Wij zullen daar
bij blijven uitgaan van onze christen-democratische kernbegrippen. Daarbij leggen wij de
volgende accenten
- de samenleving dienen naar de norm van de gerechtigheid, een norm die zich toespitst op
vormgeving en handhaving van de democratische rechtsorde, opkomen voor de zwakken,
vervolgden en ontheemden, zorg voor werkgelegenheid, zorg voor een goed ouderenbeleid;
- spreiding van verantwoordelijkheden; voorwaarden scheppen voor samenleving van ver
antwoordelijke mensen;
- solidariteit; de zorg voor handhaving van de elementaire materiële en immateriële bestaans
voorwaarden
7
- rentmeesterschap; het voeren van een gezond financieel beleid, stimuleren van economische
processen, verantwoord gebruik van ruimte en energie, zorg voor een goed woon- en leef
milieu mede onder meer door middel van stads- en dorpsvernieuwing.
In onze gemeente beliepen de bezuinigingen al een bedrag van rond 30 miljoen gulden.
Op basis van het in 1982 overeengekomen collegeprogram is getracht de voorzieningen op
een redelijk niveau te houden en de kwetsbare groepen te ontzien c.q. extra aandacht te
schenken door herschikking van middelen van nieuw beleid. Aan het doorvoeren van meer
ingrijpende beslissingen was niet altijd te ontkomen.
Een sluitende begroting met een beleidsplan dat ook op korte termijn een structureel
evenwicht tussen uitgaven en inkomsten mogelijk maakt blijft voor ons uitgangspunt van het
financiële beleid. Het is dan ook terecht dat u al aangeeft voorbereidingen te treffen tot een
proces van herbezinning op het bestaand en gevoerd beleid. Gezien de begrotingspositie is
een fundamentele en kritische bezinning nodig op de verdeling van de beschikbare middelen.
In samenhang daarmee iets over de organisatie en ons personeelsbeleid. De personeels
kosten vormen een groot deel van de gemeentebegroting. In die zin is een efficiënte beste
ding en beheersing van die kosten geboden. Een eerste aandachtspunt bij de vraag op welke
wijze de efficiency kan worden bevorderd is het voorkomen van doublures in de beleidsvoor
bereiding; een voortdurend kritische houding ten opzichte van de organisatie en de samen
hang tussen de onderdelen is vereist. Dat betekent niet dat wij op korte termijn structurele
veranderingen in de overall-organisatie verlangen; het betekent wel dat wij op korte termijn
bijvoorbeeld de resultaten verwachten van het onderzoek naar de integratie van de afdeling
plantsoenen van de Dienst Stadsontwikkeling (DSO) en de groensector van de Dienst voor
Sport en Recreatie (DSR)Mijn fractiegenoot Boelens komt hierop onder punt 1 b. terug.
Ook merken wij in dit verband op dat nog steeds de indruk bestaat dat tussen de afdeling
ROV en DSO met dubbel potlood wordt geschreven.
Voorts kan naar de mening van mijn fractie de efficiency worden bevorderd door een
grotere begrotingsdiscipline door het ontwikkelen van adequate en doorzichtige budgettering.
Een snelle en periodieke rapportage omtrent de uitvoering van de begroting is nodig, zowel
bij de gemeente zelf als bij de gesubsidieerde instellingen. Hiertoe zal een meer adequaat in
formatiebeleid moeten worden opgezet met een daaruit voortvloeiend automatiseringsbeleid.
Gevormd beleid dat zo spoedig mogelijk moet worden omgezet in plannen en goed hanteerbare
systemen. De toegezegde notitie zien wij gaarne op korte termijn tegemoet. Hierin past ook
het verzamelen van gegevens omtrent de prestaties die het resultaat zullen zijn van de acti
viteiten waarop de uitgaven betrekking hebben. Door deze gegevens ook al in de taakstellen
de begroting in te bouwen wordt de beheerstechnische functie van de begroting verhoogd.
De nieuw ingerichte boekhouding op basis van de comptabiliteitsvoorschriften geeft
meer mogelijkheden voor de bedrijfsvergelijking. Wanneer hiermee met een vaste groep ver
gelijkbare gemeenten regelmatig wordt gewerktworden sterke en zwakke punten van de
organisatie blootgelegd en zichtbaar gemaakt en daardoor beter bespreekbaar en verander
baar.
Wij zullen ons er opnieuw op moeten bezinnen waar de gemeentelijke overheid een stap
terug kan doenonderzocht moet worden waar de zelfzorg kan worden vergrootwaar taken
kunnen worden overgedragen aan burgers en hun maatschappelijke verbanden. Mogelijkheden
daartoe zijn privatisering, democratisering en budgettering. Dit verder in gang te zetten
proces zal voorzichtig moeten gebeurenElementaire bestaansvoorwaarden moeten worden
gegarandeerd. Dit zal veel creativiteit vragen van ons en onze medewerkers. Daar hoort
tegenover te staan dat wij zorgen voor een
1. passende opleiding en vorming
2. afstemming van het takenpakket en beschikbaar te stellen capaciteit
3. en redelijke arbeidsomstandigheden en -voorwaarden.
Wat dat laatste betreft hebben wij twee zorgen. Ten eerste de discrepantie die er is tussen
het arbeidsvoorwaardenpakket van de gemeente en dat van het bedrijfsleven, waarbij de
grootste discrepantie met name zit bij de middelbare en hogere functies. Wat verwacht u van
de zogenaamde pakketvergelijking. Is er voorts alleen verschil tussen overheid en bedrijfsleven
of kan de ene overheid meer dan de andere. Welke ruimte is er binnen het systeem teneinde
dat op een redelijk niveau aan de markt aan te passen
Een tweede zorg is het steeds verder verschuiven van de ingangsdatum van de functie
waardering. In het verslag van de afdelingsvergadering (afdeling II) werd ten onrechte ver
meld dat door het CDA geconstateerd wordt dat de functiewaardering bevredigend verloopt.
Die constatering betrof niet de functiewaardering maar de herplaatsing van de door het ABP
afgekeurde en herplaatsbaar verklaarde ambtenaren. Dat is heel iets anders, ook wanneer
ket in het Fries verwoord wordt. De functie waardering verloopt allesbehalve bevredigend.
Recentelijk is daaromtrent in de vergadering van de Commissie voor Georganiseerd Overleg
de nodige kritiek naar voren gebracht. Is ons een te ingewikkeld systeem aanbevolen? Hoe
dat ook zij, onze medewerkers hebben er recht op te weten waar zij aan toe zijn en naar onze
mening nu op korte termijn
