16.
18.
2
punt
15.
17.
omschrijving bijlage blz.
Jaarverslag van de gesubsidieerde emancipatie-activiteiten over 1986. 2 34
Wijzigen van de gemeentebegroting en van de begrotingen van diver
se takken van dienst en bedrijven voor de dienstjaren 1987 en 1988. 17 34
Ontslag directeur Openbare Werken van de Dienst Stadsontwikkeling. 3 34
Onderzoek geloofsbrief van de heer P. Meerdink. 34
De Voorzitter: Ik open de vergadering. Er is bericht van verhindering van de heren
Herrema, Schade en Stassen.
Dames en heren, leden van de Gemeenteraad van Leeuwarden.
„De staat is niet de hoogste waarde, waaraan de mens zijn betekenis ontleent. Evenmin is
het volk het einddoel van ons denken en werken. De staat is een middel, een uiterst be
langrijk, volstrekt onmisbaar middel, dat echter steeds dienstbaar moet blijven aan een
hoger belang. Het volk is een gemeenschapsvorm van hoge zedelijke waarde. Maar het
mag nimmer het primaire doelwit worden, waarnaar alle menselijk handelen wordt gemeten
en waarop dit wordt gericht. Een andere afbakening echter is evenzeer nodig. Wij ver
staan onder een vrije mens niet de mens, die zichzelf tot maatstaf aller dingen stelt. Wij
verwerpen nadrukkelijk het denkbeeld, dat het hem vrij zou staan zichzelf in ongebon
denheid uit te leven desnoods ten koste van zijn medemensen.
Wij staan dus verre van anarchistische en individualistische gedachtensystemen, welke uit
het oog verliezen, dat het ware mens-zijn steeds verantwoordelijk-zijn in zich sluit. De
mens is mede aansprakelijk voor wie hij is en wat hij doet. Hij heeft zich steeds reken
schap te geven van zijn verplichtingen tegenover zijn naaste en de gemeenschap.
Hiermede is nu tevens de zin aangeduid van de vrijheid, welke wij voor de mens nastre
ven. Ze bevat negatieve en positieve elementen. Een vrij mens is enerzijds de mens,
wiens ontwikkeling als persoonlijkheid niet wordt belemmerd.
Materiële nood, het ontbreken van bestaanszekerheid, onrecht, onveiligheid, kunnen een
mens lichamelijk en geestelijk ondermijnen. Er kunnen omstandigheden zijn, waardoor zijn
geweten geweld wordt aangedaan, zijn uitingsvrijheid wordt beknot. De opheffing van
zulke inbreuken op de mogelijkheid om eigen leven te richten en van zulke belemmeringen
om de verantwoordelijkheid voor eigen persoon en gezin te volgen, is het eerste waaraan
wij bij het woord vrijheid denken. Het moet hem mogelijk zijn de gaven van verstand en
hart te ontplooien. De omstandigheden, waaronder hij als kind opgroeit en als volwassene
leeft, moeten daartoe dienstig zijn.
Het positieve element van de vrijheid bestaat in het zich richten van de mens op deze
zelfontplooiing en in evenwichtige mate op dienst aan de gemeenschap in opoffering en
verantwoordelijkheid.
Deze woorden zijn terug te vinden in de paragraaf Achtergronden van de Inleiding
van De weg naar Vrijheid, het in 1951 verschenen rapport van de Plancommissie van de
Partij van de Arbeid. Het zijn woorden die nu, meer dan een - derde eeuw later nog altijd
aanspreken en van waarde zijn. De secretaris van de commissie en daarmee in feite de
architect van het rapport was de op de dag voor Kerstmis naar menselijke normen geme
ten te vroeg overleden dr. J.M. den Uyl, Joop den Uyl, oud minister-president en parle
mentariër. Ik hecht eraan zijn nagedachtenis aan het begin van deze eerste raadsverga
dering van het jaar 1988 op deze wijze te eren.
Tegelijkertijd geef ik daarmee een onderbouwing voor politiek handelen in de verte
genwoordigende organen op de verschillende niveaus van overheden. Vanuit die of een
daarmee op één lijn staande intentie dient zo ons handelen in het belang van de gemeente
Leeuwarden en daarmee van de Leeuwarder bevolking plaats te vinden. Concreet gaat het
dan om de zorg voor minderheden en minima, voor ouderen en jongeren; om het behoud
van voorzieningen voor onderwijs, welzijn en cultuur; om de verantwoordelijkheid voor
ruimte en milieu; om het creatief vorm geven aan gunstige randvoorwaarden voor wonen
en werken. Er is geen reden de ogen te sluiten voor ontwikkelingen die een minder gun
stige uitwerking hebben. Integendeel! Waakzaamheid blijft geboden. Er is daarnaast even
eens en tegelijkertijd alle aanleiding te werken vanuit het vertrouwen en het geloof in de
eigen mogelijkheden.
Besturen of als u wilt: politiek bedrijven is kiezen. Niet iedereen beschikt over het
besluitvaardig vermogen een nadrukkelijke keus te maken voor de Friese hoofdstad. Wij
zullen daarom het vooral van onze eigen inbreng en van onze eigen argumenten moeten
hebben. Nieuwe ontwikkelingen zullen ons daarbij kunnen ondersteunen. Ik wil in dit
verband bij een enkel onderwerp stilstaan.
Terecht hebben de verbindingen over de weg steeds een uiterst hoge prioriteit ge
had. Daarbij is de Rijksweg 32 van het allergrootste belang. Het ziet er naar uit dat het
komende jaar de eerste verbeteringen zal laten zien van onze verbinding in zuidelijke
richting. Daarnaast mogen wij met tevredenheid vaststellen dat Leeuwarden via de Af
sluitdijk een uitstekende korte verbinding heeft met de Randstad. Het gebruik van deze
route zal toenemen na de vergroting van de tunnelcapaciteit bij Amsterdam. Leeuwarden
zal dan ten opzichte van de Randstad een van de meest gunstig gelegen steden van het
Noorden zijn.
Tijdens een bijeenkomst in 1987 in Beetsterzwaag van de Nederlandse Christelijke
Werkgeversorganisatie, NCW, wees de staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, de heer
Van der Linden, op de belangrijke voor de nationale luchthaven Schiphol ondersteunende
functie van de regionale vliegvelden. Thans reeds zijn de mogelijkheden van de vliegbasis
Leeuwarden voor burgerluchtvaart zodanig dat van een uiterst gunstige uitzonderingspo
sitie van Leeuwarden in vergelijking tot andere steden met regionale dan wel meer lokale
luchtvaartfaciliteiten kan worden gesproken. Het bekend maken en het hanteerbaar maken
van deze mogelijkheden zal in de loop van 1988 gestalte moeten krijgen.
Op het gebied van de tele- en datacommunicatie zal glasvezel „de toekomst" zijn.
Nieuwe, principieel andere transmissietechnieken zijn deze eeuw niet meer te verwachten.
Glasvezel biedt een aantal voordelen ten opzichte van andere kabels. Er is sprake van
een aanzienlijk grotere capaciteit, terwijl ruis en storing als gevolg van andere straling
of signalen niet voorkomen. Op dit ogenblik is de capaciteit van de huidige communicatie
mogelijkheden in Friesland als ruim voldoende te kwalificeren. Wij mogen er echter van
uitgaan dat het belang van goede communicatiemogelijkheden zich in de toekomst steeds
nadrukkelijker zal manifesteren. Het is om die reden zowel voor Friesland als voor Leeu
warden zaak in de ontwikkelingen mee te gaan. Goede glasvezelverbindingen passen bin
nen het voorwaardenscheppende beleid; evenzeer van belang als goede wegverbindingen.
De PTT is bezig om voor Friesland in de komende jaren een bepaald netwerk van
glasvezelverbindingen op te zetten, terwijl Leeuwarden zelf in 1988 zal worden aangeslo
ten op een landelijk net. Afhankelijk van de behoefte van het bedrijfsleven wordt vervol
gens binnen Leeuwarden een glasvezelnetwerk tot stand gebracht.
Door de Commissie Zegveld is ongeveer een jaar geleden een rapport uitgebracht over
glasvezelverbindingen, met als centraal punt de koppeling van bepaalde netten, met name
het kabelnet en het lokale PTT-netwerk. De regering heeft nog geen definitief standpunt
ingenomen ten aanzien van dit rapport, maar een experiment met deze zogenaamde „hy
bride-netten" loopt reeds in Zuid-Limburg.
Hoewel er vanuit het bedrijfsleven nog weinig behoefte is aan een lokaal glasvezelnet,
kan in het kader van een soortgelijk experiment toch iets van de grond komen. De Com
missie Zegveld heeft voorgesteld een subsidiepot in te stellen ter stimulering van derge
lijke experimenten van jaarlijks 40 miljoen in de aanvangsjaren. Via deze experimenten op
lokaal niveau wil men in 25 jaar gefaseerd komen tot een dergelijk bekabelingssysteem
voor het gehele land. Het verdient aanbeveling na te gaan in hoeverre de gemeente Leeu
warden hierop zou kunnen inspelen, teneinde ook in Leeuwarden een soortgelijke ontwik
keling van start te doen gaan. Hierdoor wordt bedrijven een stimulans geboden om tot
koppeling aan een lokaal glasvezelnet te komen, terwijl bovendien sprake kan zijn van
een vestigingsplaatsvoordeel in de toekomst.
In de tweede helft van 1987 verscheen een in opdracht van het Directoraat-Generaal
van het Verkeer van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat en de Rijkswaterstaat op
gesteld rapport dat een onderzoek afsluit naar de mogelijkheden van binnenlandse contai
nervaart. Het rapport signaleert de potentieel aanwezige mogelijkheden om deze tak van
binnenlands vervoer per binnenschip van de grond te tillen. Daarnaast worden ook de
problemen aangeduid die met betrekking tot deze containervaart door de diverse markt
partijen gesignaleerd worden. De onderzoekers komen met een voorstel voor een actie
programma om daadwerkelijk een containerterminal-netwerk te realiseren.
Voor de middellange termijn, de periode van 1990-1995, zou volgens de conclusies van
het rapport ook een terminal in het Noorden van het land ontwikkeld kunnen worden. Als
plaatsindicatie wordt gegeven Groningen/Leeuwarden. Hoewel het benodigde vervoervolu-
me hier wel aanwezig is, vormen de lange vaartijden naar Rotterdam een probleem. Men
zal zich dan ook, gelet op het ontbreken van vervoervolume in het Westduitse achterland,
moeten beperken tot de binnenlandse markt. Al eerder memoreerde ik de relatief korte
verbindingslijnen van Leeuwarden naar de Randstad. Dit, gevoegd bij de aanwezige in
dustriële potentie, doet mij pleiten voor een Friese oplossing.
Bedrijvigheid, werkgelegenheid is in hoge mate gebaat bij gunstige randvoorwaarden
waarbinnen activiteiten kunnen gedijen. Het gaat daarbij dikwijls om voorzieningen van
materiële en technische aard. Maar er is meer. Reeds eerder mocht ik gewagen van uit
stekende ontwikkelingen op het gebied van het onderwijs. Met name in die sectoren van
het onderwijs waar bedrijfsbelangen nadrukkelijk mede aanwezig zijn. Het complementaire
karakter van de wederzijdse belangen noopt ertoe te streven naar een contactpunt voor
onderwijs en bedrijfsleven.
In dit verband is het goed te memoreren dat plannen in ontwikkeling zijn die moeten
leiden tot de oprichting van een Business School, een produkt van samenwerking tussen
de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden en de Business School van de Universiteit van
