- 4 -
dan ock Het is winst dat daarover niet meer uitgebreid gediscussieerd hoeft te worden.
Minder gelukkig is mijn fractie met het weer uit de hoed getoverde standpunt dat geen
oproepen aan individuele bedrijven worden gedaan, maar alleen aan alle bedrijven om zich
terug te trekken uit Zuid-Afrika. In het antwoord op de brief van de Werkgroep Zuidel ijk
Afrika wordt niet ingegaan op de oproep zelf of het moet met zoveel woorden een weigering
inhouden om aan de aandeelhoudersvergadering van Shell een gemeenschappelijk standpunt in
deze kenbaar te maken. Waarom nu, vanavond dus, niet een oproep geformuleerd aan Shell om
'm te smeren uit Zuid-Afrika? Als dat nodig is brengen wij een dergelijke oproep ock over
naar andere bedrijven die handel doen met Zuid-Afrika.
Tot slot. De reactie van het college roept bij mijn fractie de vraag op of Leeuwarden
nu wel of niet aan een soortgelijke krant wil meedoen als in Amsterdam en Groningen is
uitgegeven. In die kranten zetten bestuurders van beide steden uiteen waarom hun gemeente
aan die actie meedoet en wat individuele burgers zouden kunnen doen. Staat het college
medewerking aan een dergel ijke publ ikatie voor ogen of denkt het aan een geheel eigen
publikatie zonder de kleuren rood en geel?
Ik hoop dat deze raad zich niet formeler zal opstellen dan nodig is. Het gaat
tenslotte om een actie tegen een door en door pervers systeem gebaseerd op racisme,
rechtsongelijkheid en staatsterreur
Mevrouw Wes+ra is inmiddels ter vergadering gekomen.
De heer Rozema: Het is inderdaad niet nodig om over deze zaak lange betogen te
houden, want er is wel vè<.er over gesproken. Het standpunt van mijn fractie is denk ik ock
wel duidel ijk. De gemeente heeft zich niet te bemoeien met binnenlands of buitenlands
beleid. Economische sancties dienen mijns inziens nationaal of internationaal te worden
genomen willen ze effect hebben. Mijn fractie is tegen het ontwikkelen van acties in de
richting van het bedrijfsleven zoals hier wordt voorgesteld. Wij stemmen dan ock niet in
met het antwoord van het college.
De heer Heere (weth): De heer Meerdink heeft gevraagd vanwaar die haast. Wij dachten
dat het goed was, omdat de brief van het Komitee Zuidel ijk Afrika refereert aan een aan
deelhoudersvergadering die zeer binnenkort zal plaatsvinden, om het antwoord dat het
college en naar ik aanneem ock de raad van plan is te geven in ieder geval voor die datum
ter beschikking te stellen. Wat het comité dan met dat antwoord doet is niet aan ons. Wij
hebben in ieder geval de moeite genomen om het comité op deze wijze te bedienen.
Voor wat betreft het voeren van beleid - de heer Meerdink noemt dat marginaal, maar
die opmerking laat ik voor wat die is - staat een ding vast. Wij hebben als beleid gefor
muleerd dat wij ons niet zullen richten op individuele bedrijven, maar in het algemeen
oproepen zullen doen aan bedrijven die zich in Zuid-Afrika hebben gevestigd en daar zaken
mee doen. Wij hebben dat al meerdere malen gedaan en wij willen die lijn ook in dit geval
vasthouden
De heer Meerdink vraagt vervolgens - het gaat dan om punt N - of wij in de krant die
alsnog zou moeten verschijnen gaan werken met de kleuren rood en geel Ik weet dat niet,
maar ik denk ook niet dat dat essentieel is. De heer Meerdink bedoelt waarschijnlijk of
het Shel l-embl eem met nadruk zal worden gevoerd, iets dergelijks past niet in de lijn
zoals wij die onder punt M hebben verwoord.
Overigens hebben wij* contact gehad met een aantal gemeenten die in de brief van het
Komitee Zuidelijk Afrika worden genoemd als gemeenten die wel met de Shel l-activ iteiten
expl iciet zouden instemmen. Uit die contacten is gebleken dat dat toch wel wat genuan
ceerder I igt dan men in de brief naar voren brengt.
Duidelijkheid staat voorop. Wat ons betreft zullen wij financiële medewerking verle
- 5 -
nen zoals onder punt N staat aan een Ickale publiciteitsactie gericht op alle bedrijven
die zakelijke belangen hebben in Zuid-Afrika. Uiteraard behoort Shell daar ock bij en in
de publiciteitscampagne zal daar ock ongetwijfeld aandacht aan kunnen worden besteed, maar
wel in de context die in die zin evenwichtig is dat men zich in principe richt op alle
bedrijven zoals ock onder punt N is verwoord.
De heer Rozema zegt dat de gemeente geen buitenlands beleid moet voeren. Dat doen wij
ock niet. Wij zijn met ons eigen beleid bezig voor zover dat betrekking heeft op bedrijven
waar wij contacten mee hebben. In dat opzicht denk ik dat er voor de heer Rozema geen
beletsel zal zijn om daaraan mee te doen.
De heer Meerdink: Er is in ieder geval duidelijkheid gekomen wat betreft het stand
punt van het col lege, namel ijk dat de kranten die als voorbeeld gevoegd zijn bij de
onderl iggende stikken in de map ten behoeve van agendapunt 2 niet gebruikt zullen worden
door de gemeente Leeuwarden wanneer er een publikatie wordt verzorgd. Ik vind dat jammer.
(De heer Heere (weth.): Ik wil graag interrumperenmijnheer de voorzitter. Wij gebruiken
die kranten natuurlijk niet. Die kranten worden gebruikt door het Komitee Zuidelijk
Afrika. Het comité vraagt van ons alleen geld om dat te kunnen doen. Aan het verstrekken
van subsidie verbinden wij bedoelde voorwaarde.) Ik zal mijn woorden corrigeren: meewerken
aan een dergelijke publikatie zoals Amsterdam en Groningen dat hebben gedaan. Ik begrijp
niet waarom de gemeente Leeuwarden daar niet aan mee wil werken. Deze maand is het boven
dien actiemaand tegen de apartheid in Zuid-Afrika. Shell wordt daarin als speer puntbedr ij f
genoemd en is symbol isch voor alle andere bedrijven die contact hebben met Zuid-Afrika.
Niet meewerken vind ik heel jammer, met name ock omdat er in de commissie niet uitvoerig
is gepraat over de vraag of wij wel of niet aan dergel ijke acties zullen meewerken.
Om de raad toch voor II mei a.s. een standpunt te laten innemen heb ik een motie
gemaakt die als volgt luidt:
"De raad der gemeente Leeuwarden,
in vergadering bijeen op maandag, 9 mei 1988,
overwegende dat:
- het systeem van apartheid in Zuid-Afrika in flagrante tegenspraak is met de rechten
van de mens en de fundamentele vrijheden;
- het overleg in Zuid-Afrika tussen zwart en blank nog tot geen enkele stap richting
afschaffing van apartheid heeft geleid;
- met name de zwarte bevolking te I ij den heeft van de onderdrukking door het systeem
van apartheid en opposanten tegen het systeem vaak zonder vorm van proces
figuurl ijk en I etter I ijk de mond wordt gesnoerd;
- het democratische "Westen" op talloze manieren zijn afschuw over het
apartheidssysteem heeft uitgesproken zonder dat dit tot wezenlijke veranderingen
heeft geleid;
- economische sancties nog maar schoorvoetend door datzelfde "Westen" worden toege
past tegen Zuid-Afrika;
- economische sancties een bruikbaar en door de zwarte bevolking van Zuid-Afrika
gewenst middel zijn om de regering in Pretoria tot afschaffing van het
apartheidssysteem te bewegen;
- waar nog geen verbod is vastgesteld op het handelen van bedrijven met Zuid-Afrika,
oproepen van de bevolking en/of bestuurl ijke organen aan bedrijven om zich terug te
trekken uit Zuid-Afrika een bruikbaar alternatief zijn;
- Shell als een van de grootste multi-nationals en van deels Nederlandse origine nog
steeds handel drijft met en investeert in Zuid-Afrika;
