- 20 -
De Voorzitter: Dit punt luidt: Verzoek van de Werkgroep Zuid-Afrika (Leeuwarden)
inzeke een actie tegen Shell in het kader van het anti-apartheidsbeleid.
De heer IJestra: In de motie van de heer Meerdirk van 9 mei Jl. werd een oproep
gedaan aan Shell om zich uit Zuid-Afrika terug te trëcken. Een en ander zou een voorbeeld
werk ing k unnen hebben voor andere Nederlandse bedrijven die met Zuid-Afrika handel
drijven. De zogenoemde "Smeer 'm"-motie kreeg geen steun van mijn fractie. Het gaat vana
vond om een subsidieverzoéc van de Werkgroep Zuid-Afrika Leeuwarden in de kosten die
gemoeid zijn met het in overleg met onze gemeente vervaardigen en verspreiden van een
affiche waarop het gemeentelijk beleid met betreking tot deze aangelegenheid wordt ver
woord en/of verbeeld. Het zal u duidelijk zijn, mijnheer de voorzitter, dat mijn fractie
dit subsidieverzoek niet zal honoreren. Bovendien is mijn fractie het niet eens met de
argumentatie die in de raadsbrief wordt aangevoerd inzeke het tot nu toe gevoerde gemeen
tel ijke beleid.
Tot slot, mijnheer de voorzitter, ock mijn fractie verafschuwt het apartheidsbei eid
van Zuid-Afrika. Dit beleid staat haeks op de liberale beginselen. Wij volgen als gemeen
telijke VVD-raadsfractie de landelijke VVD-lijn zoals die in cktober 1985 door de VVD-
woordvoerder Weisglas in de Kamer is verwoord. Die lijn is gericht op gezamenlijke maatre
gelen te nemen door de Europese Gemeenschap.
De heer Koopmans: Het verzoëc waar het hier om gaat stond tijdens de vorige verga
dering op de Mededel ingenl ijst. Toen schreef het college daarbij dat het binnerkort met
een voorstel zou komen waarin wordt uitgegaan van financiële medewerking aan een Ickale
publiciteitsactie gericht op alle bedrijven die zekel ijke belangen met Zuid-Afrika hebben.
Dat was toen het gemeentelijke beleid.
De vraag waar het nu om gaat is om het gemeentelijke standpunt via een affiche te
verwoorden. In de vergadering van deze raad is een uitspraak gedaan inzéce een directe
oproep aan Shell. Terecht constateert het college dat door die uitsprak het gemeentelijke
standpunt is verruimd. Als derhalve thans het gemeentelijke standpunt wordt verwoord dan
kan dat alleen het nieuwe nu geldende gemeentelijke standpunt zijn. Dat betëcent als ik
het goed zie, voorzitter, dat, naast een standpunt ten aanzien van het vertrek uit Zuid-
Afrika of het verbreken van de economische banden met dat land van alle bedrijven in het
algemeen, nu ock Shell in het bijzonder wordt genoemd.
Voorzitter, principieel wijzigt er zich in onze optiek niet zo heel veel. Immers, ock
in de oproep aan de bedrijven in het algemeen was Shell begrepen. Onze bezwaren kwamen
voort uit vragen als: Hoe ver moet de gemeentelijke overheid met dergelijke zeken gaan?
Bovendien wordt er nogal eens een uitspraek gevraagd aan deze raad in bepaalde zeken van
onrecht in de wereld met een toch zécere selectieve benadering.
Terucjcerend tot wat nu voorligt: Het standpunt van de gemeentelijke overheid via een
affiche verwoorden. Welnu, voorzitter, daartegen hebben wij geen bezwaren. Wij vinden ock
dat wij uit democratische overwegingen geen bezwaar kunnen hebben tegen een dergelijk
besluit. Immers, het Is een raadsuitspraek geweest. Dat wij daar als fractie een andere
mening over hadden doet daarvan niets af. Wij zullen dan ock voor dit voorstel stemmen.
De heer Rozema; Ik derk te kunnen constateren dat deze raadsbrief het gevolg of de
uitwerking is van de motie die in de vorige raadsvergadering met een minimale meerderheid
werd aangenomen. Het beleid ten aanzien van Zuid-Afrika is verruimd, zo lezen wij op de
eerste bladzijde van de raadsbrief, in die zin dat ock oproepen aan Individuele bedrijven
kunnen worden gericht. Shell heeft zich als eerste in onze gemeentelijke belangstelling
- 21 -
mogen verblijden.
Mijnheer de voorzitter, dit beleid zal verwoord en/of verbeeld worden op een affiche.
Daarom heb ik nu ock met enige verbazing de reactie van de heer Koopmans gehoord. Als ik
hem goed heb begrepen zal het CDA dus nu voor stemmen. Hier ontbreekt mijns inziens toch
wel enige duidelijkheid. Het CDA stemt tegen een motie om individuele bedrijven i.e. Shell
te benaderen om vervolgens ekkoord te gaan met de financiering van een affiche waarop
juist dat beleid wordt verwoord.
De aanhef van de raadsbrief is wat dat betreft zeer duidelijk. Bij agendapunt 17,
wijziging van de gemeentebegroting, wordt gespreken over een - ik citeer -: "publici
teitsactie in het kader van het anti-apartheidsbeleid tegen Shell." Het gemeentebeleid is,
ofschoon Ik het daar niet mee eens ben, in ieder geval duidelijk. Hetzelfde te zeggen van
het CDA-standpunt vind ik moeilijker.
Reeds meerdere malen heeft mijn fractie duidelijk gemaekt dat het onzes inziens niet
de taek is van de gemeentelijke overheid om binnen- of buitenlands beleid te gaan voeren.
Wij stemmen dan ock tegen dit voorstel.
De heer Meerdirk: WIJ constateren dat de CDA-fractie in vergelijking met de vorige
raadsvergadering een ander standpunt inneemt. De heer Koopmans zegt dat het bezwaar niet
van principiële maar van prektische aard was. Ik ben blij dat het nu voor ons liggende
voorstel een breder draagvlak in de gemeenteraad heeft gëcregen.
n
De heer E.M. Janssen: Wij zien dit voorstel als een heel logische uitwerking van de
beslissingen van de vorige raadsvergadering. In die zin is er dus niet zoveel nieuws onder
de zon.
Eén opmerking van de heer Koopmans heeft mij wat verbaasd. Hij sprak van een selec
tieve benadering wanneer aan de raad wordt gevraagd om een uitspraak te doen over bepaald
onrecht in de wereld. Mijn vraag aan b. en w. is: Houdt die selectieve benadering in dat
b. en w. brieven achterhouden met verzoeken van organisaties aan ons gericht om een derge
lijke uitspraak te doen?
De heer Heere (weth.): Ik heb nog eens heel nauvkeurig mijn aantekeningen nagelezen,
maar ik kom tot de conclusie dat er in de richting van het college geen vragen zijn
gesteld. Ik onthoud mij dan ock van antwoorden. (De Voorzitter: De heer Janssen heeft wel
een vraag gesteld.) Ik dacht dat die aan het CDA was gesteld. (De heer E.M. Janssen: Ik
heb die vraag aan het col lege gesteld.) U vroeg of het col lege ock brieven achterhoudt.
Het antwoord daarop is nee.
De heer IJestra: Het betoog van de heer Koopmans heeft bij mij toch wat vraagtëcens
opgeroepen. In het verhaal dat de heer Weisglas in de Tweede Kamer heeft gehouden staat
ock dat het CDA In de Tweede Kamer dezelfde lijn hanteert. Het verbaast mij dat het CDA nu
in een Ickale situatie een eigen lijn gaat hanteren, maar dat is natuurlijk eigen vrij
heid. (Mevrouw De Haan-Laagland: Dat lijkt bij deze VVD-fractle regelmatig het geval te
zijn!)
De heer Koopmans: Ik moet hierover toch wel even het woord voeren, voorzitter. De
heer IJestra zegt dat ik niet de lijn volg die de CDA-fractie in de Tweede Kamer volgt.
